Relacje%20finansowe%20Panstwo%20-%20Kosci

1
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Kraków, sierpien 2012

2
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Podstawy prawne
• Konstytucja RP
• Konkordat
• Ustawa o stosunku Panstwa do Kosciola
  Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
  17 maja 1989 r ( z pózniejszymi zmianami)

3
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Konstytucja RP - preambula

wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno
wierzacy w Boga bedacego zródlem prawdy,
sprawiedliwosci, dobra i piekna, jak i nie
podzielajacy tej wiary, a te uniwersalne wartosci
wywodzacy z innych zródel, równi w prawach i w
powinnosciach wobec dobra wspólnego - Polski,
4
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konstytucja RP Rozdzial I art.25
2. Wladze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej
zachowuja bezstronnosc w sprawach przekonan
religijnych, swiatopogladowych i filozoficznych,
zapewniajac swobode ich wyrazania w zyciu
publicznym. 3. Stosunki miedzy panstwem a
kosciolami i innymi zwiazkami wyznaniowymi sa
ksztaltowane na zasadach poszanowania ich
autonomii oraz wzajemnej niezaleznosci kazdego w
swoim zakresie, jak równiez wspóldzialania dla
dobra czlowieka i dobra wspólnego.
5
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Konstytucja RP Rozdzial II art. 53

1. Kazdemu zapewnia sie wolnosc sumienia i
religii. 2. Wolnosc religii obejmuje wolnosc
wyznawania lub przyjmowania religii wedlug
wlasnego wyboru oraz uzewnetrzniania
indywidualnie lub z innymi, publicznie lub
prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu,
modlitwe, uczestniczenie w obrzedach,
praktykowanie i nauczanie. Wolnosc religii
obejmuje takze posiadanie swiatyn i innych miejsc
kultu w zaleznosci od potrzeb ludzi wierzacych
oraz prawo osób do korzystania z pomocy
religijnej tam, gdzie sie znajduja. 3. Rodzice
maja prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i
nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze
swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1
stosuje sie odpowiednio.
6
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konstytucja RP Rozdzial III Zródla prawa
Art. 87Zródlami powszechnie obowiazujacego
prawa Rzeczypospolitej Polskiej sa Konstytucja,
ustawy, ratyfikowane umowy miedzynarodowe oraz
rozporzadzenia. Art. 89 1. Ratyfikacja przez
Rzeczpospolita Polska umowy miedzynarodowej i jej
wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrazonej w
ustawie, jezeli umowa dotyczy 2)wolnosci,
praw lub obowiazków obywatelskich okreslonych w
Konstytucji, 4)znacznego obciazenia panstwa pod
wzgledem finansowym,
7
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat przedwojenny
Podpisany i ratyfikowany w 1925 roku
Wypowiedziany w 1945 roku
8
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy
Podpisany w 1993 roku
Ratyfikowany w 1998 roku
Wszedl w zycie 25 kwietnia 1998 roku
9
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Konkordat przedwojenny
• Panstwo rezygnowalo z podatków i wszelkich oplat
  od budynków i urzadzen, sluzacych celom
  religijnym,
• Zobowiazywalo sie do wyplacania duchownym
  katolickim uposazen i rent  do czasu
  uregulowania spraw majatkowych Kosciola
  zwiazanych z utrata jego dóbr na rzecz zaborców
• Wprowadzano obowiazek nauczania religii
  w szkolach powszechnych i srednich.
• Biskupi zostali zobowiazani do skladania
  przysiegi wiernosci prezydentowi panstwa.

10
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Konkordat przedwojenny
• Ksiadz prof. B. Wilamowski, jeden z wybitnych
  prawników XX-lecia miedzywojennego, skomentowal
  go slowami 
• Nalezy go zaliczyc do tych konkordatów, które
  kosciól w jego dzialalnosci mozliwie najmniej
  krepuja, a zostawiaja mu maksimum swobody.
• TRJN uznal, ze konkordat przestal obowiazywac
  wskutek jednostronnych posuniec Stolicy
  Apostolskiej, sprzecznych z zobowiazaniami
  konkordatowymi. Chodzilo o zlamanie art. IX w
  powiazaniu z art. XII. Stolica Apostolska,
  dokonujac w 1939 roku mianowania administratorów
  apostolskich oraz dokonujac zmiany granic
  diecezji, podporzadkowala niektóre polskie
  parafie ordynariuszom niemieckim i slowackim

11
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Konkordat przedwojenny
• Panstwo rezygnowalo z podatków i wszelkich oplat
  od budynków i urzadzen, sluzacych celom
  religijnym,
• Zobowiazywalo sie do wyplacania duchownym
  katolickim uposazen i rent  do czasu
  uregulowania spraw majatkowych Kosciola
  zwiazanych z utrata jego dóbr na rzecz zaborców
• Wprowadzano obowiazek nauczania religii
  w szkolach powszechnych i srednich.
• Biskupi zostali zobowiazani do skladania
  przysiegi wiernosci prezydentowi panstwa.

12
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy Panstwo i Kosciól
Katolicki sa - kazde w swej dziedzinie -
niezalezne i autonomiczne oraz zobowiazuja sie do
pelnego poszanowania tej zasady we wzajemnych
stosunkach i we wspóldzialaniu dla rozwoju
czlowieka i dobra wspólnego. (art.1)
13
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy Mianowanie i odwolywanie
biskupów nalezy wylacznie do Stolicy Apostolskiej
(art. 7) W konkordacie przedwojennym biskupi
skladali Prezydentowi przysiege na wiernosc
konstytucji.
14
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy nauczanie religii 1.
Szkoly publiczne podstawowe i ponadpodstawowe
oraz przedszkola, prowadzone przez organy
administracji panstwowej i samorzadowej,
organizuja zgodnie z wola zainteresowanych nauke
religii w ramach planu zajec szkolnych i
przedszkolnych.  2. Program nauczania religii
katolickiej oraz podreczniki opracowuje wladza
koscielna i podaje je do wiadomosci kompetentnej
wladzy panstwowej.
15
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy nauczanie religii 3.
Nauczyciele religii musza posiadac upowaznienie
(missio canonica) od biskupa diecezjalnego.
Cofniecie tego upowaznienia oznacza utrate prawa
do nauczania religii. Kryteria wyksztalcenia
pedagogicznego oraz forma i tryb uzupelniania
tego wyksztalcenia beda przedmiotem uzgodnien
kompetentnych wladz panstwowych z Konferencja
Episkopatu Polski.  4. W sprawach tresci
nauczania i wychowania religijnego nauczyciele
religii podlegaja przepisom i zarzadzeniom
koscielnym, a w innych sprawach przepisom
panstwowym.
16
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy uczelnie
katolickie Papieska Akademia Teologiczna w
Krakowie i Katolicki Uniwersytet Lubelski sa
dotowane przez Panstwo. Panstwo rozwazy
udzielanie pomocy finansowej odrebnym wydzialom.

17
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy ordynariat
wojskowy Opieke duszpasterska nad zolnierzami
wyznania katolickiego w czynnej sluzbie
wojskowej, w tym równiez zawodowej, sprawuje w
ramach ordynariatu polowego Biskup Polowy zgodnie
z prawem kanonicznym i statutem zatwierdzonym
przez Stolice Apostolska w porozumieniu z
kompetentnymi wladzami Rzeczypospolitej
18
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Konkordat obowiazujacy kapelani
• zapewnia sie warunki do wykonywania praktyk
  religijnych i korzystania z poslug religijnych
  osobom przebywajacym w zakladach penitencjarnych,
  wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz opieki
  zdrowotnej i spolecznej itp.
• zapewnia sie w szczególnosci mozliwosc
  uczestniczenia we Mszy sw. w niedziele i swieta
  oraz w katechizacji i rekolekcjach, a takze
  korzystania z indywidualnych poslug religijnych w
  zgodzie z celami pobytu tych osób w zakladach
  wskazanych w ustepie 1.

19
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Konkordat obowiazujacy kapelani 3. Dla
realizacji uprawnien osób, o których mowa w
ustepie 1, biskup diecezjalny skieruje kapelanów,
z którymi odpowiednia instytucja zawrze stosowna
umowe.
20
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Ustawa o stosunku Panstwa do Kosciola
Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
17 maja 1989 r ( z pózniejszymi
zmianami) Artykul 3. 1. Ustawa niniejsza okresla
zasady stosunku Panstwa do Kosciola, w tym jego
sytuacje prawna i majatkowa.
21
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Ustawa o stosunku Panstwa do Kosciola
Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
17 maja 1989 r ( z pózniejszymi
zmianami) Artykul 11 Koscielna osoba prawna nie
odpowiada za zobowiazania innej koscielnej osoby
prawnej. !!!!
22
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Artykul 55
• 1. Majatek i przychody koscielnych osób prawnych
  podlegaja ogólnym przepisom podatkowym z
  wyjatkami okreslonymi w ust. 2-6. Nie
  opodatkowywuje sie
• przychodów ze swojej dzialalnosci niegospodarczej
  
• przychodów z dzialalnosci gospodarczej
  koscielnych osób prawnych oraz spólek, których
  udzialowcami sa wylacznie te osoby, sa zwolnione
  od opodatkowania w czesci, w jakiej zostaly
  przeznaczone w roku podatkowym lub w roku po nim
  nastepujacym na cele kultowe, oswiatowo-wychowawcz
  e, naukowe, kulturalne, dzialalnosc
  charytatywno-opiekuncza, punkty katechetyczne,
  konserwacje zabytków oraz na inwestycje sakralne

23
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Artykul 62 1. Postepowanie regulacyjne
przeprowadza Komisja Majatkowa, zwana dalej
"Komisja", zlozona z przedstawicieli wyznaczonych
w równej liczbie przez Urzad do Spraw Wyznan i
Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski. 2.
Uczestnikami postepowania regulacyjnego sa oprócz
wnioskodawcy wszystkie zainteresowane jednostki
panstwowe i koscielne. 3. Wnioski o wszczecie
postepowania regulacyjnego zglasza sie w terminie
2 lat od dnia wejscia w zycie ustawy. Roszczenia
nie zgloszone w tym terminie wygasaja (!!!!)
24
Relacje finansowePanstwo - Kosciól

• Finansowanie Kosciola Katolickiego
• Koszt zwiazany za nauczaniem religii w
  szkolachokolo 1 150 mln zl
• Dotacje dla Koscielnych Uczelni Wyzszych,
  wydzialów teologicznych, szkól, przedszkoli i
  ochronek 521 mln zl
• Fundusz Koscielny 89 mln zl
• Dotacje do remontów zabytków koscielnych 26,6
  mln zl
• Ordynariat Polowy Wojska Polskiego 19,2 mln zl
• Caritas Polska 5,5 mln zl

25
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego - Kapelani
szpitalni 3 mln zl - Kapelani wiezienni 2,4 mln
zl- Kapelani Strazy Granicznej 842 tys. zl-
Kapelani Strazy Pozarnej 745 tys. zl- Kapelani w
Policji 441 tys. zl- Kapelani Biura Ochrony
Rzadu 150 tys. zl Razem Kapelani 7,578 mln PLN
26
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego RAZEM blisko
1 820 mln zl To nie koniec bonusów. Konkordat
zagwarantowal tez Kosciolowi katolickiemu swobode
w prowadzeniu zbiórek pieniedzy. Artykul 21.
mówi, ze przepisy prawa polskiego o zbiórkach
publicznych nie maja zastosowania do zbierania
ofiar. Wystarczy, ze cele zwiazane sa z religia i
Kosciolem (...)
27
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego
Przyklad Fundacja Dziela Bozego Fundatorzy
KGHM SA, Bank PEKAO SA, PKO BP SA, ORLEN SA,
Poczta Polska, TP SA, NBP. Posrednie wsparcie
finansowe od Panstwa, Kosciól uzyskuje przez inne
zródla finansowania. Nie istnieja dokladne
podsumowania rozmiaru dotacji przekazywanych
przez Panstwo Polskie Kosciolowi Katolickiemu i
innym kosciolom..Calkowity ich wymiar zostal
oszacowany przez tygodnik Polityka na 11,5 mld
PLN rocznie..
28
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego

• Przyklad Komisja Majatkowa
• Do Komisji Majatkowej w ustawowym terminie
  wplynelo 3063 wniosków o wszczecie postepowania
  regulacyjnego z czego
• zespoly orzekajace komisji zatwierdzily 1486 ugód
  przywracajacych lub przekazujacych wlasnosc
  koscielnym osobom prawnym,
• wydano 990 orzeczen przywracajacych lub
  przekazujacych wlasnosc koscielnym osobom
  prawnym,
• 666 postepowan zakonczono odrzuceniem lub
  oddaleniem wniosku, badz tez umorzeniem
  postepowania przed Komisja Majatkowa,
• w 136 postepowaniach zespoly orzekajace nie
  uzgodnily orzeczenia w sprawie.
• pozostalo 216 wniosków co do których nie
  zakonczono postepowania regulacyjnego ze wzgledu
  na zakonczenie prac komisji.

29
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego

• Przyklad Komisja Majatkowa
• Raport Rzadowy o Komisji majatkowej dla Kosciola
  katolickiego. Pierwotnie utajniony, jednak byl on
  zalaczony do dostepnych akt spraw toczonych
  przeciwko jej bylym czlonkom. Jego ustalenia to
• nie rejestrowano dat skladania wniosków, sposobu
  ich realizacji i cen przekazywanych gruntów,
• akta spraw byly nieopisane i nieuporzadkowane,
  bez spisu tresci (nie mozna ustalic, czy teczki
  sa kompletne),

30
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego

• Przyklad Komisja Majatkowa
• Raport KPRM cd.
• akta 57 spraw zaginely (nie rejestrowano kto
  pobiera dokumenty, wiec nie mozna ustalic winnych
  tego stanu rzeczy),
• brak weryfikacji cen gruntów przedstawianych
  przez strone koscielna,
• nie sprawdzano wlascicieli gruntów przekazywanych
  Kosciolowi (co najmniej raz nalezaly one do osoby
  prywatnej),

31
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego

• Przyklad Komisja Majatkowa
• Raport KPRM cd.
• nie sporzadzano protokolów glosowan,
• braki w dokumentacji (np. w 1994 roku nie
  zapisano, ze cystersi otrzymali dzialki w
  Krakowie, i w efekcie 10 lat pózniej otrzymali
  jeszcze 66 mln zl rekompensaty),
• czlonków Komisji nie powolywano wedlug zadnych
  kryteriów, ani nie weryfikowano ich kompetencji
  czy potencjalnych konfliktów interesów.
• Komisja nie byla kontrolowana przez odpowiednie
  organa ani razu.

32
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola KatolickiegoPrzyklad
Fundacja Dziela Bozego Fundatorzy KGHM SA,
Bank PEKAO SA, PKO BP SA, ORLEN SA, Poczta
Polska, TP SA, NBP. Posrednie wsparcie finansowe
od Panstwa, Kosciól uzyskuje przez inne zródla
finansowania. Nie istnieja dokladne podsumowania
rozmiaru dotacji przekazywanych przez Panstwo
Polskie Kosciolowi Katolickiemu i innym
kosciolom.Calkowity ich wymiar zostal oszacowany
przez tygodnik Polityka na 11,5 mld PLN
rocznie..
33
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego Przyklad
Komisja majatkowa
Krytyka Dzialania Wedlug "Gazety Wyborczej"
niektóre wnioski byly rozpatrywane kilkakrotnie,
a nawet 15-krotnie. Wedlug "Rzeczpospolitej" byly
to przypadki, w których, w jednej sprawie, kilka
orzeczen czastkowych (maksymalnie 15) skladalo
sie na cale roszczenie. Nie oznacza to jednak, ze
jeden wniosek byl w calosci rozpatrywany
wielokrotnie. Krytycy komisji wskazuja na tajnosc
i nieprzejrzystosc jej dzialan, lekcewazenie
interesu lokalnych spolecznosci i samorzadów oraz
zanizanie wycen gruntu . Kontrowersje budzi takze
to, ze czlonkowie komisji nie sa
funkcjonariuszami publicznymi, a mimo to
otrzymuja wynagrodzenie z publicznych pieniedzy.
Otrzymali je takze w 2010 roku, gdy nie
rozpatrzyli - wedlug GW- "prawie zadnych spraw".
34
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Finansowanie Kosciola Katolickiego Przyklad
Komisja majatkowa
Krytyka Dzialania Wedlug Rzeczpospolitej -
Sprawozdanie z dzialalnosci Komisji Majatkowej w
latach 1989-2011" zawiera wiele bledów,
dotyczacych miedzy innymi liczby niedokonczonych
spraw (zgodnie ze "Sprawozdaniem (...)" jest ich
216, a wedlug gazety 233). Wedlug jednej z
krakowskich kancelarii prawniczych takze kwota
odszkodowan (107,5 mln zl) podana przez Komisje w
2010 roku jest nieprawdziwa. Znane sa przypadki,
w których Kosciól sprzedal mu przyznana ziemie po
cenie ponad 2-krotnie wyzszej od tej przyjetej
przez Komisje. Wiekszosc przekazywanych gruntów
jest na tzw. Ziemiach Odzyskanych, na których
ustawa z 20 marca 1950 r. nie miala zastosowania.
35
Relacje finansowePanstwo - Kosciól
Zródla Sejmowa Baza Aktów Prawnych Konkordat ,
Konstytucja RP, Ustawa z dn. 17 maja 1989 r
Polityka , Money.pl KAI, MSW, MON. Dane
finansowe dotycza roku 2010. Przygotowanie Adam
Jaskow www.kpis.pl http//www.centrumdaszynskieg
o.org.pl/