PowerPoint-presentatie

1
De jaren 50-60
Van Isetta tot Melkbrigade
2
AUTOMOBIELINDUSTRIE in de jaren
In de Verenigde Staten bleven de vermogens en de
topsnelheden door de jaren vijftig groeien. Het
design werd belangrijker en auto's werden ware
kunstwerken. Ook de steeds groter wordende
vleugels achteraan getuigen daarvan. Ook de
super-de-luxe-auto kwam hier, na een lange
afwezigheid, weer terug. Europa werd intussen
veroverd door micro-auto's als de Mini en de Fiat
500 en GT-auto's van bijvoorbeeld Ferrari. In
Japan kwam met de gelijkaardige keicars voor het
eerst een auto-industrie van de grond. De
Volkswagen Kever overwon zijn Hitler-oorsprong en
veroverde Europa.
50
BMW Isetta
Morris Minor Bristol
Ford Thunderbird Corvette 1950
Citroën DS 1955
Citroën DS 1955
3
PONTIAC CHIEFTAIN 1950
De Pontiac Chieftain was een auto geproduceerd
door de Pontiac Motors Division van General
Motors 1949-1958. Chieftains waren een van de
eerste volledig nieuwe autos ontworpen vlak na
de Tweede Wereldoorlog.
4
STUDEBAKER CHAMPION 1950
De Champion was een van Studebaker's best
verkochte modellen vanwege de lage prijs (US
660 voor de twee-deurs coupe zaken in 1939),
duurzame motor, en styling. Tijdens de Tweede
Wereldoorlog werden de Champions begeerd om hun
hoge kilometerstand in een tijd waarin benzine
werd gerantsoeneerd in de Verenigde Staten . Van
1943-1945 werd de Champion-motor gebruikt als de
powerplant voor de Studebaker . De Champion werd
in 1958 afgebouwd ter voorbereiding op de
introductie van de 1959 Studebaker Lark.
5
In Groot-Brittannië wordt het British Motor
Corporation-concern gevormd dat vele Britse
merken omvat. Ook in Italië worden merken als
Ferrari, Maserati en Lancia opgeslokt. De grote
autoconcerns gaan ook globaler auto's maken.
Hetzelfde model komt met een verschillend embleem
in meerdere landen tegelijk op de markt of een
groot deel van de onderdelen, waaronder vaak het
platform, worden tussen meerdere modellen
gedeeld. Volkswagen neemt Auto Union (het latere
Audi) over van Mercedes-Benz. Een nieuwe
consolidatiegolf ging door de autowereld in de
jaren zestig. In de jaren zestig komt ook Japan
op als een wereldproducent van auto's. De
Amerikaanse autoconcerns waren bezorgd om die
groeiende concurrentie, maar faalden in hun
pogingen om zelf kleine wagens op de markt te
brengen. Op de Amerikaanse markt waren immers
vooral de prestaties van de auto van tel. Het was
de tijd waarin betaalbare maar krachtige auto's
als de Ford Mustang een nieuw segment begonnen.
Tenslotte wonnen veiligheid en milieu aan belang.
AUTOMOBIELINDUSTRIE in de jaren
60
Mercedes 190
Fiat 600 - 1960
6
ALPINE A 110 2 - 1960
De Alpine A110, ook wel bekend als de 'Berlinette
", was een sportwagen geproduceerd door de Franse
fabrikant Alpine 1961-1977. De Alpine A110 werd
geïntroduceerd als een evolutie van de A108. De
A110 werd aangedreven door diverse Renault
motoren.
7
RENAULT 8 -1962
De Renault 8 werd geïntroduceerd in juli 1962 en
was gebaseerd op de Renault Dauphine. De auto
lijkt veel op de Simca 1000, die een jaar eerder
op de markt kwam en door Simca en Fiat werd
ontwikkeld. In 1965 kwam een luxere versie van de
Renault 8 op de markt, de Renault 10.
8
WATERSNOOD 1953
De watersnood van 1953, meestal aangeduid als de
watersnoodramp en aanvankelijk ook wel als
Sint-Ignatiusvloed of Beatrixvloed, voltrok zich
in de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1
februari 1953. In Nederland kostte de ramp aan
1836 mensen het leven. De ramp werd veroorzaakt
door een zware stormvloed in combinatie met
springtij, waarbij het water in de
trechtervormige zuidelijke Noordzee tot extreme
hoogte steeg. Een stormvloed kan aan de kust
extra gevaarlijk zijn, als hij samenvalt met de
vloed, of nog erger, met een springvloed, het
tweewekelijkse getij waarin het verschil tussen
hoog- en laagwater het grootst is.
De (spring)vloed wordt dan verhoogd met de
stormvloed. Dit was de oorzaak van de watersnood
van 1953. Een zware noordwesterstorm stuwde het
water in de trechtervormige Noordzee op tot
recordhoogte. In Nederland begaven de dijken in
het Deltagebied het op veel plaatsen en liepen
een groot deel van de provincie Zeeland, de
Zuid-Hollandse eilanden en delen van West-Brabant
onder water. Veel dijken, vooral in het
deltagebied, waren te laag en te zwak.
Rijkswaterstaat onderkende dit al in de jaren 20
en werkte aan plannen om binnenwateren van de zee
af te sluiten door het aanleggen van nieuwe
kunstwerken. De Afsluitdijk, die gereed kwam in
1932, was een eerste belangrijke aanzet Behalve
dit enorme verlies aan mensenlevens veroorzaakte
de vloed in Zuidwest-Nederland grote schade aan
de veestapel, woningen, gebouwen en
infrastructuur. Zo'n 100.000 mensen verloren hun
huis en bezittingen. Tienduizenden dieren
verdronken, 4500 huizen en gebouwen werden
verwoest en 200.000 hectare grond kwam onder
water te staan.4 Het Zuid-Hollandse dorp Oude
Tonge was de plaats waar de meeste slachtoffers
vielen 305 doden. Voor veel overlevenden uit de
getroffen gebieden vormen de herinneringen aan de
ramp een levenslang trauma
9
RADIO In de jaren vijftig waren de
radiouitzendingen horizontaal geprogrammeerd.
Iedere uitzending werd op dezelfde tijd op
dezelfde zender en bij dezelfde omroep
uitgezonden. Vooral op de zaterdagavond en de
zondagen werd er veel uitgezonden. Op de avonden
dat er een hoorspel werd uitgezonden waren de
straten uitgestorven.
TELEVISIE Het jeugdprogramma werd elke week door
een andere omroep verzorgd. Het werd met zorg
gemaakt, want de programmakers waren zich goed
bewust van hun verantwoordelijkheden. Het
jeugdprogramma bestond voornamelijk uit films,
vertellingen, reportages en poppenkastspelen voor
kinderen, zoals "Kleutertje... Kijk", "Dirk, de
Zeehond", "Swiebertje", "Rikkel Nikkel" en "De
Verrekijker". Het kinderhalfuurtje werd een
succes. Niet iedereen had al een televisie, het
was een dure aanschaf voor die tijd, maar, wie er
in de straat wel een tv had, daar zaten de
kinderen uit de buurt op woensdagmiddag in de
huiskamer met zn allen te kijken. Even was er
geen tijd voor kattenkwaad ! Televisie heeft in
het begin van de kinderprogramma's enorm veel
indruk gemaakt op jonge kijkers
Radio
TV - Sierra
10
SCHIPPER NAAST MATHILDE
Schipper naast Mathilde was een succesvolle
Vlaamse televisieserie die van 10 mei 1955 tot 19
juli 1963 op de Vlaamse openbare omroep te zien
was. Het programma is één van de grote
klassiekers van de Vlaamse televisie. Het was
bijzonder populair eind jaren '50, begin jaren
'60 en er werden maar liefst 185 afleveringen
rond gemaakt. Veel van van deze episodes werden
live op antenne uitgezonden, zonder dat men een
opname bijhield. Daarom zijn er slechts negen
afleveringen van de legendarische reeks
beschikbaar. Ze werden in 2005 allemaal op dvd
uitgegeven. De sitcom draaide rond de
gepensioneerde schipper Matthias, zijn lieve zus
Mathilde, de geadopteerde dochter Marianneke
(eerst gespeeld door Francine De Weerdt, vanaf
1959 door Chris Lomme onder de nieuwe naam
"Marieke"), de bemoeizuchtige Madam Krielemans,
de stotterende en deftige Philidoor, de oerdomme
Sander en Hyppoliet Maréchal die voortdurend
Franse uitdrukkingen gebruikte, maar wel continu
taalfouten maakte. Als men hem dan verbeterde
reageerde hij altijd defensief "Allez, 't is
toch dat wat ik zééé!" ("Dat is toch wat ik
zei!") Ook bezat het gezin een papegaai die
regelmatig "Kopke Krabbééééé" zei en vaak
commentaar gaf op wat er om zich heen
gebeurde. De populariteit van de serie kan
toegeschreven worden aan de volkse aard van het
programma. De personages spraken allemaal
Antwerps dialect. De serie is naar hedendaagse
normen erg gedateerd. Technisch is het in feite
gefilmd toneel en ook de humor moest het vaak
hebben van de typische gedragingen van de
personages en kluchtsituaties. Tijdens de opnames
van deze televisieserie leerden het latere koppel
Nand Buyl (Schipper Matthias) en Chris Lomme
(Marieke) elkaar kennen. Later speelden ze ook
samen in de jeugdreeks Axel Nort.
11
TONI CORSARI
Tony Corsari, pseudoniem van André Mathilde
Edouard Parengh was tijdens de pioniersjaren van
de Vlaamse televisie een populaire
televisiepresentator en quizmaster. Tijdens de
jaren vijftig en vroege jaren zestig was hij
regelmatig op het NIR (en daaropvolgend de BRT)
te zien. Hij werd ook als zanger bekend. Corsari
werd geboren als André Parengh en had van jongs
af aan een voorliefde voor de showbusiness en
entertainde hij graag mensen. In 1954, hij trad
toen al op als presentator van cabaret en
variété, maakte hij een tournee met Ray Franky en
dat betekende in 1955 zijn doorbraak op de toen
nog maar pas begonnen Vlaamse televisie. In mei
1955 begon hij bij de toenmalige BRT en maakte
hij als Tony Corsari zijn debuut als
televisiepresentator in het variétéprogramma De
Teleshow. Hij begon met presentaties van
spelprogramma's in 1957. Als presentator koos hij
voor de artiestennaam Tony Corsari, met veel
klinkers, omdat Nederlandstaligen dat beter
konden uitspreken dan André Parengh. Hij was
vanaf 1955 tot 1964 actief als quizpresentator
bij het toenmalige NIR (vanaf 1960 BRT) (nu VRT).
Hier presenteerde hij quizprogramma's als 100.000
of niets en Eén tegen allen. Daarnaast
presenteerde hij ook de talentenjacht Ontdek de
ster en De Muziekkampioen. Corsari stond bij de
televisie bekend als de man die alles kon
zingen, dansen, acteren, goochelen, presenteren,
cartoons tekenen en sketches spelen in zijn
shows. Als er iets verkeerd liep op tv dan kon
hij perfect improviseren. Hij schreef zijn eigen
teksten, en zong zelf de titelmelodie van De
Muziekkampioen. Als zanger had hij destijds grote
hits in Vlaanderen met Waarom zijn de bananen
krom? (1963) en Het minirokje (1967). In 1964
besloot hij een punt achter zijn carrière te
zetten.
12
Armand Nicolas was 37 jaar (1953-1990) weerman
bij de Belgische publieke omroep, de BRT, die
later overging in de VRT. Naast weerpraatjes
verzorgde hij ook wetenschaps- en
amusementsprogramma's en presenteerde hij een
populaire quiz. Pien was een geliefd persoon door
zijn humorvolle presentatie en zijn guitige
uitstraling. Het weerbericht werd uitgezonden na
het BRT-nieuws. Opvallend bij het weerbericht
was, dat er geen vastgestelde tijdsduur voor
stond. Afhankelijk van het weerbericht van Pien,
kon de programmering meerdere minuten opschuiven.
Een kwinkslag was nooit ver weg en als ergens
geen weerspreuk voor bestond, vond hij er wel een
uit Een herfst zonder stormen is als een vrouw
zonder vormen of nog een opmerkelijke uitspraak
mijn weerberichten kloppen altijd alleen het weer
houdt er zich niet aan. Zijn bekendste visuele
grappen bestonden erin - uit schaamte voor het
zoveelste totaal falen van de KMI-voorspelling -
het weerbericht te presenteren met een
roodgekleurd gezicht of zelfs zonder hoofd. Zijn
interesse in de natuur in het algemeen was zeer
groot en hij kon het nauwelijks laten overmaatse
of vreemd gevormde groenten en fruit naar de
studio te brengen.
ARMAND PIEN
DE DIKKE EN DE DUNNE
Laurel en Hardy, of Stan en Ollie zoals ze ook
wel worden genoemd, waren een Brits-Amerikaans
komisch duo uit de eerste helft van de twintigste
eeuw. In het Nederlands hebben ze de bijnaam de
Dikke en de Dunne. Laurel en Hardy vormden een
van de populairste komische duo's uit de
filmgeschiedenis. Beiden hadden al een
solocarrière achter de rug voordat zij in 1927
voor het eerst echt gingen samenwerken. Pas als
duo werden zij werkelijk beroemd. Samen maakten
zij tussen 1927 en 1951 106 korte en lange films.
Vrijwel elke film werd een groot succes. In de
jaren 30 waren ze op het toppunt van hun roem.
Hun korte film The Music Box werd in 1932
bekroond met een Oscar voor beste korte comedy.
Stan Laurel stierf op 23 februari 1965 Oliver
Hardy op 7 augustus 1957.
13
MUZIEK De jaren vijftig staan bekend als de jaren
van de rock and roll, RB, rockabilly, doo-wop,
skiffle, en de Nashville-sound. Maar ook de
Franse, Duitse, Engelse, Amerikaanse en
Italiaanse artiesten zoals b.v. Frank Sinatra,
Edith Piaf, Vico Torriani, Rene Carol, Brenda
Lee, en Mario Lanza waren zeer succesvol in de
jaren vijftig. De oudere garde waaronder Maurice
Chevalier, Louis Prima, Bing Crosby en zelfs
Rudolf Schock konden rekenen op een grote schare
bewonderaars. Welke jonge man droomde niet weg
bij Connie Francis, en Gene Vincent viel zeer in
de smaak bij de meisjes. Bij de vrolijke muziek
van Fats Domino kon niemand stil blijven zitten
en Paul Anka zag men als de ideale schoonzoon !
Brenda Lee
Wanda Jackson
Connie Francis
The Marvelettes
14
De eerste rock-'n-rollnummers werden opgenomen
door afro-amerikaanse artiesten zoals Chuck
Berry. Over het algemeen wordt Rocket 88 (een
type auto van het merk Oldsmobile) van Jackie
Brenston and his Delta Cats, opgenomen op 3 maart
1951, beschouwd als de eerste echte
rock-'n-rollplaat. Het nummer staat op naam van
Jackie Brenston, maar Ike Turner is de werkelijke
componist en met zijn band The Kings of Rhythm
tevens de werkelijke uitvoerende. De bekendste
artiest uit de beginjaren was echter de blanke
Bill Haley, die western swing met countrymuziek
dacht te verbinden en zo bij een muzieksoort
uitkwam die vooral de jongeren scheen te
begeesteren. Door de film Round Up of Rhythm uit
1954 (de eerste rock-'n-rollfilm) en de bekendere
film Rock Around the Clock uit 1956 werd deze
muziek wereldberoemd. Dezelfde song was eveneens
de soundtrack voor de film Blackboard Jungle
(1955), over ruige tieners die hun school in een
New Yorkse achterbuurt op stelten zetten, totdat
een idealistische leraar hen weer wat zelfrespect
bijbrengt door op hun pluspunten in te
spelen. Chuck Berry en Little Richard waren onder
de eerste artiesten die hun rock-'n-rollnummers
zelf schreven. De bekendste en meest populaire
artiesten waren Bill Haley en Elvis Presley.
Chuck Berry schreef teksten die zowel zwarte als
blanke jongeren aanspraken. Zijn gitaarspel zou
toonaangevend worden voor andere gitaristen in de
popmuziek. Andere belangrijke namen zijn Bo
Diddley, Fats Domino en Jerry Lee Lewis.
Bill Haley and his Comets
Chuck Berry
Elvis Presley
Little Richard
Jerry Lee Lewis
15
TWIST
Deze dans die ontstond in het begin van de jaren
1960. Bij de twist (van het Engels draaien)
wordt door het bovenlichaam een draaiende
beweging gemaakt, waarbij de gebogen armen worden
opgetild. Ondertussen maakt het onderlichaam een
tegengestelde beweging. Men dient daarbij
tegelijk de benen iets gebogen te houden (alsof
men een beetje hurkt).
FATS DOMINO
Fats Domino, geboren als Antoine Dominique Domino
(New Orleans, 26 februari 1928), is een
rhythm-and-blueszanger-pianist. In de jaren 50 en
60 was hij de best verkopende Afro-Amerikaanse
muzikant. Voor Domino's bijdragen aan de
rock-'n-roll is hij in 1986 opgenomen in de Rock
and Roll Hall of Fame. Ook staat hij in de The
Louisiana Music en Songwriters Hall Of Fame.
Domino staat op 25 in de Rolling Stone-lijst 100
Greatest Artists of All Time.
Hank Ballard bracht in 1959 al een single uit die
"The Twist" heette, maar pas toen Chubby Checker
het coverde en er ook een specifieke dans bij
ontwikkelde groeide de twist uit tot een rage.
Verschillende zangers brachten hun eigen
twistnummers uit, waaronder Checker zelf met
"Let's Twist Again". Alhoewel de dans na 1961
over haar hoogtepunt heen was is ze toch niet
vergeten. Als gevolg van het artikel in het
regionale blad de hommelario in 2010 (met het
artikel"Er moet meer getwist worden op deze
wereld") schijnen diverse popbands bezig te zijn
het twisten nieuw leven in te blazen.
16
Cliff Richard
James Brown
The Beach Boys
Johnny Cash
Neil Diamond
Marvin Gaye
Aretha Franklin
17
BELGISCHE ARTIESTEN VAN DE JAREN 50 EN 60
Met nostalgische liedjes als de evergreen De
lichtjes van de Schelde (1952) behoorde Bobbejaan
al gauw tot de populairste artiesten van
Vlaanderen. De internationale roem wenkte echter
en hij zou als eerste Vlaamse zanger
internationaal doorbreken. Zo toerde Schoepen
maar liefst door 20 landen, waaronder een tournee
voor de Nederlandse strijdkrachten in Indonesië
van 127 shows op drie maanden tijd. In 1956
scoorde televisiefiguur Willy Lustenhouwer een
bescheiden hit met Zet Je Vanachter ('56). In
datzelfde jaar richtte de BRT haar eigen
amusementsorkest op, dat onder leiding stond van
Francis Bay en onder meer Freddy Sunder omvatte.
Zowel Bay als Sunder brachten ook eigen opnames
uit. Bay begeleidde jarenlang de Belgische
inzending voor het Songfestival. Bobbejaan
Schoepen nam op zondag 3 maart 1957 in het Duitse
Frankfurt als eerste Vlaming deel aan het
(tweede) eurovisiesongfestival. Hij bracht het
nummer "straatdeuntje" en eindigt
Bobbejaan Schoepen
op de achtste plaats met 5 punten. Er waren 10
deelnemers. Omstreeks dezelfde periode brak Bob
Davidse door via het Antwerpse variété-circuit.
Bob Davidse, beter bekend onder zijn artiesten
naam Nonkel Bob, zijn bekendste lied was Vrolijke
Vrienden uit 1958. Ook de destijds populaire
tv-presentator Tony Corsari, slaagde erin te
scoren met zijn liedje Waarom Zijn de Bananen
Krom? ('59). In 1953 kreeg La Esterella een
platencontract bij Philips Records en begon in
het Nederlands te zingen. Datzelfde jaar nog zou
ze het liedje Oh Lieve Vrouwe Toren uitbrengen
dat onmiddellijk een hit werd. Tot 1959 scoorde
ze aan één stuk door hits, in dat jaar werd haar
echtgenoot ernstig ziek en besloot ze haar
zangcarrière op een laag pitje te zetten. Een
andere bekende namen uit deze periode was Jo
Leemans die hits scoorde met een Nederlands
vertaling van de Doris Day-hit Que Sera, Sera
('56), Heel Mijn Hart ('57), Marjoleintje ('60).
Jo Leemans
La Esterella
18
BELGISCHE ARTIESTEN VAN DE JAREN 50 EN 60
Will Ferdy van zijn kant scoorde in deze periode
met Ziede gij me gere ('50), Het Regent in de
Straten ('54) en Het Schrijverke ('60) naar een
gedicht van Guido Gezelle uit 1893. In 1959 nam
Bob Benny deel aan het Eurovisiesongfestival te
Cannes. Daar werd hij gedeeld zesde met zijn
liedje Hou Toch van Mij. Tot op heden is de
hoogst behaalde positie voor een Vlaamse
inzending bij het Eurovisiesongfestival. Ook Jean
Walter schreef Vlaamse muziekgeschiedenis. Zo won
hij in 1957 De Grote Prijs van het Nederlands
Gezongen Lied te Antwerpen met het lied Twee
Blauwe Kinderogen van Hans Flower. Zijn
bekendste nummer was Tulpen uit Amsterdam ('56).
Ook charmezanger Ray Franky scoorde tezamen met
de Nederlandse Jetty Gitari een hit in 1954 met
Oh Heideroosje. In de internationale jazzwereld
werd Vlaanderen (België) vertegenwoordigd door
Toots Thielemans. Op het eind van de jaren 40
speelde hij al gitaar bij vermaarde
internationale artiesten, en in 1952 emigreerde
hij naar de Verenigde Staten. Daar brak hij door
met zijn mondharmonica en scoorde begin jaren 60
een hit met zijn Bluesette. Thielemans zal later
uitgroeien tot een van de grootste Belgische
muzikanten ooit. Zonder het zelf helemaal te
beseffen had Rocco Granata in 1959 een wereldhit
vast met Marina dat wereldwijd 5 miljoen keer
verkocht werd. Er werd in 1960 ook een
Marina-film opgenomen. De film was voor Granata
het begin van een hele reeks hits in Duitsland
zoals onder andere Tango d'Amore ('63), Buona
Notte Bambino ('63) en Du Schwarzer Zigeuner
('64).
Bob Benny
Toots Thielemans
Rocco Granata
Will Ferdy
19
BELGISCHE ARTIESTEN VAN DE JAREN 50 EN 60
Will Tura had reeds in 1957 een platencontract
getekend met de grootste Belgische uitgever van
dat ogenblik, Jacques Kluger. Zijn eerste singles
waren vertalingen van Amerikaanse successen zoals
Bye Bye Love, maar Kluger stimuleerde hem om
eigen liedjes te componeren. In 1962 scoorde hij
zijn eerste hit met Eenzaam Zonder Jou. De single
ging 60.000 keer over de toonbank. De enige die
Will Tura in populariteit moest laten voorgaan
was Jimmy Frey, die in 1963 debuteerde met de
Franstalige single Soufflé. Hij kreeg de bijnaam
"Vlaamse Playboy en scoorde hits met Zo Mooi, Zo
Blond en Zo Alleen ('68) en Rozen voor Sandra
('70). In 1963 scoorde Bob Benny zijn grootste
hit met Waar en Wanneer, een Nederlandstalige
bewerking van Als Flotter Geist, gecomponeerd
door Johann Strauss. Het nummer bereikte de derde
plaats in de Vlaamse hitparade en zelfs in
Nederland werd het een klein hitje. Het leverde
hem een gouden plaat op. In 1967 brachten De
Elegasten hun eerste lp The Campground Singers,
wat tevens hun toenmalige bandnaam was, uit. Pas
toen ze een jaar later een platencontract tekende
bij Cardinal Records van Rocco Granata
veranderden ze hun naam in De Elegasten, een
verwijzing naar het voor-hoofs ridderverhaal
Karel ende Elegast. In 1971 brachten ze de lp
Kathmandou uit, een opus van 45 minuten met een
psychedelische klank. Hun bekendste liedjes in de
jaren 60 waren Annabel Lee ('66), Wat Heb Je
Vandaag Op School Geleerd ('69). The Pebbles
stonden in 1965 dicht bij een internationale
doorbraak toen ze in contact kwamen met producer
Norman Petty (hij deed productiewerk voor Buddy
Holly). In 1968 bracht de groep de single Get
Around uit die frequent door Radio Veronica werd
gedraaid en hun eerste hit werd. De
daaropvolgende single Seven Horses in the Sky
wordt door velen als de beste Belgische popsong
ooit beschouwd.
Will Tura
Jimmy Frey
De Elegasten
The Pebbles
20
BELGISCHE ARTIESTEN VAN DE JAREN 50 EN 60
Een ander Vlaams icoon uit deze tijd was Ferre
Grignard, die faam verwierf met nummers als Ring,
Ring, I've Got To Sing, My Crucified Jesus (beide
'66) en Captain Disaster ('69). Jacques Kluger
en Bobbejaan Schoepen zorgden ervoor dat Louis
Neefs onder de aandacht kwam van de
platenmaatschappijen, wat liedjes als Anita my
love, Margrietje en Ein kleines Kompliment
opleverde. In 1959 stond hij in de Belgische
ploeg tijdens de Europabeker te Knokke. Vele van
zijn hits zoals Mijn vriend Benjamin, Annelies
uit Sas van Gent, Aan het strand van Oostende of
Laat ons een bloem waren Nederlandstalige
bewerkingen van Amerikaanse songs. Hij
vertegenwoordigde België tweemaal op het
Eurovisiesongfestival, in 1967 te Wenen met Oh oh
ik heb zorgen en in 1969 te Madrid met Jennifer
Jennings. Beide keren eindigde hij als zevende.
Eddy Wally leerde al vroeg accordeon en mondharp
spelen. Hij opende in de vroege jaren 60 een
dancing in Ertvelde (Oost-Vlaanderen) en verkocht
jarenlang handtassen op diverse Vlaamse markten.
In 1966 leerde hij de Nederlandse producer Johnny
Hoes kennen en onder zijn Hoes nam hij zijn
eerste nummer Chérie (1966) op, dat een grote hit
werd. Wally haalde er de eerste plaats mee in de
Vlaamse hitparade. Marva werd geboren als Marva
Mollet, groeide op in Blankenberge en woont nu in
De Haan. Op 20-jarige leeftijd nam ze haar
debuutsingle, Geef me nog een kans (1963) op.
Andere hits in Vlaanderen waren "Een eiland in
groen en blauw" (1967), "Fiesta" (1969),
Louis Neefs
Ferre Grignard
Marva
Eddy Wally
21
RUIMTEVAART Heel de wereld las meer dan vijftig
jaar geleden vol verbazing de kranten. De Russen
waren er, eerder dan de Amerikanen, in geslaagd
om een raket succesvol in de ruimte te sturen. Op
een congres in Wenen (november 1953) onthulde de
Russische hoogleraar Nesmejanov voor het eerst
Russische ruimtevaartplannen. Maandag 26
augustus. De Sovjet-Unie heeft een geslaagde
lanceerpoging ondernomen met een uit verscheidene
trappen samengestelde intercontinentale raket.
Hij is zeer accuraat, de eventuele afwijking
bedraagt tien tot twintig kilometer. Op 4 oktober
1957 lanceerde de Sovjet-Unie de Spoetnik 1 en
bracht deze in een baan om de aarde. Dit was de
start van het ruimtetijdperk. Aan boord van een
omgebouwde intercontinentale R-7 raket bedoeld
om kernwapens te vervoeren vertrok de 80 kilo
wegende bol van aluminium naar de ruimte. Een
maand later werd het arme hondje Laika in de
Spoetnik 2 in een baan rond de aarde gebracht.
Laika was een Siberisch hondje, twee jaar oud en
een gewicht had van ongeveer 6 kilogram. Laika
overleefde de reis in de ruimte niet, maar de
Russen hadden wel bewezen dat ze ook iets levends
de ruimte in konden schieten. De volgende stap
was een logische de eerste mens in de ruimte.
Ook dit was een Rus Joeri Gagarin. De Russen
gingen onverstoorbaar verder en boekten veel
successen. Op 2 januari 1959 werd de Loena-1 als
eerste raket naar de maan gezonden. Deze eerste
vlucht naar de maan miste de maan echter op 5955
kilometer. Niet lang daarna werd de Loena-2
dezelfde kant op gestuurd, maar deze sloeg neer
op het maanoppervlak. Begin oktober 1959 kwamen
de eerste fotos van de maan, van Loena-3.
Hierbij waren ook fotos van de achterkant van de
maan die tot die tijd volkomen onbekend waren
geweest.
Joeri Gagarin
Spoetnik 1
Laika
22
RUIMTEVAART Maar ondertussen zat Amerika niet
stil, ook dit land hield zich volop bezig met de
ruimtevaart. In 1953 was uit de V-2 een nieuwe
krachtige raket ontwikkeld, de Redstone. Een
tweede model, Redstone-II, legde in 1957 een
afstand van 2.400 km af. Later kreeg deze raket
de naam Jupiter. Op 31 januari 1958 lanceerden de
Amerikanen de eerste kunstmaan, Explorer 1, de
ruimte in. Er was tot die tijd grote concurrentie
geweest om de ruimtevaart tussen landmacht,
luchtmacht en marine, maar de Amerikanen kwamen
er nu achter dat dit eigenlijk belachelijk was.
Daarom gaf president Eisenhower de opdracht om de
National Aeronautics and Space Administration
(NASA) op te richten.
Wernher von Braun
Dit gebeurde op 29 maart 1958. De NASA, een
instelling die de verantwoordelijkheid kreeg voor
alle civiele ruimtevaartontwikkelingsprogrammas,
had als eerste doel om een man in de ruimte
brengen. Dit project ging op 5 oktober 1958 van
start als het 'Mercury project'. In het kader
van het Mercury ruimtevaartprogramma zijn een
aantal bemande en onbemande ruimtevaartuigen
gelanceerd. De onbemande lanceringen betroffen
testvluchten met in enkele gevallen chimpansees
aan boord. Om dit doel te bereiken, werden zeven
astronauten opgeleid, wiens namen op 1 april 1959
werden bekendgemaakt Alan Shepard, Virgil
Grissom, John Glenn, Scott Carpenter, Walter
Schirra, Gordon Cooper en Donald Slayton. Alan
Shepard was de eerste die de ruimte in zou gaan.
Daarnaast vonden 20 onbemande lanceringen plaats,
die niet allemaal slaagden. De man achter het
ruimtevaartprogramma van de Verenigde Staten was
Wernher von Braun. Hij was een van degenen die in
de Verenigde Staten terechtkwamen na het
beëindigen van de Tweede Wereldoorlog. Hij was
een charismatische man die - ondanks zijn Duitse
accent - door de Amerikanen werd vertrouwd en
geloofd. Door zijn deelname aan het
raketprogramma van Nazi-Duitsland werd hij een
controversieel figuur.
Virgil Grissom
Walter Schirra
Gordon Cooper
Donald Slayton
John Glenn
Scott Carpenter
Alan Sheperd
23
COMPUTER
1953 De eerste commerciële in serie
vervaardigde computer was de UNIVAC. Het
belangrijkste opslagmedium in de jaren '50 is de
ponskaart. 1957 De Verenigde Staten starten
met de ontwikkeling van het netwerk ARPA. In 18
maanden tijd lanceert de VS haar eigen satelliet
die voor wereldwijde communicatie zorgt. 1958
Bell Labs ontwikkeld de eerste modem 1959
De eerste geïntegreerde schakelingen (CHIPS)
komen op de markt. Een chip is een dun laagje
silicium waarop een complete elektronische
schakeling is geïntegreerd. Deze chips werden
voor het eerst in de derde generatie computers
toegepast, in het midden van de jaren 60. De
programmeertaal Cobol wordt opgesteld. 1962
IBM introduceert de eerste magnetisch harddisk.
Het eerste computerspelletje wordt ontwikkeld
door Steve Russell.
IBM introduceerde in 1956 de eerste harde schijf
voor data-opslag de RAMAC. Deze computer was
twee koelkasten groot en kon een ongelooflijk
aantal van 5 miljoen karakters bevatten (zo'n 5
Megabyte aan data).
1963 Douglas Engelbart neemt een patent op
het idee van de muis en een jaar later
demonstreert hij de eerste werkende muis. 1965
De eerste mini-computers met scherm en
toetsenbord van IBM en DEC verschijnen op de
markt. 1967 IBM ontwikkelt de diskette
en het diskettestation. Deze zouden pas in 1970
op de markt komen. 1968 Robert Noyce en
Gordon Moore starten Intel op. 1969 ARPA-Net,
de voorloper van het internet, wordt in gebruik
genomen door de Amerikaanse defensie.
24
ONDERWIJS
Kleuterschool, bewaarschool of fröbelschool,
(school voor de leeftijdsgroep 4-6 jaar). De
laatste naam was afgeleid van de naam van een
Duitse pedagoog die dit soort onderwijs voor de
hele kleintjes voorstond. De kleuterscholen
werden overwegend geleid door nonnen. In de jaren
vijftig kreeg de opleiding tot kleuterleidster
enige structuur en erkenning. In 1955 kwam er een
wet die het kleuteronderwijs en de subsidiëring
daarvan regelde, en daarbij de opleidingen voor
kleuterleidster. Verplicht is het nooit geweest,
kinderen waren met 4 en 5 nog niet leerplichtig.
De kleuterschool kende twee klassen, na de tweede
klas ging het kind naar de eerste klas van de
lagere school.
CHAMBRETTEN
Chambrette is afkomstig uit het Frans, waar het
als verkleinwoord van chambre ( kamer) is.
Chambrettes kwamen voornamelijk voor in
kloosters, oude ziekenhuizen en kostscholen
(internaten en pensionaten). Men had daarin maar
een beperkte privacy.
Doopvont
25
ONDERWIJS
Net als in andere geïndustrialiseerde landen was
er ook in Vlaanderen een sterke expansie van het
onderwijs na WO II, mede gevoed door de babyboom
in de jaren '50 en '60. De opeenvolgende
onderwijshervormingen in het secundair en het
hoger onderwijs hadden niet enkel als doel
tegemoet tekomen aan de toenemende vraag naar
geschoolde arbeidskrachten, er werden ook
expliciete sociale doelstellingen beoogd. Zo
werden studietoelagen voor het hoger onderwijs
ingevoerd en werden, vooral aan de
universiteiten, aanzienlijke sociale
voorzieningen uitgebouwd. In de lagere school
leerden de leerlingen schrijven op een lei met
een griffel. Een lei is een schrijfplank van
leisteen in een houten kader. In de lei werden
schrijfoefeningen gegrift met een griffel. Een
griffel is een schrijfstift van leisteen. Met een
spons werd een lei schoongeveegd zodat men
opnieuw kon beginnen. Elke leerling beschikte
over een eigen lei, griffel en sponzendoosje met
een vochtige spons. Een griffel was zeer
breekbaar en werd in een pennendoos bewaard. Met
de lei en griffel moest de leerlingen zorgzaam
omgaan. Pas als men goed kon schrijven, kreeg men
pen en papier
26
communie
De eerste communie maakt deel uit van de
initiatiesacramenten (Doopsel, Eucharistie en
Vormsel) en dient voorafgegaan te worden van de
eerste biecht. Paus Pius X vervroegde de leeftijd
in het decreet Quam singulari. Kern en hoogtepunt
van de eerste communie was de feestelijke H. Mis.
De eerste en plechtige communie een familiefeest
gevierd. Het vormsel (in het Latijn confirmatio,
van het werkwoord firmare bevestigen) is een
sacrament waardoor een gedoopte de kracht van de
Heilige Geest ontvangt om zijn geloof standvastig
te kunnen belijden.
Paus Johannes XXIII, geboren als Angelo Giuseppe
Roncalli (Sotto il Monte Giovanni XXIII bij
Bergamo in Italië, 25 november 1881 -
Vaticaanstad, 3 juni 1963), was de leider van de
Katholieke Kerk van 1958 tot 1963. Hij werd op 3
september 2000 door toenmalig paus Johannes
Paulus II zalig verklaard. Zijn feestdag is op 11
oktober, de dag van de opening van het door hem
bijeengeroepen Tweede Vaticaans Concilie.
27
MELKBRIGADE
De Belgische Nationale Zuiveldienst startte in
1959 naar Nederlands voorbeeld een campagne om de
jeugd aan te zetten meer melk te drinken. De
organisatie mat zich het imago van een
jeugdbeweging aan met een strikte hiërarchie,
wimpels, speldjes, het belonen van "goede
daden"... Op het hoogtepunt telde de beweging
meer dan een half miljoen leden. Door middel van
een spaarkaart verzamelden de leden stempels
telkens als de leden uit hun gezin "twee glazen
melk méér" dronken. De publieke televisie steunde
het initiatief met nieuwsbulletins en het
uitzenden van een scholenquiz waarbij klassen uit
verschillende provincies het tegen elkaar
opnamen. De hele campagne was volledig tweetalig
Nederlands en Frans. Men gebruikte ook in
Wallonië de naam "Brigade M" hoewel die letter in
het Frans niet meteen met melk wordt
geassocieerd. Omdat de Melkbrigade-campagne
slechts een heel beperkt effect had op de
consumptie van melk, werd ze in februari 1971
stopgezet. De Belgische Nationale Zuiveldienst
gaf de voorkeur aan campagnes voor kaas omdat dit
product een hogere meerwaarde creëert voor de
producent.
Heel wat Bekende Belgen zetten zich kosteloos in
voor de Melkbrigade. De bekendste was
ongetwijfeld Nonkel Bob. De toenmalige prins
Albert en diens pasgeboren zoon Filip waren
ere-brigadiers.
28
PANHARD PL17 - 1959
De Panhard PL van de Franse fabrikant Panhard
(1959 tot 1965). Gepresenteerd op 29 juni 1959,
als opvolger van de Panhard Dyna Z , werd de PL
17 ontwikkeld uit de oudere auto, maar met een
nog meer gestroomlijnd lichaam dan zijn
voorganger. De vierdeurs sedan werd in april 1963
gezelschap van een vijfdeurs lersie, twee maanden
later gevolgd door een twee-deurs cabriolet.
29
NOZEMS
In het begin van de jaren zestig traden de nozems
op de voorgrond met hun knetterende opgevoerde
brommers en wilde haardos. Nozem is een uit het
Bargoens afkomstig woord, waarmee de jongelui
worden aangeduid die door hun overmoedig en
weinig maatschappelijk gedrag en hun sterke
labiliteit en onconventionele kleding opvallen.
De nozem is een eerste voorbeeld van wat later
jeugdcultuur zal gaan heten. Voor het eerst gaan
grote groepen jongeren uit de arbeidersklasse
beschikken over eigen geld. De muziek die in de
Verenigde Staten voor deze doelgroep wordt
gemaakt, de rock-'n-roll, komt ook in Europa
beschikbaar via films, grammofoonplaten en Radio
Luxembourg. Verveling en groepsgedrag van de
nozems in de grote steden leiden niet zelden tot
vandalisme en geweld. Het woord krijgt dan ook
steeds meer een negatieve lading. In Nederland
stond nozems voor Nederlandse Onderdanen Zonder
Enig Moraal. In Duitsland werden ze de
Halbstarken, in Engeland de Teddy-Boys en in
Frankrijk, de Blousons Noir genoemd.
Hippies
In 1967 begon de Flower Power periode die
aanhield tot midden jaren zeventig. Hippies
stonden daarom bij de gevestigde maatschappij
vooral bekend als losbandige, seksbeluste,
blowende jongeren, met lange haren en baarden en
gekleed in felgekleurde kleding. Vooral T-shirts,
spijkerbroeken en oosters getinte jassen en
gewaden als kaftans, kralenkettingen, bloemen en
andere versierselen worden met hen geassocieerd.
Ze verplaatsten zich veelal in zogenaamde
hippiebusjes, 'lelijke eendjes' of liftend van de
ene 'happening' of muziekfestival naar het
andere. Maar dat beeld doet tekort aan deze
'tegen' cultuur, die ook veel nieuwe muziek,
andere vormen van kunst en verfrissende nieuwe
denkwijzen heeft voortgebracht.
30
LEUVENSE STOOF
Een plattebuiskachel, soms ook Brabantse kachel
of Leuvense stoof genoemd, is een kachel waarbij
de rookgassen, alvorens naar de schoorsteen
gevoerd te worden, eerst door een kast worden
gevoerd waarop zich enkele kookgaten bevinden.
Deze kunnen met kachelringen desgewenst worden
verkleind. Aldus dient een plattebuiskachel
tevens als fornuis. De stookinrichting is
gewoonlijk een vierkant kastje op poten, waarop
zich een kolom bevindt die de rookgassen
verticaal naar de onderzijde van de kookkast
voert. De rookgassen doorlopen vervolgens de
kookkast van voor naar achter. Gewoonlijk wordt
de kookkast aan de achterzijde ondersteund. In de
zijkant van de stookinrichting was soms ook een
lade aangebracht die als bakoven dienst kon doen.
Achter de kookgaten bevond zich de verticale
kachelpijp, waarmee de rookgassen uiteindelijk
werden afgevoerd.
SIGARETTEN - TABAK
Tussen 1900 en 1950 rukt het roken in een razend
tempo op. Vanaf 1950 werd steeds meer bekend over
de schadelijke werking van roken. Toch bleef het
roken tot 1975 enorm oprukken vooral omdat de
vrouwen na de 2de Wereld oorlog massaal aan de
sigaret gingen.
31
TREIN - TRAM - BUS
In 1951, vóór de globale aankoop van
dieselmaterieel en de verdere elektrificatie van
het net, waren er nog 2.560 stoomlocomotieven.
Met de laatste stoomtrein tussen Aat en
Denderleeuw op 20 december 1966 werd definitief
een punt gezet achter het stoomtijdperk.
Het tramnet kromp in 1950 naar 4236 km, in 1960
was het al teruggelopen tot 978 km, in 1965 was
er nog maar 582 km in gebruik. Bijna alle
niet-elektrische lijnen waren tegen 1958
opgeheven. De autobussen van de NMBS (in de
volksmond TRAMBUS) kwamen vanaf dan meer in het
straatbeeld voor.
32
MODE
TWIGGY
In 1957 werd in Saint Tropez de eerste bikini
geshowd. In Engeland drukte Mary Quant, een
ontwerpster uit Londen, als geen ander haar
stempel op kleding en make-up. De door haar
geïntroduceerde minirok vond gretig aftrek bij de
jonge meisjes en vrouwen. De spijkerbroek, de
minirok en de korte mini-jurkjes bepalen het
modebeeld van de jaren zestig. Doordat de lange
kleding in de rekken bleef hangen verkeerde de
confectieindustrie aan het einde van de jaren
zestig in zorgwekkende omstandigheden. Mary
Quant, die ook tegen "de lange" trend was,
introduceerde een klein kort broekje dat ze
shorts noemde, maar dat beter bekend werd onder
de naam "Hot Pants". Strakke truitjes en schoenen
met plateauzolen, door de Zweedse supergroep Abba
gelanceerd, completeerden het geheel.
Twiggy geboren 19 september 1949 in de Londense
voorstad Neasden als dochter van William Norman
(timmerman) en Helen Hornby. Twiggy (Lesley
Hornby) werd op 16-jarige leeftijd bekend door de
bemoeienis van haar toenmalige vriend en manager
Justin de Villeneuve. Nadat zij in 1967 stond
afgebeeld in de Britse Vogue groeide zij uit tot
een cultfiguur en werd het gezicht van Swinging
London in de jaren zestig. Haar bijnaam Twiggy
('Twijgje') kreeg zij door haar slanke, bijna
jongensachtige figuur.
33
(No Transcript)
34
JUKEBOX
De eerste jukeboxen speelden een beperkt aantal
78-toeren platen af, waarbij gaandeweg het
uiterlijk steeds aantrekkelijker werd. Het summum
van het jukebox design uit de golden age, de tijd
van 78-toeren jukeboxen, werd bereikt in de vorm
van de Wurlitzer 1015. Van dit model werden meer
verkocht dan van welke jukebox dan ook en zou de
naam Wurlitzer voor een lange tijd synoniem maken
met jukeboxen in het algemeen. Na de golden age,
welke gekenmerkt werd door 78-toeren platen,
lichteffecten en plastics, startte Seeburg de
silver age met de Seeburg M100A. Deze jukebox
speelde nog 78-toeren af, maar had een heel nieuw
en modern design en kon als eerste jukebox 50
platen bevatten. Snel daarna volgde de eerste
45-toeren jukebox de M100B. Deze jukebox zag er
bijna exact hetzelfde uit als de M100A, maar deze
twee modellen samen zetten Wurlitzer op een
technologische achterstand, die al snel duidelijk
werd in de verkoopcijfers Wurlitzer werd
voorbijgestreefd door Seeburg. De gloriedagen van
de 45-toeren jukebox in de jaren vijftig maakten
enkele zeer bijzondere jukeboxen mogelijk de
Wurlitzer 2000 als topmodel van Wurlitzer en de
V200 als topmodel van Seeburg. Deze machines
brengen tegenwoordig prijzen op van meer dan
10.000 euro, mits in een goede staat. De
gloriedagen van de jukebox zouden echter door
nieuwe entertainmentvormen, zoals de televisie,
ten einde komen in de jaren zestig.
PLATENSPELER
Een platenspeler (ook draaitafel, grammofoon of
pick-up) is een apparaat om grammofoonplaten af
te spelen. De eerste grammofoons bevatten een
opwindmechanisme om de plaat te kunnen laten
draaien en een hoorn om de trilling van de naald
mechanisch te versterken. Moderne grammofoons
bevatten een nauwkeurige en gestabiliseerde
elektromotor om de plaat te kunnen laten draaien
en nemen de trilling van naald op met een
element. Middels een versterker wordt het kleine
elektrische signaal elektronisch door
bijvoorbeeld een luidspreker weergegeven.
35
TELEFOON
Voor particulieren was de telefoon nog een luxe,
maar het bedrijfsleven kon langzamerhand niet
meer zonder. Nog lang was de gewoonte de telefoon
in de hal te hangen, dat was dicht bij de
voordeur en goedkoper bij het aanleggen. Bellen
was duur en in de hal was het koud de verleiding
om de telefoon te gebruiken voor de gezelligheid
was dus niet zo groot.
TELEFOONCENTRALE
Voor de automatisering van het telefoonnet belde
je eerst naar de centrale, waarna je een
telefoniste (het waren meestal vrouwen) aan de
lijn kreeg die je doorverbond met diegene die je
wilde spreken. Was het druk, dan moest je aan de
lijn blijven hangen. Buiten de werktijden van de
telefoniste kon je niet meer bellen. Als de
telefoniste niets te doen had kon ze je gesprek
meeluisteren. Na de Eerste Wereldoorlog nam het
aantal abonnees toe. De dag- en nachtaansluiting
werd ingevoerd voortaan kon je ook s avonds en
s nachts de telefooncentrale bereiken.
Dat was een hele vooruitgang. Omdat het aantal
abonnees aanhoudend groeide, konden de
telefooncentrales de drukte niet meer verwerken.
Vlak voor de Tweede Wereldoorlog begonnen de
voorbereidingen om het telefoonnet te
automatiseren. Door de automatisering was de
tussenkomst van de telefoniste niet meer
nodig.
36
SIMCA ARIANE 4/1- 1957
De Simca Ariane was een grote sedan die in april
1957 gelanceerd door de Franse automaker Simca.
De Ariane werd vervaardigd in de fabriek van het
bedrijf in Poissy tot 1963. Gepresenteerd in
april 1957, vulde de Ariane gat tussen Aronde en
Vedette. In oktober van hetzelfde jaar, werd de
Ariane 8 gepresenteerd - een versie aangedreven
door dezelfde Aquillon 2.4 L achtcilinder eenheid
die de Vedette aangedreven had
37
AUSTIN MINI -1957
RENAULT 4L1- 1961
Citroen 2CV 1 -1948
RENAULT DAUPHINE - 1956
38
BMW 700 COUPE 1 - 1959
CITROEN 3 CV AM I - 1961
PEUGEOT 404 -1960
TRIUMPH -1953
39
EINDE
MARIE-LOUISE LEON