MOD

1

• MODÜLE 1 ISLEMCILER

2

• ISLEMCILER

3
ÖN BILGILER

• 2 lik Taban ve 10 luk taban
• 10 luk taban dan 2 lik tabana geçme
• 2 lik tabandan 10 luk tabana geçme
• 16 lik taban ve 10 luk taban
• 10 luk taban dan 16 lik tabana geçme
• 16 lik tabandan 10 luk tabana geçme
• Bellek Birimleri (Bit .. TB)
• Hiz birimleri (Hz GHz)

4
Islemci Nedir ?

• Bilgisayarin beyni olarak kabul edilen
• bilgisayardaki tüm islemleri yapan
• ve diger birimleri yöneten bir parçadir

5
Insan Bilgisayar
Saniyede (10 katrilyon) islem
Saniyede (3,5 milyar) islem
10.000.000 GHertz
3,6 GHertz
Küçük
Büyük
Az Enerji
Çok Enerji
Kasparov
Deep Blue
Duygusal
Mekanik
6
SÜPER Bilgisayar
ASCI purple

• 1 milyon gigabyte hard disk
• Siradan bir masaüstü PC'nin 400.000 kati hafiza
• 100 teraflopluk islem, yani saniyede 100 trilyon
  islem yapabilecek.
• Bu süper bilgisayar, ABD Enerji Bakanligi
  tarafindan nükleer silahlarin etkilerinin
  simülasyonunda kullanilacak.
• Iki basketbol sahasi büyüklügünde

7
Islemcilerin Görevleri

• Bilgiyi alma
• Bilgiyi isleme
• Bilgiyi saklama
• Bilgiyi gönderme

8
Islemci Mikroislemci MIB CPU µP
ISIMLENDIRME
Islemci sadece bilgisayarlarda bulunmaz
9
Islemci Örnekleri 1
10
Islemci Örnekleri 2
11
Islemci Örnekleri 3
12
Islemci Örnekleri 4
13
Bilgisayarin Genel Yapisi
14
M.I.B. Genel Yapisi
15
ÇEKIRDEK (CORE)

• Merkezi islem birimine gelen bütün komutlari
  gerçeklestirir.

16
KONTROL BIRIMI

• Islemciye gelen komutlari çözümler
• Islemci içindeki veri akisini kontrol eder

17
ALU (Aritmatik ve Mantik Birimi)

• Matematiksel islemleri yapar (ab)
• Mantiksal islemleri yapar (a gt b)

18
Cache (Ön Bellek)

• Islemcinin hiziyla ayni hizda çalisabilir
• RAM e göre çok hizlidir
• RAM den gelen bilgiler islenmeden önce buraya
  alinir
• L1 ve L2 olmak üzere 2 kisimdan olusur
• L1, L2 ye göre daha hizlidir

19
Bilginin Bulunmasi
L1 CACHE
20
Islemci Neden Yapilmistir ?
Mikroislemci
21
Yil 1940 ...

• 18.000, adet elektronik tüp
• 30 ton
• 167 m2
• 150 KW güç
• saniyede 5000 toplama islemi
• asiri isinma sebebiyle bir kaç dakika çalisma
  süresi

ENIAC
22
... Yil 2007

• 42 milyon transistör
• 1 mikron (1/1000 mm)
• Saniyede 3,5 milyar islem

23
ISLEMCI ÖN TANIMLARI
24
ISLEMCININ HIZI

• Islemci Hizi Islemcinin birim zamanda
  yapabildigi is miktari,
• Islemci HIZI FSB X Saat Çarpani

25
ISLEMCININ HIZI

• FSB (Front Side Bus) Ana kart üzerinde bulunan
  sistem saatinin 1 sn içinde yaptigi tik
  hareketi FSB hizini belirler.
• Sistem saati tüm sistemin birlikte uyum içinde
  çalismasi için gerekli olan ritmi verir
• Saatin her tikinde tüm bilgisayar aygitlarinda
  bilgi ve komutlar akar.
• Islemci Çarpani (Clock Ratio / CPU Multiplier)
  Islemcinin sistem FSB hizinin maksimum kaç kati
  hizda çalisacagini belirleyen çarpana verilen
  addir.

26
ÖRNEK

• Intel Core Duo T2500 2.00GHz, 667MHz FSB
• Saat Çarpani nedir ?
• HIZ Saat Çarpani X FSB
• 2 GHz SÇ X 667MHz
• 2000 Mhz SÇ X 667 MHz
• SÇ 3

27
OVERCLOCK (HIZ ASIMI)

• Islemcinin iki hizi vardir
• Normal deger,
• Sinir degeri

Overclock, islemci hizini normal degerlerden
sinir degerlere dogru artirmaktir.
28
OVERCLOCK (HIZ ASIMI)

• FSB hizi degistirilerek islemcinin hizi
  artirilabilir
• Anakart üzerindeki jumper (köprü) ya da bios
  ayarlari kullanilarak yapilir

29
OVERCLOCK (HIZ ASIMI)

• Islemcinin ömrü azalir
• Asiri derecede isinir. Yeterli sogutulmazsa
  kilitlenmeler ve hatta yanmalar meydana gelebilir.

30
Iletisim Hatlari (BUS)

• Islemci içinde ve disindaki birimlerin birbiriyle
  iletisimini saglarlar
• Üzerlerinden elektrik sinyali geçebilecek iletken
  hatlardir.
• 3 tip iletisim hatti vardir.

31
Adres Yolu (Address Bus)

• Islemcinin bilgi yazacagi veya okuyacagi her bir
  bellek hücresinin bir adresi vardir.
• Islemci kullanacagi adresleri bu hat üzerinden
  ilgili bellege bildirir.

32
Veri Yolu (Data Bus)

• Islemcinin bilgi alip göndermek için kullandigi
  hattir
• Birbirine paralel iletken hat sayisi veri yolunun
  kaç bitlik oldugunu gösterir.
• 64 bitlik islemci Veri yolu 64 hattan olusuyor
• Veri yolu miktari artarsa hiz artar

33
Kontrol Yolu (Control Bus)

• Islemcinin diger birimleri yönetmek ve es zamanli
  çalismasini saglamak için kullandigi hattir.

34
Islemci Sekilleri
35
Islemcilerin Fiziksel Yapilari

• SOKET ISLEMCI

• Üzerinde marka ve modeli
• Altinda ana kart ile baglantiyi saglayan pinler
  (igne) bulunur
• Üzerine sogutucu takilir

36
Islemcilerin Fiziksel Yapilari

• SLOT ISLEMCI

• Kartin üzerine diklemesine takilir
• Sogutucu fan yan tarafindadir

37
Islemci Üreticileri
AMD , CYRIX , INTEL , MOSTEK , MOTOROLA , NEXGEN
, ZILOG
AMD
INTEL
ve
38
INTEL ISLEMCILER PENTIUM ÖNCESI ISLEMCILER

• Ilk islemci Intel C4004

• 8086 islemcisi bundan sonra üretilecek
  islemciler için bir alt yapi olmustur.
• Ardindan 8088, 80286, 80386, 80486 islemcileri
  üretilmis bunlarin geel ismine ise X86 denmistir.

39
INTEL ISLEMCILER PENTIUM

• 1993 yilinda üretildi
• X86 lara göre hizlari oldukça yükseldi
• Pentium, Pentium MMX ve Pentium PRO gibi farkli
  modelleri vardir.

40
INTEL ISLEMCILER PENTIUM II

• 1997 yilinda üretildi
• Pentium MMX ve Pentium PRO nun birlestirilmis
  haldir
• Ilk defa slot islemci modeli kullanilmistir

41
INTEL ISLEMCILER CELERON

• Pentium II islemcisinin önbellegi azaltilarak
  piyasa sürülen halidir.
• Bu sebeple fiyati da daha ucuzdur
• Pentium islemciler, bilgisayari zorlayan grafik
  ve islem yogunluklu programlari kullanalar için,
  Celeron ise yazi yazma, internette dolasma gibi
  islemleri yapanlar için idealdir.

42
INTEL ISLEMCILER PENTIUM III

• 3D (Üç boyut) komutlari eklenmis ve grafik ve
  ses islemlerinde üstün performans saglanmistir

43
INTEL ISLEMCILER PENTIUM IV

• Pentium III deki 1 GHz hiz siniri asilmistir
• Ilk üretilen 64 bitlik islemcidir
• DVD, Mp3 ve internetten video izleme gibi yüksek
  miktardaki veri transferi gerektiren
  uygulamalarda oldukça basarilidir.

44
INTEL ISLEMCILER XEON

• Sunucu bilgisayarlar için tasarlanmistir
• Yüksek performans ,
• Yüksek maliyet

45
AMD ISLEMCILER K5

• Pentium ile rekabet için üretildi
• 66 Mhz FSB hizi vardi

46
AMD ISLEMCILER K6

• 100 Mhz FSB
• 3 boyutlu oyunlarda üstün performans

47
AMD ISLEMCILER K6

• 100 Mhz FSB
• 3 boyutlu oyunlarda üstün performans
• K6-III serisi rakibi Pentium II den çok daha
  iyiydi

48
AMD ISLEMCILER ATHLON

• AMD nin ilk slot islemcisi
• AMD nin dünya çapinda iyi ve ikonomik oldugunu
  kanitladigi islemcisi

49
AMD ISLEMCILER DURON

• Athlon un önbellegi azaltilmis halidir
• Athlon a göre daha ucuzdur
• Pentium Celeron a alternatif olarak üretilmistir

50
AMD ISLEMCILER SEMPRON

• Tasinabilir bilgisayarlar için tasarlanmistir
• Ekonomiktir
• Celeron M ye alternatif olarak üretilmistir

51
AMD ISLEMCILER TURION

• Tasinabilir bilgisayarlar için tasarlanmistir
• Intel Core Duo ya alternatif olarak üretilmistir

52
AMD ISLEMCILER OPTERON

• Sunucu bilgisayarlar için tasarlanmistir
• Intel XEON a alternatif olarak üretilmistir

53
ISLEMCI TEKNOLOJILERI
54
ISLEMCI TEKNOLOJILERIÇoklu Islem(Hyper Threading)
55
ISLEMCI TEKNOLOJILERIÇoklu Islem(Hyper Threading)
56
ISLEMCI TEKNOLOJILERIÇoklu Islem(Hyper Threading)
57
ISLEMCI TEKNOLOJILERIÇift Çekirdekli (Dual Core)
58
ISLEMCI TEKNOLOJILERI Çift Çekirdekli (Dual Core)
59
ISLEMCI TEKNOLOJILERIÇift Çekirdekli (Dual Core)
60
ISLEMCI TEKNOLOJILERIÇift Çekirdekli HT (Dual
Core HT)
61
ISLEMCI TEKNOLOJILERI Çift Çekirdekli HT (Dual
Core HT)
62
ISLEMCI TEKNOLOJILERI Çift Çekirdekli HT (Dual
Core HT)
63
ISLEMCI TEKNOLOJILERICENTRINO

• Intel firmasinin dizüstü bilgisayarlar için
  gelistirdigi bir teknolojidir
• Asagidaki özellikleri içeren sistemlere CENTRINO
  denir
• Intel Pentium M Processor
• Intel PRO/Wireless Network Connection 802.11b
• Intel 855 PM Chipset

64
ISLEMCI TEKNOLOJILERI CENTRINO

• Yeni Intel M islemciler daha az güç kullanip
  daha az isinirlar.
• Islemci boyut olarak da daha küçüktür.
• Bu özellikler, daha uzun pil kullanim süresi ve
  daha yüksek performans saglar.
• Islemcinin GHz seviyesinin mevcut P4
  islemcilerden düsük olmasi, sistemin daha yavas
  olmasi anlamina gelmemektedir.
• 1 Mb ön bellege sahip Intel Pentium M 1.3 Ghz
  islemci Intel Pentium 4 - Mobile 2.4 Ghz den daha
  üstün performans ve daha uzun bir pil ömrü
  sunmaktadir.

65
ISLEMCI BILGILERINE ULASMA

• Bilgisayarimizda bulunan islmcinin özelliklerini
  görmek için
• Denetim Masasi / Sistem
• Programlar / Donatilar / Sistem Araçlari / Sistem
  Bilgisi
• Islemcinin üzerindeki yazilari okuma
• Yöntemlerinden birisi uygulanir.

66
Uygun Islemciyi Seçme

• Bilgisayari hangi amaçla kullanacagim ?
• Ekonomik durumum nedir ?
• Kullanacagim programlar hangi islemciyi istiyor ?
• Almayi düsündügüm islemci ile uyumlu ana kart
  hangisi ?

67
Elektro Statik Desarj (ESD)
Insanlar üzerinde sürekli bir elektrik yükü
vardir. Bu elektrik yükün çesitli cisimler
araciligi ile topraga atilmasina ESD
denir Elektrik yükünün topraga akmasinda insana
bir zarar gelmezken çok hassas elektriksel
degerlerde çalisan bilgisayar parçalari zarar
görebilir. Bu nedenle bilgisayar parçalarina
dokunmadan önce üzerinizdeki elektrik yükünü
bosaltmalisiniz. Bunun için elektrostatik
bileklikler kullanilir Eger yoksa, elleri
toprakla temaz halindeki baska bir cisime
(kalorifer, kapi kolu, duvar) sürmek de ise yarar.
68

• ISLEMCILERIN SOGUTULMASI

69
ISLEMCILERIN SOGUTULMASI

• Her elektronik devre çalisirken isinir
• Islemciler ise çok çalistiklarindan daha fazla
  isinirlar. Belli bir sicakliktan sonra isi
  islemciye zarar verebilir
• Bu sebeple islemcinin sogutulmasi gerekir

70
ISLEMCILERIN SOGUTULMASI
Sogutma islemi 2 asamada gerçeklesir
71
SOGUTUCULAR

• Alüminyum veya bakirdan yapilirlar
• Bakirin isi iletimi alüminyuma göre daha
  fazladir,
• Ince kanatli sogutucular daha fazla isi çekerler
  ancak daha pahalidir ve daha kirilgandirlar
• Islemciyle uyumlu olmasina dikkat edilmelidir

72
FANLAR

• Sogutucunun üzerinde birken isiyi dagitmak için
  kullanilirlar
• Sogutucunun üzerine yerlestirilir
• Fanin dönüs hizi arttikça sogutma orani ve
  gürültü artar.
• Tozlandiklarinda yavas döner ve gürültü
  çikarirlar. Bu sebeple belli araliklarla
  temizlemeli ve yaglanmalidirlar

73
TERMAL MACUN

• Islemci ile sogutucu yüzey arasina sürülür.
• Isinin sogutucuya iletilmesini hizlandiran bir
  kimyasal maddedir
• Anakarta degdirmeden ince bir tabaka halinde
  sürülmelidir

74
SOGUTMA SISTEMLERI

• Havayla sogutma
• Suyla sogutma
• Isi borulu sogutma

75
HAVAYLA SOGUTMA
SOGUTUCU FAN
76
SUYLA SOGUTMA

• Islemci üzerindeki isi suya aktarilir. Isinan su
  borularla radyatöre gelir. Radyatör önündeki
  fanlar radyatördeki suyu sogutur. Soguyan su
  devir daim motoru sayesinde tekrar islemciye
  gider.
• Suyun iletkenligi havadan 5 kat daha iyi
  oldugundan havali sistemlerden daha iyidir. Ancak
  daha pahalidir.

77
SUYLA SOGUTMA
78
ISI BORULU SOGUTMA

• Islemcinin isisi içinde özel bir kimyasal madde
  bulunan borulara aktarilir
• Islemcinin isisi borular üzerindeki maddeyi
  buharlastirir.
• Buharlasan isi borunun üstüne dogru hareket eder
  ve yogunlasip su olarak tekrar asagi iner.

79
ISI BORULU SOGUTMA