Slajd 1

1
Arkadiusz Kowalski Departament Rozwoju
Gospodarki Ministerstwo Gospodarki Polityka
rozwoju klastrów w Polsce Warszawa, 5 marca
2010 r.
2

• Podejscie zintegrowane do polityki klastrowej
• Klastry sa istotnym elementem
• polityki innowacyjnej
• polityki regionalnej
• polityki przemyslowej (horyzontalnej)

2
3

• Polityka rozwoju klastrów w Polsce jako element
  polityki innowacyjnej
• Dotyczy m.in. stymulowania wspólpracy miedzy
  przedsiebiorstwami oraz gospodarka i swiatem
  nauki
• jest prowadzona od niedawna
• dotyczy najczesciej sektorów o wysokim stopniu
  zaawansowania technologicznego
• - aczkolwiek przyklady klastrów mozna takze w
  sektorach tradycyjnych, dla których klastering
  otwiera nowe mozliwosci rozwoju

3
4
Polityka rozwoju klastrów w Polsce jako element
polityki regionalnej
Koncentracja przestrzenna (wymiar geograficzny)
Bliskosc (proximity)
Powiazania (linkages)
Interakcje
Koncentracja sektorowa
Partnerzy
4
5
Determinanty produktywnosci
Konkurencyjnosc w ujeciu mikroekonomicznym
Jakosc dzialan i strategii przedsiebiorstw
Stan rozwoju klastrów
Jakosc srodowiska otoczenia biznesu
Konkurencyjnosc w ujeciu makroekonomicznym
Infrastruktura spoleczna i instytucje
Polityka makro-ekonomiczna
5
6
Korzysci klastrów z perspektywy Korzysci klastrów z perspektywy
poziomu regionu (poziom mezoekonomiczny) gospodarki narodowej (poziom makroekonomiczny)
Sukces klastrów budzi entuzjazm dla wspólpracy w regionie i wzmacnia lokalny patriotyzm Klastry sa katalizatorem poprawy koniunktury gospodarczej
Tworzenie lokalnego lancucha podazowego Klastry sa stymulatorami innowacyjnosci
Powstaja nowe miejsca pracy, a jednoczesnie zwieksza sie podaz wyspecjalizowanej sily roboczej Klastry aktywizuja eksport i przyciagaja inwestycje zagraniczne
Korzystna atmosfera przedsiebiorczosci wokól klastrów przyciaga inwestorów Klastry aktywizuja dzialalnosc gospodarcza, zwiekszajac PKB
Latwy dostep do specjalistycznych uslug
6
7
Wplyw klastrów na przedsiebiorstwa (poziom mikroekonomiczny) Wplyw klastrów na przedsiebiorstwa (poziom mikroekonomiczny)
Korzysci Koszty
Dostep do wyspecjalizowanych uslug Rozwój kapitalu ludzkiego i mobilnosci sily roboczej Redukcja niepewnosci i ryzyka Siec dostawców Informacja o nowych technologiach Efekty zewnetrzne (externalities) Efekty synergii Efekty spillovers Dyfuzja innowacji Dostep do infrastruktury Dostep do informacji o rynku (np. o biezacych potrzebach nabywców) Identyfikacja nisz produkcyjnych Wspólne dzialania marketingowe Konkurencja na rynku czynników produkcji (zasoby pracy, nieruchomosci) Problemy zwiazane z zatloczeniem (np. transport) Problemy z definiowaniem IPR problem wolnego jezdzca Konkurencja na rynku zbytu (strona popytowa)
7
8
Klastry Innowacje Konkurencyjnosc
Relacja miedzy klasteringiem a PKB per capita dla
regionów poziomu NUTS 2 w UE-15 (2004)
180
Praha City
160
140
Bratislava
120
100
PKB per capita w PPP ( sredniej dla UE)
80
y 83342x2 - 16467x 22886
60
2
0,4358
40
R
20
0
0
5
10
15
20
Procent ludnosci zatrudnionej w
klastrach (Percent of employment in specialised
clusters)
8
Zródlo European Cluster Observatory
9

• Identyfikacja klastrów w Polsce
• do 2009 r. program badan statystycznych
  statystyki publicznej nie obejmowal zgrupowan
  podmiotów gospodarczych.
• 2009 r. - rozszerzenie o zagadnienia zwiazane z
  klastrami Formularza PNT-02 Sprawozdanie o
  innowacjach w przemysle
• Do programu badan statystycznych statystyki
  publicznej na 2010 r. wpisane zostaly prace
  metodologiczne majace na celu badania klasteringu
  poprzez badania wtórne, oparte na bazach danych
  statystycznych bedacych w posiadaniu GUS
• - metoda przeplywów miedzygaleziowych
  (Input/Output) oparta o wspólczynnik
  koncentracji,
• - metoda badania skupien (tzw. high points)
  oparta na wspólczynniku lokalizacji (LQ
  location quotient)

9
10
Interaktywna (!) mapa klastrów w
Polsce http//www.pi.gov.pl/Klastry/index.html
10
10
10
11
Koncepcja Triple-helix
Przemysl
Klastry
Wladze publiczne
Nauka
11
12

• Podejscie oddolne (bottom-up approach) do roli
  polityki klastrowej
• dominujace podmioty w klastrze to lokalne
  przedsiebiorstwa
• dzialania panstwa pelnia jedynie role
  pomocniczaselektywne programy wsparcia
• - tworzenie odpowiedniej infrastruktury
  instytucjonalnej
• - zasadne w obszarach realnych niedoskonalosci
  rynku
• - zalezna od fazy rozwoju klastra.

12
13
Kierunki zwiekszania innowacyjnosci gospodarki na
lata 2007-2013
14

• Kierunek 5 Infrastruktura dla innowacji
• podkresla znaczenie wspierania wspólnych dzialan
  przedsiebiorców o charakterze sieciowym,
  ukierunkowanych na realizacje przedsiewziec
  innowacyjnych
• Dzialania to maja byc realizowane m.in. poprzez
• zwiekszenie swiadomosci przedsiebiorców
  dotyczacych korzysci plynacych ze wspólpracy z
  jednostkami naukowymi oraz innymi
  przedsiebiorstwami,
• ustanowienie efektywnego partnerstwa
  publiczno-prywatnego,
• zapewnianie warunków do wspólpracy sieciowej,
• wsparcie rozwoju klastrów,
• wsparcie rozwoju platform technologicznych w
  zaawansowanych technologicznie sektorach.

14
15

• Dotychczasowe instrumenty wspierania klastrów w
  Polsce
• Sektorowy Program Operacyjny Wzrost
  Konkurencyjnosci Przedsiebiorstw, lata
  2004-2006,
• Dzialanie 1.1 Wzmocnienie instytucji
  wspierajacych dzialalnosc przedsiebiorstw
• Dzialanie 1.4 Wzmocnienie wspólpracy miedzy
  sfera badawczo-rozwojowa a gospodarka.
• Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich na
  lata 2004 2006 (SPO RZL)
• Dzialanie 2.3 Rozwój kadr nowoczesnej
  gospodarki, schemat b) Promocja rozwiazan
  systemowych w zakresie potencjalu adaptacyjnego i
  gospodarki opartej na wiedzy. gt projekt
  systemowy PARP pt. Program szkolen promujacych
  clustering.
• Program pilotazowy PARP Wsparcie na rozwój
  klastra 2007 r.

15
16

• Obecne instrumenty wspierania klastrów w Polsce
• Program Operacyjny Innowacyjna gospodarka
  2007-2013 (PO IG)
• Dzialanie 5.1 Wspieranie powiazan kooperacyjnych
  o znaczeniu ponadregionalnym
• Program Operacyjny Kapital Ludzki
• Dzialanie 2.1 Rozwój kadr nowoczesnej
  gospodarki.
• Poddzialanie 2.1.1 Rozwój kapitalu ludzkiego w
  przedsiebiorstwach
• Poddzialanie 2.1.2 Partnerstwo dla zwiekszania
  adaptacyjnosci
• Poddzialanie 2.1.3 Wsparcie systemowe na rzecz
  zwiekszenia zdolnosci adaptacyjnych pracowników i
  przedsiebiorstw.

16
17

• Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
• Dzialanie 1.4 Promocja i wspólpraca, komponent
  Wspólpraca - wspólfinansowani projektów dot.
  budowania sieci wspólpracy, w tym zwiazanych z
  identyfikacja i rozwojem klastrów
• badania analityczne, przygotowywanie ekspertyz i
  publikacji w zakresie polityki rozwoju województw
  Polski Wschodniej opartej na klasteringu
• popularyzacja idei klasteringu w Polsce
  Wschodniej, w tym m.in. organizacja konferencji
  i spotkan tematycznych
• tworzenie i rozwój klastrów, w tym m.in.
  opracowanie strategii oraz dokumentów
  operacyjnych dla rozwoju klastra, zakup uslug
  doradczych/prawnych, marketingowych, public
  relations, organizacja i udzial w konferencjach.

17
18

• Regionalne Programy Operacyjne - cztery mozliwe
  podejscia
• wyodrebnienie osobnych dzialan na wspieranie
  klastrów
• laczenie dzialan wspierajacych klastry z innymi
  dzialaniami majacymi na celu wspieranie
  przedsiebiorczosci, instytucji otoczenia biznesu
  lub majacymi na celu budowanie relacji pomiedzy
  przedsiebiorstwami a sfera BR.
• brak osobnego dzialania wspierajacego klastry,
  przy jednoczesnym nadaniu odpowiedniego
  priorytetu dzialaniom o charakterze klastrowym
  przez umieszczenie odpowiednich zapisów w
  kryteriach wyboru projektów (np. RPO Województwa
  Podlaskiego)
• pominiecie mozliwosci wsparcia inicjatyw
  klastrowych, co zmusza potencjalnych
  beneficjentów do aplikowania o srodki krajowe
• gt asymetrycznosc realnego wsparcia w ukladzie
  regionalnym

18
18
19

• Zróznicowane wsparcie klastrów w poszczególnych
  regionalnych programach operacyjnych, dotyczace
• definicji beneficjenta dzialania, w tym
  szczególowych wymogów formalnych stawianych
  podmiotom ubiegajacym sie o wsparcie,
• wymagan dotyczacych przygotowania i skladania
  wniosków,
• priorytetowego traktowania dzialan/sektorów,
  polegajacego na przyznaniu dodatkowych punktów
  dla projektów z wybranych sektorów (np. RPO
  Województwa Opolskiego)
• wielkosci alokacji funduszy na dzialania,
• wysokosci minimalnej i maksymalnej wartosci
  projektu,
• wielkosci wymaganego wkladu wlasnego,
• wielkosci minimalnego i maksymalnego poziomu
  dofinansowania
• gt asymetrycznosc realnego wsparcia w ukladzie
  regionalnym

19
20

• INTERNACJONALIZACJA inicjatyw klastrowych - nowy
  etap rozwoju klasteringu !
• globalizacja i integracja gospodarcza gt
  mozliwosci przeplywu zasobów i zwiekszona
  specjalizacja lancucha wartosci ponad granicami
  krajowymi
• Europejski Alians Klastrów PRO INNO (PRO INNO
  European Cluster Alliance)
• BSR InnoNET (Baltic Sea Region Innovation Network
  Siec Innowacji Regionu Morza Baltyckiego),
• INNET gt program Innovation Express,
• CEE-ClusterNetwork

20
21
BSR InnoNet Pilot Programmes on Innovation
Systems and Clusters (PIC)
  Projekt 1 Projekt 2 Projekt 3 Projekt 4
Sektor Biotechnolo-gia z aspektami ochrony srodowiska Sektor zywnosciowy Sektor ICT Przemysl drzewno-meblarski
Uczestnik z Polski Baltycki Klaster Eko-energetyczny (Baltic Eco-Energy Cluster) Grupa przedsiebiorstw reprezentowa-nych przez SGGW Klaster ICT Pomorze Zachodnie (ICT West Pomeranian cluster) Wielkopolski Klaster Meblarski (Wielkopolska Furniture Cluster)
Inne uczestni-czace kraje Szwecja Finlandia Norwegia Islandia Szwecja Finlandia Norwegia Islandia Szwecja Finlandia Norwegia Lotwa Dania Finlandia Lotwa Litwa Szwecja
22

• Jak wspierac klastry? Ksztaltowanie przyszlej
  polityki rozwoju klastrów (1/2)
• Propozycje umieszczone w projekcie dokumentu
  Ministerstwa Gospodarki Kierunki i polityka
  rozwoju klastrów w Polsce
• Podejscie Komisji Europejskiej wspieranie
  klastrów o duzym potencjale rozwoju- bieguny
  wzrostu dla gospodarki europejskiej- efektywnosc
  wydatkowania srodków publicznychgt wypracowanie
  mechanizmu selekcji najbardziej konkurencyjnych
  klastrów i koncentracja na nich srodków
  publicznych (w tym z UE)?
• utworzenie grupy ds. polityki rozwoju klastrów w
  Polsce z udzialem przedstawicieli poszczególnych
  instytucji zaangazowanych w polityke klastrowa
  oraz ekspertów

22
23

• Jak wspierac klastry? Ksztaltowanie przyszlej
  polityki rozwoju klastrów (2/2)
• Dalsza wspólpraca z Glównym Urzedem Statystycznym
  (GUS) w zakresie prac analitycznych majacych na
  celu wypracowanie metodologii identyfikacji
  struktur klastrowych oraz potencjalnych zalazków
  klastrów,
• gt mierzenie oddzialywania programów wspierania
  klastrów gtprojektowanie nowych instrumentów
  polityki publicznej w tym zakresie,
• dalsze zaangazowanie w transgraniczna wspólprace
  klastrów (zgodnie z kierunkami rozwoju klastrów i
  polityki wspierania klastrów w Unii Europejskiej)
  

23
24

• Potencjalne instrumenty wspierania klastrów w
  przyszlosci
• wspieranie opracowywania schematów dzialania
  animatorów (koordynatorów) klastrów i zarzadzania
  relacjami w klastrze
• finansowanie kosztów stalych animatora
  (koordynatora) klastra
• stworzenie poradnika w zakresie ochrony praw
  wlasnosci intelektualnej (IPR) dla podmiotów
  zaangazowanych w struktury klastrowe
• wspieranie audytu potrzeb szkoleniowych klastrów
• wspieranie tworzenia sieci projektów twiningowych
  (partnerskich) dla koordynatorów klastrów z
  blizniaczymi animatorami klastrów zagranicznych
• organizacje warsztatów diagnostycznych dot.
  wspólpracy miedzy czlonkami klastra w ramach
  potrójnej helisy (triple helix)
• stworzenie systemu ewaluacji inicjatyw
  klastrowych (w drodze ogólnokrajowego konkursu?)

24
25
Dziekuje Arkadiusz.Kowalski_at_mg.gov.pl
25