Title: PARAZITOLOJI
1PARAZITOLOJI
2- PROTOZOLOJI
- HELMINTOLOJI
- ENTOMOLOJI
3SIMBIYOZ YASAMA SEKILLERI
- 1.MUATUALIZM (karsilikli fayda)
- 2.KOMMENSALIZM (biri fayda )
- 3. PARAZITISMUS (biri zararli)
4Parazitin konaga gereksinmesine göre
- Zorunlu parazitlik Yasamin bir bölümü veya
tamami canlida.Ascaris - Fakültatif parazitlik serbest yasayan canlinin,
gerekli olmadigi halde parazit seklinde
yasamasi.Miyazis - Aksidendal parazitliktesadüfen yerlesip hastalik
olusturmasimiyazis
5Konakta yasadiklari süreye göre
- Geçici parazitlikkan emici artropodlar
- Kalici parazitlik
- 1.periyodikevriminin belli bir
döneminde.çengelli solucanlar - 2.devamli parazitlik.devamli suretle.bit, uyuz
6Parazitin yerlestigi organa ve konaga göre
- Özel parazitlik belli bir konak, beli bir organ.
Taenia saginata, Ancylostoma duedonale - Gezici (erratik) parazitlikher zaman bulundugu
dokudan baska bir dokuda - Saskin (egare) parazitlikfarkli bir konakta
- Fasciaola hepatica?koyun
- Insanda bulunmasi saskin parazitlik
7- Monoksen parazitler Evrimini tek bir konakta
tamamlayan parazit - Heterokzen parazitler Evrimini tamamlamak için
farkli konaklara ihtiyaci vardir - Son konak (kesin konak)eriskin seklinin yasadigi
- Ara konaklarva seklinin yasadigi konak
8- Biyolojik vektör paraziti tasiyan ara konak
- Mekanik vektörParaziti vücudun disina tasir
9PARZITLERDE ÜREME VE ÇOGALMA
- PROTOZONLAR
- 1.Aseksüel üreme
- A)ikiye bölünme
- B) tomurcuklanma
- C)sizogoni
10- 2.Seksüel Üreme
- A) sporogoni
- B) konjugasyon
11HELMINTER
- 1.TREMATODLAR tek halkali yassi.Sistosom
disindakiler hermafrodit. - Mirosidyum?sporokist (ara konak)
- 2. SESTODLARen az üç segmentten olusur.seksüel
sirali hermafrodizm - 3. NEMATODLAR.eseyli üreme.erkek ve dis ayri
birey.evrimi - Yumurta
- Larva
- Eriskin sekil
- 4. ANNELIDAE
12trematod
13cestod
14(No Transcript)
15nematod
16(No Transcript)
17Parazit enfeksiyonlarinin bulasma araçlari
- 1.besinler
- 2. su
- 3.toprak
- 4.deri
- 5.esya ve aletler
- 6. arthropodlar (mekanik veya biyolojik)
18Parazitlerin patojen etkileri
- A.Fonksiyonel reaksiyonlar
- Semptomoloji, klinik
- Immün cevap (bagisiklik, anafilaksi)
- B.Somatik reaksiyonlar
- Hücresel reaksiyonlar (fagositoz)
- Dokusal reaksiyonlar (iltihap, hiperplazi)
19Parazit hastaliklarina karsi direnç
- 1.Dogal direnç
- 2.Kazanilmis direnç
20Dogal direncin olusumunda rol oynayan faktörler
- 1.Vücudu örten deri ve mukozalar
- 2. kan ve vücut sivilarinin parazit öldürücü
etkisi - 3. Vücut isisi
- 4. Beslenme tarzi
- 5.hormonlar
21Kazanilmis direnç
- Aktif bagisiklik
- Pasif bagisiklik
22Parazit enfeksiyonlarinin klinik belirtileri
- Türü
- Vücuda giris yeri
- Vücutta dokulara göç
- Yerlestigi sistem
- Olusturdugu patolojik bozukluga
23Genel belirtiler
- Ates
- Nabiz degisikligi
- Sinir sis belir.
- Deri ve mukoza deg.
- Kan deg.
24Lokal belirtiler
25Parazitozlarda tani
- Hastalik etkenini görmek için muayene materyali
- 1.kan
- 2.diski
- 3. idrar
- 4.deri kazintisi
- 5.vagina salgisi
26- 6. doku sivilari
- 7.ponksiyon sivilari
- 8.balgam
- 9.duedonum salgisi
- 10.biyopsi materyali
- 11.otopsi materyali
27(No Transcript)
28PROTOZOONLAR
- 1.AMIPLER
- A) Entamoeba histolitica
- B) Endolimax nana
- C) Naegleria fowleri
- D) Acanthamoeba
29- 2. SPOROZOALAR
- A) Isospora belli
- B) Toxoplasma gondii
- C) Cryptosporidium
- D) Plazmodium
- E) Sarkocystis
30- 3. KAMÇILILAR
- A) Leishmania
- B) Trypanosoma
- C) Giardia
- D) Trichmononas
- E) Dientomoeba fragilis
31- 4. SILIALILAR
- Balantidium coli
32METAZOALAR
- A) Nemathelmintes (Yuvarlak solucanlar)
- B) Plathelmintes (yassi solucanlar)
- i.Trematodlar (Kelebekler)
- ii.Sestodlar (Seritler)
33Konak türleri
- 1. kesin konak ekinokoklar için köpek
- 2. ara konak ekinokok için insan
- 3.rezervuar trichinella spiralis için domuz
34AMIPLER
35- Kist ve trofozoit sekilleri
- Dientamoebanin kisti YOK
- Entaboeba ?anaerob
36Entamoeba histolytica
- Amipli dizanteri etkeni
- Dört çekirdekli kist?bulasmadan
- Trofozoit?invazyon ve hastalik belirtileri
- Fekooral bulas
- KISTLER KLORLAMAYA DAYANIKLI
37- Kist sadece bagirsakla olusur
- LEKTIN ? mukozoya tutunmadan sorumlu
- Hastalik olusturmasi ZIMODEM enzim sistemine bagli
38BAGIRSAK AMEBIYAZI
- 1. Asemptomatik infeksiyon
- 2. Amipli dizanteri
- 3. Ameboma
- 4. Fulminan kolit
39(No Transcript)
40TANI
- Kati diskida ? kist
- Kanli diskida ?trofozoit
- Dokuda ? trofozoit
- TAZE DISKI HEMEN TOPLANMALIDIR.
- AMIP ENF.? DISKIDA BOL LÖKOSIT YOOK!!!!
41Rektal mukoza (yüzey erozyonu) ve E.hystolitica
trofozoitleri
42(No Transcript)
43Içinde eritrosit bulunduran trofozoit
44Eritrofagositoz
45(No Transcript)
46Kist
47Trofozoit
48Entomoeba coli kisti
49E.coli kisti
50Naegleria fowleri
- Primer amib menenjiti etkeni
- Tatli su, sehir suyu, klima
- Olfatör sinir ?beyne ulasir
- Aerob
- Amfoterasin B
51Acanthomoeba
- Dikensi çikintilar var
- KONTAKT LENSLE ILISKILI KERATIT
52CRYPTOSPORIDIUM
- Isospora benzeri
- Derin tabakalara ilerleyemez
- Fekooral bulasma
- Klorlamaya dirençli
- In.bag. Epitelinde seksüel ve aseksüel bulasir
- AIDSlilerde kronik ishalin en yaygin sebebi
53(No Transcript)
54(No Transcript)
55(No Transcript)
56Tani
- Diskida asid-fast ookistlermodifiye ezn boyama
57Klorlamaya dirençli protozoonlar
- 1. entamoeba histolytica
- 2. cryptosporidium parvum
- 3. giardia intestinalis
58Isospora belli-bagirsak koksidiyozu
- AIDSlilerde kronik ishal etkeni
- Enfeksiyonu daha derinde
- Aside dirençli ookist
- Hastalik giardiazisi taklit eder
59- Iki spoproblastli isospora belli ookisti (boyama
yapilmamis, islak diskida)
60- Fekooral bulas
- Hem eseyli hem eseysiz çogalma
- Asemptomatik olabilir
- Diski ya da bagirsak biyopsi örneginde
- Kotrimakzazol
61(No Transcript)
62Toxoplasma gondii
- MAKROFAJLARI enfekte eder
- Zorunlu hücre içi
- Hedef tüm çekirdekli hücreler olabilir
- Memeli ve insan? ARA KONAK
- Kedi? SON KONAK
63(No Transcript)
64Elektron mikroskobunda tg
65- Insanlarda eseysiz (sizogoni)
- Kedide ?hem eseyli hem eseysiz
66- Toxoplasmanin üç sekli var
- Ookist
- Trofozoit (tasizoit, endozoit)
- Doku kisti (bradizoit, kistozoit)
67- OOKIST SADECE KEDININ BAGIRSAGINDA
- KEDI ENFEKTE FARELERI YIYEREK DOKU KISTLERINI
ALIR - DÖNGÜ TAMAMLANIR
68(No Transcript)
69- Ookist gt sadece kedi bagirsagi
- Fare
70- Trofozoit ?invaziv sekil.hizla çogaldigi için
tasizoit - Fetüsa bulasan sekil
- Hücre içi yerlesim
- ENDODYOGENI ile ikiye bölünerek çogalir
- Hem ara hem kesin konak
71(No Transcript)
72- Doku kisti?canli paraziti içerir
- Üreme hizi düsük
- Bradizoit
- En çok lenf bezini tutar
- Endogeni
- Hem ara hem kesin konak
73- OOCYST
- Küresel, sporlanmamis halde atilir, isosporoid
tipdir, - 12x11 mikron,Son konaklarda.
74- TASIZOITENDOZOIT
- Mekik, yarim ay, hilal seklinde,
- 6-8 mikron uzunlugunda,
- Arakonak ve kedilerde
75- DOKU KISTLERI
- Içinde hilal seklinde bradizoit yada kistozoitler
bulunur, içi bölmelere ayrilmamistir100 mikron
çapindadir, kist duvari kalinligi 1 mikrondan
azdir.
76YASAM ÇEMBERI
Enfektif Formlar Sporlanmis oocystler
(sporozoitler) Doku kistleri (bradizoitler) Tasizo
itler.
Toxoplasmada hem Sonkonak ve hem de arakonak
kullanimi fakültatiftir.
BULASMASI
Sonkonak ve arakonak tarafindan agiz yolu ile
alinmayla bulasir. Tasizoitler gebelik sirasinda
intrauterin yolla yavruya, galaktojen yolla baska
konaklara bulasmaktadir.
Sonkonaklarda Enteroepitelyal,
ekstraenteroepitelyal gelisme. Arakonaklarda
Ekstraenteroepitelyal gelisme.
77BIYOLOJIK GELISME - ARAKONAKTA
A) Sporlanmis oocyst, bradizoit, tasizoit agiz
yolu ile alinir.
C) Immun yanitin gelismesi ile tasizotler ortadan
kaybolarak doku kistleri olusur. Kistlere baslica
beyin, kalp, iskelet kaslari göz ve daha az
oranda diger organ ve dokularda rastlanir.
Parazit kist içinde bradizoit (kistozoit)
formunda endodiyogeni ile yavas bir hizla
çogalir. Kistlerin çapi 100 mikron çapa
ulasabilir ve içinde binlerce bradizoit
bulunabilir.
B) Barsakda serbest kalan formlar, karaciger,
dalak, akciger, lenf yumrusu ve diger organlara
gider. Eritrositler hariç bu organlaridaki
degisik hücrelerinin sitoplazmasinda endodyogeni
ile hizli çogalir. Tasizoitler (endozoitler)
olusur.Bunlar tüm vücut dokularinda ve vücut
sivilarinda bulunur.
D) Konak kistlere karsi yok edici bir immun yanit
gelistiremediginden kistler bir çok konakta uzun
yillar (çogu konakta muhtemelen yasam boyu) canli
kalir. Bazilarinda (sigirlarda) ise belli bir
süre sonunda kireçlenerek ölür.
Immun yanit gelisir
78BIYOLOJIK GELISME SONKONAKTA (Kediler)
Enfeksiyon 3 enfektif formun agiz yoluyla
alinmasiyla olur.
Dis ortamda sporogonik çogalma olusur. Sporlanma
süresi 24 derecede 2 - 3 gün.
Enteroepitelial (ince bagirsak epitellerinde)
Ekstraenteroepitelial (bagirsak epitelIeri
disinda, diger organlarda) gelisme görülür.
Prepatent Süre Sporlanmis ookistle 21-24
gün, Tasizoitlerle 9-11 gün, Bradizoitlerle 3-5
gün
Barsak gelismesi coccidiosis gibidir. Ince barsak
epitellerinde sizogoni/merogoni (5 kez),
gametogoni-singami.
79(No Transcript)
80(No Transcript)
81Epidemiyoloji
- Ookistler dis ortamda sporlanir, olumsuz
kosullarda 18 aya kadar canli kalir. Önemli
enfeksiyon kaynagidir. - Doku kistleri konaklarda yillarca canli
kalabilir. Hayvan ölse bile kistler içindeki
bradizoitler günlerce canli kalir. Ikinci
derecede önemli enfeksiyon kaynagidir. - Tasizoitler konakta belirli bir süre var olur ve
sonra kaybolurlar. Parazitin bu formu vücut
sekretlerinde hatta sütte bulunabilir. Ancak dis
ortamda birkaç saatten fazla yasayamaz. Bu yüzden
postnatal enfeksiyonlarda önemli enfeksiyon
kaynagi olusturmaz. - Toxoplasma gondii'ye karsi immun yanit gelismemis
(daha önce enfekte olmamis) hayvanlar ve insanlar
gebelikleri sirasinda enfeksiyona
yakalandiklarinda meydana gelen tasizoitler
intrauterin yolla yavruda konjenital enfeksiyona
yol açarlar.
82Klinik ve patolojik belirtiler
- Akut toxoplasmosis
- Arakonakta tasizoit döneminde hizla çogalir ve
içinde bulundugu hücreyi patlatarak tahrip eder.
Hastaligin patogenezi hücre tahribatina bagli
olarak gelisir. - Agir enfeksiyonlarda myokardiyum, akcigerler,
karaciger, beyin gibi yasamsal degeri olan organ
ve dokularda nekrotik alanlar olusur. Ayni
zamanda ates yükselir ve lenf yumrulari siser. - Klinik bulgular her vakada görülmeyebilir.
83Klinik ve patolojik belirtiler
- Kronik toxoplasmosis (Latent toxoplasmosis)
- Kist devresinde, parazitler kistin içinde
bradizoit - (kistozoit) formundadir. Bradizoitler çok yavas
bir hizla çogalirlar. Bunlar kist içinde
olduklarindan ve hücreleri tahrip
etmediklerinden zararli etkileri yoktur. - Klinik belirtiler görülmez.
- Kistler konakta immun yanitin devamliligini
saglar.
84- Ancak kronik devrede bagisiklik sistemi
baskilanirsa veya çökerse o zaman doku kistleri
açilir. - Serbest kalan bradizoitler tasizoit formuna
dönüserek tekrar hizla çogalir ve hücre tahribati
tekrar baslar. - Böylece enfeksiyon tekrar akut forma dönüsür.
- Buna nükseden akut toksoplazmozis denilmektedir.
- Bu enfeksiyon genellikle öldürücü bir seyir
izler. - Insanlarda AIDS gibi hastaliklar,
- Immun yetersizlik durumlari,
- Immun sistemi baskilayici uzun süreli
- ilaçlarin kullanilmasi,
- durumlarinda.
Doku kisti
85Insanlarda Toxoplasmosis-Klinik-patoloji
- Konjenital, postnatal, nükseden toxoplasmosis
tipleri görülebilir. - Daha önce enfekte olmus, bagisiklik gelismis
olanlar hamile kaldiklarinda enfeksiyondan
etkilenmezler ve normal dogum yaparlar. - Daha önce parazitle karsilasmamis olanlar ve
dolayisi ile immun yanit gelismemis olanlar,
gebelikleri sirasinda hastaliga yakalanirsa
tasizoitler intrauterin yolla yavruya bulasir.
Erken dönemlerde patolojik etki siddetlidir.
Genellikle fötus ölür, düsük sekillenir
86Insanlarda Toxoplasmosis-Klinik-patoloji
- Gebeligin ortalarindan sonra doguma yaklastikça
olusan enfeksiyonlarda ölüm ve düsükler giderek
azalir. - Bu durumda yavru ölü veya canli dogar. Dogan
yavru parazitle enfektedir. Buna konjenital
toksoplazmozis denir. - Annelerde çogu kez düsük disinda baskaca semptom
görülmez. - Yani dünyada kadinlarda Toxoplasma gondii
antikorlari 30 civarinda yaygindir. Bu demekki
kalan 70i toxoplasmosis riski altindadir.
87Insanlarda-Konjenital toxoplasmosis
- Çocukta ensefalitis,
- deride kirmizi lekeler (döküntüler),
- sarilik, hepatomegali,
- korioretinitis, hidrosefalus, mikrosefali.
- Ayrica dogumdan sonra ölüm orani yüksektir. Sag
kalsalar bile genellikle zekaca geri kalirlar.
Bir çok olayda o anda klinik belirtiler
görülmemekte ise de daha sonra göz bozukluklan
(chorioretinitis) ve zeka geriligi ortaya
çikmaktadir.
88Insan-Postnatal toxoplasmosis
- Genellikle asemptomatikdir.
- En yaygin klinik formu lenfoadenopatidir. Lenf
yumrulari siser, bitkinlik, keyifsizlik,
depresyon, bogaz agrisi görülür. Ates olabilir.
Lenf yumrulari aylarca sis kalir. Hasta
iyilestikten sonra bitkinlik uzun süre devam
eder. - Ekzantemli form Deride kabarik döküntüler
olusur. Ayrica ilave olarak atipik pnöymoni,
myokarditis, meningoensefalitis sekillenir.
Sonuçta sik sik ölüm görülür. Lenf yumrulari
bazen siser. - Serebrospinal form Ates, ensefalitis,
konvulsiyonlar, çilginlik, taskinlik,
lenfoadenopati ve sonuçta ölüm görülür. Bu form
nadiren olusur. - Oftalmik form Kronik korioretinitis görülür.
89Toxoplasmosis-Teshis
- Serolojik testler
- Sabin-Feldman boya testi (DT)
- IgM-ELISA (akut dönemde),
- IgG-ELISA (kronik dönemde),
- Nekropside kistler, tasizoitler,
- Deney hayvani inokülasyonlari,
- Koyunlarda kotiledonlardaki fokal nekrozlar,
- Kedi diskisi flotasyon yöntemi oocystler (10-15
mikron, Toxoplasma ?).
90(No Transcript)
91Toxoplasma gondii tachyzoites in liver cysts.
Toxoplasma gondii trophosoites.
92Kedi diskisi-oocyst
Toxoplasma gondii, kedi barsagi sizont/meront,
x1000
93Doku kisti-kaslarda-Toxoplasma
Beyin-doku kisti Toxoplasma
94Toxoplasmosis Tedavi
- Insanlarda akut enfeksiyon saptandiginda
tedaviden ziyade kürtaj yapilmasi, - Postnatal enfeksiyonlarda Pyrimethamine/sulfadiazi
ne, spiramisin, clindamycine,
95PLAZMODIUM
- Sitma etkeni
- Sivrisinekler (anofel)
- Transfüzyonla
- Plasenta yoluyla bulasir
- Ayrica IV enjeksiyonla da
96- Diger sporozoalar gibi iki konak gerektirir
- Seksüel dönem?sivrisinek (sporogoni)
- Aseksüel dönem?insan (sizogoni) (ara konak)
97- Glikoz 6 fosfat dehidrojenaz eksikligi olan ve
orak hücreli anemili kisiler P.falciparum
sitmasina dogal dirençlidir - Anofel insandan mikro ve makrogametositleri alir
- Sivrisinekte eseyli çogalma (sporogoni) ile
sporozoitler olusur - Isirma ile sporozoitler insana bulasir
98- Sporozoitler kan ile kce gelir
- Sizogoni ile çogalir sizont ve sonra merozoitleri
olustururlar - P.vivax ve P.ovalede sporozoitlerin bir kismi
hepatositlerde uyku dönemini geçirerek HIPNOZOIT
adini alir - P.falciparum ve P.malariada hipnozoit yok
99- Kcdeki bu döneme doku dönemi, preeritrositer
dönem, ekzo-eritrositer dönem denir - Hepatosit parçalanir?merozoitlerin bir kismi
eritrositlere girerler - Bir kismi fagositlerce parçalanir
- Klinik bulgu ilk eritrositer dönemden sonra
görülür - Kuluçka dönemihepatik sizogoniilk eritrositer
sizogoni - Kana geçen merozoitler artik kce dönmez
100(No Transcript)
101- Erkek sivrisinekler kan emmedigi için hastaligi
bulastirmaz - P.vivax, P.ovale, P.malaria, P.falciparum
- En sik etken P.vivax
- 2. P.falciparum
102- P.vivax merozoitleri RCBye girerken Duffy kan
grubu antijenlerini kullanir - Duffy negatif kan grubunda P.vivax enfeksiyonu
görülmez. - merozoit RBCye girince eritrositer dönem baslar
- P.vivax ve P.ovale ?genç RBC
- P.malaria?yasli RBC
- P.falciparum?hem genç hem yasli RBC
103(No Transcript)
104(No Transcript)
105- Genç RCBlere etki edenler bunlari büyütür
- P.vivax trofozoitleri ameboid sekilde görülür
- RBC içinde P.vivax ve P.ovale?Schüffner
granülleri - P.malaria?Zieman granülleri
- P.falciparum?Maurer lekeleri
106Maurer lekeleri
107p.vivax
108- RBCye giren genç trofozoit?olgun trofozoit?olgun
genç sizont?olgun sizont?merozoit - Merozoit kana dökülür
- Üsütme ve titreme-ates nöbeti görülür
- Herpes labialis görülür
- Splenomegali
- Nöbet disi saglikli
- Kronik dönemde beyin, kc ve böbrekte sitma
pigmentleri çöker
109(No Transcript)
110Olgu sizonttaki merozoit sayisi
- P.vivax?24
- P.ovale?12
- P.malaria?8 (rozet seklinde)
- P.falciparum?24-30
- P.falciparumda olgun trofozoit ve sizontlar
perifere çikmaz
111- P.falciparum kanda sadece genç trofozoit ve
nadiren muz sekilli gametosid görülür - Ayirt edici görüntü
- Bir RBCde birden fazla trofozoit bulunmasi
- Çift iplikli walkman kulakligi görüntüsü
112p.vivax
113p.ovale
114(No Transcript)
115(No Transcript)
116(No Transcript)
117- Falciparum sitmasinda RBC dikensi çikinti var
- Serebral sitmaakantosit damarlari tikar
- Kisa sürede ölüm
- Hemoglobinüri (karasu hummasi), böbrek
harabiyeti, nefrotik sendrom - Gastroenterit bulgulari
- Miyokardit, aritmi,pnömoni görülebilir
- En ötü komplikasyon pulmoner ödem
118- P.malariada immün kompleks glomerulonefrit
- nöbetler P.malariada 72 saat, digerlerinde 48
saatte bir - Kana dökülen merozoitler yeniden RBCye girerek
döngüyü tekrarlar - Bazen RBCde gametosid olusur, bunlar baska
anofele bulasir
119TANI
- Kalin damla (alkolle tespit edilmez) ve periferik
yaymada - Kalin damla? tarama
- Yayma? türü belirlemek
- Örnek titreme ve yüksek ates döneminde alinirsa
görülme olasiligi artar - Kalin damlanin avantaji paraziti görme sansi
yüksektir - Kesin tani?periferik yayma
-
120Tedavi
- 3 gün klorokin, 14 gün primakin
121KORUNMA
- Endemik bölgeye gidenlere bir hafta önce
klorokine baslanir - Döndükten sonra alto hafta sonrasina kadar
haftada bir verilir - Klorokin ?eritrositere etkili
122Babesia microti
- Sitmaya benzeyen sporozoa
- Sigir, geyik ve kemiricilerde
- Insan rastlantisal konak
- Kenelerle bulasir
- Sitmadan farkli?kc dönemi bulunmaz
- Kalin damlada RBC içinde malta haçi seklinde
trofozoit
123Ascaris