TEATR GRECKI

1
TEATR GRECKI

• Oprac. Anna Horodelska

2

• Teatr grecki wywodzi sie z tradycji obrzedów
  religijnych, zwlaszcza zwiazanych z obchodami ku
  czci Dionizosa.
• Podczas uroczystosci na czesc boga spiewano
  piesni, zwane dytyrambami i tanczono. Wiesniacy
  przebierali sie w skóry zwierzece, aby
  przypominac towarzyszy dionizyjskiego pochodu
  sylenów i satyrów.
• Chóry Dionizosa, spiewajace piesni pod
  przewodnictwem kierownika chóru (koryfeusza),
  zostaly nazwane chórami kozlimi, a ich piesn
  piesnia kozla, czyli tragedia (od tragos -
  koziol, ode piesn).

Caravaggio (1573-1610) - Bachus.
3

• Swieta Dionizosa obchodzono kilka razy do roku,
  do najbardziej znanych nalezaly tzw. Dionizje
  Male (Wiejskie) i Dionizje Wielkie (Miejskie),
  odprawiane w Atenach. Tragedia antyczna wywodzi
  sie z Dionizji Wielkich. Piesni chóralne na czesc
  Dionizosa przechodzily stopniowa ewolucje, az w
  koncu przybraly forme znana nam dzisiaj jako
  tragedia grecka.

Teatr grecki w Taorminie
4
Tespis

• wycwiczyl swoje chóry w spiewaniu i wozil je od
  wioski do wioski.
• do tanca i spiewu wprowadzil opowiadacza
  (zwanego po grecku hypokrites), który stal sie
  pierwszym aktorem, prowadzacym dialog z chórem.
• aktor zmienial kostium i maske i wracal na
  scene, przybierajac rózne role.

5
Ewolucja dramatu antycznego

• zrezygnowanie z przedstawiania losów jedynie
  Dionizosa,
• siegniecie takze do innych mitów.
• rezygnacja z chóru satyrów na rzecz chóru
  zlozonego z innych osób zaleznie od tematyki
  tragedii.
• ograniczenia roli chóru i elementu
  opowiadajacego na rzecz elementu dramatycznego,
  przenoszacego coraz wiecej akcji na scene.
• Coraz mniej sie na scenie spiewalo, a coraz
  wiecej odgrywalo.

6
Ajschylos i Sofokles

• Ajschylos wprowadzil na scene drugiego aktora
  stwarzalo to znacznie wieksze mozliwosci
  dramatyczne.
• Trzeciego aktora wprowadzil Sofokles i na tym
  liczba aktorów na scenie greckiego teatru sie
  ograniczyla.

Ajschylos
Sofokles
7
Dom Eustoliosa, Cypr

• Z czasem tematyka bohatersko-mitologiczna wyparla
  z tragedii tresc dionizyjska, publicznosc
  domagala sie jej jednak. Rozwiazano to w ten
  sposób, ze do wystawianych trzech tragedii
  (trylogii), dodawano dramat satyrowy i tym samym
  tworzono tetralogie. Trylogie byly bardzo
  popularne. Poczatkowo tworzace je utwory
  pozostawaly ze soba w zwiazku dramatycznym, jak
  np. Oresteja Ajschylosa. Z czasem trylogie
  zaczely tworzyc samodzielne tragedie, np.
  Persowie Ajschylosa.

8
Teatr grecki z V wieku
9

• Pierwsze greckie teatry znajdowaly sie pod golym
  niebem, przeznaczone byly dla duzej widowni.
  Budowano je wykorzystujac warunki naturalne, na
  zboczach gór. Teatry byly budowane z kamienia.
• Widownie dzielono na sektory, co ulatwialo
  przemieszczanie sie publicznosci.
• Miejsce dla widowni nosilo nazwe theatronu.
• Skene (scena) znajdowala sie na podwyzszeniu, by
  wszyscy ogladajacy przedstawienie mogli widziec
  rozgrywajaca sie akcje.
• Ponizej sceny znajdowala sie orchestra, na której
  przebywal chór.
• Po bokach znajdowaly sie wyjsciai wejscia na
  orchestre parodos.
• Pod scena znajdowalo sie proskenium miejsce na
  garderobe i kulisy

10
Maski

• W teatrze panowala wspaniala akustyka ludzie w
  ostatnich rzedach slyszeli wszystko, co dzialo
  sie na scenie. Aby mogli takze wszystko widziec,
  aktorzy ubierali sie w charakterystyczny sposób
  przywdziewali jaskrawe szaty i buty na koturnach,
  by byli bardziej widoczni. Kostiumy byly dlugie,
  do ziemi, by zakrywaly buty. Kazda postac miala
  swoja maske i peruke. Maska tragiczna lub
  komiczna okreslala charakter bohatera, pelnila
  tez funkcje rezonatora. Peruki tez mialy swoje
  znaczenie jasna to postac pozytywna, ciemna
  negatywna, ruda zdrajca, siwa starzec. Tekst
  tragedii badz komedii byl spiewany lub spiewnie
  recytowany, chóry spiewaly i tanczyly.

11
Chór

• Chór byl zlozony z dwunastu, pietnastu osób.
  Aktorami mogli byc tylko mezczyzni, role kobiece
  odgrywali mlodzi chlopcy przed mutacja. Badacze
  do dzis spieraja sie, czy kobiety mogly w ogóle
  ogladac przedstawienia teatralne.

ANTYGONA wg Warszawskiej Opery Kameralnej Muzyka
Zbigniew RUDZINSKILibretto Zbigniew RUDZINSKI
wedlug Sofoklesa