Taalverwerving en taalverlies

1
Taalverwerving en taalverlies

• Nederlandse emigranten

Benjamin Ebbers Manon Schwers Katrin
Göbel Jennifer Schröder Daniela Lohaus
2
I. Taalverwerving

• Definities
• Taalverwerving
• het zich eigen-maken van de of een taal
  het proces van taalverwerving
• Eerste taalverwerving
• Vreemde taalverwerving
• Tweede taalverwerving (doeltaal)

3
Factoren van het tempo en succes van
tweedetaalverwerving

1. de moedertaal
2. de leeftijd
3. contact met de doeltaal
4. motivatie
5. attitude
6. taalaanleg
7. onderwijs

4
1. De moedertaal

• overeenkomsten tussen talen maken het leren
  makkelijker
• grammaticale fouten vanuit de moedertaal

5
2. De leeftijd

• kritische periode
• kinderen succesvoller
• periode tussen 10 en 12 jaar optimale leeftijd
  om een tweede taal te leren

6
3. Contact met de doeltaal

• mate van gelegenheid om de tweede taal te
  gebruiken
• meer aanbod van interactie sneller en
  effectiever leren

7
4. Motivatie

• grotere kans op werkgelegenheid
• uitbreiding van het sociale netwerk
• verliefdheid
• geen mogelijkheid om op korte termijn naar het
  eigen land terug te keren
• ontmoedigende factoren afwijzing op een verzoek
  tot asiel, heimwee, traumatische ervaringen bij
  vluchtpogingen uit eigen land, het zich niet
  thuis voelen in de tweede-taalgemeenschap

8
5. Attitude

• positieve behandeling
• sociaalculturele factoren

9
6. Taalaanleg

• wat taalaanleg precies inhoudt, valt moeilijk te
  omschrijven, maar de ene persoon is beter en
  sneller in het leren van een taal dan een andere

10
7. Onderwijs

• tweede- taalverwerving vindt vaak in een
  gestuurde, schoolse situatie plaats
• iemand met westerse opvoeding voelt zich in het
  Nederlandse onderwijssysteem waarschijnlijk vrij
  snel thuis

11

• opleidingen en cursussen
• Staatsexamen NT2
• naturalisatietoets
• nieuwe voorwaarde inburgeringsexamen

12
II. Taalverlies

• Definitie
• De verval van een taal van een individuum of
  een groep van sprekers. Deze verval kan door min
  of meer natuurlijke processen zoals taalcontact,
  taalwisseling, en niet-gebruik van een taal
  worden veroorzaakt, maar ook door pathologische
  processen zoals hersenschaden of dementie.

13
2. structureel / functioneel taalverlies

• De afname van de functies, die een taal in het
  leven heeft, leidt ook ertoe dat men de structuur
  van een taal slechter beheerst.

14
III. Verliezen Nederlanders hun moedertaal als ze
in een Engelstalig land leven?

• a. Het voorbeeld Nieuw-Zeeland

15
1. Wat leidt algemeen tot taalverlies in een
Engelstalig land?

• gemengde huwelijken
• media
• school
• universiteit
• ouders
• kerk
• attitude
• samenhang tussen taal en identificatie
• redenen voor migratie
• gelijkenis van de talen
• isolatie van de migrant

16
2. Fouten in het Nederlands in Nieuw-Zeeland

• conjuncties
• woordvolgorde
• werkwoorden
• lidwoorden
• voorzetsels

17
3. Afsluitende conclusies

• de ontwikkelingen zijn gelijkaardig in
  Nieuw-Zeeland, Kanada en Australië
• tussen 1946 en 1969 emigreerden 465000
  Nederlanders naar Kanada, Amerika, Australië,
  Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika en Brasilië
• Nederlanders in Engelstalige landen hebben de
  neiging, hun moedertaal heel snel op te geven
• er bestaat de kans dat in de loop van de tijd het
  Nederlands in deze landen helemaal verdwijnt

18
4. Engels in plaats van Immigrantentaal
  1. Generatie 2. Generatie
Duitsland 42,4 72,9
Griekenland 4,3 9,6
Italië 11,2 32,2
Nederland 57,0 88,7
19
b. Nederlandse emigranten in de VS

• 1. Nederlanders en hun taal in de VS
• ? vroeger geen Nederlands maar streektalen
• ? invloed van streektalen op taalpolitiek in
  Amerika was ongelijk

20
2. Factoren voor taalontwikkeling in het nieuwe
land

• schoolopleiding
• motivatie van de sprekers voor handhaving of
  assimilatie
• de onderlinge taalkundige afstand van dialecten
• afstand van de dialecten tot het Nederlands van
  die tijd

21
3. Invloedhebbende elementen op talige
communicatiemiddelen in de VS

• de religieuze groepering of geloofsinhoud en
  uitoefening van de godsdienst
• de economische situatie
• de ontwikkeling
• de thuistaal

22
4. Hoe was het voor de Nederlanders?

• konden in het begin alleen hun streektaal
• konden met niemand praten
• leerden enkele Engelse woorden
• maar niet genoeg om te praten
• ? jongeren gingen naar school

23
5. De situatie

• There we were, strangers in a strange land we
  understood nobody, en nobody understood us.
  (Arend Jan Brusse)
• Die goed Engelsch kann, bezit eenen rijkdom,
  wanneer hij uit Holland naar hier overkomt, ik
  kann dus een ieder niet genoeg aanraden om toch
  de Engelse taal te leren. (Hendrik Barendregt)

24
6. Welke taal werd tussen Nederlanders gesproken?

• konden elkaar niet verstaan ? Engels lingua
  franca tussen de Nederlanders
• aanvankelijk niet nodig vestigden zich met
  mensen uit dezelfde streek in Nl

25
7. Voorbeelden

• Dorpen ? Mensen (uit)
• Zeeland ? Zeeuwen
• Overisel ? Overijssel
  
• Friesland ? Friezen
• Drenthe ? Drenthe
• Alto ? Gelderlanders

26
8. Taalgeschiedenis

• jongeren werden opgevoed met thuistaal in huis
• Nederlands in de kerk
• Engels in alle omstandigheden
• ? beheersten geen taal werkelijk goed
• ? the lost generation

27
9. Taalontwikkeling

• Nl ontleenden woorden aan het Engels
• vermengden Nederlands en Engels
• Engels had invloed op het Nl maar niet andersom
• ?beperkt tot leenwoorden
• Engelse woorden slopen in omgangstaal door

28
10. Nooit Engelse woorden?

• als het om werk ging
• dagelijkse dingen
• ?de gesprekspartner waren meestal Amerikanen
• ?de gebruiksfrequentie

29
11. Verschillen in het gebruik

• taalkennis
• wereldkennis
• taalattitude

30
12. Taalontwikkeling

• Engelse woorden werden aangepast aan het
  Nederlands
• ? spelling
• ? klanken en fonemen
• ? morfologie (toevoegsels)
• ? Yankee Dutch

31

• de lange a was gerond (zoals in awful)
• de w is zoals in water (Engels)
• th wordt als d of t gesproken
• een bilabiale w en een Engelse r (Little Chute)
• hai voor hij
• main voor mij

32
13. Hoe leerden zij Engels?

• nog in Nederland
• op avond- of dagscholen in Amerika
• door zelfstudie
• van horen spreken

33
IV. Literatuur

• Dan, Jo Ik waste bissi. Nederlanders en hun taal
  in de VS. Barchem 1987
• Hulsen, M. Language Loss and Language
  Processing. Three Generations of Dutch Migrants
  in New Zealand. Nijmegen 2000
• Klatter, J en S. Kroon Dutch Overseas. Studies
  in maintenance and loss of Dutch as an immigrant
  language. Tilburg 1997

34

• Kuiken,F.Taalverwerving. InTaal en
  taalwetenschap. Blackwell publishers.2002. pag.
  48 67
• http//neon.niederlandistik.fu-berlin.de/langvar/o
  verseasdutch.html (11.01.06)
• http//taalschrift.org/reportage/000303.htm
  (11.01.06)