Standardy w GE

1
Standardy w GE
2
Dzisiejsze zagadnienia

• koniecznosc standaryzacji - rzecz oczywista
• standardy automatycznego gromadzenia danych
  (Automatic Data Capture)
• standardy elektronicznej wymiany danych
• UN/EDIFACT
• ANSI X.12
• XML/EDI
• pliki plaskie
• organizacje zajmujace sie standaryzacja
• inicjatywy standaryzacyjne
• przyszlosc standardów w GE

3
Musimy wprowadzac standardy
4
Koniecznosc standaryzacji
B
A
A
B
Standard EDI
D
C
C
D
5
Tworza sie same!!!

• Substandardy
• dokumenty biurowe MS Word
• teksty naukowe Postcsript, TeX
• Internet HTML, GIF, JPG
• EDI EDIFACT

• Standard musi byc
• wlasnoscia publiczna
• otwarty i jawny
• niezalezny od konkretnego producenta

6
Powstaly jak dotad rózne....
7
Podstawowe grupy standardów

1. standardy automatycznego gromadzenia danych
   (Automatic Data Capture)
2. standardy elektronicznej wymiany danych
   (Electronic Data Interchange)

8
standardy automatycznego gromadzenia danych
9
Standardy automatycznego gromadzenia danych

• standardy numeracji podmiotów i przedmiotów
  obrotu towarowego
• standardy identyfikatorów danych
• standardy miedzybranzowej etykiety transportowej
• standardy technik automatycznego zbierania danych

PO KOLEI JE OMÓWIMY
ALE NIE ZA SZCZEGÓLOWO
10
standardy numeracji podmiotów i przedmiotów
obrotu towarowego

• towarów i uslug (Trade Item Number - GTIN),
  nadawane przez krajowe organizacje skupione w EAN
  International and UCC, np.
• 8-cyfrowe numery EAN/UCC-8
• 12-cyfrowe numery UCC-12
• 13-cyfrowe numery EAN/UCC-13
• 14-cyfrowe numery EAN/UCC-14
• jednostek logistycznych
• podmiotów gospodarczych
• uslugobiorców
• zasobów

11
standardy numeracji podmiotów i przedmiotów
obrotu towarowego

• towarów i uslug
• jednostek logistycznych - jednoznaczne tablice
  rejestracyjne, autoryzowane przez instytucje
  rejestrujace (Registration Authority) - Kody
  Agencji Przydzielajacych (Issuing Agency Codes -
  IAC)
• od 0 do 9 dla EAN Int. i UCC - identyfikatory
  18-cyfrowe
• od A do J - miedzynarodowe organizacje branzowe
• z K 2-znak - krajowe administracje publiczne
• od L do U - organizacje reprezentujace wiecej niz
  jeden kraj
• od V do Z - pozostale
• podmiotów gospodarczych
• uslugobiorców
• zasobów

12
standardy numeracji podmiotów i przedmiotów
obrotu towarowego

• towarów i uslug
• jednostek logistycznych
• podmiotów gospodarczych, przedsiebiorstw,
  instytucji i oddzialów z uwzglednieniem fizycznej
  lokalizacji - kody lokalizacyjne
• GLN (Global Location Number)
• SWIFT
• DUNS
• BSI/ANFOR
• gdy stosuje sie wiecej niz jeden rózny system
  identyfikacji w jednej aplikacji - prefiks
• uslugobiorców
• zasobów

13
standardy numeracji podmiotów i przedmiotów
obrotu towarowego

• towarów i uslug
• jednostek logistycznych
• podmiotów gospodarczych,
• uslugobiorców - identyfikatory z prefiksami
  EAN/UCC - GSRN (Global Service Relation Number)
• zasobów

14
standardy numeracji podmiotów i przedmiotów
obrotu towarowego

• towarów i uslug
• jednostek logistycznych
• podmiotów gospodarczych,
• uslugobiorców
• zasobów - identyfikatory z prefiksami EAN/UCC
• GRAI (Global Returnable Asset Identyfier) -
  globalny identyfikator zasobów zwrotnych
• GIAI ( Global Individual Asset Identyfier) -
  globalny identyfikator zasobów indywidualnych

15
standardy identyfikatorów danych

• identyfikatory róznego rodzaju danych
  biznesowych, sluzace ich jednoznacznej
  interpretacji w systemach komputerowych
• ogólne - EAN Int. i UCC
• branzowe - ANSI/FACT

16
standardy miedzybranzowej etykiety transportowej

• etykieta transportowa wg norm europejskich, w tym
  standard etykiety logistycznej EAN/UCC

17
standardy technik automatycznego zbierania danych

• dwie podstawowe technologie
• optyczne - kody kreskowe
• radiowe - etykiety radiowe RFID
• kody kreskowe
• 1973 - zatwierdzono pierwszy standard UPC
  (Unified Product Code) - najpierw produkty w
  sprzedazy detalicznej
• 1974 - kody kreskowe w Europie
• 1976 - Europejski System Kodowanie Towarów EAN
• 1990 - Polska czlonkiem EAN International

18
kody kreskowe

• graficzne odzwierciedlenie cyfr, liter i znaków
  specjalnych, odczytywanych i interpretowanych
  automatycznie. co umozliwia ich natychmiastowe
  wprowadzanie do systemu informatycznego
• kombinacja liniowo ulozonych jasnych i ciemnych
  kresek, ulozonych wg przyjetych regul budowy
  danego kodu

19
kody kreskowe - rodzaje

• róznice wynikajace z gestosci zapisu informacji,
  liczby kodowanych znaków, latwosci i pewnosci
  odczytu, najczesciej stosowane
• EAN/UPC EAN-8, EAN-13, UPC-A, UPC-E
• ITF-14
• UCC/EAN-128
• RSS (Reduced Space Symbology symbolika
  zmniejszonej powierzchni)
• symboliki zlozone (Composite Symbology)

20
kody kreskowe - przyklady

• Symbol EAN-8

Symbol EAN-13
21
kody kreskowe - przyklady

• Symbol UPC-A

Symbol UPC-E
22
kody kreskowe - przyklady

• Symbol UCC/EAN-128

23
Kody kreskowe w oznaczaniu jednostek
logistycznych

• istota - podczas przemieszczania ladunku zachodza
  rózne zdarzenia wplywajace na tresc i forme
  informacji
• ewidencjonowanie w poszczególnych punktach
  lancucha dostaw

rozwiazanie - etykieta logistyczna EAN
24
etykieta logistyczna EAN

• dane o towarze, kliencie, zamówieniu, transporcie
• jedna w calym lancuchu!!!
• uklad graficzny dowolny, ale zaleca sie
  grupowanie danych na
• w dowolnym formacie informacje identyfikujace
  firme, które nie sa zawarte w kodzie kreskowych
  zwykle w tej czesci znajduje sie logo nadawcy
• merytoryczne w czytelnej postaci interpretacja
  tekstowa (litery i cyfry) informacji zawartych w
  kodzie kreskowym, dla umozliwienia ich recznego
  wprowadzania
• merytoryczne w postaci kodu kreskowego

25
etykieta logistyczna EAN
E. Iwicka, A Kosmacz-Chodorowska, Etykieta
logistyczna EAN, ILiM, Poznan 1999
26
etykieta logistyczna EAN

• LACZY DANE ELEKTRONICZNE Z JEDNOSTKA LOGISTYCZNA

27
standardy elektronicznej wymiany danych
28
Na czym polega EDI?
29
Model tradycyjny a EDI
Poczta
Przetwarzanie
Wydruk
Poczta
Reczne wprowadzanie
Przetwarzanie
SEPD drukarka/klawiatura pojazd
Siec telekom.
Generowanie komunikatów
Przetwarzanie
Przetwarzanie
Siec telekom.
Interpretacja
SEPD podsystem EDI modul telekom.
30
Rozwój standaryzacji

• pierwsze formy EDI - ponad 25 lat temu
• formaty UN/CEFACT i X12 - szybko zaczely
  powstawac i rosnac rozbieznosci pomiedzy róznymi
  standardami
• UN/Layout Key
• zasady skladni, czyli podzialu dokumentu na pola
  (segmenty) oraz wiersze i fragmenty wierszy
  (elementy)
• katalogi segmentów, elementów i kodów
• matryca A4 metoda jednej operacji

31
UN/EDIFACT
32
UN/EDIFACT

• w 2004 - ponad 200 komunikatów
• komunikaty handlowe
• komunikaty transportowe
• komunikaty finansowe
• trzy grupy
• dane podstawowe
• transakcje
• raporty i planowanie

33
Wymiana komunikatów w standardzie UN/EDIFACT
34
ANSI X.12
35
American National Standards Institute - X.12

• utworzony w 1979, uznany jako standard EDI w 1987
• do 1991 - UN/EDIFACT i ANSI X.12 rozwijaly sie
  równolegle, potem - stopniowe przechodzenie na
  UN/EDIFACT
• w 2001 roku obejmowal 37 standardowych
  komunikatów i 6 w przygotowaniu

36
XML/edi
37

• Co to jest XML?

38
Poczatki znakowanie tekstu (markup)
wytluszczyc
Hamlet Byc albo nie byc. Oto jest pytanie.
39
Komputerowe znakowanie tekstu
Tresc
Hamlet Byc albo nie byc. Oto jest pytanie
Formatowanie
nowy_wiersz bold wylacz_bold
Dokument
Hamlet Byc albo nie byc. Oto jest pytanie.
40
Idea SGML/XML
ltOSOBA MÓWIACAgtHamletlt/OSOBA MÓWIACAgt ltWYPOWIEDZgt
Byc albo nie byc. Oto jest pytanielt/WYPOWIEDZgt
41
Idea SGML/XML sposób prezentacji

• OSOBA MÓWIACA
• nowy akapit
• do lewej
• wytluszczenie

• WYPOWIEDZ
• nowy akapit
• do lewej

Hamlet Byc albo nie byc. Oto jest pytanie.
42
Idea SGML/XML
To my tworzymy znaczniki!!
43
Model znaczników

• Przyklady
• encyklopedialtnazwiskogt, ltimiegt, lturgt, ltwymowagt,
  ltetymologiagt...
• prawo ltrocznikgt, ltpozgt, ltartgt, ltsadgt,
  ltsygn_wyrokugt...
• dokument techniczny ltnr_czescigt,
  ltfunction_namegt...
• ubezpieczenia ltdata_polisygt, ltwart_polisygt...
• handel morski...

44
Wyjasnienie terminologii

• Termin XML/EDI oznacza zastosowanie jezyka XML do
  przekazywania uporzadkowanych danych biznesowych
  nie oznacza natomiast mapowania komunikatów EDI
  na jezyk XML
• Termin XML oznacza jezyk - syntaks

45
Odrobina historii

• 10 lutego 1998 roku (ponad 5 lat temu) XML zostal
  zatwierdzony jako rekomendacja przez W3C
• od tego czasu XML stal sie lingua franca
  Internetu
• ale nieustannie narasta wokól niego wiele
  nieporozumien, czym XML jest, czym nie jest, co
  mozna przy jego pomocy zrobic, a czego nie
• Spróbujmy te nieporozumienia nieco rozjasnic

46
Co to jest XML?

• Skrót od eXtensible Mark-up Language
  Rozszerzalny Jezyk Znaczników
• Dostosowany do wymiany informacji
• Oddziela dane od ich definicji
• Latwo dostepny
• Umozliwia zastosowanie nowych aplikacji
  sieciowych i internetowych
• Zbiór technologii
• Rekomendacja W3C
• Moze byc czytelny zarówno dla komputerów, jak i
  ludzi

47
Co to jest XML?

• Syntaks XML zawiera terminologie sluzaca do
• Definiowania znaczników dokumentu komponentów
  opisujacych jego rózne fragmenty
• np.ltnumerZamówieniagt12345abclt/numerZamówienia gt
• Relacje pomiedzy nimi
• np.
• ltxsdsequencegt ltxsdelement name"numerZamówieni
  a"/gt ltxsdelement namedataZamówienia"/gt
• lt/xsdsequencegt
• sekwencja kolejnosc elementów musi byc
  zachowana

48
Komponenty XML

• Transport
• smtp Prosty Protokól Przesylania Poczty
• ftp Protokól Transmisji Plików
• http Protokól Przesylu Hipertekstu
• ebXML Protokól Trasowania i Transportu

49
Podstawowe aspekty XML

• XML zostal opracowany do opisu danych
• Znaczniki XML nie sa z góry zdefiniowane,
  uzytkownicy tworza wlasne
• Struktura danych wykorzystywanych w dokumentach
  XML definiowana jest w DTD (Definicjach Typu
  Dokumentu) lub schematach
• Dokument XML lacznie z DTD lub schematem
  zawieraja wystarczajacy opis danych
• XML jest niezalezny od typu oprogramowania i
  sprzetu

50
XML sklada sie z nastepujacych par...
Dane
Dokument XML
51
XML sklada sie z nastepujacych par...
Struktura
Dane
Schemat/DTD
Dokument XML
Szablon
Prezentacja
52
Dokument XML

• Jest to podstawowy dokument XML, zawierajacy
  wlasciwe dane
• Prosty dokument XML
• lt?xml version"1.0" encoding"UTF-8"?gt ltDaneKonta
  ktowegt ltPierwszeImiegtEwalt/PierwszeImiegt ltDrugi
  eImie gtMarialt/DrugieImiegt ltNazwiskogtIwickalt/Nazw
  iskogt ltNrTelgt32(0)22275446lt/NrTelgt lt/DaneKonta
  ktowe gt

53
Poprawnosc skladniowa XML

• Dokument XML, który stosuje sie do zasad
  syntaksu opracowanych przez W3C jest poprawny
  skladniowo (well-formed)
• Jezeli parser XML napotka dokument XML, który
  lamie te zasady, zglasza blad i zaprzestaje
  dalszego przetwarzania
• Oprogramowanie nie moze zgadywac jak okreslony
  dokument powinien wygladac
• Jest to bardzo wazne dla wspóloperatywnosci
  narzedzi aplikacyjnych XML

54
XML sklada sie z nastepujacych par...
Dane
Dokument XML
55
XML sklada sie z nastepujacych par...
Dane
Dokument XML
Szablon
Prezentacja
56
Schematy XML (XSD)

• Jest to zbiór definicji opisujacych elementy i
  atrybuty, które moga zostac zastosowane w
  dokumencie XML
• Schematy równiez definiuja strukture dokumentu, w
  postaci modelu zawartosci
• Schematy nie zawieraja danych
• Schematy uwzgledniaja typy danych
• Schematy moga byc rozszerzane i umozliwiaja
  wielokrotne wykorzystywanie fragmentów definicji

57
Schemat XML

• Prosty schemat XML
• lt?xml version"1.0" encoding"UTF-8"?gt
• ltxsschema xmlnsxs"http//www.w3.org/2001/XMLSch
  ema" elementFormDefault"qualified"gt
• ltxselement nameDaneKontaktowe"gt
• ltxscomplexTypegt
• ltxssequencegt
• ltxselement namePierwszeImie"
  type"xsstring"/gt
• ltxselement nameDrugieImie"
  type"xsstring"/gt
• ltxselement nameNazwisko"
  type"xsstring"/gt
• ltxselement nameNrTel" type"xsstring"/gt
• lt/xssequencegt
• lt/xscomplexTypegt
• lt/xselementgt
• lt/xsschemagt

58
Definicja Typu Dokumentu (DTD)

• Podobnie jak schematy, DTD zawieraja definicje
  elementów, atrybutów i innych komponentów XML
• DTD tworzone sa w syntaksie nie-XML
• DTD nie uwzgledniaja typów danych
• Po opracowaniu przez W3C zalecen dla schematów
  XML, wypieraja one DTD z uzycia

59
Definicja Typu Dokumentu (DTD)

• Prosty DTD
• lt?xml version"1.0" encoding"UTF-8"?gt
• lt!ELEMENT DaneKontaktowe (PierwszeImie,
  DrugieImie, Nazwisko, NrTel)gt
• lt!ELEMENT PierwszeImie (PCdata)gt
• lt!ELEMENT DrugieImie( PCdata)gt
• lt!ELEMENT Nazwisko( PCdata)gt
• lt!ELEMENT NrTel( PCdata)gt

60
Walidacja XML

• Poprawnosc dokumentu XML moze byc sprawdzana
  równiez pod wzgledem zgodnosci ze schematem lub
  DTD
• Dokument jest poprawny jezeli jego struktura i
  typy danych sa zgodne z opisanymi w odpowiednim
  schemacie lub DTD
• Jezeli walidacja przeprowadzana jest u odbiorcy,
  wówczas dokumenty nie odpowiadajace standardowi
  nie zostana przekazane do przetwarzajacej je
  aplikacji

61
Parser XML

• Jest to modul oprogramowania sluzacy do odczytu
  dokumentów XML i zapewniajacy dostep do jego
  zawartosci i struktury
• Parser XML tworzy drzewo o hierarchicznej
  strukturze, nastepnie przekazuje dane do
  przetwarzania w aplikacji, a w koncu przesyla
  wyniki do przegladarki
• Dziala on pomiedzy aplikacja i plikami XML

62
XML sklada sie z nastepujacych par...
Dane
Dokument XML
63
XML sklada sie z nastepujacych par...
Struktura
Dane
Dokument XML
Schemat/DTD
64
Szablony - XSL

• Dokumenty XML nie okreslaja formatowania do
  tego celu sluza szablony
• Szablony umozliwiaja
• klasyczne formatowanie - pogrubienie, czcionka,
  kolor
• reorganizacje danych - kondensacje, tabularyzacje
• XSL moze sluzyc do transformacji dokumentu XML
  np. do formatu HTML lub dowolnej innej
  transformacji dokumentu XML, np. tlumaczenia na
  inne jezyki
• W srodowisku B2B moga ulatwic wdrozenie XML malym
  i srednim przedsiebiorstwom

65
Szablon przyklad formatowania

• Bardzo prosty dokument XML
• lt?xml version"1.0" encoding"UTF-8"?gt
• lt?xml-stylesheet type"text/xsl"
  hrefPowitanie.xsl"?gt
• ltpowitaniegt
• Witamy w jesiennym Poznaniu!
• lt/powitaniegt

66
Szablon przyklad formatowania

• Zastosowany szablonlt?xml version"1.0"
  encoding"UTF-8"?gt
• ltxslstylesheet version"1.0" xmlnsxsl"http//ww
  w.w3.org/1999/XSL/Transform"gt
• ltxsloutput method"html" version"1.0"
  encoding"UTF-8" indent"yes"/gt
• ltxsltemplate match"/"gt
• ltxslapply-templates selectpowitanie"/gt
• lt/xsltemplategt
• ltxsltemplate match"powitanie"gt
• lthtmlgt
• ltbodygt
• lth1gt
• ltxslvalue-of select"."/gt
• lt/h1gt
• lt/bodygt
• lt/htmlgt
• lt/xsltemplategt
• lt/xslstylesheetgt

67
Szablon przyklad formatowania

• Rezultat transformacji widziany w IE 6.0

68
Podsumowanie czym jest XML a czym nie

• XML umozliwia
• wykorzystanie Internetu zamiast sieci
  dedykowanych
• uproszczenie integracji danych
• obnizenie kosztów oprogramowania EDI
• wieksze mozliwosci wykorzystania dla malych i
  srednich przedsiebiorstw
• Lecz XML nie moze
• sam z siebie zapewnic zrozumienia znaczenia
  dokumentów
• doprowadzic do ujednolicenia implementacji

69
Jak mozna wykorzystac XML?

• XML umozliwia rozdzielenie danych od ich
  prezentacji i definicji
• XML moze sluzyc do wymiany danych
• dane XML przechowywane sa w formacie tekstowym,
  co umozliwia ich wymiane niezaleznie od
  stosowanego oprogramowania i sprzetu
• XML moze zapewnic wieksza uzytecznosc danych
• poniewaz XML nie zalezy od oprogramowania,
  sprzetu i aplikacji, zapewnia dostep do danych
  równiez innym programom poza standardowymi
  przegladarkami HTML

70
XML

• Podsumowujac
• oddzielenie warstwy prezentacji od tresci
• automatyczne przetwarzanie komputerowe i
  równoczesnie bezposrednie wyswietlanie przez
  przegladarke internetowa

71
pliki plaskie
72
Schemat wymiany danych z plikiem plaskim
plik txt
plik EDI
APLIKACJA
TRANSLA-TOR
PROGRAMKOMUNIK.
SIEC
Zródlo Wojtachnik, s. 37
tabelekonwersji

• plik plaski (flat file) - kodowany w standardzie
  ASCII (American Standards Code for Information
  Interchange)
• translator EDI - konwersja danych z pliku
  posredniego na EDI
• tabele - definicje struktury pliku posredniego i
  EDI

73
Wady i zalety plików plaskich

• powtarzanie sie danych (redundacja)
• brak wbudowanych mechanizmów zabezpieczen

• prostota
• relatywnie niski koszt

74
Organizacje standaryzacji EDI
75
Organizacje standaryzacji EDI

• American National Standards Institute (ANSI)
• ANSI X3 Committee
• Data Interchange Standards Association (DISA)
• Department of Defense Electronic Data Interchange
  Standards
• Serials Industry Systems Advisory Committee
  (SISAC)
• UN/EDIFACT Security Joint Working Group (SJWG)
• Uniform Code Council (UCC)
• (z edi.pl)

76
American National Standards Institute (ANSI) -
www.ansi.org

• The American National Standards Institute (ANSI)
  - prywatna organizacja non-profit, powstala w
  1918 roku
• zarzadza i koordynuje system standardów w USA
• cel podniesienie konkurencyjnosci
  przedsiebiorstw USA

77
Schemat organizacyjny ANSI
78
Inicjatywy na rzecz standaryzacji
79
ebXML

• od 1999 roku - zespoly robocze, utworzone z
  inicjatywy dwóch swiatowych organizacji
• UN/CEFACT
• OASIS ( ang. Organisation for Advancement of
  Structured Information Standards)
• projekt ebXML, cele
• opracowanie podstaw technicznych, na których
  moglaby nastapic standaryzacja globalnego
  wdrozenia XML
• pierwsze specyfikacje ebXML i raporty techniczne
  sa juz dostepne w Internecie.

80
Inicjatywa Globalnego Handlu (ang. Global
Commerce Initiative

• dobrowolna organizacja skupiajaca 40 najwiekszych
  producentów i detalistów dóbr konsumpcyjnych
• wspólpracuje z EAN International i UCC
• podstawa dokument pt. "Global Data Alignment",
  zawierajacy specyfikacje danych wymienianych za
  pomoca komunikatów XML
• cele - rozwój swiatowego handlowego protokolu
  internetowego
• pierwsze projekty pilotazowe, wykorzystujace obie
  technologie EDI i XML do wymiany dokumentów
  miedzy producentami a sieciami detalicznymi

81
Literatura

• R. Wojtachnik, Elektroniczna Wymiana Dokumentów,
  MIKOM, Warszawa 2004, r.
• M. Niedzwiedzinski, Globalny handel
  elektroniczny, WN PWN, Warszawa 2004, r. 2
• L. Kondratowicz, EDI w logistyce transportu, WUG,
  Gdansk 1999, r. 49 (bibl.)
• E. Iwicka, A Kosmacz-Chodorowska, Etykieta
  logistyczna EAN, ILiM, Poznan 1999
• materialy EDISON (www.edi.pl)
• E. Iwicka, Wstep do XML, EAN Int.