WODA

1
WODA

• W kulturze i sztuce

2
Motywy akwatyczne w sztuce

• Motywy znaczeniowo zwiazane z zywiolem
  wodnym, szczególnie wykorzystywane w XIX-wiecznej
  poezji pod wplywem romantycznego uznania
  niezaleznosci fenomenów natury od czlowieka. W
  sentymentalizmie stanowily nastrojowy pejzaz, na
  tle którego spotykali sie kochankowie.

3
Adam Mickiewicz- Switezianka

• Tu jezioro stanowi tlo przyrodnicze dla
  rozgrywajacych sie wydarzen i wspóltworzy nastrój
  utworu. Co wiecej, tytulowa bohaterka jest
  rusalka czescia tego jeziora. To ona zwodzi
  mlodzienca, a potem okazuje sie byc wyslanniczka
  sprawiedliwosci i karze bohatera za lekkomyslnosc
  i lamanie zasad.

4
Eliza Orzeszkowa- Nad Niemnem

• Niemen w tym utworze to rzeka bez mala
  rajska, plynie ona bowiem przez kraine szczescia,
  taka, w której istnieje niezwykla harmonia miedzy
  czlowiekiem i przyroda. Wody te maja takze
  znaczenie symboliczne, by nie powiedziec
  magiczne. Bronia bowiem tego, co wlasne, swiete,
  ojczyste. Staja sie ikona kraju lat
  dziecinnych, a zarazem straznikiem tradycji.

5

• Motyw wody jest niezwykle pojemny znaczeniowo
  i chetnie wykorzystywany w kulturze. Na uwage
  zasluguje fakt, ze w zaleznosci od rejonu swiata
  i strefy klimatycznej zupelnie inaczej
  interpretuje sie akwatyczna symbolike. I tak w
  rejonach goracych woda staje sie, zwlaszcza w
  literaturze, symbolem zycia, a nawet zbawienia.
  Na terenach zimnych, gdzie wody jest wrecz zbyt
  wiele i mieszkancom groza powodzie, zyciodajny
  plyn to raczej nie symbol egzystencji, a
  zagrozenia.

6
Antonio Canaletto Molo- Widok z Placu sw. Marka

• Plótno niezwykle nastrojowe, utrzymane w
  cieplych barwach. Calosc pejzazu niezwykle
  realistyczna. Woda zostala przedstawiona tu jako
  przyjazna czlowiekowi. Jej ton jest spokojna.
  Gondolierzy bez leku sie poruszaja po kanalach.
  Woda nie jest tu zywiolem, lecz czyms zupelnie
  poddanym czlowiekowi, poniewaz pozostaje
  ujarzmiona w sztucznych korytach.

7
Caspar David Friedrich- Wschód ksiezyca na morzu

• Obraz w tonacji rózowo-szarej, pelen
  swiatlocieni, oddaje bardzo gleboka perspektywe.
  Woda, tutaj niezwykle spokojna, buduje nastrój
  wyciszenia i refleksji. Na brzegu i nieco dalej w
  glebi przedstawione sa postacie, wpatrujace sie
  we wschodzacy nad woda ksiezyc.

8
Johann Strauss- Nad pieknym modrym Dunajem

• To utwór niezwykle spokojny, melodyjny,
  motywy muzyczne plynnie przechodza po kolei,
  wystepuja tez rytmiczne powtórzenia. Calosc
  oddaje pogodny nastój wiedenskiego spacerowicza,
  utwór wiec znów, co charakterystyczne dla sztuki
  okresu, w którym tworzyl Strauss, ukazuje, jak
  przyroda, a wiec i woda, wspólgra z czlowiekiem,
  a nawet wplywa na niego.

9
Piotr Czajkowski- Jezioro Labedzie

• Bohater baletu Zygfryd zostaje
  zaprowadzony przez Zlego Ducha nad jezioro,
  którego wyglad tu znów koresponduje z nastrojem
  fragmentu utworu. Tu dziewczyna-labedz rozkochuje
  w sobie bohatera. Jednak wkrótce zamiast zakletej
  w labedzia Odetty pojawia sie Odylia i to jej,
  nie wiedzac o podstepie, przysiega milosc
  Zygfryd. Sztuczka Zlego Ducha, zakletego w
  puchacza, udaje sie. Przebywajace nad jeziorem
  dziewczeta-labedzie wraz z Odetta nie moga byc
  odczarowane. W koncu Odetka, za nia Zygfryd,
  rzucaja sie ze skaly, by smierc mogla ich
  polaczyc na zawsze, a w tym czasie inne
  dziewczeta-labedzie topia Zlego Ducha, który je
  przesladuje. Woda w tym utworze emanuje
  tajemniczoscia, tworzy takze atmosfere grozy,
  jest tak naprawde narzedziem w rekach Zlego. Pod
  koniec utworu, jednak zaczyna sluzyc dobru
  dzieki niej zaklete dziewczeta wymierzaja
  sprawiedliwosc. Mozna tu zauwazyc odniesienie
  posrednie do tekstu biblijnego, w którym woda
  najpierw sluzy zlu, nieuporzadkowaniu (jest
  synonimem chaosu), pózniej zas pelni role
  wykonawcy wyroków Sprawiedliwego. W utworze
  Czajkowskiego jednak sprawiedliwosc nie zostaje
  wymierzona do konca, gdyz Duch powraca.

10
Znaczenie kulturowe wody

• W kulturowej symbolice woda jest jednym z
  zywiolów i przeciwstawiana jest ogniowi,
  powietrzu i ziemi. Symbolizuje zycie, plodnosc i
  oczyszczenie. Woda jest czestym elementem mitów
  kosmogonicznych. Bywa tez uwazana za medium
  ulatwiajace przejscie z jednego swiata do
  drugiego W wielu religiach zanurzenie w wodzie
  symbolizuje oczyszczenie i odrodzenie.

11

• Zwiazek z religia

12
Woda swiecona

• Woda swiecona sakramentalium wystepujace w
  niektórych wyznaniach chrzescijanskich. Woda
  swiecona jest woda poblogoslawiona przez biskupa,
  ksiedza lub diakona przeznaczona do udzielania
  chrztu lub blogoslawienstwa osób, miejsc lub
  rzeczy. Swoje istnienie czerpie z wiary w moc
  oczyszczajaca wody obecna juz w Starym
  Testamencie oraz z faktu chrztu Chrystusa w
  Jordanie.

13
Chrzest

• W chrzescijanstwie obrzed nawrócenia i
  oczyszczenia z grzechów, majacy postac
  sakramentalnego obmycia woda, któremu towarzyszy
  slowo (Ef 5,26). Zgodnie z wiara chrzescijanska
  obrzed ten ma znaczenie wcielenia w Chrystusa
  jako ukrzyzowanego i zmartwychwstalego Pana i
  laczy z Ludem Bozym Nowego Przymierza. Typowy
  obrzed chrztu w chrzescijanstwie sprawowany jest
  w imie Trójcy Swietej Ojca i Syna i Ducha
  Swietego na polecenie samego zalozyciela
  Chrystusa (Mt 18,18-20).

14

• Dni Wody

15
Swiatowy Dzien Wody

• Swieto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne
  ONZ rezolucja z 22 grudnia 1992, obchodzone
  corocznie 22 marca. Powolane zostalo w czasie
  konferencji Szczyt Ziemi 1992 (UNCED) w Rio de
  Janeiro w Brazylii, w ramach Agendy 21. Powodem
  byl fakt, ze ponad miliard ludzi na swiecie
  cierpi z powodu braku dostepu do czystej wody
  pitnej.

16
Smigus-dyngus

• oblaniec) zwyczaj, pierwotnie slowianski,
  a wtórnie zwiazany z Poniedzialkiem wielkanocnym.
  Smigus polegal na symbolicznym biciu witkami
  wierzby lub palmami po nogach i wzajemnym
  oblewaniu sie woda, co symbolizowalo wiosenne
  oczyszczenie z brudu i chorób, a w pózniejszym
  czasie takze i z grzechu. Na smigus nalozyl sie
  zwyczaj dyngusowania (dyngowanie), dajacy
  mozliwosc wykupienia sie pisankami od podwójnego
  lania. Nie wiadomo, kiedy te dwa obyczaje sie
  polaczyly.Znany takze jako Poniedzialek
  wielkanocny, lany poniedzialek, polewany lub
  oblewany.

17

• Koniec