Systemy gwiazdowe

1
Systemy gwiazdowe

• Skladaja sie nie tylko z gwiazd...

2
Galaktyki

• Rozciagle obrazy galaktyk problem zdolnosci
  rozdzielczej teleskopów
• Obecnosc rozproszonej materii wewnatrz galaktyk
• Klasyfikacja morfologiczna obiekty eliptyczne,
  spiralne, soczewkowate i nieregularne

3
System klasyfikacji morfologicznej
4
Opis klasyfikacji galaktyk

• http//www.seds.org/messier/galaxy.html
• http//www.seds.org/messier/xtra/supp/gal-type.htm
  l
• http//www.maa.mhn.de/Scholar/galaxies.html
• http//zebu.uoregon.edu/galaxy.html
• http//www.noao.edu/image_gallery/galaxies.html

5
Galaktyki nieregularne

• Klasa niewielkich galaktyk o masie ok. 1 np.
  naszej Galaktyki
• Brak wyraznej struktury morfologicznej
• Prawdopodobnie obiekty satelickie wiekszych
  systemów

6
Wytez wzrok to WOM (LMC)
7
Wielki Oblok Magellana nasza najblizsza sasiadka
8
Gromada wyluskana z LMC przez HST
9
LMC sklada sie nie tylko z gwiazd w srodku SN1987
10
Obraz SN1987 w duzej rozdzielczosci
11
Maly Oblok Magellana z jasnymi gwiazdami
12
Maly Oblok Magellana rozproszona materia
13
Przyklad malej, nieregularnej galaktyki
14
Mala nieregularna galaktyka w Strzelcu
15
Nieregularna galaktyka M82
16
Galaktyki spiralne

• Bardzo popularna klasa galaktyk
• Obiekty o wielkich masach 1011 1012
  Msun
• Silne zróznicowanie struktury morfologicznej, ale
  wiele cech wspólnych
• Nasza Galaktyka jest spiralna

17
Galaktyka M31 w Andromedzie
18
Wielka Mglawica Andromedy sasiadka naszej Drogi
Mlecznej
19
Centralny obszar M31 widoczne jadro
20
(No Transcript)
21
Obraz M31 w dalekiej podczerwieni (IRAS)
22
... i w satelitarnym ultrafiolecie
23
Gromada kulista 130,000 ly od centrum M31
24
Galaktyki nie sa samotnikami...
25
Podczerwone obrazy róznie ustawionych galaktyk
26
Galaktyka spiralna M100
27
M51 widziana od bieguna
28
Dziwna struktura w jadrze M51
29
Odlegla galaktyka spiralna
30
NGC3370 widoczne gromady w ramionach
31
Galaktyka M104 w latach 1960-tych
32
M104 sombrero teleskopem Hubblea
33
Europa kontratakuje obraz z VLT
34
Ultrafioletowe halo i podczerwony dysk
35
Odlegly kapelusz z pokrzywionym rondem
36
Galaktyka NGC 4013
37
Zdjecie Drogi Mlecznej kamera szerokokatna
38
Nasza Galaktyka w podczerwieni
39
Galaktyka spiralna z poprzeczka
40
Porównanie struktury M81 i M74
41
Niezwykla, kolista galaktyka
42
Monochromatyczny obraz (?5454Å) galaktyki NGC1512
43
Galaktyka w realnych kolorach
44
Odlegla, mloda galaktyka ESO 418-008upstrzona
asocjacjami OB
45
Badania widmowe galaktyk

• Galaktyki swieca prawie wylacznie swiatlem
  zawartych w nich gwiazd
• Mozna zbudowac taka kompozycje gwiazd róznych
  typów widmowych, aby odtworzyc widmo galaktyki
• Widma galaktyk, a wiec i sklad gwiazdowy sa rózne

46
Kombinacja dwóch widm róznych typów
47
Widma galaktyk w sieci

• http//draco.uchicago.edu/si04/stellar_spectra.htm
  l
• http//t-rex.fis.ucm.es/ucm_survey/datos/espectros
  /

48
Kanibalizm?
49
Fragment zbiegowiska znanego jako kwintet Stephana
50
A to sekstet Seyferta
51
Menuet odleglych galaktyk
52
Przyklad galaktyki soczewkowatej
53
Soczewkowata galaktyka M86
54
Soczewkowata galaktyka M102
55
Soczewkowata galaktyka w podczerwieni
56
Galaktyki eliptyczne

• Obiekty o bardzo duzych masach
• Brak ramion spiralnych
• Brak (prawie) materii rozproszonej
• Nikla populacja jasnych, masywnych gwiazd

57
Galaktyka eliptyczna
58
Galaktyka eliptyczna NGC3610
59
Galaktyka eliptyczna M32
60
Jasne, gorace gwiazdy w galaktyce eliptycznej
61
Inny przyklad galaktyki eliptycznej
62
Tajemnicza ciemna materia

• Galaktyki rotuja widac to dzieki wykorzystaniu
  efektu Dopplera
• Obieg gwiazd okazuje sie inny niz by to wynikalo
  z II prawa Keplera od pewnego promienia predkosc
  obiegu gwiazd jest stala
• Obserwacje nie daja sie wytlumaczyc dzialaniem
  jedynie widocznej (hadronowej) materii

63
Galaktyka eliptyczna M87
64
Struga materii wyrzucona z jadra galaktyki M87
65
Na obrazie rentgenowskim zostala tylko struga
66
Najpewniej dwie kolidujace galaktyki Cen A
67
Obraz Cen A na fali 6 cm
68
Zabawne, prawda?
69
Czarna dziura w jadrze galaktyki
70
Pylowy dysk wokól czarnej dziury
71
Dysk wokól czarnej dziury w jadrze galaktyki
72
Strony podrecznikowe

• http//csep10.phys.utk.edu/astr162/lect/
• http//www.ipac.caltech.edu/2mass/gallery/galmorph
  /
• http//www.astr.ua.edu/keel/galaxies/
• http//dmoz.org/Science/Astronomy/Galaxies/
• http//cassfos02.ucsd.edu/public/tutorial/Galaxies
  .html

73
Ciekawe linki

• http//outreach.atnf.csiro.au/education/senior/ast
  rophysics/spectra_astro_types.html
• http//staff.imsa.edu/science/astro/astrometry/run
  g4.html
• http//spiff.rit.edu/classes/phys240/lectures/lmc/
  lmc.html
• http//cas.sdss.org/dr3/en/

74
Ciekawe linki c.d.

• http//nedwww.ipac.caltech.edu/level5/Cepheids/Cep
  heids_contents.html
• http//www.arcetri.astro.it/filippo/spectra/
• http//www.astronomynotes.com/galaxy/s9.htm
• http//www.jb.man.ac.uk/distance/strobel/galaxy/ga
  laxyb.htm
• http//imagine.gsfc.nasa.gov/docs/sitemap.html