Op stap

1
Op stap

• Instrument ter ondersteuning van het strategisch
  Vormings-, Trainings- en Opleidingsbeleid
  (VTO-beleid) voor organisaties uit de sector van
  de Rustoorden en Rust- en Verzorgingstehuizen

2
Op stap

• SITUERING

THEORIE
INSTRUMENTEN

• De beheerders van het Sociaal Fonds van de
  Rustoorden en Rust- en
• Verzorgingstehuizen vroegen aan Vivo vzw om de
  Vlaamse organisaties te
• ondersteunen bij het uitwerken van hun beleid
  rond vorming, training en
• opleiding (VTO-beleid).
• een beknopt theoretisch gedeelte met
  noodzakelijke achtergrond-informatie over de
  belangrijkste aspecten van een strategisch
  vto-beleid
• een aanbod van checklists concrete instrumenten
  die de organisatie helpt bepalen waar je op dit
  ogenblik staat en waar je naar toe wil met het
  vto-beleid en als ondersteuning bij de verdere
  uitbouw en de kwaliteitsbewaking van het
  vto-beleid
• een verklarende woordenlijst met een beknopte
  verklaring van het vto-jargon
• bibliografie met interessante informatiebronnen
  waar je meer info vindt om je verder in het thema
  te verdiepen.

• BIBLIOGRAFIE

WOORDENSCHAT
The way to learn is to begin.
3
SITUERING

• HOME

THEORIE
INSTRUMENTEN
Levenslang leren
Sector in evolutie
Gestructureerd VTO-beleid
Competentiemanagement
Randbedenkingen
What if you train your people and they
leave? What if you dont train them and they
stay?  Peter Russian
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
4
LEVENSLANG LEREN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Levenslang leren
Sector in evolutie
Gestructureerd VTO-beleid
Competentiemanagement
Randbedenkingen

• Meer dan ooit staan verwerven en bijschaven van
  kennis, vaardigheden en attitudes centraal. Nu
  kennis en theorieën steeds sneller verouderen en
  werkwijzen steeds complexer worden en
  maatschappelijke veranderingen zich vliegensvlug
  aandienen, moet je nieuwe competenties snel eigen
  maken.
• Leren wordt een belangrijk onderdeel van het
  dagelijks leven. Je leert niet enkel gedurende de
  eerste jaren van je leven, op de schoolbanken.
  Maar levenslang en over de hele breedte van je
  leven
• Sommige veranderingen in je leven veranderen jou
  als persoon. Dit leerproces verloopt bewust en
  onbewust. Veranderingen heb je niet altijd in de
  hand. Soms gebeuren veranderingen om je heen en
  dan pas je je aan.

We learn not in school, but in life. Seneca
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
5
EEN SECTOR IN EVOLUTIE
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Levenslang leren
Sector in evolutie
Gestructureerd VTO-beleid
Competentiemanagement
Randbedenkingen

• Rusthuizen en Rust- en Verzorgingshuizen zijn
  onderhevig aan verhoogde verwachtingen inzake
  efficiëntie, effectiviteit en kwaliteit van
  dienstverlening
• stijgende werkloosheid,
• mondige(re) klanten,
• nieuwe Europese en Belgische normen
• competentiemanagement
• Deze veranderingen maken het noodzakelijk dat
  medewerkers breed inzetbaar én in staat zijn om
  nieuwe werkzaamheden snel onder de knie te
  krijgen.
• Vorming, training en opleiding van de werknemers
  worden dan ook een essentiëel en belangrijk
  aspect van kwaliteitsverbetering. Er is meer
  nodig dan vto. Maar het is een stap in de goede
  richting. Vto kan een zinvolle bijdrage leveren
  als onderdeel van een groter geheel.

Live to learn forget and learn
again. Aristide Briand
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
6
GESTRUCTUREERD VTO-BELEID
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Levenslang leren
Sector in evolutie
Gestructureerd VTO-beleid
Competentiemanagement
Randbedenkingen

• Veel organisaties kennen Vorming, Training en
  Opleiding. Toch is de ontwikkeling en
  implementatie van een strategisch ingebed
  vormings-, trainings- en opleidingsbeleid (vto)
  waarbij effectiviteit, efficiëntie en
  kwaliteitsbewaking centraal staan, voor veel
  organisaties nog een relatief nieuw gegeven.
• Bij een gestructureerd vto-beleid is het
  belangrijk dat dit groeit en in beweging blijft.
  Een permanente evaluatie zorgt ervoor dat men
  zich snel(ler) en beter kan aanpassen aan nieuwe
  situaties.
• Je kan dit gestructureerd vto-beleid best
  vergelijken met het raderwerk van een uurwerk
  alle grote en kleine raders dienen goed op elkaar
  te passen. Dit alles gebeurt op verschillende
  niveaus tegelijk organisatieniveau, teamniveau
  en individueel niveau.

It is beter to learn late than never. Publius
Syrus
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
7
COMPETENTIEMANAGEMENT
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Levenslang leren
Sector in evolutie
Gestructureerd VTO-beleid
Competentiemanagement
Randbedenkingen

• Competenties zijn, eenvoudig gezegd,
  verworvenheden van mensen, het geheel van kennen,
  kunnen en houding.
• Deze nieuwe benadering impliceert dat je op een
  bewuste en systematische wijze gaat bepalen welke
  bijdrage vto in de organisatie levert en hoe en
  onder welke condities het leren van medewerkers
  wordt bevorderd.

You have the capacity to learn from mistake.
Youll learn a lot today.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
8
RANDBEDENKINGEN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Levenslang leren
Sector in evolutie
Gestructureerd VTO-beleid
Competentiemanagement
Randbedenkingen

• Investeren in de uitbouw van een strategisch
  vto-beleid is een middel om de werknemers beter
  te laten functioneren. Het uiteindelijke doel is
  gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de
  dienstverlening.
• Elke organisatie heeft haar cultuur, haar
  identiteit en haar eigen groeiproces. Het
  aangeboden materiaal dient dan ook vanuit de
  eigen behoeften gebruikt te worden.
• Alle medewerkers en de bevoegde overlegorganen op
  alle niveaus spelen een belangrijke rol.
• Elke organisatie, groep en individu gaat anders
  om met leren en met verandering.
• Er worden al heel wat initiatieven genomen en er
  bestaan al heel wat procedures. Neem de zaken die
  goed geëvalueerd worden zeker mee! Evenals de
  globale beleidsplanning van de organisatie.

Leraren openen de deur, maar je moet zelf
binnengaan.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
9
THEORIE
HOME
SITUERING
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Leren is als stroomopwaarts varen, niet roeien is
achteruit gaan.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
10
INLEIDEND

• SITUERING

THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
PLANNEN

• PLAN denken voor men tot actie overgaat,
  rekening houden met visie missie van de
  organisatie
• behoeftedetectie
• probleemdefiniëring
• ideeën om de problemen op te lossen
• keuze van vto-doelstellingen
• verandering plannen in verschillende stappen.

AANPASSEN
DOEN

• ACT het proces standaardiseren en verbeteren.
  
• Drie mogelijkheden
• de verandering invoeren bijvoorbeeld transfer
  van het geleerde naar de werkplek
• de verandering verlaten (eventueel heel het
  proces opnieuw beginnen)
• de verandering aanpassen, zodat ze wel bruikbaar
  wordt

• DO plan uitvoeren in gecontroleerde
  omstandigheden
• rekening houdend met
• middelen die voorzien zijn
• doelgroepen
• verschillende actoren en hun verantwoordelijkhede
  n
• keuze van de werkvorm

CONTROLEREN

• CHECK of study bestuderen van het proces
• evalueren van de resultaten
• aan de hand van de voorop-gestelde doelstellingen

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
11
PLANNEN
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid

• Plannen
• Aanpassen Doen
• Controleren

Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan
The more we learn how to do, the more important
it is to learn what to do.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
12
Visie en missie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Externe systemen overheid, klanten,
  professionele organisaties, maatschappelijke
  ontwikkelingen,
•  
• Interne systemen
• Algemeen beleid
•  
• Personeelsbeleid Organisatiebeleid
•  
• vto-beleid
• De visie missie van de organisatie verwoorden
  het doel van de organisatie. De kijk op leren is
  op deze algemene visie missie van de
  organisatie afgestemd. Omdat vto ook samenhangt
  met het personeels- en kwaliteitsbeleid, zal dit
  deel uitmaken van het groter geheel van de
  organisatie.
•   
• Het ontwikkelen van een organisatievisie op vto
  en het expliciteren van de doelstellingen van dit
  vto-beleid steunen op de strategische koers die
  de organisatie wil varen.

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
13
Visie en missie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Afhankelijk van de positie die het vto-beleid
  inneemt ten opzichte van de andere
  beleidsniveaus, worden drie types onderscheiden
•  
• 1.    In een administratief beleid (het
  vto-beleid staat los van de andere
  beleidsniveaus) is het vto-beleid vooral
  aanbodgestuurd bijvoorbeeld iedereen mag een
  opleiding kiezen uit een (geselecteerde)
  catalogus.
•  
• 2.    Een reactief beleid (vto-beleid gekoppeld
  aan een personeelsbeleid) is zinvol om tekorten
  in competenties in het huidig functioneren te
  verhelpen. Dit is vooral gestuurd op basis van de
  behoeften die je achterhaalt door bijvoorbeeld
  een functioneringsgesprek te houden.
•  
• 3.    In een strategisch beleid, wordt een
  reactief en een pro-actief (ingrijpen voordat er
  problemen zijn) beleid gevoerd. Vto is hier een
  instrument ter ondersteuning van de (planning
  van) huidige en te verwachten veranderingsprocesse
  n. Hierbij sluit het vto-beleid aan op het
  personeels-, het organisatie- en het algemeen
  beleid. Een volledige uitwerking hiervan vind je
  in de lerende organisatie zoals omschreven door
  Peter Senge. Zie ook de lerende organisatie.

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
14
Behoeftendetectie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Het is belangrijk als organisatie stil te staan
  bij de vraag en aanbod van vto en hoe de
  organisatie hiermee omgaat.
• Leertrajecten die rekening houden met de
  vooropgestelde opleidingsnoden en
  organisatiedoelen lossen best het vastgestelde
  probleem op en verhogen de kwaliteit van het
  vto-beleid gevoelig.

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
15
Behoeftendetectie - vraag en aanbod
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Vragen van personeelsleden verzamelen
• spontaan een personeelslid komt spontaan met een
  vraag tot opleiding (al dan niet aan de hand van
  een concreet aanbod), de leidinggevende vraagt of
  een personeelslid opleiding wil volgen,
• gestructureerd tijdens een overlegmoment, op een
  personeelsvergadering, tijdens een
  functionerings- of evaluatiegesprek
• Het aanbod van opleiding, vorming en training is
  enorm.
• Denk maar aan de informatie van internet, de
  brochures die de
• organisatie krijgt, Wordt deze informatie
  doorgegeven in de
• organisatie? En hoe? Wordt op voorhand een
  selectie gemaakt?

gt
lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
16
Behoeftendetectie vraag en aanbod
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Hoe worden nu vraag en aanbod in de organisatie
  op elkaar afgestemd?
• Strategische aanpak hierbij gebeurt een
  top-down vertaling van strategische beslissingen
  in de vorm van bepaalde vormingen, trainingen
  en/of opleidingen die bepaalde personeelsleden of
  groepen kunnen volgen.
• Relationele aanpak hierbij staat de networking
  centraal. Het doel van de vto is het ondersteunen
  van processen.
• Operationele aanpak hierbij gaat het om een
  bottom-up stroom, waarbij vooral gewaakt wordt
  over ieders individuele ontwikkeling.
• Deze drie manieren van omgaan met vraag en aanbod
  kunnen in één organisatie voorkomen, afhankelijk
  van het gestelde probleem.
• Vaak is het wel zo dat één van deze drie meer
  voorkomt. Dit hangt samen met de cultuur van de
  organisatie.

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
17
Behoeftendetectie - probleemanalyse
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

•  
• Stappen in de probleemanalyse
• 1.      onderzoek de huidige situatie door het
  proces te bekijken vanuit verschillende
  gezichtspunten om zo te komen tot een volledige
  gegevensverzameling
• 2.      verzamel de oorzaken die aan de basis
  liggen van het probleem
• 3.      omschrijf de gewenste situatie
• 4.      zoek oplossingen om tot deze gewenste
  situatie te komen (vraag je hierbij zeker af of
  vto de (beste) oplossing is voor het probleem)
•  
•  

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
18
Vastleggen VTO-doelstellingen
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Uit de veelheid aan oplossingen die je uit de
  probleemanalyse krijgt, stel je prioriteiten.
• De vto-doelstelling geeft aan welke competenties
  (inzichten, vaardigheden en attitudes) de
  deelnemer onder bepaalde omstandigheden moet
  beheersen na afloop.

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
19
Vastleggen VTO-doelstellingen prioriteiten
stellen
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• keuze prioriteiten aan de hand van onder andere
• Doelmatigheid Heeft dit te maken met de
  kernopdracht van de personeelsleden? Welke
  doelstellingen sluiten best aan bij de
  strategische doelstellingen van de organisatie?
• Urgentie Moet het probleem dringend opgelost
  worden?
• Investering aan tijd, personeel, geld,
• Haalbaarheid Is het relatief gemakkelijk om het
  probleem aan te pakken? Is er een aanbod? Kunnen
  we het zelf doen? Welke opleidingen sluiten best
  aan bij de relevante signalen die je ontvangt uit
  het netwerk?
• Kans op succes Gemotiveerde medewerkers? Welke
  opleidingsbehoeften worden het vaakst of het
  meest nadrukkelijk gesignaleerd door de
  individuele medewerkers?
• Billijkheid Kans voor andere medewerkers?

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
20
Vastleggen VTO-doelstellingen opleidingsdoelen
formuleren
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen
• Een algemene vto-doelstelling geeft in algemene
  termen de competenties weer bijvoorbeeld de
  deelnemer is in staat om eerste hulp bij
  ongevallen te bieden.
• Een specifieke vto-doelstelling
  leerdoelstellingen hebben betrekking op
  meetbare en observeerbare competenties
  bijvoorbeeld de deelnemer is in staat om volgens
  de juiste procedure een mond-op-mond beademing
  toe te passen.

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
21
Vastleggen VTO-doelstellingen opleidingsdoelen
formuleren
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Hanteer bij het formuleren van de doelstellingen
  het SMART-principe
• Specifiek, maar hanteerbaar. Gebruik eventueel
  enkele waarom-vragen om meer te specificiëren.
• Meetbaar, controleerbaar. Bezit je dit effectief
  of niet?
• Aanvaardbaar. Kan je later ook iets met deze
  doelstellingen doen? Kan je ze uitvoeren?
• Realistisch, haalbaar. Blijf binnen de
  mogelijkheden en verwachtingen.
• Tijdsgebonden, duidelijk omschreven
  omstandigheden.

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
22
Opbouw VTO-plan
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• Men kan beleidsplannen op drie niveaus
  ontwikkelen
• Strategisch vto-beleidsplan Dit is de blauwdruk
  van de uitgangspunten. De contouren en
  krachtlijnen van het wat, het waarom, het hoe en
  het waarmee van vto in de organisatie is hierin
  omschreven.
• Operationeel vto-beleidsplan Dit specificieert
  de vto-doelstellingen, de doelgroepen, de
  middelen en de concrete vto-activiteiten voor een
  bepaalde tijdsperiode.
• Individueel vto-beleidsplan Dit is het
  instrument om de professionele ontwikkeling van
  een individuele medewerker te stimuleren, te
  sturen en te bewaken.

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
23
DOEN
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Actoren
Middelen
Opleidings-/werkvormen
What we have to learn to do, we learn by doing.
Aristotle
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
24
Actoren
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren
Tot wie richt het vto-beleid zich ?
Doelgroep Weerstand en motivatie. Wie draagt
welke verantwoordelijkheden ? Bevoegdheden
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
25
Actoren - Doelgroep
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Wie kan onder welke voorwaarden deelnemen aan de
  ingerichte vto-activiteiten?
• Wettelijk dagelijks verantwoordelijke van het
  RVT of rusthuis 16 uur en het verzorgend team 8
  uur bijscholing per jaar.
• Elke medewerker ondersteunen in zijn ontwikkeling
  door vto.
• Bijzondere aandacht voor bepaalde doelgroepen vb.
  oudere medewerkers, herintreders, nieuwe
  medewerkers zonder relevante beroepservaring,
  lagergeschoolden,
• De positie van vb. vrijwilligers, tijdelijke
  medewerkers, stagiairs
•  Ook voor bewoners en hun familie bijscholing
  aanbieden vb. rond problemen die gerelateerd zijn
  aan ouder worden.

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
26
Actoren - Doelgroep
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• In heel wat rusthuizen en RVTs worden taken
  opgenomen door vrijwilligers. Soms vergeet men
  echter dat deze personen vaak leken zijn op het
  verzorgend vlak.
• Welke taken worden aan vrijwilligers toevertrouwd
  ?
• Welke vaardigheden, inzichten en attitudes zijn
  hiervoor nodig ?
• Beschikt de vrijwilliger hierover, of dient hij
  een vorming te volgen ?
• Het aanbieden van vorming kan voor hen een
  persoonlijke bevestiging en ondersteuning
  betekenen. Een vrijwilliger die zich gewaardeerd
  voelt, zal je instelling niet vlug verlaten.

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
27
Actoren Weerstand en motivatie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Enkele oorzaken van gebrek aan motivatie
• gebrek aan interesse van de leidinggevenden
• weinig betrokkenheid bij de job of organisatie
• een organisatiecultuur waar het maken van fouten
  of uitproberen van nieuwe werkwijzen negatief
  onthaald wordt
• personeels- en tijdsgebrek
• gebrek aan zelfvertrouwen
• negatieve leerervaringen uit het verleden
• Wat gewoonlijk geïnterpreteerd wordt als niet
  willen, komt in de meeste gevallen neer op niet
  durven en/of niet mogen.
•  

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
28
Actoren Weerstand en motivatie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Hou voldoende rekening met deze leerweerstanden
  door
• Vooraf voldoende plaats geven aan bedenkingen,
  bemerkingen,
• Maak duidelijk welk belang de ander hierbij
  heeft.
• Geef aan waarover nog te onderhandelen is
  ondersteuning, tijdsplanning, documentatie,
• Voer eventueel een proefproject uit, beperkt in
  tijd en/of ruimte, zodat je al een aantal
  belangrijke afstemmingen en aanpassingen kan
  doen.
• Zoek een andere manier van leren. Vertrek vanuit
  de werksituatie van de personen, gebruik cases,
  
• Leren mag leuk zijn. Vergeet hierbij niet een
  gezellige sfeer te creëren! Voorzie eventueel
  koffie en koekjes, zodat het een gezellig
  samenzijn wordt.

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
29
Actoren - Bevoegdheden
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Duidelijk omschrijven wie welke
  verantwoordelijkheid opneemt, over vb.
• visieontwikkeling
• kwaliteitsbewaking
• opvolgen van de effectiviteit en efficiëntie van
  het vto beleid
• bevorderen van informeel leren en transfer op de
  werkvloer
• construeren van vto instrumenten
• signaleren van vto behoeften
• formuleren van opleidingsbehoeften
• opstellen, bijsturen en evalueren van het
  beleidsplan
• contacten met de externe vto verstrekkers
• begeleiden van vto activiteiten
• administratie van het vto beleid
• beheren van financiële middelen
• beheer van de bibliotheek

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
30
Middelen
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren
Tijd   Accommodatie   Geld  
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
31
Middelen - Tijd
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Afhankelijk van de strategische keuzes en de
  cultuur van de organisatie kan op verschillende
  manieren met het tijdsaspect worden omgegaan
• een gemiddeld aantal uren vorming per jaar per
  werknemer vastleggen
• een minimum en/of maximum aantal vormingsuren per
  werknemer / team / afdeling vastleggen,
  zoals in de rusthuizensector door de overheid
  gedaan werd (minimum 8 à 16 u per medewerker)
• langdurige opleidingen volledig of gedeeltelijk
  tijdens de arbeidstijd volgen
• afspraken rond het aantal uren maken, wat meetelt
  als werkuren.
• al dan niet vastleggen hoeveel tijd de
  verantwoordelijke voor vto kan/moet investeren in
  de ondersteuning/ontwikkeling van het vto-beleid
• interne vormingen organiseren, kan een enorme
  tijdsbesparing betekenen voor de personeelsleden.
  

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
32
Middelen - Accommodatie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren
Om van de organisatie een leeromgeving te maken
is het aangewezen de nodige accommodatie te
voorzien -          vergaderlokalen, interne
cursusruimte -          overheadprojector -       
   pc met internet/intranetaansluiting,
didactische software -          televisie,
video -          kopieertoestel -         
flapborden -          bibliotheek en
mediatheek -          Indien je zelf niet over
de juiste accommodatie beschikt kan je afspraken
maken met organisaties uit de buurt.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
33
Middelen - Geld
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Kosten
• Directe kosten inschrijvingsgeld, honorarium
  opleider, gebruik accommodatie, documentatie,
  verplaatsingskosten,
• Indirecte kosten onderbreking arbeidsprestaties,
  vervanging op de werkvloer, overlegtijd
  vastlegging vto-doelstellingen,
• Personeelskosten salaris vto-verantwoordelijke,
  loonkost deelnemers, kosten vervanger, salaris
  externe begeleider,
• Materiaalkosten huur locatie, aankoop
  cursusmateriaal, tijdschriftabonnementen, aankoop
  en afschrijving elektronische apparatuur,
  inrichting cursuslokaal, aankoop didactisch
  materiaal,
• Kosten voor deelname aan externe
  vto-activiteiten inschrijvingskosten,
  verblijfskosten, verplaatsingskosten, maaltijden,
  syllabi en documentatie,

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
34
Middelen - Geld
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Budgetniveaus
• voor de totale organisatie
• voor een afdeling/dienst van de organisatie
• per medewerker
• per vto - werkvorm cursussen, studiedagen,
  intervisies,
• per thema automatisering, klantgericht
  handelen, kwaliteitszorg, administratie,
  functiegerichte specialisatie,

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
35
Opleidings-/werkvormen
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren
Plaats vto in het ruimer perspectief van
levenslang leren en competentiegericht leren.
Leren vindt plaats in zeer verschillende
contexten en door middel van tal van werkvormen.
Hoe ruimer de gehanteerde mix van werkvormen,
hoe groter het leervermogen van de
organisatie.   De werkvorm kan gekozen worden in
functie van de doelstellingen en/of de
doelgroep. Volgende tabel geeft op basis van zes
indelingsniveaus aan welke vormen van leren
onderscheiden kunnen worden.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
36
Opleidings-/werkvormen - Indelingsniveau
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren

• Schaal
• individueel leren collectief leren
• Diepgang
• verbeterend leren vernieuwend leren
• Opzet
• formeel leren non-formeel leren
• semi-gestructureerd leren
• vb. begeleiding, toezicht,
• informeel leren
• Doelgerichtheid
• intentioneel leren incidenteel leren
• Voorstructurering
• overdrachtgericht leren ontwikkelingsgericht
  leren
• Plaats

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
37
Opleidings-/werkvormen Informeel leren
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren
Informeel leren is per definitie een ongepland en
spontaan proces. Het beleid kan slechts
indirect inspelen op een aantal randvoorwaarden.
De betrachting is een werkplek waarin tal van
situaties leerpotentieel in zich dragen en de
kans op leren maximaal.   Volgende tabel geeft
een overzicht van enkele verschillende manieren
van leren. Elke fase van de leercyclus van Kolb
komt overeen met een basale manier van leren
gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
38
Opleidings-/werkvormen Informeel leren
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Opleidings-/werkvormen
middelen
actoren
Fase van leren Manier van leren
Concreet ervaren ervaringen opdoen in de praktijk Beschouwers open situaties met eigen inbreng. nieuwe ervaringen opdoen die ze vanuit verschillende invalshoeken bekijken
Reflectief observeren bezinnen over de waargenomen werkelijkheid. Wat ging goed, wat ging fout en waarom? Denkers oplossen van problemen en opzoeken van achtergronden. Streven naar opdoen en overdenken van nieuwe ideeën.
Abstract conceptualiseren formuleren van een plan om het volgende keer beter te doen. Beslissers goed gestructureerd leerprogramma met informatieve inslag en starten met het vormen van begrippen en nadien toepassen in een oefensituatie.
Actief experimenteren toepassen van het vormen in de praktijk en hieruit conclusies trekken. Doeners Letten vooral op de praktische bruikbaarheid van de aangeboden informatie en willen actief uitproberen. Zoeken ruimte om te oefenen.
lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
39
CONTROLEREN
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
I never learn anything talking. I only learn
things when I ask questions. Lou Holtz
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
40
Evaluatie
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit

• Evaluatie is het instrument bij uitstek om te
  waken over de efficiëntie en effectiviteit van de
  vto-activiteiten.
• Tijdens de evaluatie kunnen vier vragen gesteld
  worden die overeenstemmen met de verschillende
  niveaus waarop geëvalueerd wordt
•  Op reactieniveau
• Op leerniveau
• Op gedragsniveau
• Op organisatieniveau
• Opdat evaluatie zinvol zou zijn is het belangrijk
  vooraf te expliciteren welke elementen je wil
  evalueren. En maak vooraf voldoende duidelijk wat
  je ermee wil doen.

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
41
Evaluatie - Reactieniveau
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Evaluatie van de reactie van deelnemers van de
vorming. klantentevredenheid. 4     Een manier
om dit te meten is een anonieme
vragenlijst. 4     Wil je de reacties meten met
betrekking tot de inhoud of de trainer of de
duur of? 4    De meting eenmalig op het einde
van een opleiding afnemen of na elke sessie ?
4    Stel korte en bondige vragen 4    Vooral
gesloten vragen voor een kwantitatieve
verwerking 4    Laat ruimte voor suggesties en
opmerkingen van de deelnemers 4    Vermijd
oneven schalen en geef de betekenis van de
cijfers 4    Geef duidelijke instructies voor
het beantwoorden van de vragen
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
42
Evaluatie - Leerniveau
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Evaluatie van het leereffect. 4     Voor- en
nameting (kort na de training). Hierdoor krijgt
de trainer een goed beeld op de beginsituatie
(kennis, vaardigheden en/of attitudes) en op de
vorderingen na de opleiding. 4    
Gestandaardiseerde test of vragenlijst op basis
van de leerdoelen 4     Demonstratie of een
rollenspel effectiviteit van een vaardigheid te
beoordelen tijdens de opleiding
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
43
Evaluatie - Gedragsniveau
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Evaluatie van het werkgedrag. 4     Voor- en
nameting (enkele maanden na de training).
4    De beoordeling kan gebeuren door de
deelnemer zelf, door zijn leidinggevende, door
zijn medewerkers of door zijn collegas.
4    Door een observatie, een vragenlijst of
een checklist. Of evaluatieonderzoek door een
consultant of een bedrijfspsycholoog 4    
Competentiemanagement aan de hand van objectieve
en observeerbare criteria ( indicatoren).
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
44
Evaluatie - Organisatieniveau
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Evaluatie van het organisatie-effect. 4    
Return on investment (ROI) vertaald in termen van
verminderde kosten, verhoogde kwaliteit, minder
klachten, verbeterde arbeidskwaliteit,
verandering van organisatiecultuur, 4    Het
onderzoek is complex. In de interpretatie moet
men steeds rekening houden met situationele
factoren als het economisch klimaat, verbeterde
technologie, 4     Voor- en nameting. De
laatste meting gebeurt ruime tijd na de opleiding
omdat deze effecten niet direct tot uiting komen.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
45
Verhogen effectiviteit
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit

• Vier situaties die een opleiding minder effectief
  maken
• - er was geen echt tekort (en dus geen echte
  opleidingsnoodzaak)
• - een opleiding was een verkeerde oplossing voor
  het geconstateerde probleem
• - de opleiding kwam op een verkeerd moment (te
  vroeg of te laat)
• - er zijn problemen met de transfer van het
  geleerde naar de praktijk, doordat
• o de leerresultaten van de opleiding slecht
  passen op de werksituatie
• o de leerresultaten ingaan tegen de belangen van
  collegas of leidinggevenden
• o de leerresultaten onvoldoende zijn en daarom
  niet toepasbaar op de werksituatie

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
46
AANPASSEN
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Transfer
Rapporteren
Learning and than not acting on what you learn
is like plowing and then never planting.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
47
Transfer
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Rapporterenlt
Transfer
het aangeleerde toepassen op de werkplek en
doorgegeven binnen de organisatie.   Tal van
factoren kunnen transfer op de werkplaats
bevorderen (of bemoeilijken) en dit zowel voor,
tijdens als na de opleiding. Bovendien kunnen
deze factoren toe te wijzen zijn aan de
werknemer, aan de opleider, aan de collegas of
de leidinggevenden.   Een systeem van
referentiepersonen, waarbij meestal één persoon
per dienst zich specialiseert, kan hierbij
ondersteuning bieden. Wanneer dit gekoppeld is
aan werkgroepen per thema, waarbij de
referentiepersonen binnen de organisatie
regelmatig overleg hebben, werkt dit ook
bevorderend voor de transfer.  
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
48
Rapporteren
INSTRUMENTEN
THEORIE
SITUERING
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Rapporterenlt
Transfer

• In deze laatste fase dien je te beslissen of het
  de moeite is om de verandering door te voeren. Je
  kan beslissen om
• er niet mee door te gaan, omdat het te veel tijd
  in beslag neemt, het moeilijk over te brengen is
  of omdat het geen verandering teweeg bracht.
• een nieuwe actie plannen
• de verandering uitbreiden naar andere gebieden.
• Rapporteer aan alle actoren
• -     aan de deelnemers 
• -     aan de opleider 
• -     aan de leidinggevende
• -     aan het management
• Ten slotte kan het ook boeiend zijn in je
  organisatie te registreren wie welke (langdurige)
  opleiding gevolgd heeft en wie dus een bepaald
  expertise bezit.

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
49
STRATEGISCH VTO-BELEIDSPLAN
SITUERING
INSTRUMENTEN
THEORIE
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Learn as if you would live forever, live as if
you would die tomorow. Gandhi
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
50
Van organisatiedoel tot evaluatie
SITUERING
INSTRUMENTEN
THEORIE
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Is vto wel het beste antwoord is op de
uitdagingen waarmee je binnen je organisatie
wordt geconfronteerd. Vto is immers geen doel op
zich, maar heeft pas zin wanneer het ingebed zit
in het volledige beleid en het leertraject
bijdraagt tot het oplossen van een probleem of
het bereiken van een vooropgesteld doel.
  Vervolgens willen we hier kort terugkomen op
de pdca-cyclus van Deming. Dit plannen doen
controleren aanpassen speelt zich op
verschillende niveaus af. Zowel op vlak van
organisatie, de dienst als individueel. Indien
het geheel goed gepland is, passen deze processen
zeer goed in elkaar, waardoor ze het gehele
proces kunnen versnellen en meer draagkracht
geven.   Na een goede evaluatie van het traject
en het naast elkaar leggen van de doelstellingen
en het resultaat van de actie, kunnen er
aanpassingen gedaan worden. Hierdoor creëer je
een nieuw plan, en kan je verder werken aan een
nieuwe plannen doen controleren evalueren
traject.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
51
De lerende organisatie
SITUERING
INSTRUMENTEN
THEORIE
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !

• Het leren in een organisatie
• -           verwerven van kennis
• -           distributie van informatie
• -           interpretatie van informatie
• -           opslaan van informatie
• -           leren in teamverband
• -           strategisch leren
• gemeenschappelijke visie op leren en ontwikkeling
• delegatie verantwoordelijkheden naar de
  medewerkers
• tweezijdige communicatie en feedback
• betrokkenheid en engagement bij iedereen voor het
  interne functioneren
• doorgeven van de relevante informatie
• stimuleren van de voortdurende groei en
  ontwikkeling van medewerkers en de organisatie
• continu ontwikkelingsproces op gang brengen

gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
52
De lerende organisatie
SITUERING
INSTRUMENTEN
THEORIE
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Enkele belangrijke facetten van een lerende
organisatie -           het afleren en het
aanleren -           het informeel en formeel
leren -           het leren on the job en off
the job -           is leren een tool of
management of een tool of personal
development? -           het single loop
versus het double loop leren
lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
53
Aan de slag !
SITUERING
INSTRUMENTEN
THEORIE
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Je kan nu aan de slag om het huidig
vormingsbeleid meer af te stemmen op de
uitdagingen inzake toenemende kwaliteitseisen en
de verwezenlijking van een efficiënter,
effectiever en meer strategisch ingebed
vto-beleid.   Marc Vermeire (1996) heeft een
typologie uitgewerkt voor de functies van vto.  
Aard van verandering die wordt beoogd Wijze waarop wordt geleerd Wijze waarop wordt geleerd
Aard van verandering die wordt beoogd Ontwikkelingsgericht Doelgericht
Verbeteringsgericht Functiegerichte vto Personeels- en loopbaanontwikkeling
Gericht op vernieuwing vto als kennismaking met vernieuwingen vto voor de implementatie van vernieuwingen
gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
54
Aan de slag !
SITUERING
INSTRUMENTEN
THEORIE
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !

• Functiegerichte vto medewerkers beter op hun
  functie afstemmen
• Medewerkers krijgen meer begrip van het werk dat
  ze moeten uitoefenen en de omstandigheden waarin
  ze moeten werken.
• Hierdoor verbetert de kwaliteit van het werk en
  wordt er efficiënter gewerkt.
• Personeels- en loopbaanontwikkeling
• Opleiding en vorming ten dienste van de
  persoonlijke groei van de medewerker.
• Nieuwe kennis en vaardigheden benut in een andere
  functie.
• Personeelsontwikkeling gekoppeld aan
  loopbaanontwikkeling.  
• Vto als kennismaking met vernieuwingen
• Vorming en opleiding om het up to date houden van
  de organisatie en bijhouden belangrijke
  tendensen.
• Personeelsleden maken kennis met nieuwe
  mogelijkheden. Hieruit kan men kiezen wat
  interessant is om in de organisatie verder uit te
  werken.
• Vto voor de implementatie van vernieuwingen
• Vorming, opleiding en training om verbetering en
  vernieuwing van de organisatie te ondersteunen.
• Dikwijls collectief karakter voor de hele
  organisatie of voor de personeelsleden die bij de
  organisatieverandering betrokken zijn.

lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
55
INSTRUMENTEN
SITUERING
THEORIE
HOME
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
De weg is belangrijker dan de wegwijzer.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
56
INLEIDEND
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid

• Is deelname aan vorming, training en/of opleiding
  het antwoord op het vastgestelde probleem ?
• Acht Velden Model - ontwikkeld door J. Kessels
• Handvat om op een systematische manier
  leertrajecten te ontwerpen. Rekening houden met
• beperkingen inzake beschikbare middelen,
  organisatorische mogelijkheden
• relationele elementen zoals overleg met alle
  betrokkenen
• voorzien van de juiste randvoorwaarden
• Doorstroomdiagram
• Op schematische wijze nagaan of de deelname aan
  een formele vto-activiteit volgens de relevante
  betrokkenen de beste interventie is om het
  gedefinieerde probleem op te lossen.

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
57
PLANNEN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
58
PLANNEN Visie en missie
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan

• swot-analyse
• Duidelijk zicht op de interne sterkten/zwakten
  van de organisatie
• Duidelijk zicht op de externe kansen/bedreigingen
  die zich aandienen
• Handig instrument bij de opmaak van uw
  beleidsplan
• Goede basis bij het ontwerpen van een
  kwaliteitsvol vto-beleid.

BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
59
PLANNEN Behoeftendetectie
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan
Checklist probleemanalyse Probleem definiëren en
bepalen of een opleiding nodig is. Peilings- en
analysetechnieken criteria Opsomming van
verschillende manieren om te peilen naar en
analyseren van een probleem of opleidingsnood. En
criteria om de meest passende techniek te
selecteren. Checklist spontane
opleidingsvragen Beter zicht op een spontaan
gesignaleerde opleidingsbehoefte. Het
functioneringsgesprek Een systematisch
terugkerend gesprek tussen een medewerker en zijn
leidinggevende. Schriftelijke bevraging Peilen
naar de opleidingsnoden van je medewerkers. Een
voorbeeld.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
60
PLANNEN Vastleggen VTO-doelstellingen
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan
Prioriteiten bepalen  Enkele zaken van belang bij
de prioriteitenstelling. Richtvragen bij het
bepalen van de opleidingsdoelen Enkele vragen bij
het gesprek tussen deelnemer en direct
leidinggevende om voorafgaand de verwachtingen
van de vormingsactiviteit vast te leggen.
Systematiseren van de algemene en specifieke
vto-doelstellingen Helpt bij het in kaart brengen
van de algemene en specifieke doelstellingen van
de gekozen vto-activiteiten. Kernkwadranten Een
methodische aanpak om tot duidelijk geformuleerde
werkdoelen en vormingsdoelen te komen. Dit zowel
op niveau van de organisatie, het team als het
individu.werk
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
61
PLANNEN Opbouw VTO-plan
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Visie en missie
Behoeftendetectie
Vastleggen VTO-doelstellingen
Opbouw VTO-plan
Checklist planfase De checklist is een instrument
om het huidig beleid inzake vorming, training en
opleiding binnen de organisatie in beeld te
brengen en de denkoefening naar
beleidsveranderingen te stimuleren.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
62
DOEN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Actoren
Middelen
Opleidings-/werkvormen
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
63
DOEN - Actoren
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Actoren
Middelen
Opleidings-/werkvormen
Checklist leerblokkades en leervermogen Verschille
nde aandachtspunten voor de opleider (en direct
leidinggevenden) inzake het werken rond leren
leren. Checklist motiveren van werknemers Lijst
met tips voor leidinggevenden om werknemers te
motiveren en gemotiveerd te houden. Oorzaken van
weerstand en motivatie Verschillende factoren die
weerstand of motivatie teweeg brengen bij
verandering/vorming. Informeel leren Enkele tips
om het informeel leren binnen de organisatie te
vereenvoudigen en te stimuleren. Checklist
stimuleert de organisatie informeel leren? Enkele
tips voor leidinggevenden, naar een stimulerende
omgeving om informeel te leren.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
64
DOEN - Middelen
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Actoren
Middelen
Opleidings-/werkvormen
Checklist doe-fase middelen   Checklist
vto-middelen Middelen waarover de organisatie
beschikt op een overzichtelijke manier in beeld
brengen. Checklist aandachtspunten bij
opleiding Aantal randvoorwaarden, aandachtspunten
en tips tot leren bij het organiseren van een
vormingsactiviteit. Checklist uitbesteden of
zelf organiseren Enkele vragen die dit helpen
beslissen. Instrument selectie van een externe
vto-partner Aantal criteria als leidraad bij het
overleg met een externe partner.
gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
65
DOEN - Middelen
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Actoren
Middelen
Opleidings-/werkvormen
Checklist opleidingskost bij samenwerking met
externe opleidingsderde Checklist opleidingskost
van opleiding door interne opleider Checklist
inkopen van opleidingen Leidraad bij contacten
met mogelijke aanbieders van opleidingen. Checkli
st hoe herken je een goede trainer?  Enkele
kenmerken waaraan je een goede trainer herkent.
lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
66
DOEN Opleidings-/werkvormen
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Actoren
Middelen
Opleidings-/werkvormen
Checklist doe-fase opleidings/werkvormen Verschill
ende opleidingvormen. Systematiseren van de
gebruikte opleidingsvormen Welke opleidingsvormen
en leeractiviteiten zijn er en worden in de
organisatie gebruikt ? Intervisie Wegwijzer
bij opstart en verloop intervisies.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
67
CONTROLEREN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
68
CONTROLEREN Evaluatie
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Checklist evaluatiefase Wanneer en op welke
niveaus evalueren vto-activiteiten. Evalueren op
reactieniveau Smile sheets als middel om reacties
van deelnemers op opleidingen kwantitatief in
kaart te brengen. Evalueren op leerniveau Enkele
methoden om na te gaan of de werknemers tijdens
de vto-activiteit de vooropgestelde inzichten,
vaardigheden en houdingen/attitudes verworven
hebben. Evalueren op gedragsniveau Aantal
instrumenten om na te gaan of de werknemer het
geleerde ook toepast in de praktijk.
gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
69
CONTROLEREN Evaluatie
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Evalueren op organisatieniveau  Heeft de
vto-activiteit een impact op het oorspronkelijke
probleem? Samenvatting evaluatieniveaus
lt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
70
CONTROLEREN Verhogen effectiviteit
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Evaluatie
Verhogen effectiviteit
Coaching voor meer effectiviteit Coaching als
instrument om managers en medewerkers te
begeleiden die bewust kiezen voor persoonlijke
ontwikkeling.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
71
AANPASSEN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Plannen Aanpassen Doen Controleren
Transfer
Rapporteren
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
72
AANPASSEN - Transfer
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Transfer
Rapporteren
Checklist transfer Maatregelen opdat het
geleerde wordt toegepast op de werkvloer. Checkli
st voor een goede transfer Maatregelen te nemen
vóór, tijdens en na de opleiding voor een goede
transfer. Condities voor transfer  Opsomming van
een aantal condities voor een goede
transfer. Systematiseren van de factoren met een
belemmerende invloed op de transfer Gedetailleerd
in kaart brengen van de factoren die transfer
kunnen belemmeren. Systematiseren van de
factoren die transfer positief kunnen
beïnvloeden Gedetailleerd in kaart brengen van de
factoren die transfer kunnen bevorderen.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
73
AANPASSEN - Rapporteren
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Transfer
Rapporteren
Opvolgingsblad per opleiding Opvolgingsblad per
medewerker Evaluatie van het proces, meerwaarde
van de vto-activiteit voor de organisatie Zicht
op de meerwaarde van de vto-activiteit voor de
organisatie aan de hand van een gesloten
vragenlijst die een aantal aspecten rond de
vto-activiteit in vraag stelt.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
74
STRATEGISCH VTO-BELEIDSPLAN
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
75
STRATEGISCH VTO-BELEIDSPLAN Van
organisatiedoel tot evaluatie
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Structuur vto-beleidsplannen  Mogelijke structuur
van een strategisch, operationeel en individueel
vto-beleidsplan. Richtvragen operationeel
vto-beleidsplan en individuele vto-plannen   Ontst
aan van een (jaarlijks) opleidingsplan voor de
hele organisatie Opleidingsplan per
afdeling Analyse opleidingscontext Afstemming
met de medewerker en met de direct
leidinggevende, en van de werkomgeving /
organisatie.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
76
STRATEGISCH VTO-BELEIDSPLAN De lerende
organisatie
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Voorwaarden voor een lerende organisatie Aantal
basisvoorwaarden vóór de organisatie kan
overschakelen naar een lerende organisatie. Op
weg naar een lerende organisatie Aantal tips bij
de ontwikkeling naar een lerende
organisatie. Functies van opleiding Typologie
van Marc Vermeire die kan helpen om een zicht te
krijgen op het huidig opleidingsbeleid en om dit
beleid bij te sturen.
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
77
STRATEGISCH VTO-BELEIDSPLAN Aan de slag !
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Inleidend
Plannen
Doen
Controleren
Aanpassen
Strategisch VTO-beleid
Van organisatiedoel tot evaluatie
De lerende organisatie
Aan de slag !
Veel succes !
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
78
WOORDENSCHAT
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
79
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Attitude Een attitude is iemands houding of
instelling. Motivatie is een attitude die je van
vele werknemers verlangt, net zoals
resultaatgerichtheid, sociale ingesteldheid,
ordelijkheid, flexibiliteit en kwaliteitsbewustzij
n. Competentiemanagement Competentiemanagement
is het beleid gericht op het volledig benutten
van het aanwezige potentieel aan individuele
competenties van de medewerkers binnen een
organisatie om deze zo goed mogelijk aan te laten
sluiten op de eisen uit de omgeving. Het is het
geheel van activiteiten dat tot doel heeft de
aanwezige en noodzakelijke competenties bij
medewerkers in kaart te brengen, te ontwikkelen
en af te stemmen op interne en externe
ontwikkelingen in de organisatie om zo de missie
en doelstellingen te helpen verwezenlijken. Compe
tentieprofiel Een competentieprofiel is een lijst
van alle competenties die iemand nodig heeft om
de functie waarvoor het profiel is opgesteld, uit
te voeren. Het is pas een bruikbaar instrument
voor het personeelsbeleid wanneer de competenties
ook vertaald worden naar waarneembaar gedrag.
Daarom bevat het profiel een lijst van
indicatoren die aangeven welk gedrag een bepaalde
competentie weerspiegelt (objectief meetbare
gedragscriteria).
gt
BIBLIOGRAFIE
WOORDENSCHAT
80
SITUERING
THEORIE
INSTRUMENTEN
Competenties Het begrip competenties slaat op de
reële en individuele capaciteit om kennis
(theoretische en praktische kennis), vaardigheden
en attitudes in het handelen aan te wenden, in
functie van de concrete, dagdagelijkse en
veranderde werksituatie en in functie van
persoonlijke en maatschappelijke
activiteiten. Educatief verlof Educatief verlof
is de regeling waardoor de werknemers uit de
privésector recht hebben op bezoldigde
afwezigheden met het oog op hun permanente
vorming. De werknemers hebben het recht om op het
werk afwezig te zijn gedurende een aantal uren
dat overeenstemt met het aantal uren effectieve
aanwezigheid in de cursus. Enkel de
opleidingsprogrammas die tenminste 32 lesuren
per jaar omvatten, kunnen recht geven op betaald
educatief verlof. In functie van de aard van de
gevolgde opleiding en het al dan niet samenvallen
van de lesuren met de werkuren is er een
begrenzing op het aantal terugbetaalde uren
verlof. De ondernemingsraad in de organisatie
bepaalt de regels voor het opnemen van educatief
verlof. Effectief vto-beleid Een vto-beleid is
effectief wanneer