Introducin Sociolingstica galega

1
Introdución á Sociolingüística galega

• Henrique Monteagudo
• Universidade de Santiago de Compostela
• 2009-10

2
Tema 1. Introdución xeral. Conceptos específicos.
Contacto de linguas e bilingüismo. A
sociolingüística galega.

• Definición lingua e sociedade. Sociolingüística
  e lingüística.
• A lingua como forma / sistema a lingua como
  proceso / discurso. Contextos de uso e condicións
  históricas do uso lingüístico.
• Diversidade lingüística pluralidade de linguas /
  variedade interna das linguas.
• Linguas en contacto e bilingüismo. Bilingüismo
  individual e social. Tipos de bilingüismo
  ambilingüismo / bilingüismo especializado
  segundo os interlocutores ou o escenario de uso
  // segundo o tema ou o tipo de actividade.
• Superposición /subordinación de linguas e
  diglosia. Tipos de diglosia diglosia clásica /
  exodiglosia / endodiglosia diglosia funcional /
  diglosia social / diglosia composta.
• A sociolingüística, campo interdisciplinar e
  transfronterizo. Antropoloxía e socioloxía da
  linguaxe, psicoloxía social da lenguaxe,
  ideoloxías lingüísticas e análisis do discurso,
  glotopolítica e planificación lingüística.

3
Competencia linguistica destrezas
4
Bilingüismo individual (1)

• Competencia en dúas linguas / uso de dúas linguas
• Ambilinguismo bilinguismo perfecto
• Bilinguismo parcial
• Interferencias lingüísticas
• Alternancia / mestura de códigos
• Especializacion funcional, temática,
  interlocutores

5
Bilingüismo individual (2)

• Lingua inicial e lingua segunda adquisición e
  aprendizado
• Circunstancias, contextos e motivacións para a
  adquisición ou aprendizado da segunda lingua
• Bilingüismo inicial
• Bilingüismo non inicial aprendizado formal /
  informal uso instrumental / integrativo
• Bilingüismo substractivo abandono / mantemento
  da lingua inicial (semilinguismo)

6
Bilingüismo social (1)

• Bilingüismo social copresenza de dúas linguas
  nunha sociedade
• Lingua e grupo lingüístico. Comunidade
  lingüística.
• Distribución social das linguas
• Lingua inicial a adquirida cando se aprende a
  falar. Lingua das familias / transmisión primaria
• Competencia lingüística destrezas orais /
  escritas
• Uso lingüístico dominios de uso lingüístico

7
Bilinguismo social (2)

• Dominios de uso / funcións sociais
• Privados e informais familia, amigos e amigas,
  colegas, veciños
• Públicos e formais escola / traballo, medios de
  comunicación, administración, relacións
  comerciais, médicos, avogados, descoñecidos

8
Bilingüismo social (3)

• Bilingüismo social equilibrado equilinguismo,
  as dúas linguas son iguais os dous grupos
  lingüísticos son iguais
• Bilingüismo social desigual as dúas linguas non
  son iguais os dous grupos lingüísticos non son
  iguais

9
Bilingüismo social desigual (4)

• Diferenzas entre as linguas
• Por grupos sociais grupos étnicos, grupos
  sociais
• Por funcións na comunicacion social
• Por cultivo da lingua
• Por prestixio

10
Bilinguismo social desigual (5)

• Diferenzas por grupos sociais grupos étnicos,
  grupos sociais gt lingua e identidade
• Diferenzas por funcións na comunicacion social
• Funcións altas dominios de uso públicos e
  formais
• Funcións baixas dominios de uso privados e
  informais

11
Bilinguismo social desigual (6)

• Por diferenzas no grao de cultivo da lingua / por
  facilidade-dificultade de acceso dos e das
  falantes á modalidade cultivada (norma)
• Por prestixio valoracion social positiva,
  capacidade de suscitar emulación ou imitación.
  Transferencia de prestixio.

12
Bilingüismo social desigual (7)

• Superposición / subordinación lingüística
  diglosia.
• Diglosia e procesos de substitución /
  revitalización lingüística bilingüismo
  substitutivo, bilingüismo de transición,
  bilingüismo restitutivo

13
1. Linguas menores da Unión Europea
centro-oriental
14
2. Linguas minorizadas e minorías
transfronterizas en Europa occidental
15
3. Linguas e modalidades lingüísticas
peninsulares
16
4. As linguas co-oficiais
17
5. As linguas de España datos estatísticos
18
5. Territorios de lingua catalá / valenciana
19
6. O eusquera ou vasco, entre a Península e
Francia
20
7. Dominio do vasco (siglos XVIII-XX)
21
8. Dominio lingüístico do galego e o portugués
22
27. Países de lingua oficial portuguesa