Dia 1

1
Spiritualisme - wijsgerig stelsel dat, het
stoffelijk bestaan ontkennende, alles verklaart
uit of terugbrengt tot de geest
2
Waar komt het woord holisme vandaan? HOLISME
(van het Griekse ???? holos alles, geheel,
integraal) is de gedachte dat alle eigenschappen
van een systeem niet begrepen kunnen worden uit
de som van de verschillende delen alleen. Het
systeem als een geheel bepaalt in belangrijke
mate hoe de delen zich gedragen. Dit idee is
toepasbaar op alle systemen educatieve,
biologische, chemische, economische, mentale,
linguïstische, etc. Het geheel is meer dan de
som der delen Aristoteles
In zijn huidige vorm is het woord HOLISME voor
het eerst gebruikt door de Zuid-Afrikaanse
staatsman Jan Smuts in zijn boek Holisme en
evolutie (1926).
3
Door de hele geschiedenis van 200-jaar openbaar
onderwijs zijn er critici geweest die erop
gewezen hebben dat het onderwijs van jonge mensen
meer zou moeten impliceren dan alleen de vorming
van toekomstige arbeiders of burgers en dat
onderwijs begrepen zou moeten worden als het
cultiveren van de morele, emotionele, fysieke,
psychologische en geestelijke eigenschappen van
het zich ontwikkelende kind.
Zwitserse humanitaire Johann Pestalozzi Amerika
anse Transcendentalisten Thoreau, Emerson en
Alcott De stichters van "progressief onderwijs
Francis Parker en John Dewey Pioniers zoals
Maria Montessori en Rudolf
Steiner
4
Tijdens de jaren '70 Ontstaat een hele reeks
literatuur in wetenschap, filosofie en culturele
geschiedenis met als resultaat een
overkoepelend concept over het begrip van
onderwijs als een perspectief dat HOLISME
heet. Een holistische manier van denken tracht
een veelvoud van betekenis- en ervaringslagen te
omvatten en te integreren in plaats van de
menselijke mogelijkheden eng te definiëren. Elk
kind is meer dan een toekomstige werknemer de
intelligentie en de capaciteiten van elke persoon
zijn veel complexer dan zijn of haar scores op
gestandaardiseerde tests.
5

• Holistisch onderwijs
• gebaseerd op het idee dat elke persoon vindt zijn
  identiteit, betekenis, en doel in het leven vindt
  in het leven door verbindingen met de
  gemeenschap, met de natuurlijke wereld, en met
  geestelijke waarden zoals medeleven en vrede
• doet een poging om innerlijk eerbetuiging voor
  het leven en hartstochtelijke liefde voor leren
  op te roepen(Ron Miller tijdschrift Holistic
  Education Review)
• de term holistisch onderwijs wordt vaak gebruikt
  om naar de democratischer en humanistische
  soorten alternatief onderwijs te verwijzen
• helpt de leerling het beste uit zichzelf te halen
  zelf -actualisatie - Abraham Maslow
• richt zich op de ontwikkeling van elke leerling
  als individu op het gebied van het intellect,
  emotie, sociale, fysieke, artistieke, creatieve
  en spirituele potenties
• geeft meer verantwoordelijkheid voor het proces
  van leren en lesgeven
• spiritualiteit heeft een belangrijke rol voor de
  harmonie tussen het innerlijk en de buitenwereld
• er zijn geen tekorten in leerlingen, alleen maar
  verschillen
• heeft als doel de ontwikkeling van de menselijke
  geest tot op het hoogste niveau

6
Holisme in de hervorming van educatieDe
taxonomie van educatieve doelstellingen
identificeert veel lagen van cognitieve werkingen
die gebruikt kunnen worden om een meer
holistische educatie te scheppen. In de
"authentieke beoordeling" worden geen computers
gebruikt, zoals bij een op standaarden gebaseerde
beoordeling op multiple choice testen, maar zijn
het getrainde scoretellers die waarderingen
vaststellen op open vragen.
Zij gebruiken holistische waarderingsmethoden. In
projecten als de North Carolina Writing Project
gaan de scoretellers niet uit van aantallen
fouten, of een optelling van behaalde punten. Zij
bekijken daarentegen het werk als een geheel en
stellen op holistische wijze vast of de
waardering bv. een zeven of acht moet zijn.
Critici vragen zich af of een dergelijk proces
even objectief kan zijn als de gestandaardiseerde
methoden en of een zelfde werk niet verschillende
scores kan opleveren bij verschillende
scoretellers (docenten).
7

• Competenties
• Vrijheid in psychologische betekenis
• Beoordelingsvaardigheid
• Het verwerven van meta kennis ( iedere student
  leert op eigen manier)
• Sociale vaardigheden
• Emotionele ontwikkeling
• Karakterontwikkeling
• Alternatieve scholen
• die in hun educatieve programmas holistische
  waarden gebruiken
• Democratische en Vrije School
• Volksscholen
• Friends/Quaker Scholen
• Homeschooling, Unschooling, and Deschooling
• Krishnamurti Scholen
• Montessori Scholen
• Open scholen

8
Constant Nieuwenhuys FAUNA
"Een schilderij is niet een bouwsel van kleuren
en lijnen, maar een dier, een nacht, een
schreeuw, een mens, of dat alles samen".
'Fauna' - een kinderlijke schildering van maan,
plant en dieren in felle heldere kleuren.
Bevrijding van de maatschappij
ik draai een kleine revolutie af LUCEBERT ik
draai een kleine revolutie afik draai een kleine
mooie revolutie afik ben niet langer van landik
ben weer waterik draag schuimende koppen op mijn
hoofdik draag weer schietende schimmen in mijn
hoofdop mijn rug rust een zeemeerminop mijn rug
rust de windde wind en de zeemeermin zingende
schuimende koppen ruisende schietende schimmen
vallen ik draai een kleine mooie ritselende
revolutie afen ik val en ik ruis en ik zing
Vrijheijd is een grote discipline
Corneille SCHREEUW
9
Reflectie Dominic Dominic ontdekt dat hij toch
anders dan de boom is. Hij heeft benen en kan
praten, zijn boom daarentegen heeft bladeren en
kan niet lopen. Maar ook zegt Dominic We
lijken toch op elkaar want we zijn even oud en
groeien tegelijkertijd. Ook kunnen we niet zonder
water leven en als we dit niet hebben gaan we op
een bepaald moment dood
Reflectie Danielle Ik ben zoals een boom omdat
ik mooi ben. Ik ben ook zoals mijn boom omdat ik
van dieren hou en mijn boom houdt ook van dieren.
Als we ouder worden worden we allebei heel
groot. Wil je nog iets horen? Hier is nog een
reden Ik ben zoals mijn boom omdat we allebei
armen hebben. Zo ben ik als mijn boom
10

• Waarom een holistische benadering van kunst en de
  educatieve overdracht
• De holistische benadering omvat de hele mens,
  zijn hersens, zijn lichaam en zijn geest. 
• Een uitvloeisel
• Belangrijk gevolg van de verzorging en het op
  een lijn brengen van lichaam, geest en ziel
• De hoofdprincipes van het holisme die gezamenlijk
  kracht geven.
• Een mens die ontwikkeld is en lichaam, geest en
  ziel op elkaar heeft afgestemd, wordt op een
  natuurlijke manier elegant, krachtig en vol in
  zijn expressie.
• De noodzaak om iets belangrijks tot een
  belangrijk persoon te zeggen ontwikkelt de
  expressie tot iets kunstzinnigs. Het gaat dan
  ook en met name over de belangrijke levensvragen.
• Het domein van de kunst noemen kan wellicht beter
  worden begrepen als verheven vorm van leven.
• De zeldzaamheid van verheven leven, de
  zeldzaamheid van harmonie van lichaam, geest en
  ziel, maakt kunst kostbaar en de zware
  onderneming die het vaak wordt genoemd.

11
Geest/verstand De geest heeft meer capaciteiten
dan het beredeneren. De rede, hoewel een
krachtige eigenschap van de geest, is slechts één
eigenschap, en zeker niet de enige of eerste
functie van het bewustzijn. We doen immers meer
dan redeneren we dromen, we verbeelden, we
werken met intuïtie, we fantaseren, herinneren,
geloven, we hebben de mogelijkheid om te geloven,
ons te verwonderen of verbaasd te staan. Al
deze zaken zijn capaciteiten van de geest en ze
vormen samen met de rede, de menselijke matrix
van de geest. Het onderwijs is veel te veel
gericht op het verstand en de geest
vergeet. Een van de basisprincipes van de
psychologie van het leren (volgens waarnemingen
van Gregory Bateson in Mind in Nature) is dit
de geest heeft vele mogelijkheden om de wereld
te kennen en elke manier brengt kenmerkend en
noodzakelijk nieuws. Als er overeenstemming is
tussen wat we waarnemen via de rede en wat we
intuïtief aanvoelen en wat we hopen, dromen, ons
voorstellen en wat we ons herinneren, dan zijn we
geneigd om te dienovereenkomstig handelen. Is er
dissonantie tussen deze elementen dan zullen we
aarzelen te handelen. Elk van deze elementen, en
in versterkte mate als het om een groep gaat,
spreekt een soort veto uit over het hele zootje
en zal vervolggedrag belemmeren. In het bijzonder
als het gaat om het aanleren van nieuw gedrag is
het leerproces zo complex als hierboven
beschreven. De kunstzinnige geest -
holistisch  Kunsteducatie mag een kunstzinnige
geest gebruiken en cultiveren Verwondering,
verbazing, intuïtie, dromen, fantasie, het
onderbewuste zijn allemaal geestesgesteldheden
die kunstenaars bekend zijn en die voorkomen in
de literatuur over hoe kunstenaars denken. Deze
geestesgesteldheden, die trouwens voor alle
creatieve mensen gelden, zouden terug te vinden
moeten zijn in de literatuur over kunsteducatie,
maar dit is slechts zelden het geval.
12

• Levensvragen
• Wie ben ik?
• Waarom ben ik hier?
• Waar ga ik naar toe?
• Wie zijn we?
• Wat is voor mij van ultieme waarde??
• Wat is de prijs voor glorie?
• Waar gaan we naar toe?
• Hoe gaan we daar naar toe?
• Hoe zullen we weten dat we gearriveerd zijn?
• Is het het einde of is het evolutie?
• Is wat ik ben alles wat ik zal zijn?
• Is dat alles?
• Voorbeelden
• de instructiemethode van de Bhuto school voor
  danstheater in Japan
• de instructiemethode van Gyoto zang in Tibet en
  Nepal

13
In de integrale of holistische visie ziet men de
mens als drie-eenheid van lichaam, psyche en
geest.Deze drie dimensies staan met elkaar in
verbinding zodat een storing in één van die
gebieden steeds gevolgen heeft in de andere
twee. "Het beeld van de aard van de mens wordt
steeds holistischer naarmate de hele schepping
steeds meer beschouwd wordt als een groot
samenwerkend geheel waarin niemand op zichzelf
staat". Uit "The gate of healing" Ian Pearce.

• Uit de studiegids Vrije Academie t Pad onze
  methode houdt in dat jij
• je creativiteit ontwikkelt door kunstzinnig en
  creatief bezig te zijn(tekenen, boetseren,
  schilderen, creatief schrijven, verwoorden en
  uitbeelden)
• je aangeboren kwaliteiten dienstbaar leert maken
  door het ontwikkelen van zelfvertrouwen
• kennis over en inzicht in het pad van de mens
  ontwikkelt
• werkt vanuit respect voor culturele, spirituele
  en religieuze bewegingen van de mens.
• je inspiratiebron wakker leert maken.
• uiteindelijk een inspiratiebron wordt voor je
  omgeving

14

• Democratic schools generally share most or all of
  the following characteristics, although there is
  no exact definition or requirement for a
  democratic school
• shared decision-making among the students and
  staff
• a learner-centered approach in which students
  choose their daily activities
• equality among staff and students
• the community as an extension of the classroom

• Democratische scholen delen in het algemeen de
  meeste of alle onderstaande kenmerken, hoewel er
  geen exacte definitie of voorwaarde is voor een
  democratische school
• gedeelde besluitvorming tussen studenten en
  staf
• leerling gerichte benadering waarin studenten
  hun dagelijkse activiteiten kiezen
• gelijkheid tussen staf en studenten
• de maatschappij als een uitbreiding van het
  klaslokaal

Er zijn op het ogenblik 396 aangesloten scholen
en organisaties, 307 uit de VS en 89 uit andere
landen.
There are currently 396 member schools
organizations, 307 from the United States and 89
from other countries.
Australia Austria Belgium Brazil Canada Colombia
Costa Rica Denmark Ecuador France Germany Guatemala
Hungary India Indonesia Israel Japan Korea
Nepal Netherlands New Zealand Norway Palestine Poland
Russia South Africa Spain Ukraine United Kingdom United States
15
Jerry Mintz is al meer dan dertig jaar een
vooraanstaande stem in de alternatieve
schoolbeweging. Hij heeft een BA van Goddart
College en een Masters in Onderwijs in de Sociale
Wetenschappen van Antioch New England Graduate
School. Hij werkte als docent op openbare scholen
en als hoofd van openbare en onafhankelijke
alternatieve scholen gedurende 17 jaar. Hij
richtte meerdere alternatieve scholen en
organisaties op en werd van 1985-1989 de eerste
directeur van de National Coalition of
Alternative Community Schools. In 1989 richtte
hij de Alternative Education Resource
Organization (AERO) op die hij nog steeds
bestuurt, en hij is Managing Editor van het blad
van die organisatie The Education
Revolution. Hij heeft lezingen en adviezen
gegeven aan scholen in de VS, en in de wereld,
waaronder Rusland, Tsjechië, Frankrijk, Engeland,
Israël, Denemarken, Nederland, Oekraïne, Japan,
Oostenrijk, Duitsland, India en Nieuw Zeeland..
Hij was een van de oprichters van de
International Democratic Education Conference
(IDEC) en heeft als medewerker en spreker aan
veel van deze conferenties deelgenomen, waaronder
die op de Stork Family School in Vinnitsa,
Oekraïne, Summerhill School in Engeland, Tokyo
Shure in Japan, Christchurch, Nieuw Zeeland,
Bhubaneswar, India en Berlijn, Duitsland. In 2003
was AERO voor de eerste keer medegastheer in de
VS voor de IDEC. Meer dan 90 scholen van 25
landen en 25 staten namen deel. Hij is gast
geweest in talloze lokale en nationale (VS)
rtv-shows, waaronder Fox News Network Hannity and
Colmes Show en National Public Radio's All Things
Considered, en Talk of the Nation. Hij was
gastheer op twee nationale wekelijkse
radioprogrammas, een op Talk America Network en
de ander op Cable Radio Network.
http//www.jerrymintz.com/
Jerry was hoofdredacteur voor het Handbook voor
Alternative Education (Macmillan 1994) met een
opsomming van 7300 onderwijsalternatieven. Later
was hij in dezelfde functie voor de Almanac of
Education Choices (Macmillan/Simon Schuster
1995). Zijn essays, commentaren en recensies zijn
verschenen in talloze kranten en bladen,
waaronder de New York Times, Newsday, Paths of
Learning, Green Money Journal, Communities,
Satuyrday Review, Holistic Education Review, en
in de bloemlezing Creating Learning Communities
(Foundation for Educational Renewal 2000). Zijn
laatste uitgave is No Homework and Recess All
Day How to Have Freedom and Democracy in
Education (Bravura 2003). Op het ogenblik is hij
bezig een bloemlezing samen te stellen van de
essays die hij gedurende zijn carrière heeft
geschreven.
16
Een Democratische school op basis van Vrijheid,
Verantwoordelijkheid en Gelijkwaardigheid
Een school voor studenten van 4 tot 18 jaar

• Ruimte en Verantwoordelijkheid
• Uitgangspunt
• de mens is van nature leergierig, onderzoekend
  en creatief.
• de mens is ook een sociaal wezen.
• I Ieder mens heeft unieke talenten.
• Dit leidt tot een onvoorwaardelijk vertrouwen op
  de capaciteit van mensen zich persoonlijk te
  ontwikkelen en in een gemeenschap te
  functioneren.

• Door de vrije interactie tussen mensen van
  alle leeftijden in de school ontstaat een
  sociale - en intellectuele leeromgeving.
• Ieder mens zal creatief en onderzoekend
  invulling geven aan zijn natuurlijke drang
  tot leren.
• Geef ruimte en een mens ontdekt
  "spelenderwijs" waar de eigen interessen
  liggen.
• Verantwoordelijkheid leer je door daadwerkelijk
  zelf verantwoordelijk te zijn.

Democratie Gelijke stem in de
besluitvorming voor studenten en staf.
Zelfgeïnitieerd leren, waarbij de student zelf
zijn dagelijkse activiteiten kiest.
Gelijkwaardigheid tussen studenten en staf.
17

• Educare is een uitgave van de Stichting
  Universele Opvoeding en verschijnt 5 keer per
  jaar.
• Educare is afgeleid van het Latijnse educere
  naar buiten leiden.
• Educare gaat uit van een opvoedingshouding waarin
  opvoeders en kinderen samen groeien, elkaar
  uitnodigen het beste uit zichzelf te halen.  
• Het tijdschrift biedt inzicht en informatie in
  huidige en nieuwe ontwikkelingen in ons land en
  daarbuiten op het terrein van opvoeding en
  onderwijs vanuit een holistische levensvisie.
• visieontwikkeling en nieuwe inzichten
• onderwijsvormen die bijdragen aan een
  harmonieuze samenleving
• over opvoeding van binnenuit
• leren is een levenslang proces, ook voor ouders
  en leraren
• leren en groeien doen kinderen en volwassenen
  samen
• praktijkervaringen delen
• conferenties, cursussen en andere activiteiten
• Educare is een netwerk, platform en
  inspiratiebron voor opvoeders en
  leraren die weten dat ontwikkeling van binnenuit
  komt, die vertrouwen hebben in de innerlijke
  (leer)kracht van kinderen en een daarbij passende
  opvoedings- en onderwijspraktijk zoeken. 

18
(No Transcript)