IYI TARIM UYGULAMALARI

1
IYI TARIM UYGULAMALARI
2
SUNUM PLANI

• Tarim ve Gida Sektörünün Önemi
• Dünya Tarim ve Gida Sektöründeki Gelismeler
• Tarimda Yapisal Degisim ve Dönüsüm (20022009)
• Türkiye Tarim ve Gida Sektöründeki Durum
• Iyi Tarim Uygulamalari (ITU)
• Dünyada ITU Yaklasimlari (FAO, ABD ve AB)
• Uluslar arasi Standartlar (DTÖ Engelleri)
• EurepgapGlobalgap
• Kontrol ve Sertifikasyon
• Ülkemiz Mevzuati ve Organizasyon Semasi
• ITUda Swot Analizi (Politikalar, Güçlü yanlar,
  Zayif yanlar, Firsatlar, Hedefler)
• Sonuç (Amaç)

3
ÖNEMI

• Stratejik, ekonomik, sosyal ve kültürel açidan
  büyük öneme sahip olan tarim, günümüzde ülkeler
  için sinirlar ötesi bir nitelik kazanmis,
  tarimsal üretimde kendi kendine yeterli olma
  kaygisi yerini, dünya için üretim ve pazarlama
  yaklasimina birakmistir. Dünyada temel tarim
  ürünlerinde üretim, tüketim ve ticaret dengeleri
  hizla degismektedir.
• Sektörde rekabetçilik ve sürdürülebilirlik ön
  plana çikan kavramlar haline gelirken, küresel
  iklim degisikligi, gida fiyatlarindaki artis,
  artan nüfus baskisi ve uluslararasi
  organizasyonlarin etkinliginin artmasi sektöre
  yön veren temel dinamikler olmaktadir.

4

• Bu süreçte tarimda kirsal kalkinmayi
  gerçeklestirmek, tarimsal geliri istikrarli bir
  sekilde artirmak hayat standardini yükseltmek,
  kaynaklarin daha etkin, ekonomik ve verimli
  kullanilmasina imkan saglamak ve en önemlisi
  dünyada 1 milyar insanin kronik açlikla karsi
  karsiya oldugu bir çagda tarim ülkemiz içinde
  önemini artirmaktadir.
• Günümüzde tarim, sadece toprakta ve pazardaki
  süreçler ve araçlarla yönetilemeyecek kadar büyük
  ve önemli bir sektör haline gelmistir.

5
DÜNYADA TEMEL TARIM ÜRÜNLERINDE ÜRETIM, TÜKETIM
VE TICARET DENGELERI DEGISMEKTEDIR

• ÇIN ve HINDISTAN GIBI ÜLKELERDE
• Artan nüfus
• Artan gelir
• Degisen tüketim aliskanliklari
• FINANSAL PIYASALARDAKI DALGALANMALAR
• Fonlarin emtia piyasalarina yönelmesi
• HAYVANCILIK ÜRÜNLERINE TALEBIN ARTMASI
• Yemde kullanilan hububat talebini artirmaktadir.

• PETROL FIYATLARI
• 5 yilda 5 kattan fazla artarak 18 ABD dolarindan
  100 ABD dolarina yükselmistir.
• ENERJI TARIMI
• Dünya hububatinin 100 milyon tonu biyoyakit için
  kullanilmaktadir.
• KÜRESEL ISINMA
• 1850 yilindan beri kaydedilen en sicak 11 yil son
  12 yilda yasandi.
• (Uluslararasi Iklim Degisikligi Paneli, IPCC-2009)

SONUÇ OLARAK Tarimin küresel sorunu GIDA
GÜVENLIGI VE GÜVENCESI
6
Gida Güvenligi ve Güvencesi

• Gida Güvenligi

• Büyümeye Dayali Kalkinma

• Yesil
• Devrim

• Gida Güvencesi

7
DÜNYA GIDA SEKTÖRÜNDE BU GELISMELERIN YANSIMALARI

• Dünya gida fiyatlari son 3 yilda 83 artmistir.
• 2009 yilinda gelismekte olan ülkelerin gida
  faturasi 25 artmistir.
• Dünya bugday fiyatlari son 28 yilin en yüksek
  seviyesine ulasmistir.
• Uluslar arasi borsa fonlari gida ürünlerine
  yönelmektedir.
• Gida fiyatlarindaki artis serbest piyasa
  ekonomisini olumsuz etkilemektedir.
• Gida fiyat artislari 30dan fazla ülkede kitlesel
  tepkilere neden olmustur.
• Dünya gida fiyatlarinin 2015 yilina kadar artis
  göstermesi beklenmektedir.

Kaynak Dünya Bankasi, 2009 Birlesmis Milletler,
2009 FAO, 2009
8
DÜNYA GIDA SEKTÖRÜ
DÜNYA ÜRETIM (Milyon Ton)
2007 2009 Degisim () Bugday 593 604
2 Misir 699 768 10 Çeltik 627 634
1 artmis, Arpa 140 135 - 4 azalmistir.
DÜNYA FIYAT (2008 Mayis 2009 Mart) Ekmeklik
bugday 100 Makarnalik bugday 142 Arpa
57 Misir 50 Pirinç 100 artmistir.
Kaynak Uluslar arasi Hububat Konseyi, 2009 TMO,
2009
9
TARIMDA YAPISAL DEGISIM VE DÖNÜSÜM 2002 - 2009

Kaynak TUIK, 2009
10
TÜRKIYE TARIM VE GIDA SEKTÖRÜNDEKI DURUM

• Tarim sektörü, son 6 yilin 5inde pozitif büyüme
  göstererek uzun yillardir görülmeyen bir büyüme
  trendi yakalamistir.
• Tarim, yillarca süren kurakliga ragmen 2008
  Yilinda 4,3 ve 2009 Yilinda 3,5 büyüme orani
  ile küresel mali krizden en az etkilenen ve
  krizin etkilerini hafifleten bir sektör olmustur.
  
• Tarimsal büyümenin, genel büyümeden daha yüksek
  bir oranda gerçeklesmesi, tarimin genel
  büyümedeki kayiplari azaltmasi, tarim sektörünü
  diger sektör yatirimcilari için de cazip hale
  getirmistir.
• Dünyanin 8. büyük tarimsal ekonomisi olmustur.
• Yine dünyada 20den fazla ürünün üretiminde ilk
  5te yer almaktadir.
• Türk Tarim Sektörü 1.530 farkli tarimsal ürünü
  177 ülkeye ihraç etmesiyle dünya tariminda söz
  sahibi, küresel ölçekte rekabet edebilecek bir
  sektör konumuna gelmistir.

11
Iyi Tarim Uygulamalari

• Çevreye duyarli,
• Insan ve hayvan sagligina zarar vermeyen,
• Dogal kaynaklari korumayi hedefleyen,
• Izlenebilirlik ve gida güvenligini saglayan

• Bunun sonucunda sosyal olarak yasanabilir,
  ekonomik açidan karli ve sürdürülebilir bir
  tarimsal üretim amaçlanmaktadir.

12
Iyi Tarim UygulamalariNasil Olusmustur?

• Dünyada yakin geçmiste yasanmis toplum
  sagligini tehdit eden, gida maddelerinin
  güvenligine iliskin sorunlar IYI TARIM
  UYGULAMALARInin olusumunu gündeme getirmistir.
  Bu sorunlara örnek olarak deli dana hastaligi,
  yumurtalarda rastlanan dioksin, armutlarda
  rastlanan klormekuadin ve çilekte bulunmus
  siprodinil verilebilir ve bu örnekleri
  çogaltilabiliriz.

13

• MEYVE VE SEBZEDE ZEHIR UYARISI
• Kanser korkusu Testler gidalardaki toksik
  maddeleri ortaya çikardi

14

• PESTISIT RAPORU UTANÇ LISTESINDEKI MARKETLER

15

• MARKET RAFLARINDA KIMYASAL DEHSETI

16

• EN ÇOK PESTISIT MS VE SOMERFIELDDA

17

• MS GIDADAKI KALINTI TABLOSUNDA EN ÜSTTE

• SEBZELERIMIZDE PESTISIT TEHLIKESI

• MS MEYVELERI KIMYASALLAR YÖNÜNDEN EN KÖTÜ

18

• MS MEYVE VE SEBZEDEKI KALINTI KONUSUNDA EN KÖTÜ

19

• HATALI
• Uygulamalar

• Neden?

20
Tarimsal Üretim Sistemi

• Entegre Ürün Yönetimi,

• Entegre Mücadele,

• Gida Hijyeni,

• Izlenebilirlik,

• Kalite

• ITU

• Sosyal açidan yasanabilir, ekonomik açidan
  karli-verimli, insan , hayvan ve çevre sagligini
  koruyan bir tarim

21
Dünyada ITU Yaklasimlari
1-Kamu Tarafindan Talep Edilen Uygulamalar -Çapra
z Uyum AB) -Ekolojik Performans (Isviçre)
2-Üretici Örgütleri Nezdinde Uygulamalar -COLE-EU
-ACP Horticultural Trade Association -LEAF
3-Perakendeciler ve Ithalatçilar Nezdinde
Uygulamalar -BRC -EUREPGAP (GLOBALGAP) -SQF
22
FAO ITU Kriterleri

1. Toprak,
2. Su,
3. Bitkisel Üretim ve Yem Bitkileri Üretimi,
4. Bitki Koruma,
5. Hayvansal Üretim,
6. Hayvan Sagligi,

1. Hayvan Refahi,
2. Hasat, Çiftlik Içi Isleme ve Depolama,
3. Enerji ve Atik Yönetimi,
4. Insan Refahi Sagligi ve Güvenligi,
5. Yaban Hayati ve Çevre.

23
ABD ITU Yaklasimlari

• I. YETISTIRICILIK
• -Arazi Kullanimi ve Yerlesim,
• -Kompost ve Gübre,
• -Su,
• -Pestisitler,
• II. HASAT,KURUTMA VE AYIKLAMA
• -Isçilik,
• -Hasat Ekipmanlari.

24
AB Ortak Tarim Politikasi

• Pazar Politikalarinda Degisim

• 1782/2003 EC

• Tek Ödeme Sistemi,
• Çapraz Uyum (Iyi Tarim ve Çevre, Yasal Idari
  Sartlar),
• Modülasyon ve Kirsal Kalkinma,
• Çiftlik Danisma Sistemi,
• IACS (Kontrol Sistemi)

25
Uluslar arasi Standartlar

• Kaynak 1-Gündüz, M. IGEME
• 2-C. SAYIN, Akdeniz Ünv.

26
EUREPGAP Süreci

• EUREPin bir araya gelmesi (1997),
• Satin alinan ürünlere karsi minimum standartlarin
  belirlenmesi (1999),
• EUREPGAP Teknik ve Standartlar Komitesinin
  kurulmasi (2001).

27

• Slovakya

• Slovenya

• Romanya

• Almanya

• Portekiz

• Isveç

• Belçika

• Arnavutluk

• 100

• Avusturya

• Beyaz Rusya

• Norveç

• Kanada

• Polonya

• Irlanda

• Lituanya

• Ingiltere

• ABD

• Çek Cumhuriyeti

• Bosna/Hersek

• Fransa

• Macaristan

• Danimarka

• Makedonya

• Hollanda

• Hirvatistan

• Ispanya

• Dominik
• Cumhuriyeti

• Isviçre

• Türkiye

• Meksika

• Yunanistan

• Italya

• Japonya

• Israil

• Iran

• Malta

• Kibris

• Filistin

• Fas

• Çin

• Côte d'Ivoire

• Misir

• Tunus

• Güney Kore

• Panama

• Kenya 

• Ürdün

• Mali

• Ekvator

• Küba

• Honduras

• Hindistan

• Zambiya

• Vietnam

• Etopya

• Jamaika

• Swaziland

• Porto Riko

• Martinik

• Senegal

• Burkina Faso

• Tayland

• Kosta Rika

• Endonezya

• Arjantin

• Malezya

• Zimbabwe

• Brezilya

• Kolombiya

• Madagaskar

• Avustralya

• Venezüella

• Guatemala

• Sili

• Moldova

• Güney Afrika

• Namibya

• Uruguay

• Tanzanya

• Yeni Zelanda

• Gana

• Peru

• Sri Lanka

• Gine

• Kamerun

28

• ChileGAP

• ChinaGAP

• KenyaGAP

• MexicoGAP

• JGAP

• ThaiGAP

EUREPGAP
GLOBALGAP
7 Eylül 2007
29

• Kontrol Süreci Akisi

• KAPSAM

• ALT KAPSAM

• Bitkisel
• Taban

• Meyve ve Sebze

• Biçilebilir Ürünler

• Çiçek ve Süs Bitkileri

• Taze Kahve

• Çay

• Tüm Çiftlikler Tabani

• Entegre Çiftlik Güvencesi

• Hayvansal
• Taban

• Sigir ve Koyun

• Süt

• Hayvansal
• Ürün
• Nakliyesi

• Domuz

• Kümes Hayvanlari

• Su
• Ürünleri
• Tabani

• Somon Türleri ve Alabalik

• Yem Üretimi

• Bitkisel Çogaltim Materyali

30
ITUda Kontrol ve Sertifikasyon
Iyi tarim uygulamalarina baslasam mi?

• Gerekli Hazirlik
• En önemli girdi olarak BILGI,
• Yeterliligin ispati veya tarimsal danismanlik,
• Entegre Mücadele Programlarina katilim,
• Fiziki alt yapilar,
• Çalisma kosullari,
• Kayit- izleme.

Hasat Sertifika
Kontrol
31
Yetkilendirilmis Kuruluslar
1- CTR Uluslar arasi Belgelendirme ve Denetim
Ltd. Sti. 2- MOODY International Kalite
Servisleri Ltd. Sti. 3- ETKO Ekolojik Tarim
Kontrol Org. Ltd. Sti. 4- ECAS Belgelendirme
Denetim Ltd. Sti. 5- TURKGAP Tarim Uygulamalari
Kontrol ve Sertifikasyon Hiz. Tic. Ltd. Sti. 6-
NISSERT Uluslar arasi Sertifikasyon ve Denetim
Hizmetleri Ltd. Sti. 7- TRB Uluslar arasi
belgelendirme Teknik Kontrol ve Göz. Hiz. Tic.
Ltd. Sti. 8- EKOTAR Ekolojik Tarim Ürünleri
Üretim, Kontrol, Ser. San. ve Tic. Ltd. Sti 9-
C.U. Sertifikasyon Ltd. Sti. 10- ORSER Organik
Ürünler Kontrol ve Sertifikasyon Ltd. Sti.
32
11- ANKA GLOBAL Kontrol ve Sertifikasyon A.
S. 12- KALITEST Belgelendirme ve Egitim
Hizmetleri Ltd. Sti. 13- ANADOLU Ekolojik
Ürünler Kontrol ve Sertifikasyon Ltd. Sti. 14-
BIOAGRI Uluslar arasi Bel. Den. Göz. Tek. Kont.
ve Egit. Hiz. Ltd. Sti. 15-FC Belgelendirme ve
Egitim Hizmetleri td. Sti. 16- USB Ulusal Sistem
Belgelendirme Hizmetleri Ltd. Sti. 17- 19- ALBERK
QA Uluslar arasi Teknik Kontrol ve Belgelendirme
Ltd. Sti. 18- UKS Uluslar arasi Kalite Sistemleri
ve Belgelendirme Ltd. Sti. 19- KAYOS Uluslar
arasi Sertifikasyon ve Denetim Hizmetleri Ltd.
Sti. 20- INSERT Uluslar arasi Belgelendirme ve
Denetim Hizmetleri Ltd. Sti.
33
21- ECO CERT Kontrol ve Sertifikasyon A. S. 22-
EUROPGAP Belgelendirme ve Egitim Hizmetleri Ltd.
Sti. 23- ICERT Kontrol ve Sertifikasyon Ltd.
Sti. 24- FRG Bel. Den. Göz. Tek. Kont. ve Egit.
Hiz. Ltd. Sti.
34
Ülkemiz Mevzuati
Iyi Tarim Uygulamalarina Iliskin Yönetmelik
8 EYLÜL 2004 Tarih ve 25577 Sayili Resmi
Gazete Yönetmelik Degisiklikleri 5 MAYIS 2005
Tarih ve 25806 Sayili Resmi Gazete 15 MAYIS
2006 Tarih ve 26169 Sayili Resmi Gazete
Iyi Tarim Uygulamalari Hakkinda Yönetmelik
7 ARALIK 2010 Tarih ve 27778 Sayili Resmi
Gazete
35
Iyi Tarim Kontrolörlük Egitimi
Yönetmelik - Bakanlikça gerekli görülmesi
halinde, ziraat mühendisi, veteriner hekim, su
ürünleri mühendisi, balikçilik teknolojisi
mühendisi ve gida mühendislerine yönelik,
kontrolör kursu açilir veya açtirilir.

• Kamu disinda çalisanlara yönelik Iyi Tarim
  Kontrolörü egitiminde yaklasik 350 personel
  egitildi.

13 Eylül 2020
35 47
36
Politikalar - 1

• Iyi tarimin yayginlastirilmasi
• Iyi tarimin desteklenmesi
• Üreticinin gelir düzeyinin yükseltilmesi
• Tarimsal çevre bilincinin artirilmasi

13 Eylül 2020
36 47
37
Politikalar - 2

• Dogal kaynaklarin korunmasi
• Tükenme ve bioçesitliligin azalmasi riskinin
  önlenmesi
• Perakende ve hizmet sektörü
• yeni istihdam alanlari
• ülke ekonomisine katki

???
???
13 Eylül 2020
37 47
38
Politikalar - 3

• Pazara daha kaliteli ve daha güvenilir ürünler
  sunulmasi
• Iyi tarimsal üretime yönelik avantajli konumun
  degerlendirilmesi
• ihracatimizin artirilmasi

???
13 Eylül 2020
38 47
39
Güçlü Yanlar

• Yasal düzenleme
• Denetim ve kontrol için ilçe düzeyinde kurumsal
  yapi
• Zengin biyoçesitlilik ve dogal kaynaklar
• Toprak ve su kaynaklarinin temizligi
• Biyolojik çesitlilige müsait iklim ve ekoloji
• Geleneksel bilgi ve tecrübenin varligi

13 Eylül 2020
39 47
40
Zayif Yanlar

• Iyi tarim ürününün piyasa fiyatinin olusmamasi
• Üreticilerin bilinç, bilgi eksikligi ve yetersiz
  örgütlenme
• Arazilerin çok küçük ve parçali olmasi
• Pazar sikintisi, iç ve dis pazarin dengeli
  gelismemesi
• AR-GE çalismalarinin yetersizligi
• Ürün analizleri için akredite laboratuarin
  fiyatlarinin yüksekligi
• Desteklemelerde nispî yetersizlik

13 Eylül 2020
40 47
41
Firsatlar

• Üretici Birlikleri Kanununun çikmis olmasi
• Iyi tarim ürünlerinin pazarda hemen alici bulmasi
• Dünyada ITUlu ürünlere olan talebin artmasi
• Iyi tarim sektöründe istihdamin artmasi
• Tüketici bilincinin gelismesi ile saglikli,
  kaliteli ITUlu ürünlere talebin artmasi
• Cografi konum nedeniyle ana pazarlara yakinlik
• Dis pazarlara erisim imkaninin güçlenmesi

13 Eylül 2020
41 47
42
Hedefler - 1

• Ürün çesitliligini artirmak
• Pazar odakli üretimi yayginlastirmak
• Iç tüketimi artirmak
• ITUlu ürünlerin islenmesini gelistirerek katma
  degerini artirmak

13 Eylül 2020
42 47
43
Hedefler - 2

• Egitimle ITUlu ürün bilinci daha da gelistirmek
• Temiz alanlari korumak için kirlilige dikkat
  etmek
• ITUda su ürünleri ve hayvanciligi baslatmak
• Izlenebilir bir sistem olusturmak

13 Eylül 2020
43 47
44
Sonuç

• Her metrekaresi kayitli
• Sistemi oturmus
• Ülke içi ve disinda ticari yanlisa meydan
  vermeyen
• Üreticiye daha çok kazandiran
• Çevre, bitki, hayvan ve insan sagligini azami
  derecede koruyan
• Tüm gelir gruplarinin tüketebilecegi saglikli bir
  ITUlu üretim
• Sürdürülebilir tarimi saglamak ve tüketicilerin
  saglikli gidaya ulasma yollarini temin etmektir.

13 Eylül 2020
44 47
45
TESEKKÜRLER