Elektronik Ticarette Standartlasma

1

• Elektronik Ticarette Standartlasma
• Subat-2006, Pamukkale Üniversitesi Denizli
• Handan Yilmaz, Innova Bilisim Çözümleri
• hyilmaz_at_innova.com.tr
• Özgür Gülderen, ODTÜ Yazilim Arastirma Gelistirme
  Merkezi
• ozgur_at_metu.srdc.edu.tr

2
Kapsam

• Global ticarette bir sonraki adim UBL, SOA
• Abilities, Avrupa Birligi 6.Çerçeve Programi
  Projesi
• Tarimsal Bilisim
• Sonuçlar

3
e-Ticaretin Faydalari

• Potansiyel tüketicinin dünyanin her yanindan
  pazara sunulan ürünler hakkinda bilgi sahibi
  olmasini
• Yeni üreticilerin dünya pazarina girmesini
• Daha düsük fiyatli ve kaliteli ürünlerin pazara
  girmesini
• Üreticiler arasinda rekabetin artmasini
• Ticari ürünlerin maliyetinin düsmesini
• Ürün seçeneklerinin artmasini
• Ürün kalitesinin yükselmesini
• Daha hizli bir sekilde ödeme ve teslim
  islemlerinin gerçeklestirilmesini saglar

4
e-Ticarette XML

• XML, W3C tarafindan 1998 yilinda tavsiye
  edilmistir.
• 1998 yilindan günümüze dek XML, endüstriler
  tarafindan mesaj alisverisinde, mesaj tanimlama
  çerçevesi olarak kullanilmaktadir
• XMLin yaygin kullanimi sonucunda temel is
  dokümani formatlari için pek çok tanimlama
  yapilmistir.

5
e-Ticarette XML

• e-Ticarette herkesin anlayabilecegi bir iletisim
  dilidir.
• Masrafli entegrasyon uygulamalarina gereksinim
  kalmaz.
• Siparis, fatura, nakliye vb dokümanlar XML ile
  olusturulabilir ancak bir standart yoktur. Çok
  çesitlilik hakimdir.
• Standart olmadigi için dokümanin baska kurum ve
  kuruluslar tarafindan anlasilmasi zordur

6
e-Ticarette XML

• Neredeyse her endüstri ve sektör kendi doküman
  tanimini yeniden tasarlayarak kullanmistir.
• Temel mesajlarin pekçok versiyonu dogmustur
• Mesaj çesitliligi kurumlar arasi e-ticaret
  yapilmasini olumsuz etkilemektedir

7
ebXML

• ebXML, Ortak girisim sonucu kurulmustur
• United Nations Center For Trade Facilitation And
  Electronic Business (UN/CEFACT)
• Organization for the Advancement of Structured
  Information Standards (OASIS )
• Dünya çapinda tek bir elektronik pazar altyapisi
  sunmayi hedeflemistir.
• EDIin büyük isletmelerde yakaladigi basariyi
  küçük ve orta ölçekli isletmelere yönlendirmeyi
  amaçlamistir.

8
ebXML

• Is ortaklari arasindaki baglantiyi otomize eder

Profile
Profile
Profile
Profile
Profile
Profile
Profile
Profile
9
UBL

• 2004 Eylülünde OASIS (Organization for the
  Advancement of Structured Information Standards)
  UBL 1.0 özelliklerini (Universal Business
  Language) yayimlamistir
• UBL ile siparisten faturalamaya geçen satinalma
  döngüsündeki XML is dokümanlarinin formati
  tanimlanmistir.
• Avrupada e-ticarette artik UBL mesajlasma
  standartlari kullanilmaya baslamistir.

10
UBL

• ebXMLin biraktigi boslugu doldurur
• Temel Bilesenlerin XML gerçeklestirimi
• Sektörler arasi ve uluslarasi ticareti destekler
• Lisans ya da telif hakki ücreti yoktur
• ISO TC 154 araciligiyla uluslarasi bir
  standarttir
• Açik uygulama gelistirme süreçlerini izler
• EDI ve XML tecrübesini harmanlar

11
UBL

• UBL Küçük ve orta büyüklükteki isletmelerin
  sorunlarina çözüm bulmaktadir
• E-Ticarete erisim
• Büyük firmalarin küçük firmalarla iliskilerini
  genisletmesi
• Ortak is dokümanlari için standart XML formatina
  sahip olmak
• 2006 Yilinda UBL 2.0 hazirlanacaktir.

12
Neden UBL

• Standartlarin kullanimi birlikte islerligi saglar

Standartlar Birlikte Islerlik
13
Neden UBL?

• HTTP HTML
• Internette Kagitsiz Yayin
• ebXML/WS UBL
• Internette Kagitsiz Ticaret

14
UBLin Kapsami

• Siparisten Faturalamaya Satinalma Sürecinde
• Tekrar kullanilabilir tipler
• Parti, Adres, Satici No, Ürün, Vergi
• ebXML çekirdek bilesen tipleri
• Kod, Ad, Zaman, Miktar
• Is Dokümanlari
• Siparis, Fatura, Nakliye Notu, Alindi Notu
• Kod Listeleri
• Ülkeler, Paralar

15
Siparisten Faturalamaya Is Süreçleri
16
UBL ve SOA

• Bilgi islem teknolojileri gelistikçe, kurumlar
  mevcut uygulamalarini korurken yeni uygulamalara
  da sahip olmaktadirlar.
• Kurum içinde dahi birbirinden farkli mimaride
  gelistirilmis uygulamalar birbirinden bagimsiz
  hizmet sunmaktadir
• Kurum içi ve kurumlar arasi entegrasyon ihtiyaci
  SOAyi dogurmustur

17
UBL ve SOA

• SOAda is süreçlerinin yeniden tasarlanmasi
  sonucu uygulamanin sundugu genel hizmetler,
  uygulamaya özel hizmetlerden ayrilarak servis
  olarak sunulurlar
• Uygulamalarin servisler yoluyla entegre olmalari
  bilgi paylasimini, verimliligi ve gelir düzeyini
  artirir
• UBL standardini kullanan uygulamalarin Servis
  Odakli Mimaride (SOA) olmasi etkin bir kullanim
  saglayacaktir

18
ABILITIES, 6.ÇP Projesi

• Avrupa Birligi çerçeve programinin amaci,
• AB ülkelerinde bilgi tabanli ekonomi ve toplum
  düzeni gelistirilmesi
• Istihdam, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve
  toplumsal bütünlük sartlarinin iyilestirilmesidir
  
• Ortak bilim ve teknoloji gelistirme projeleri
  desteklenmektedir
• Abilities, Avrupa Birligi tarafindan desteklenen
  bir 6.ÇP projesidir.

19
ABILITIES, 6.ÇP Projesi

• Abilities projesi ile
• Güçlü bir bilisim teknolojisine sahip olmayan,
• Is süreçleri birbirinden farkli sekillerde
  isleyen kobiler için UBL standartlari
  kullanilarak birlikte islerlik yapisi
  olusturulacaktir
• Projenin Türkiye ortaklari ODTÜ Yazilim Arastirma
  ve Gelistirme Merkezi (SRDC) ve Innova Bilisim
  Çözümleridir.

20
ABILITIES, 6.ÇP Projesi

• Bilgi islem teknolojileri giderlerinin büyük
  kismini uygulama entegrasyonu masraflari
  olusturmaktadir
• Entegrasyon kavrami yerini birlikte islerlige
  birakmaktadir
• Abilities projesi ile kobilerdeki yazilim
  entegrasyonu projeleri birlikte isler duruma
  adapte edilecektir.

21
ABILITIES Mimarisi

• Abilities merkezi platformu
• Editörler(Ontoloji Delta, BPML, WS Kayit
  Düzenleyici)
• Bilgi Havuzu(UBL ve UBLtc Tanimlari)
• Erisim Hizmetleri
• Uygulanabilir Servisler(Doküman Zenginlestirme,
  Uzlastirma)
• Ajan Tabanli Müzakere Altyapisini içerir.
• Ayrica, saglanan Birlikte Çalisabilirlik
  Platformu çok sayida istemcinin birbiriyle
  haberlesmesine imkan vermektedir.

22
Birlikte Islerlik Kavrami

• Yeni nesil kurumsal uygulamalari için yapilan
  Kurumsal Uygulama Bütünlestirme projelerinin
  basitlestirilmesini, hizlandirilmasini ve
  yöntemlerin belirlenmesini amaçlar.
• ABILITIES Projesi
• Uygulama Bütünlestirmede uygun birlikte
  islerlik kavramlarinin benimsenmesini
  amaçlamaktadir. (Genel Hedef Kitle KOBIler.)
• Avrupada Birlikte Islerlik üzerine ARGE
  çalismalarini ve bilgi birikimini arttirmayi
  hedeflemektedir.

23
ABILITIES Ana Arastirma Konulari

• Genisletimis Avrupa KOBIlerine Yönelim
• UBL KOBIler için uygun hale nasil getirilir? UBL
  nasil degistirilmeli, genisletilmeli,
  uyarlanmali?
• Birlesik Mimari ve Akilli Is Dokümanlari
• Birlikte Islerlik üzerine iki farkli model
• Is Dokümanlari Yapisal Farkliliklari kisisel
  modeller arasinda anlamsal eslik için UBL tabanli
  referans meta-model.
• Is Dokümanlari Içerigi Yerinde Mutabakat ve
  Müzakere
• Servis Koreografisi ve Is Süreçleri Destegi

24
I. Arastirma Alani

• UBLi Genisletilmis Avrupaya uygun hale
  getirmek.
• Ülke dillerine çeviri, yerel yasal uygulamalara,
  vergi ilkelerine, para birimine (vb.) uygun hale
  getirmek.
• UBL 2.0 tabanli 5 adet is profili (UBL Test
  Cases)
• UBLtc1 Litvanyada Perakende Endüstrisi
• UBLtc2 Slovakyada Yüksek Technoloji Endüstrisi
• UBLtc3 Türkiyede Tarim Endüstrisi
• UBLtc4 Romanyada Tekstil Endüstrisi
• UBLtc5 Macaristanda Turizm Endüstrisi
• UBL 2.0 ve UBLtc Dökümanlarinda bulunan kavramlar
  OWL Ontolojileri olarak tanimlanacaktir.

25
I. Arastirma Alani(Devami)

• Mutabakat Kurallari, ABILITIES Ontoloji Delta
  Editörü tarafindan olusturulacak ve daha sonra
  modeller arasi otomatik UBL dönüsümlerinde
  kullanilacaktir.
• I. Arastirma Alani Sonuçlari
• 5 UBLtcn Profilleri OWL Ontoloji, XML Is
  Dökümanlari
• UBLtcnm Üye Profilleri
• Ontoloji Delta Editör
• Is Dökümanlari Mutabakat Platformu

26
(No Transcript)
27
UBL Modeli
UBL OWL Referans Ontolojisi
UBL OWL Referans Ontolojisi
UBL Siparisten Faturalamaya Is Dokümanlari
Ontoloji Editör
28
UBLtc Modellerinin Hazirlanmasi
Standard UBL Model
UBLtc
UBL Ontoloji Delta Editör
Mutabakat Kurallari
29
UBLtc Üye Modellerinin Hazirlanmasi
UBLtc Model
UBLtcX
UBL Ontoloji Delta Editör (Üye tarafindan kullan
ilacaktir)
Mutabakat Kurallari
30
II. Arastirma Alani

• Birlikte Islerlik
• Is Dökümanlarinin formatinda, (I. Arastirma
  Alani)
• Is Dökümanlarinin Içeriginde
• UBL dökümanlarinin Multimedia içerik ile
  zenginlestirilmesi
• Müzakere Ortami (fiyat, miktar, garanti süresi,
  teslimat tarihi, kalite vb.)
• Ajan tabanli Is Kurallari Altplatformu destegi

31
II. Arastirma Alani(Devami)

• II. Arastirma Alani Sonuçlari
• Multimedia Eklenti Sistemi ve Multimedia Döküman
  Havuzu
• UBL Dökümanlari için içerik Müzakere Sistemi, Is
  Kurallari Havuzu
• Kurumsal Uygulamalar için Arayüzler
• ABILITIES Birlikte Islerlik Katmani
• Servis Odakli Mimari
• Iki seviyede birlikte islerlik platformu destegi
• Multimedia Içerikle zenginlertirilmis UBL
  Dökümanlari için SOAP Mesajlasma Sistemi

32
(No Transcript)
33
III. Arastirma Alani

• Reel ve efektif entegrasyon için multaka is
  süreçlerinin birbiriyle baglantili ve senkronize
  sekilde çalismasi gerekmektedir.
• Siparisten Faturalamaya kadar tüm süreçlerin
  BPMLe göre modellenmesi
• BPM modelleyicileri ve çalisma platformlarinin
  UBLtc dökümanlarini SOAP mesaji olarak
  destekleyecek sekilde düzenlenmesi
  hedeflenmektedir.
• III. Arastirma Alani Sonucu
• Gelismis Is Akisi Motoru BPML ve BPEL uyumlu,
  UBLtc dökümanlarini SOAP mesajlari içinde
  destekleyen.

34
(No Transcript)
35
Tarimsal Bilisim

• Tarim sektörü kendi içinde çok farkli alt
  sektörlerden olusmaktadir
• Diger sektörlere göre bilisim teknolojileri daha
  az kullanilmaktadir
• Mevcut e-ticarette tarim sektörünün payi küçüktür
• Ticarette standart bilgi alisverisi istenilen
  düzeyde degildir

36
Abilities ve Tarim Sektörü

• Proje kapsaminda Türkiyede tarim sektöründeki
  kobiler için birlikte isler bir yapi
  hazirlanacaktir
• Sektörden firmalarla ihtiyaç analizi ve test
  çalismalari yapilacaktir
• Standart ticaret dokümanlarinin olusturulmasi
  saglanacaktir

37
Tarim Sektöründe Aktörler
38
Abilities ve Tarim Sektörü

• Ülkemizde tarim sektörü bilisim
  teknolojilerindeki açigini kapatmalidir
• Abilities ile e-ticarette Avrupa standartlarina
  sahip olunacaktir
• Tarimsal Pazarlama firmasi Innovanin test
  uygulama ortagidir.

39
Sonuçlar

• UBLin e-ticaretin genislemesi ve mevcut
  sorunlarin kaldirilmasindaki anahtar rolü toplum
  kuruluslari (TOBB, sanayi ve ticaret odalari
  v.b.) ve devlet kurumlari ile paylasilmalidir.
• UBLin her sektörde kullanilabilecek sekilde
  gerekli uyarlamalarin, düzenlemelerin yapilmasi
  ve kullanimi desteklenmelidir.

40
Sonuçlar

• Kamu ve özel sektördeki tüm kurum ve kuruluslar
  SOA mimarisi konusunda bilgilendirilmelidir.
• Mevcut uygulamalarin uyarlanmasi ve yeni
  uygulamalarin gelistirilmesi SOA bakis açisi ile
  degerlendirilmelidir.
• Türkiyede 6.ÇPde elde edilen deneyimler
  paylasilarak, gerekli egitimler düzenlenerek
  7.ÇPye katilimin artirilmasi saglanmalidir

41
Kaynaklar

• http//www.ebXML.org
• http//www.oasis-open.org
• Jon Bosak, Tim McGrath, Defining a common XML
  library of business documents
• Mark Crawford, 2002 UBL The Next Step for Global
  E-Commerce , Logistics Management Institute
  McLean, Virginia United States of
  America,http//www.idealliance.org/papers/xml02/dx
  _xml02/papers/05-00-02/05-00-02.html
• Michael S. Mimoso, 2004 Father of XML UBL
  bridges e-commerce gap for SMBs,
  http//searchwebservices.techtarget.com/qna/0,2892
  02,sid26_gci1025133,00.html
• Altan Küçükçinar, 2004, Avrupa Birligi Altinci
  Çerçeve Program, http//www.fp6.org.tr/_etkinlikal
  anlari/nest/_dokuman/_sunumlar/AKucukcinar_2004021
  0-11_NEST_Genel.ppt562,1,6. Çerçeve Program
• John Ruegg, 2005, GJXDM Information Exchange
  Package Methodology Naming Design Rules (MNDR)
• ebXML News, Implementations, Developments and
  more, 2003, http//www.ebxml.org/ebxml_jmt/documen
  ts/ebxml_jan-01_2003.ppt

42
Tesekkür Ederiz!