ELEKTRIK, ELEKTRONIK VE BILGISAYAR M

1
ELEKTRIK, ELEKTRONIK VE BILGISAYAR
MÜHENDISLERININ IS ALANLARI

• TMMOB ELEKTRIK MÜHENDISLERI ODASI (EMO)

2
TMMOB II. Mühendislik ve Mimarlik Kurultay
Kararlari

• TMMOB her meslek grubunun kendi ihtiyaçlarina ve
  sartlarina bagli olarak kaliteli ve güvenilir
  hizmet ve üretim sürecinde düzenlemelere
  gitmesini tesvik eder. Meslek odalarinin bu
  konudaki çalismalarinin koordinasyonunu saglar.
  TMMOB Yetkin Mühendislik konusunu bu tür
  çabalarin olumlu bir sonucu olarak degerlendirir.
  Bu uygulamaya ihtiyaç duyan meslek odalarinin
  koordinasyonunu düzenleyerek çerçeve
  yönetmeligin olusturulmasini gerçeklestirir.
  Meslek odalari, uygulama yönetmeliklerini
  kendileri hazirlar.

3
Çalismamiza önsöz

• Komisyon, rapor hazirlamasinin disinda elde
  ettigi bilgi birikimini bir yandan Üniversite
  ortamina tasiyip konu hakkinda bilimsel
  çalismalara katki koyarken, diger yandan odalarin
  meslek disiplinini olusturulmasi yönünde bir ilke
  imza atmistir.
• Meslek odalarinin en temel görevlerinden biri
  olan meslek standartlarinin olusturmanin yani
  sira, mühendislerin egitimlerini tamamlarken
  hangi bilgilerle donanmis olmasi gerektigi
  yönüyle de baska bir bakis açisi gelistirilmistir.

Cengiz GÖLTAS 38. Dönem EMO YK.
Baskani
4
Sunus

• Teknolojik gelismeler, bazi meslek ve is
  olanaklarinin yok olmasina, yenilerinin dogmasina
  sebep olmaktadir. Bu degisime uyum saglamak için
  egitim sisteminde yenilik ve degisim
  gerekmektedir. Teknolojik gelismenin bu zorlamasi
  karsisinda, egitim sistemlerini bilim ve
  teknolojiye dayandirmayan/degistirmeyen ülkeler,
  dünyadaki gelismislik yarisinda geride
  kalacaklardir.
• Prof. Dr. Ömer KAYMAKÇALAN

5
Sunus

• Elektrik Mühendisligindeki buluslar, mekanik
  buluslardan 100 sene geç baslamis ise de bu
  daldaki bilimsel ve teknolojik gelismeler üssel
  ve devrimci olmus ve 1970lerin ortasindan
  itibaren Bilisim çagini baslatmistir.
  Prof. Dr. Necat INCE
• Sonuç olarak bugün teknoloji, bilime dayali
  olarak gelismekte, gelisen teknoloji yeni bilim
  dallari açmakta, bunlar da baska yeni
  teknolojiler dogurmaktadir.
• Prof. Dr. Ömer KAYMAKÇALAN

6
Sunus

• Yirminci yüzyilda, bilgi önemli bir kaynak
  sayilirken, yirmibirinci yüzyilda, bilim ve
  teknolojinin degeri ortaya çikacak, bu degerlerin
  temel ilkelerinde de köklü degisimler
  yasanacaktir. Yasadigimiz yüzyil için gerekli
  hazirliklari eksiksiz tamamlamayan ve en önemlisi
  de yetismis beyin gücünü hazirlamayan ülkeler,
  gelisemeyecektir.
• Mühendislerini iyi yetistirmis ve egitmis
  ülkeler, gelecegini kolayca sekillendirebilecektir
  .

7
Bu çalismadaki temel amaç

1. Elektrik, Elektronik ve Bilgisayar Mühendisligi
   (EEBM) alanindaki Is Alanlarinin genel
   gruplamasini yapip, bunlarin tartisilmasini
   saglayarak görüs birligine varmak.
2. Öncelikle EEBM olmak üzere tüm mühendislik is
   alanlarini kapsayacak, yapilan ise bagli olmayan
   ancak yaptiklari is geregi çalisma alanlarinin,
   mühendislik meslegi ve egitimi ile olan baglarini
   sergilemek.
3. Mühendislik egitiminde Kredi-saat doldurmak
   yerine, Mühendislik için olmazsa olmaz
   egitimlerin yani sira, parça-bütün iliskisi
   koparilmadan belirli alanlarda da derinligine
   egitim verilmesini saglamak.

8
Bu çalismadaki temel amaç

1. Teknolojik gelismeleri de dikkate alarak
   EEBMlerin çalisma yasamlarinda gereksinim
   duyduklari Mühendislik bilgilerini göz önüne
   sermek.
2. Temel Mühendislik bakisini yitirmeden, ayni
   zamanda alaninda Yetkin mühendislik kavraminin
   olusmasini saglamak ve kavramla birlikte yetkinin
   dogru adresten verilmesi gerektigini animsatmak.
3. Mühendislik Fakültelerinin Lisans Egitimini
   Tamamlamistir. belgesinin verilmesi gerektigini
   dile getiren üniversite çevresinin söylemlerine
   esuyumlu olarak, Odalarca Mühendislik Belgesi
   verilebilmesi için yapilmasi gerekenleri ele
   almak ve bunlari tartistirmak.

9
Kaynaklarin Derlenmesi

1. EEBM alaninda is alanlari belirlemek amaciyla
   Yasal Mevzuat taramasi yapilmistir.
2. EEBM alaninda olusmus, olusmaya baslamis ve yakin
   zaman içerisinde oldukça yayginlasacak is
   alanlari ve yetkinlikleri için erisilebilen
   süreli ve süresiz yayinlar taranmistir.
3. EEB Mühendisligi alaninda egitim veren bölümler
   ile bunlarin ders programlari taranmistir.

10
Kaynaklarin Derlenmesi

• EEBM Is Alanlari ve yetkinliklerine yönelik
  olarak
• Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi,
• Milli Egitim Bakanligi,
• Türkiye Bilimsel ve Teknik Arastirma Kurumu,
• Türkiye Bilim Akademisi (TÜBA),
• AB Genel Sekreterligi,
• Türk Standartlari Enstitüsü,
• Türkiye Is Kurumu Genel Müdürlügünden
• bilgi ve belgeler istenilmis, gelen yanitlarda
  bu alanda bir çalismalari ve belgeleri olmadigi
  ögrenilmistir.

11
Çalismanin Olgunlastirilmasi

1. Çalisma grubumuzun saptadigi ve gruplandirdigi
   (taslak) veriler, EMO Subelerinin görüsüne
   sunulmustur.
2. Taslak veriler, EEB Mühendislerinin Is Alanlari
   ve Tanimlari konusunda yetkin ve birbirlerinden
   oldukça farkli alanlarda çalisan
   meslektaslarimizin bilgisine sunulmus, degisik
   çalisma gruplarina elektronik ortamda
   iletilmistir. Bu bildiride belirtilen
   siniflamalar yapilirken elde edilen tüm veriler
   degerlendirilerek son halini almistir.

12
Is Alanlari Gruplandirma Yöntemi

• Seçenek
• Konularin Islevi,
• Konu Alani,
• Is Alanlarinin gruplanmasinda konularin islevi
  yerine, konu alani bazinda yapilacak belirlemenin
  amaca daha uygun olacagina karar verilmistir.
• EEB alaninda elde edilen verilerden Mühendislik
  alani olanlar tespit edilerek birbirleriyle
  teknik ve uygulama olarak iliski içerisinde
  bulunanlar, yakin alan olarak gruplandirilmistir.

13
Is Alanlari Gruplandirma Yöntemi

• Is Alanlarinin belirlenmesi gerektigi görüsü
  belirli dönemlerde dile getirilmisse de çalismayi
  sonuçlandirmak amaciyla ileri sürülen yöntemlerde
  ortak nokta bulunamamistir.
• Teknoloji çok hizli gelismekte ve Is Alanlari da
  gün geçtikçe disipline edilemez bir sürece
  girmektedir. Böylesi bir dönemde Is Alanlarini
  disipline etme çabamiz bir tezatlik olustursa
  bile bu bir zorunluluktur.
• EEB Mühendislerinin Is Alanlarini asagidaki ana
  basliklarda gruplandirdik. Bunlar

14

Is Alanlari

1. Enerji Tasima Sistemleri/ Sebekeleri,
2. Elektrik Makineleri,
3. Enerji Üretim Sistemleri, Yük Yönetimi ve Siste
   Planlamasi,
4. Enerji Depolama Birimleri (Bataryalar, piller),
5. Aydinlatma ve Tesisati,
6. Asansörler, Yürüyen Merdiven, Yürüyen Yollar ve
   Vinçler,  
7. Elektrikli Tasima Sistemleri (Elektrikli Yol
   Araçlari)
8. Elektrik Tesislerinde Topraklama, Potansiyel
   Dengeleme Paratoner, Koruma ve Önleme Sistemi

15
Is Alanlari

1. Televizyon/Radyo (Tv/R) Iletisim Teknolojileri,
   Sistemleri ve Sebekeleri,
2. Veri Iletisim Teknolojileri ve Sistemleri,
3. Tümlesik Haberlesme (ISDN-ATM),
4. Aglar (Network)
5. Fiber Optik
6. Kablo Tv
7. Ses Iletisimi (Çoklu Bakir iletkenlerle)
8. Santraller (PSTN)
9. Antenler
10. Radyo Link

16
Is Alanlari

1. Mobil Iletisimi
2. Telsiz Haberlesme
3. Özel Haberlesme
4. Uydu Haberlesme
5. Radarlar ve Sistemleri
6. Mikrodalga Elektronigi ve Sistemleri
   (Teknikleri)
7. Endüstriyel Elektronik
8. Elektronik Devre Tasarim ve Üretimi
9. Sayaçlar
10. Hava Ulastirma Sistemleri
11. Konum belirleme ve Yön Bulma Sistemleri

17
Is Alanlari

1. Sinyalizasyon (Isaretlesme)
2. Güvenlik Sistemleri ve Aygitlari
3. Ses, Resim ve Görüntü Aygitlari
4. Bilgisayar ve Bilgisayar Sistemleri
5. Bilgisayar ve Isletim Sistemi Yöneticiligi
6. Bilgisayar Yazilimciligi
7. Robot ve Robot Teknolojisi (Mekatronik)
8. Tibbi Elektronik (Biyomedikal Elektronik)
9. Konut Elektrifikasyonu ve Öz Denetimli(Akilli)
   Bina Sistemleri

18
Is Alanlari

• Kablo ve Iletken Teknolojileri Tasarim/Planlama/Ür
  etimi
• Test ve Ölçüm Aletleri
• Proje/Yazilim Sistem Yönetim Mühendisligi
• Organizasyon (Fabrika, Isletim, Mühendislikte
  Optimizasyon Yöntemleri vb.)
• Is Güvenligi Mühendisligi
• Temel mühendislik alanlarinin alt basliklarinda
  farkli yetkinlik alanlarinin olusmasi geregi
  ortaya çikmistir. Mühendislik alanlarini (isim ve
  çesitlendirilmesi yönünden) daha da çogaltmak
  mümkün olmakla birlikte, bunlarin her birinin
  isimleri de oldukça tartismalidir.

19
Is Alanlari Uygulama Gruplari

• Belirlenen bu alanlar, birbirinden ayri olmakla
  birlikte her bir alan da, islev yönünden kendi
  içerisinde gruplara ayrilmaktadir.
• Çalismada belirtilen Is Alanlari, zamanla
  yerlesecek, zaman içerisinde gelisen teknolojiler
  de dikkate alinarak bazi yetkinlikler baska
  basliklar altinda degerlendirilebilecek, yeni
  yetkinlikler eklenebilecek hatta
  kaldirilabilecektir. Bu gelismeler dogal bir
  süreç olup, yasadigimiz süreç içerisinde
  örnekleri görülmektedir.

20
Is Alanlari Uygulama Gruplari

• Belirlenen 43 alan, EEB Mühendislerinin Is
  Alanlarinin tümünü kapsamakla birlikte, EEB
  Mühendislerinin yaptiklari isleri tam olarak
  tanimlamadiklari, bu gruplandirmaya ek olarak
  baska bir gruplandirma yapmanin zorunlulugunu
  ortaya çikarmistir.
• EEBM Is Alanlari Uygulama Gruplari, EEBM Is
  Alanlarinin tümünü kapsamasina ragmen bazilarinda
  etkisiz veya islevsiz kaldigi da gözden uzak
  tutulmamalidir.

21
Is Alanlari Uygulama Gruplari

1. Planlama-Proje
2. Arastirma ve Gelistirme-Tasarim
3. Üretim/Yapim
4. Isletme-Bakim-Onarim-Teknik Destek
5. Müsavirlik-Danismanlik
6. Egitim ve Ögretim
7. Yönetim
8. Satis ve Pazarlama

22
Degerlendirme

• Çalisma Grubumuzca
• EEBM Is alanlarinin bir kisminin degisik
  disiplindeki Mühendislerce yürütüldügü, bazi
  alanlarda ise ayni isi yapabilmek için farkli
  disiplinlerle ortak çalismalar yapildigi
  görülmüstür.
• Mühendislerin azimsanmayacak bir bölümü, meslek
  bilgilerinin yani sira idarecilik görevlerini
  yürüttükleri saptanmistir.
• Teknolojinin çok hizli gelismesi Mühendislik
  bilgisinin de hizla geçersizlesmesine neden
  olmaktadir. Mühendislik bilgisinin teknolojiye
  uyum saglayabilmesi için sik araliklarla
  yenilenmesi bir zorunluluktur.

23
Degerlendirme

• Elektrik, Elektronik ve Bilgisayar
  Mühendisliginde bilinen bölümlerin yeniden
  tanimlanmasi zorunlulugu ortaya çiktigi,
• Üniversitelerin EEBM alaninda egitim veren
  bölümlerinin Elektrik, Elektronik, Bilgisayar,
  Enerji, Elektrik-Elektronik, Elektronik ve
  Haberlesme, Mekatronik, Mikroelektronik,
  Telekomünikasyon, Tibbi Elektronik
  (Biyoelektronik) Mühendisliginin yani sira
  Bilgisayar ve Kontrol ile Bilgisayar Bilimleri ve
  Mühendisligi Lisans Belgesi verdikleri
  saptanmistir.

24
Degerlendirme

• Elektrik, Elektronik, Bilgisayar bölümleri kendi
  basina temel mühendislik alani olmustur. Bu üç
  Mühendisligin alt mühendisliklerini de içerecek
  sekilde verilen ve farkli isimlerle adlandirilan
  Mühendislik programi sayisi 11 dir. Buna ragmen
  EEB Mühendislerinin is yaparken gereksinim
  duyduklari bilgileri alacaklari ders
  programlarina rastlanilmamaktadir.
• Çalismamizda EEB Mühendislerinin 43 çalisma
  alaninin oldugu, bunun da 34ünün Elektrik ve
  Elektronik Mühendislikleri yetki alaninda
  bulundugu saptanmistir.

25
Degerlendirme

• Elektrik-Elektronik Mühendisligi iki temel
  mühendislik programi olmasina ragmen bazi
  Elektrik-Elektronik Mühendisligi programlarinda
  tek mühendislik alaniymis gibi egitim
  yürütülmektedir. Oldukça genis ve birbirinden
  kopuk alanlarin bir arada, bir mühendislik
  disiplini içerisinde bulunmasi dogru
  bulunmamaktadir.

26
Degerlendirme

• Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik
  Mühendisligi Bölümü ögretim görevlileri YÖKe
  verdikleri raporun son bölümünde
• Yani, bir Üniversitenin bir bireye verdigi
  diploma o üniversitenin kanaatine göre o bireyin
  mühendislik kariyerine baslamasi için yeteri
  kadar bilgilendirildigini belgelemektedir. Öte
  yandan, bireyin, Elektrik Mühendisligi
  projelerinin dogrulugunu ve uygunlugunu
  onaylayacak düzeyde tecrübe, bilgi birikimi ve
  yetkinlige ulastigini ise konunun uzmani bir
  sivil toplum örgütü belgelemelidir. Avrupa
  Toplulugunda bu fonksiyonu Meslek Odalari yerine
  getirmektedir.
• demektedirler.

27
Degerlendirme

• Orta Dogu Teknik Üniversitesinin iki önerisi
  var Meslek ve uzmanlik veren dallarda diploma,
  meslegi icra için yeterli olmamalidir diyoruz.
  Meslegi icra yetkisi için, üniversite, meslek
  odalari ve diger ilgili taraflarin bulundugu
  yetkili kurullarin hazirladiklari kriterlerin
  saglanmasi için gerekli düzenlemelerin yapilmasi
  gerektigine inaniyoruz.
• Prof. Dr. Ahmet ERTEPINAR

28
Degerlendirme

• Bilim ve teknolojinin üssel olarak arttigi bir
  zaman süreci içerisinde Mühendislik temel
  egitiminin asgari derslerinde bile bir bütünlük
  saglanamamisken, yetkinliklerin de oldukça
  çogaldigi hatta birbirine girdigi günümüzde
  üniversitelerin gerekli dinamik yapiyi
  saglayamayacagi, yetkinliklerin artmasina bagli
  olarak çok sayida Yetkin gereksinimini
  karsilayamayacagi açiktir.

29
Sonuç

• Tüm bu bilgiler birlikte degerlendirildiginde
• EEB Mühendislerinin isim ve tanimlari
  olustururken EMO ve Üniversiteler ayrintili
  çalismalar yapip ortak temel ilkeler
  belirlenmelidir.
• Elektrik-Elektronik Mühendisligi gerek adi
  gerekse de egitim programlari yönüyle,
  birbirinden bagimsiz Elektrik Mühendisligi
  ve/veya Elektronik Mühendisligi egitimi verecek
  sekilde degistirilmelidir.
• EMO disiplini altinda bulunan EEB Mühendisligi is
  alanlari ile ilgili olarak yetkinliklerin nasil
  saptanacagi, degerlendirilmelerin nasil
  yapilacagi ve yetki sinirlari gibi tanimlarin
  açikliga kavusturmasi amaciyla bir an önce
  çalismalar baslatilmalidir.

30
Sonuç

• Teknolojinin çok hizli gelismesi sonucu
  Mühendislik bilgisindeki asinmanin önlenmesi
  ancak Mühendis Odalarinin Kurumsal Egitim
  Merkezleri (MISEM) ile saglanabilecektir. EMO,
  bir yandan üyelerinin bilgisinin güncelleme
  egitimlerini sürdürürken diger yandan üyelerinin
  Yetkin Mühendislik yapabilmeleri için
  çalismalarini hizlandirmalidir.
• Yetkin Mühendislik kavrami basta EMO olmak üzere
  TMMOB bünyesinde acilen islerlige
  kavusturulmalidir.

31
Sonuç

• Bu çalisma ile TMMOB içerisinde el atilmamis bir
  alanda bir ilk gerçeklestirilmistir.
  Mühendisligin önemi, is alanlari için gereksinim
  duyulan bilgilerin neler oldugu, yetkinliklerin
  Oda üzerinden verilmesi, EEBM is alanlarini
  yürütenlerin hangi yetkinlige sahip olmasi
  gerektigi gibi çok sayida temel konuyu ele almasi
  ve tartismalarin saglikli bir zemin üzerinden
  yapilmasi açisindan da önemlidir. Bu tartismalar
  ile derinlemesine yapilmasi gereken çok sayida
  çalisma baslatilmalidir.
• Çalisma konusu yeni tamamlanmis olmasina ragmen,
  bazi Odalar, benzer çalisma yapmak üzere kaynak
  isteginde bulunmuslardir. Çalismayi ögrenen
  degisik disiplinlerden Mühendisler, kendi
  Mühendislik disiplinlerinde de benzer çalisma
  yapilmasi gerektigini söylemislerdir.

32
Sonuç

• Çalismanin küçük bir bölümünü kisa zamanda
  sunmaya çalistik.
• Tümüne EMO Subelerinden veya www.emo.org.tr
  adresindeki Kitaplar bölümünden (PDF)
  erisilebilirsiniz.

33

• Tesekkür ederiz.

Is Alanlari ve Tanimlari Çalisma Grubu