mr M.M.C. Limbeek

1
Het IVRK in vreemdelingenzaken en sociale
zekerheidszaken
Centre for Childrens Rights Amsterdam

• mr M.M.C. Limbeek

2
Inhoud presentatie

• Onderdeel 1 Toepassing van het IVRK in
  vreemdelingenzaken
• Onderdeel 2 Toepassing van het IVRK in sociale
  zekerheidszaken

3
1. Vreemdelingenzaken

• 430 uitspraken (2002-2011)
• Stijgende lijn aantal uitspraken
• IVRK meest ingeroepen in vreemdelingenzaken
• Artt. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 16,
  18, 19, 20, 22, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 31, 34,
  35, 36, 37 en 39

4
Algemene bevindingen

• Rechtspraak over het algemeen terughoudend in het
  toepassen van het IVRK en het toekennen van
  rechtstreekse werking aan bepalingen
• Lagere rechtspraak neigt meer naar
  verdragsconforme uitleg en toepassing dan de
  ABRvS
• doorwerking via verdragsconforme uitleg (begrip)
  nationaal recht, toetsing ABBB en toetsing 8 EVRM
  voorbeelden laten zien dat het IVRK van
  toegevoegde waarde kan zijngtgtgtgtgtgt

5
Voorbeeld 1 Bewaringszaak

• ABRvS 24 februari 2003, AB 2003/327
• Afdeling grijpt hier naar de artikelen 2 lid 1 en
  9 van de Beginselenwet justitiële
  jeugdinrichtingen en leest deze in het licht van
  artikel 37c IVRK, wat resulteert in het oordeel
  dat de 17 jarige vreemdeling in een
  jeugdinrichting dient te worden geplaatst
• Effect vaste jurisprudentie dat vreemdelingen
  van 16-18 jaar in beginsel in een jeugdinrichting
  dienen te worden geplaatst

6
Voorbeeld 2 via motiveringsbeginsel 712 Awb en
begrip art. 3.71 lid 4 Vb

• Rb. Den Haag zp. Assen 25 januari 2005, AWB
  04/12984, 04/12988
• Bij de beoordeling van de vraag naar de
  toereikendheid van de motivering en ook bij de
  beoordeling van de vraag of verweerder in
  redelijkheid heeft kunnen komen tot de in het
  concrete geval gegeven invulling van het begrip
  onbillijkheid van overwegende aard, dient mede
  te worden betrokken de inhoud van een
  verdragsrechtelijke bepaling als artikel 3 van
  het IVRK. Ook indien uitgegaan wordt van het
  standpunt van de Afdeling Bestuursrechtspraak van
  de Raad van State van 23 september 2004, JV 2004,
  450, dat artikel 3, eerste lid, van het IVRK in
  feite geen rechtstreekse werking heeft, is dit
  het geval. Immers, bij de toepassing van een voor
  meerdere uitleg vatbare norm en de concrete
  invulling daarvan dient ook bij afwezigheid van
  rechtstreekse werking, verdragsconform te worden
  gehandeld.(.) De rechtbank is dan ook van
  oordeel dat, mede in het licht van artikel 3
  IVRK, de besluiten die betrekking hebben op
  (eisers) niet deugdelijk zijn gemotiveerd.

7
Voorbeeld 3 via toetsing 8 EVRM

• Vzr. Rb. Den Haag zp. Amsterdam 4 oktober 2010,
  LJN BU3196
• 4.10 Voorts blijkt uit de jurisprudentie van het
  EHRM dat in het geval van kinderen rekening moet
  worden gehouden met het Internationaal Verdrag
  voor de Rechten van het Kind (IVRK), ook al
  hebben de in dit verdrag neergelegde bepalingen
  naar vaste jurisprudentie van de Afdeling
  bestuursrechtspraak van de Raad van State geen
  rechtstreekse werking
• In hoger beroep vernietigd ABRvS 16 juni 2011,
  LJN BQ9503

8
IVRK één norm? (1)

• Bijzonder vaak een beroep gedaan op het IVRK
  als geheel
• Bv alleen de stelling dat iets in strijd is met
  het IVRK
• Beroep faalt wanneer rechter van oordeel is dat
  het beroep op het IVRK niet voldoende is
  geconcretiseerd en onderbouwd

9
IVRK één norm? (2)

• Specifieke bepaling noemen
• ABRvS 30 augustus 2002, 200203697/1
• Niet alleen bepaling noemen, ook motiveren ABRvS
  13 februari 2009, LJN BH3708
• Enkele stelling dat IVRK is geschonden niet
  voldoende
• ABRvS 8 november 2004, JV 2005/21 ABRvS 19
  oktober 2005, JV 2005/462
• Verwijzing naar IVRK nader specificeren
• ABRvS 5 maart 2010, LJN BL7404

10
Ontwikkelingen jurisprudentie ABRvS

• 2002, 2003, 2004
• (..)het IVRK, voor zover al rechtstreeks
  toepasselijk, geen aanspraken in het leven roept
  voor kinderen van wie de ouders onrechtmatig in
  Nederland verblijven
• Loop der tijd
• Voor zovergeen verdere strekking dan dat
  rekening dient te worden gehouden met de belangen
  van het kind OF ..geen verdere strekking dan
  artikel 8 EVRM

11
2. Sociale zekerheidszaken

• 113 uitspraken
• Stijgende lijn aantal uitspraken
• Vreemdelingen - koppelingsbeginsel
• Artt. 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 18, 19, 23, 24, 26,
  27, 28, 29, 31 en 33 IVRK.

12
Algemene bevindingen

• Rechtspraak is terughoudend in rechtstreekse
  toepassing
• artikel 2 lid 1 IVRK rechtstreeks werkend
• versus benadering ABRvS?
• Bereidheid CRvB en lagere rechtspraak tot
  verdragsconforme uitleg en toepassing
• Groeiende aandacht IVRK va. 2005,
  stroomversnelling doorwerking IVRK va. CRvB 24
  januari 2006, LJN AV0197

13
Ontwikkeling recht op bijstand (1)

• CRvB gebruikt artikelen 3 lid 1 lid 2 en 27 lid
  3 bij de invulling van het begrip zeer dringende
  redenen in artikel 16 lid 1 WWB gt
  bijstandverlening aan minderjarige
• Reeks uitspraken na CRvB 29 maart 2005, LJN
  AT3468 gt vaste jurisprudentie
• Eerst alleen aan minderjarigen met Nederlandse
  nationaliteit, maar later ook aan minderjarige
  vreemdelingen
• CRvB 24 januari 2006, LJN AV0197

14
Ontwikkeling recht op bijstand (2)

• CRvB maakt onderscheid tussen kinderen die
  rechtmatig in NL verblijven, doch niet zijn
  toegelaten, en kinderen die niet rechtmatig in NL
  verblijven en acht de toepassing van het
  koppelingsbeginsel t.a.v. deze laatste groep
  ook in het licht van het IVRK in beginsel
  gerechtvaardigd

15
mede in het licht van het IVRK

• CRvB betrekt het IVRK bij toetsing aan artikel
  8 EVRM (14 EVRM)
• CRvB 20 oktober 2010, LJN BO3581 (minderjarige
  vreemdeling - verstandelijk gehandicapt kind met
  gedragsproblemen - recht op AWBZ-zorg)
• CRvB 15 juli 2011, LJN BR1950 (ouders zonder
  verblijftitel recht op kinderbijslag)

16
IVRK toegevoegde waarde?

• Los van de vraag of een bepaling rechtstreekse
  werking heeft, kan deze bepaling van toegevoegde
  waarde zijn voor de beoordeling van de zaak