KAN VE KAN

1
KAN VE KAN ÜRÜNLERI TRANSFÜZYONU BESIRE
BABACAN
Saglik
Slayt
Arsivi
http//hastaneciyiz.blogspot.com
2
KAN TRANSFÜZYONU

• Kan yada kan ürünlerinin (plazma,eritrosit,trombos
  it vb) tedavi amaciyla intravenöz yolla dolasima
  verilmesidir.

3
KAN TRANSFÜZYONUNDA AMAÇ

• Kan kaybini yerine koymak,
• Kardiak debiyi arttirmak,
• Kan elemanlarini tamamlamak,
• Pihtilasma faktörlerini ve bagisiklik cisimlerini
  yerine koymak
• Hemopoetik organlari uyarmaktir.

4
KAN TRANSFÜZYON
ENDIKASYONLARI

• Akut kan kaybi Travma veya cerrahi nedeniyle
  gelisen akut kan kaybinin replase edilmesi
  tranfüzyon endikasyonudur. Normal kiside cerrahi
  kanama, kan volümünün 30u veya daha fazla ise
  transfüzyon gerekir.

5

• Oksijen tasima kapasitesinin arttirilmasi Anemi
  özellikle akut oldudunda kanyn oksijen
  kapasitesini düsürür. Akut anemi veya büyük
  cerrahi girisimleri yapilacak hastalarda kanin
  oksijen tasima kapasitesini artirmak için tam kan
  veya tercihen eritrosit süspansiyonu
  verilmelidir.
• Pihtilasma mekanizmasini düzenlemek Bunun için
  tam kan veya taze donmus plazma verilir.
• Hipoproteinemiyi düzeltmek KC hastalari, Nefrit,
  Ülseratif kolit, Mide kanserlerinde kullanilir.
• Enfeksiyon hastaliklari septisemi, bakteriemi de
  gelisen eritrosit yikimi karsilamak için
  gerekebilir.

6
TAM KAN

• TanimDonörden alinip islem görmeksizin
  kullanilan kandir.
• Hacim450ml(-10)
• IçerikEritrosit,plazma,lökosit ve trombosit ile
  pihtilasma faktörleri
• Ortalama hematokrit36-37
• Saklama1-6 c de kan saklama dolaplarinda

7

• Raf ömrü35 gün
• 24 saatten daha kisa sürede beklemis tam kana
  TAZE TAM KAN denir.

8
ERITROSIT SÜSPANSIYONU

• Çiftli torbaya alinan tam kandan santrifüj ve
  ekstraktör yardimiyla hazirlanan eritrosit
  konsantresidir.Santrifüj sonrasi eritrosit
  içerisinde plazmanin ¼ ü birakilir.
• Hacmi250-350 ml
• IçerikEritrosit,plazma yada ek solüsyon, lökosit
  ve trombosit

9

• Ortalama Hematokrit 70-80
• Saklama1-6 c de kan saklama dolaplarinda
• Raf ömrü35 gün

10
YIKANMIS ERITROSIT SÜSPANSIYONU

• Devamli akim hücre yikama cihazlari veya manuel
  olarak serum fizyolojikle eritrositlerin
  yikanmasiyla elde edilen üründür.
• Hacmi 180ml-200ml
• IçerikTrombosit ve plazma proteinlerinin bir
  kismi, lökositlerin 70-80 i temizlenir,
  eritrositlerin 10-20 si parçalanir.

11

• Ortalama hemotokrit 75
• Saklama1-6 c de kan saklama dolaplarinda
• Raf ömrü 24 saat

12
TROMBOSIT SÜSPANSIYONU

• Alindiktan sonra en geç 6-8 saat içerisinde
  kullanilmak üzere, tam kandan ayrilan
  trombositten zengin plazmanin yeniden santrifüj
  edilmesiyle elde edilir.
• Hacmi 50-70 ml
• Içerikaz miktarda eritrosit ve lökosit ile 50-70
  ml otolog plazma içerir.
• Saklama20-24 c de raf ömrü6-8 saat

13
LÖKOSIT SÜSPANSIYONU

• Santrifüj yardimiyla tam kandan ayrilarak yada
  aferez cihazlariyla hazirlanabilir.
• Hacmi200-250ml
• Içerikgranülosit, lenfosit,trombosit ve bir
  miktar eritrosit içerir.
• Saklama 20-24 c de
• Raf ömrü6-8 saat

14
TAZE DONMUS PLAZMA

• Tam kanin 6-8 saat içinde, 2-6 c de santrifüj
  edilmesi ile hazirlanan taze plazmanin
  dondurulmasi ile elde edilir.
• Hacmi200-250ml
• IçerikKoagülasyon faktörleri, globülin ve
  albümin içerir.
• SaklamaSaklandigi isiya göre degisir.-30 c de 1
  yildir.

15
TRANSFÜZYONDAN ÖNCE YAPILMASI GEREKEN TESTLER

• 1. Alici ve verici kanlarinin gruplarinin tayini
• 2. Alici ve verici kanlari arasinda çapraz
  karsilastirma
• (crossmatching) (kan uygunluk testleri)

16

• NOT
• Kan ve kan komponentlerinin kullaniminda
  cevaplanacak sorulardan en önemlileri hastanin
  gerçekten tranfüzyon ihtiyacinin varligi, hangi
  ürünün seçilecegi, ne kadar kullanilacagi ve bu
  transfüzyondan beklenen yarar ve zararin ne
  oldugudur.

17

• Hala tüm dünyada en iyi merkezlerde ki
  transfüzyona bagli ölümlerin bile en önemli
  nedeni yanlis kan ürün kullanimlarindan
  kaynaklanmaktadir. Transfüzyon öncesinde bu tip
  hatalari önleyecek son kontrolü yapmak kani takan
  hemsirelerin en önemli görevidir.

18

• Kan transfüzyonu öncesi hemsirelerin
  yapmasi gerekenler
• Öncelikle Dr. Orderi olmadan kesinlikle
  transfüzyon islemi baslanmamalidir.
• Daha sonra hastaya kan verilecegi konusunda
  yeterli bilgi verilmeli ve tedaviyi kabul veya
  red etmesi veya alternatif bir yaklasimi tercih
  etmesi konusunda aydinlatilmalidir. Bu seçim
  tercihlerin yer aldigi bilgilendirme formunda
  isaretlenmelidir.

19

• Bilgilendirme esnasinda kan transfüzyonunun
  gerekliligi ve riskleri hastanin anlayabilecegi
  bir dilde kendisine aktarilmali, transfüzyona
  altenatif tedaviler hakkindaki sorulari
  yanitlamalidir. Eger hasta kan ürünlerinin
  transfüzyonuna karsiysa bu konudaki gerekçesi ve
  ayrintilarin hasta dosyasina kaydedilmesi dogru
  olacaktir.

20

• Hastanin veya hasta yakinlarinin kan transfüzyonu
  onam formunu imzalamadan yani yazili olarak onayi
  alinmadan kesinlikle transfüzyon yapilmamalidir.
  Imzalana formun bir nüshasi hastaya verilir.
  Diger nüshasi da hasta dosyasina konulur.
• Transfüzyon yapilacak damar yolu önceden açilir,
  akim problemi olup olmadigi kontrol edililir
• Eriskinlerde eritrosit süspansiyon infüzyonu için
  genellikle 20 numara ya da daha kalin intraket
  seçilirken, çocuklarda 22 numara ve ince olanlar
  tercih edilmemelidir. Bu ince igne ile
  infüzyonlarda akim problemi olabilir, infüzyon
  süresi uzayacak ve basinç oldugu için hemoliz
  artacaktir.

21

• Kan torbasini oda isisinda 30dk. dan fazla
  bekletmeyin.
• Hastanin venine damla damla giren kan hemen
  isindigi için normal hizda verilen kani isitmaniz
  gerekli degildir.
• Fazla miktarda kanin kisa sürede verildigi masif
  transfüzyonlarda, tam kan degisimi yapilan
  hastalarda transfüzyon öncesi kani
  isitabilirsiniz.
• Kani isitmak için, radyatörün üstünde ya da
  sicak suda bekletme gibi, isinin kontrol
  edilemedigi yöntemleri kesinlikle kullanmayin.

22

• Transfüzyon öncesinde son kontrolü yapan ve kani
  takan hemsirenin bir baska hemsire esliginde
  mutlaka cross-match kagidini da kontrol etmesi
  gerekir.
• Kan transfüzyon onam formunu ve kan transfüzyon
  formunu 2 hemsire ile kontrol edilir ve gerekli
  bilgiler yazilir.
• Hastaya verilecek kan üzerindeki adi, soyadi,
  dosya numarasi, ve kan etiket numarasi diger
  hemsire ile kontrol edilir. Kan transfüzyon takip
  formuna kaydedilir.

23

• Bu formun bir nüshasi kan bankasina gönderilir.
  Digeri de hasta dosyasina konulur.
• Herhangi bir farklilik oldugunda kan transfüzyonu
  baslanmadan kan bankasina geri gönderilir.

24

• Hastanin transfüzyon isleminden önce vital
  bulgulari alinir.
• En önemli bulgu atestir.
• Atesi yüksek olan hastalarda transfüzyon
  yapilmaz. Hastanin atesi Dr. Istemine göre
  düsürüldükten sonra baslanir.
• Eger atesli bir hastaya kan verilirse kan
  transfüzyonun ilk alerji belirtisi olan ates göz
  ardi edilmis olunur.
• Hastanin vital bulgulari hemsire izlem formuna
  kan takip formuna kaydedilir.

25

• Kani diger sivilarin verildigi yoldan vermeyin
  transfüzyon için ikinci bir intravenöz yol açin.
• Filtrenin etkin görev yapmasi ve kanin dogrudan
  filtreye damlamasina bagli hemoliz gelismesini
  önlemek için, setin filtre kismini tümüyle kan
  ile doldurun.
• Kan transfüzyonu sirasinda asepsi kurallarina
  uyun. AIDS ve hepatit gibi kan araciligi ile
  bulasan hastaliklardan korunmak amaciyla eldiven
  giyin elinize kan bulasirsa hemen yikayin.

26

• Hastaya transfüzyon sirasinda herhangi bir
  kasinti, solunum sikintisi, çarpinti huzursuzluk,
  döküntü olursa vakit kaybetmeden haber vermesi
  söylenir. Böyle durumlarda kan transfüzyonu vakit
  geçirmeden durdurulur ve kan kan bankasina
  incelenmek üzere gönderilir.
• Hastanin bu durumu doktoruna bildirilir gerekli
  uygulamalar yapilir.
• Olasi reaksiyonlari gözleyebilmek için
  transfüzyonun ilk 1 saatinde çok yavas infüzyon
  ile kan verilir ve ilk 1 saatte 25-50 ml kan
  verilmesi gerekir.

27

• Eger reaksiyon izlenmezse infüzyon hizi planlanan
  sekilde ayarlanmali ve transfüzyon bitene kadar
  hasta alerji açisindan sik sik kontrol
  edilmelidir.
• Transfüzyonun 15. dakikasinda tekrardan vital
  bulgu takibi yapilir.Herhangi bir durum
  degisikliginde transfüzyona ara verilir.

28

• Hasta özellikle ilk 30 dk içinde ciddi
  transfüzyon reaksiyonlari açisindan yakindan
  izlenmelidir. (nabiz hizi, kan basinci, solunum
  hizi, ates, cilt döküntüleri, idrar çikisi).

29

• Genellikle önerilen infüzyonun 1-3 saatte
  olmasi, 4 saati geçmemesidir. Ancak kalp
  yetersizligi olan yada hemoglobin düzeyi lt5gr/dL
  olan olgularda 3-5 ml /kg 3-4 saatten uzun sürede
  önerilmektedir. Açilan ve kullanilan bir kan
  ürünün 24 saat içinde tüketilmesi önerilir. Daha
  uzun kullanimda daima kontaminasyon riski vardir.

30

• Transfüzyon bitiminden hemen sonra ve 4 saat
  sonra bu veriler açisindan hasta bir kez daha
  incelenmelidir. Hastada yolunda gitmeyen bulgu
  sorusturulmalidir. Örnegin uyusma kramp gibi
  sikayetler sitrat toksisitesine ikincil gelisen
  hipokalseminin, bel ve sirt agrisi uygunsuz kan
  transfüzyonunun ilk bulgusu olabilir.

31

• Kan ürünleri ile birlikte hastaya verilmesi
  uygun olan tek sivi 0,9 luk sodyum klorürdür.
  Bu sivi disinda baska bir sivi kan ürünleri ile
  birlikte hastaya vermeyin. 5 dextroz gibi
  solüsyonlar hemolize, kalsiyum içeren
  solüsyonlarda sitratli kanla beraber hortumda
  koagülasyona neden olurlar.
• Kan ürünlerine ilaç eklenmemelidir. Çünkü
  ilaçlarin pH lari yüksek olabilir ve hemoliz
  gelisebilir. Herhangi bir reaksiyon
  gelistiginde ilaca mi transfüzyona mi bagli
  oldugunu anlamak mümkün olmayabilir.

32

• Hangi tip olursa olsun filtrelerin haznelerinde
  kan biriktiginden ve bu alanda bakteri üremesi
  için iyi bir ortam olustugundan, dört saatten
  daha uzun transfüzyon pek önerilmemekte ya da
  uygulanacaksa infüzyon setlerinin degisiminin
  uygun olacagi belirtilmektedir.

33

• Kan ve kan ürünlerinin kullanimi ve
  sorunlar
• Immünolojik transfüzyon reaksiyonlari
  siniflarsak
• 1. Hemolitik transfüzyon reaksiyonlari
• 2. Transfüzyona bagli hemolitik olmayan ates
  reaksiyonlari
• 3. Ürtiker ve anafilaktik reaksiyonlar
• 4. Transfüzyon sonrasi immünite degisiklikleri
• 5. Transfüzyona bagli graft versus host
  hastaligidir.

34

• Immünolojik olmayan transfüzyon
  reaksiyonlari ise
• 1. Hiperkalemi
• 2. Sitrat toksisitesi
• 3. Hipotermi
• 4. Dolasim yüklenmesi
• 5. Post Transfüzyon Purpurasi
• 6. TRALI (Transfüzyonla Iliskili Akciger Hasari)
• 7. Transfüzyona bagli geliºen hemosiderozisdir.

35

• Böyle bir tablo ile Yada süphesi durumunda
  takip eden hemsire
• 1. Hemen transfüzyonu durdurur ilgili hekime
  haber vermeli,
• 2. Hastaya serum fizyolojik takarak damar yolunun
  açik kalmasini saglamali
• 3. Etiket, form ve uygunluk test kagitlarini bir
  kez daha kontrol eder ve bu kagitlari saklamali,
• 4. Hemen kan bankasini olaydan haberdar etmeli
• 5. Hastadan en kisa sürede bir kan örnegi alarak
  olasi testler için hazir tutmali

36

• 6. Kan torbasi,infüzyon seti ve iliskili etiket
  ve formlari istendiginde kan bankasina iletmek
  üzere saklamali
• 7. Hastadan idrar ve kan örnegi alarak
  biyokimyasal tetkikler için ayirmalidir.

37

• Her türlü kan komponentinin transfüzyonu
  sirasinda ya da hemen sonrasinda belirgin bir
  neden olmaksizin vücut isisinin 1 C dan daha
  fazla artmasi durumuna transfüzyona bagli
  hemolitik olmayan ates reaksiyonu denilmektedir.
• Transfüzyonlarda en sik rastlanilan
  komplikasyonlardandir. Ates reaksiyonu olan
  olgularda transfüzyona ara vererek hastaya Dr.
  Istemine göre parasetamol verilir, hasta
  rahatlatilir ve en geç 1 saat içinde transfüzyon
  tekrar baslatilir.

38

• Kan komponentlerinin transfüzyonu sonucunda
  alerjik reaksiyonlar da sik rastlanilan yan
  etkilerdendir. Genellikle kan komponentlerinde
  bulunan plazmadaki proteinlere karsi gelisir.
• En sik deri reaksiyonlar ürtiker ve
  anjioödem seklinde rastlanirken nadiren hiriltili
  solunum, nefes darligi, yaygin ürtiker,
  obstrüktif larenks ödemi, sok, aritmi bilinç
  kaybi gibi daha agir tablolarla da
  karsilasilabilir.

39

• En hafif sekilde bile olsa hemen
  transfüzyon durdurulmali ve tedavi
  planlanmalidir. Lokal hafif lezyonlarda oral
  antihistaminik verilmesi yeterlidir, ileri
  solunum sikintisi ve patolojilerinde salbutamaol
  ve inhale yada intra venöz steroidler ve hatta
  adrenalin (0,01mg/kg) tedaviye eklenmelidir.

40

• Sonuç olarak
• Hastada gerçekten transfüzyon ihtiyaci var mi?,
• Eger varsa gerek duyulan komponent hangisi?,
• Verilecek kan veya kan ürününün hastaya yarari ve
  zarari göz önüne alinarak transfüzyona karar
  verilmelidir. 

41
Saglik
Slayt
Arsivi
http//hastaneciyiz.blogspot.com