Verloren Jaren Gezondheid

1
Verloren Jaren Gezondheid

• Gezondheidsprobleem
• Infectieziekten, parasieten
• Traumata
• Geestesstoornissen
• Cardiovasculaire aandoen.
• Respiratoire infecties
• Perinatale problemen
• Kwaadaardige tumoren

• Daly lost (90)
• 22.9
• 11
• 10.5
• 9.7
• 8.5
• 6.7
• 5.1
• WHO 1999

2

• Geestesziekte Aantal gevallen (miljoen)
• Majeure depressie 340
• Alcohol problemen 288
• Mentale handicap 60
• Epilepsie 40
• Dementie 29
• Schizofrenie 45
• Suicidepoging 10-20
• Geslaagde suicide 1
• NB Majeure depressie, schizofrenie,
  man.depr.psychose, alcoholproblemen
• OCD 5 van de 10 belangrijkste ziekten

3
Recente Belgische cijfers

• 175.000 werknermers meer dan 1 jr WO (invalide)
  van 3.282.000
  werknemers 50.000 psychiatrische
  stoornis 44.000 orthopedische aandoening 21.000
  hart bloedvaten 12.000 ongevallen,
  intoxicaties 11.000 neurologische stoornis
• Verdubbeling aantal patiënten psych.consultaties
  (90-98)

4
Reden (relatieve) toename van psych.stoornissen

• Verbeteren van somatische gezondheid
• Chronisch verloop van geestesstoornissen
• Verouderen van bevolking
• - Toename oorlog, geweld, armoede,
  vluchtelingen, discriminatie,- Verhoogde
  soc.prof. belasting, verminderd fam/soc
  opvang
• Objectieve toename van depressie, jonge
  volwassenen
• Impact van symptomen, chronisch op verloop indiv.
  , fam., maatsch.

5
Depressie Morbiditeit - Mortaliteit

• 3 x meer consultaties huisarts4 x meer afwezig
  op werk
• 15 depressieve patiënten suicide
• 18 maanden na infarct 17 depressieve pt
  overleden 3 niet depressieve pt
  overleden
• chronisch recidiverend verloop tot 80 recidief
  na 3-5 jr 20-30 therapieresistent

6
Depressie - Frequente pathologie

• U.S.A. Life time prevalentie 5-12 man, 10-25
  vrouw Punt prevalentie 2-3 man,
  5-9 vrouw
• Europa depress groep (78 463
  indiv.,B,Nl,Fr,D,Sp) 6 mnd
  prevalentie 7 majeure depressie 1,8
  mineure depressie 8,3 depressieve symptomen
• Toename depressie jong man. bevolking (20-39 jr) ?

7
Stigma van de psychiatrie

• Schaamte, oneer, schuld, falen bij diagnose van
  geestesstoornissenVermijden, afwijzen van psych.
  patiënt (not in my back
  yard)
• Negatief effect op - verloop, herstel,
  zelfbeeld -
  zoeken, vinden adekwate hulp
  - allocatie van middelen
  (wet. ond.,
  behandeling) -
  soc. rehabilitatieprogrammas
• Moeilijk, onmogelijk deel te nemen aan soc.
  netwerk, tewerkstelling
• Stigma effect op familie, hulpverlener

8
Verminderen van stigma (WHO)

• Openlijk bespreken van geestesstoornissen in de
  maatschappij.
• Geven van adequate informatie - oorzaken,
  verloop, symptomen, prevalentie
• Tegengaan van negatieve stereotypen
  misvattingen
• Voorzien van steun, behandelingsmodaliteiten -
  maximale deelname aan gemeenschappelijk leven -
  wetgeving m.b.t. - discriminatie -
  tewerkstelling - toegang tot voorzieningen

9
Schizofrene psychose

• Bekend, - misvattingen (oorzaak, sympt.,
  behandeling) - negatief stigma (gevaar,
  vreemd) - positief artistiek, nonconvent.
• Frequente stoornis, jonge patiënten,Chronisch
  verloop
• Nieuwe mogelijkheden wetenschappelijk
  onderzoekNieuwe inzichten m.b.t. behandeling
• Belang van vernieuwende behandelstrategieën

10
Schizofrenie

• Prevalentie (aantal in de bevolking) 0,2 - 1
  (België 0,25 - 0,35 )Ziekterisico doorsnee
  bevolking 1
• Eerste psychotische episode adolesc., jonge
  volw.(18-30j) - onderbreking - opleiding, prof.
  inschakeling - relaties, soc. netwerk -
  voorbereiding zelfst. funct. - symptomen
  ernstig, meestal hospitalisatie
• Na eerste episode /hosp. moeilijke
  reïntegratie - resterende psych. symptomen
  (drugs !) - deficits sociaal, affectief,
  cognitief - ontgoocheling, depressie, suicide -
  80 herval, rehospitalisatie

11
DIAGNOSTISCHE CRITERIA SCHIZOFRENIE (D.S.M.-IV)

• KARAKT. SYMPTOMEN - HALLUCINATIES - WANEN -
  GEDESORGANIS. SPRAAK, GEDRAG - NEGATIEVE
  SYMPTOMEN - GEDURENDE 1 MAAND
• SOCIAAL, PROFESSIONEEL DYSFUNCTIONEREN
• DYSFUNCTIONEREN EN SYMPTOMEN MEER DAN 6 MAAND
• UITSLUITEN VAN ORGAN. OF AFFECT. PATH.,
  DRUGGEBRUIK

12
Symptomen
Positieve symptomen

• Symptoom
• Hallucinaties
• Wanen
• Desorganisatie
• Spraakstoornissen

• Gewijzigde functie
• Perceptie
• Denkvermogen
• Controle over activiteiten
• Denken en taal

13
Symptomen
Negatieve symptomen

• Symptoom
• Spraakarmoede
• Afgevlakt affect
• Avolitie
• Anhedonie
• Sociale teruggetrokkenheid

• Gewijzigde functie
• Vloeiend denken en spreken
• Emotionele expressie
• Gedrevenheid en motivatie
• Emotionele respons
• Sociaal gedrag

14
Symptomen

• Belang van negatieve symptomen
• Oorzaak van psychosociaal disfunctioneren en
  beperkingen zijn
• Problemen met
• Educationele prestaties
• Professioneel functioneren
• Contact met anderen
• Intimiteit
• Aangaan van relaties
• Geringe respons op behandeling

15
Symptomen

• Chronische negatieve symptomen
• Beste predictor van ongunstige outcome
• Gerelateerd aan cognitieve disfunctie
• Beperkt sociaal functioneren
• Beperkt sociaal netwerk
• Meest belastend voor familie en verzorgers
• Beperkte subjectieve ervaring en lage kwaliteit
  van leven

16
Co-morbiditeit

• Depressie bij schizofrenie
• Tot 75 van de patiënten
• Prodromale fase
• Tijdens acute fase
• Na de episode
• Onthulde depressie (Knight 81)
• Akinetische depressie (Van Putten 78)
• Postpsychotische depressie (McGlashan 76)

17
Co-morbiditeit

• Misbruik van middelen in de loop van het leven
  (Mueser, 1990)
• Alcohol 30 - 40
• Cannabis 45 - 66
• Stimulantia 11
• Hallucinogenen 20
• Sedativa 3 - 11
• Opiaten 2 - 6

18
Symptomen

• Cognitieve disfunctie en deficits
• Subtiele disfunctie tijdens kinderjaren
• Progressieve disfunctie 2 tot 3 jaar vóór eerste
  psychotische episode (in alle gevallen?)
• Verloren bij psychotische episode
• Stabilisatie / non-progressie in de tijd of erger
  bij elke episode ?

19
Symptomen
Positieve symptomen wanen hallucinaties
desorganisatie
Negatieve symptomen afgevlakt affect alogie avolit
ie anhedonie
Sociale / Professionele disfunctie interpersoonlij
ke vaardigheden werk zelfzorg
Cognitieve symptomen aandacht geheugen executieve
functie
Affectieve symptomen depressie angst en
spanning dysforie
20
Verloop en resultaat

• Schizofrenie een fasische aandoening
• Prodromale tekens
• Eerste psychotische episode
• Remissie / relapse
• Stabiel
• Chronisch

21
SCHIZOPHRENIA STAGES OF DEVELOPMENT The
development of functional psychotic disorder
ADMISSION High risk of serious psychotic
breakdown, aggressive behaviour or suicide
DYSFUNCTION
Premorbid Phase
Prodromal Phase
Psychotic Phase
Relapse
Chronic Phase
Schizophrenia A process, with the psychotic
breakdown being a stage In the development of
the illness
PSYCHOSIS
17
30
15
0
AGE
Onset of illness
Onset of episode
Remission
Relapse
I
II
III
IV
22
Cerebrale ontwikkelingsstoornisSchizofrenie

• Structurele afwijkingen - functionele
  weerslag - statische afwijking
• Genetische factoren
• Omgevingsfactoren - zwangersch.ziekten
  infectie, (pre)eclampsie, placenta, voedse
  l, stress - pre-, perinatale
  complicaties
• Kwetsbaarheid voor schizofrenie

23
Verloop van schizofrene psychose (1)

• Voor de adolescentie psychomot., soc. tekorten,
  beperkte
  lich., neurologische tekens.
• Eerste problemen, waarschuwingssignalen -
  slechter functioneren (school, werk) - sociale
  isolatie (familie, vrienden, .) - ongewoon
  gedrag, kleding, interesses - eigen
  opvattingen, interpretaties - beïnvloeding,
  krachten, opdrachten - zelfverwaarlozing (eten,
  slaappatroon),Druggebruik!
• Psychotische episode

24
Preventie eerste psychotische episode ?

• Kwetsbaarheid opsporen geen specifieke markers
  (neurofysiol. ?)Aandacht voor prodromen
  - affect, cogn., perceptie
  (triest, bizar, veranderd, moe,) -
  socialisatie, verminderen functionerenRisicofacto
  ren - adolescentie, persoonlijkh., familiale
  belasting - voorgeschiedenis gestoorde
  ontwikkeling (cerebraal, - druggebruik,
  stressoren
• Gespecialiseerd, nauwkeurig opvolgen Farmacologis
  che preventie ?

25
Verloop en resultaat Eerste psychotische episode

• De meeste eerste acute episoden worden
  voorafgegaan door prodromale symptomen.
• Occasioneel heeft de eerste psychotische episode
  een acuut begin zonder merkbare prodromen.
• Eerste psychotische episoden kunnen voor langere
  tijd onopgemerkt blijven.
• De symptomen nemen met de tijd dramatisch toe,
  zowel in frequentie als in intensiteit
• De duur van een onbehandelde psychose is gebonden
  aan het klinische en globale outcome op lange
  termijn.

26
Verloop van schizofrene psychose (2)

• Eerste psychotische episode - Progressief erger,
  incident Psychose stoornis waarnemen, denken,
  affect, gericht handelen, taal -
  Wanen foute opvattingen, niet weerlegbaar
  (missie, achtervolging, afkomst,
  mogelijkheden, relaties, vreemde krachten,
  beïnvloeding) - Hallucinaties waarneming zonder
  prikkel, (stemmen horen, visioenen,
  smaak/geur, lichaam) - Controle impulsen,
  activiteit, affecten, gestoord - Desorganisatie
  gedrag, spraak, agressie

27
Verloop en resultaat Post-psychotische periode

• Patiënten na een eerste episode 90 remissie met
  adequate behandeling na 1 jaar
• Tijd voor herstel gem. 1 maand (28 d.)
• 1 op 3 patiënten ontwikkelt post-psychotische
  depressieve symptomen.
• Goede follow-up van zowel de patiënt als zijn
  familie zijn noodzakelijk.

28
Verloop van schziofrene psychose (3)

• Beperkte groep patiënten () klachtenvrij,
  recidiefvrij (20-30 )
• Residuele symptomen- wanen, hallucinaties,
  gedragsprobl - beperkingen
  zelfstandig funct. werken,soc.rolgedrag
  (30-40 )
• Therapieresistent wanen, hallucinaties prominent
  (10-15 )

29
Clinical course of schizophreniaduring 5-year
follow-up
First episode(n48) 23 35 8 34
All schizophrenia(n107) 16 32 9 43
1
2
3
4
Watt et al, 1983
30
PSYCHOTISCH RECIDIEF

• CEREBROTXICITEIT v. PSYCHOSE
• PSYCHOT. SYNDROOM MEER AGRESSIE,
  DISRUPTIE (LANGERE) REHOSPITALISATIE
• VERLIES EFFECT MEDICATIE HOGERE DOSIS, LANGERE
  DUUR MEER NEVENEFF., MEER TD
• INDIVIDUEEL BELEVEN MEER TRAUMAT. ,
  CONFRONTEREND DEPRESSIE, SUÏCIDE
• VERLIES SOCIO-PROFESSIONELE INTEGRATIE
• GROTERE BELASTING VOOR FAMILIE

31
Prognose

• Sociaal 1/3 goede sociale aanpassing
• Professioneel - 50-70 majeure deficits -15
  (40) full-time werk
• Ziekenhuisverblijf - 80 minstens 1
  opname - 65-80 heropname
• Symptomen 10-25 asymptomatisch in follow-up
• Verloop - eerste 5-10 jaar flucturerend - dan
  stabiel of lichte verbetering
• Suïcide 10 10 jaar na eerste episode
• Psychiatrische patiënten schizofrenen slechtste
  prognose

32
Cerebrale ontwikkelingsstoornisSchizofrenie

• Structurele afwijkingen - functionele
  weerslag - statische afwijking
• Genetische factoren
• Omgevingsfactoren - zwangersch.ziekten
  infectie, (pre)eclampsie, placenta, voedse
  l, stress - pre-, perinatale
  complicaties
• Kwetsbaarheid voor schizofrenie

33
Neurodevelopmental model van psychose Etiologie
van schizofrenie
ontwikkelingsdefect in de mediale temporale kwab
schizofrenie
defect in gen of genetische expressie
voeding, infectie, placentale insufficiëntie
organische aandoening, misbruik van middelen
anoxie, hemorragie
0
3
15
45
6
2
geboorte
foetus (maanden)
perinataal
volwassenheid (jaren)
34
kwetsbaarheidsmodel
Genetisch-Somatisch
Psychosociaal
premorbiede kwetsbaarheid
Premorbied
Stress
Acute psychotische decompensatie
Acute episode
invloeden
Psychosociale
Relapse
Evolutie op lange termijn
Deficits
Remissie
35
Gevolgen voor behandeling

• Vroegtijdig opsporen preventie - specifieke,
  sensitieve tekens/afwijkingen wijzend op
  cerebrale ontwikkelingsstoornis
• Biologische achtergrond - psychose - belang van
  antipsychotica - kwetsbaarheid (hersenletsel)
  stabiel profylaxis nodig
• Verdere behandeling langdurig bijsturen,
  betrekken familie, sociale context - manipuleren
  (omgevings)stress - voorzien in aangepaste
  opvang, steun

36
Biopsychosociale interventies

• Biologische behandeling
• Antipsychotica acuut en onderhoud
• Andere middelen
• Psychologische behandeling
• Individuele psychotherapie steunend, analytisch,
  CBT, psycho-educatie
• Coping en sociale vaardigheden
• Sociale begeleiding
• Familie interventie
• Rehabilitatie

37
Schizophrenia outcome in Belgium

• Point prevalence 2.5 per 1,000 (1994)
• Global outcome
• 10 Remission
• 25 Partial remission
• 25 Chronic course
• 40 Chronic course with severe disability

38
Schizophrenia outcome in Belgium

• Treatment
• Life-time 5 admissions
• 75 more than 2 years in hospital
• 8 mg haloperidol equivalents per day
• 44 on depot
• Social
• 80 Unemployed
• 80 Single

39

• Costs of schizophrenia in Belgium
• Important indirect costs
• Total direct costs
• All patients 9,1 Billion BEF
  (225 milj.USD)
• Per patient per year 360.000 BEF (9000
  USD)
• 10 times more than for an average citizin

40
Schizophrenia Belgium

• Costs 1994 split
• Hospitalisation 89.7
• Ambulatory care 2.2
• Medication 5.4
• Sheltered housing 2.7

41

• Costs of schizophrenia in Belgium
• 1,9 total health care costs
• 38 expenses psych.beds
• 10 expenses psych.consultations
• 0,5 expenses medication
• CV disorders 16 of health budget
• Same expenses per patient per year for MS
• Chronic kindney insuff. 9,45 billion BEF/year
  (7 times lower prevalence )

42
GeestesstoornissenChronische pathologie

• Mentale retardatie, handicap
• Persoonlijkheidsstoornissen
• Misbruik - Afhankelijkheid van middelen
• Affectieve stoornissen
• Chronische psychosen

43
Chroniciteit

• Ernstige psychiatrische aandoening -
  langdurige ziektegeschiedenis (laag
  funct.niveau, episoden van acute path.) - impact
  op activiteiten van dagelijks leven
  (invaliderend op zelfredzaamheid, autonomie) -
  ondanks adequate behandeling moeilijk zich
  bevredigend in maatschappij te integreren

44
Psychosociale rehabilitatie

• Haalbare aanpak ?
• Relatie met psychiatrische hulpverlening - wie
  beste zorg, beste resultaten ? - concurrentie
  i.k.v. beperkte financiële middelen voor
  chron. zorg - ideologisch care - cure

45
Psychosociale rehabilitatie

• Psychiatrie - Overbehandelen-
  Institutionalisering- Maakt pten afhankelijk-
  Totale instelling, asiel- Stigma,
  ps.hosp.macht- Beperkte (ther) activ.- Budget

• Rehabilitatie- antizorg, antimed.- alleen
  rehab. nodig- uitschakeling gespec. zorg voor
  chron.pt- antiziekte begrip te laat
  verwijzen onrealist. verwachting overstim.,
  milit.allureweigeren zwaksten (cave
  werkfilosofie)

46

• De-institutionaliseren
• Homeless - groter aantal meer jongeren,
  vrouwen - 50 psychotisch, majeure pathol. -
  ex-residenten, jongeren nooit behandeld (Bachra
  ch 92, Scott93)
• Transinstitutionalisatie toename psych.
  patiënten - in hostels - gevangenis (Pepper92,
  Weller92)
• Reductie aantal bedden (London) - 150 bezetting
  van acute (0,42 per duizend) acuut - geen opvang
  voor psych. patiënten

47
Desinstitutionalisering Realiteit, daklozen

• 3 subpopulaties psychiatrisch zieken
• Residentiële zorg in het verleden, dakloos na
  ontslag
• Jonge patiënten met inadequate zorg, gebrekkige
  toegang tot zorg
• Niet-psychotische groep, stoornis eerder gevolg
  van het dakloos zijn

48
Problemen psychiatrische handicap

• Beperkingen psych. fys. stoornis psych.
  soc. rol primair probleem fys. soc.
  rol secundair probleem
• Psychisch niet zichtbaar, meetbaar niet kunnen
  - niet willen? beperking - motivatie
• Niet voorspelbaar - stabiel, progressief,
  deficit - wisselende sociale aanpassing

49
Rehabilitatie

• VS verwerven van vaardigheden, leerprocesUK
  hoe diensten en organisatie gebruiken om
  sociale rol effectief te verwerven, behouden
• Meer dan terugdringen van symptomen
• Verzameling van techniekenkrijgt politieke
  dimensie organisatie, rechten, desinstit.
• Sociale dimensie even belangrijk als biologische

50
Rehabilitatie

• Een stabiel leven van goede kwaliteit in een
  omgeving die een gevoel van zinvolheid geeft
• Verschuiving van symptomen naar mate van
  functioneren en kwaliteit van het leven
• Evolutie van aan episoden gebonden zorg naar
  continue zorg, aangepast aan de specifieke noden
  van de patiënt, zo lang hij/zij dit nodig heeft
• Strategieën op lange termijn

51
Psycho-sociale rehabilitatie

• Effectief in behandeling chronische patiënten
• Effect langdurig intramuraal programma minstens
  gelijk aan extramuraal sociaal, professioneel
• Grotere tevredenheid patiënt, familie
• Minder rehospitalisatie extramurale groep
• Kosten extramuraal kleiner/gelijk intramuraal
• (Stein e.a., Hoult e.a., Leff .)

52
Rehabilitatie van patiënten

• Jonge patiënten met schizofrenie
• Normale verwachtingen van het leven werk, geld,
  relaties, intimiteit, ...
• Mislukken als gevolg van ziekte, geringe
  ego-sterkte en gevoeligheid voor stress
• Streven naar doelstellingen en falen
• Initiële hoop verdwijnt

53
Rehabilitatie van patiënten

• Evolutie naar meer chronische aandoening
• Verder uitblijven van succes
• Frustratie
• Depressie en wanhoop
• Onmogelijkheid te slagen
• Geen doelen meer na 30
• Opgeven en rationaliseren

54
Rehabilitatie van chronische patiënten

• Voortdurende symptomen
• Geringe zelfwaardering
• Weinig sociale vaardigheden
• Geringe professionele vaardigheden
• Gevoeligheid voor stress
• Stress als gevolg van de status van
  psychiatrische patiënt
• Disfuncties variëren met de tijd
• Vervreemding van de maatschappij

55
Rehabilitatie

• D. Bennett
• Het proces van het helpen van een fysiek of
  psychiatrisch geïnvalideerd persoon om het beste
  van zijn/haar residuele mogelijkheden te maken en
  optimaal te functioneren in een zo normaal
  mogelijke context

56
Rehabilitatie

• Anthony, psychiatrische resocialisatiemissie
• Het verbeteren van het functioneren van
  psychiatrisch geïnvalideerde personen, zodat zij
  met goed succes en tevredenheid kunnen
  functioneren in de omgeving van hun keuze, met de
  minste professionele interventie

57
Psychosociale rehabilitatie(Bachrach, 1992)

• Maximum aan mogelijkheden ontwikkelenIndividueel
  aangepaste interventies
• Belang van omgevingsfactoren
• Beklemtonen van mogelijkheden van patiënt
• Herstellen van hoop
• Nastreven van professionele inschakeling,
  dagactiviteit
• Omvattende zorg
• Patiënten worden betrokken (niet voor maar met)
• Continu, aanhoudend proces in tijd, over settings
  heen

58
Individueel aangepast

• Geen stereotype, uniforme benadering op maat
  gesneden aangepast aan - mogelijkheden, noden
  van pt - specifieke context
• Belang van assessment - mogelijkheden, noden
  van pt
  familie
  omgeving - wensen van patiënt,
  familie, .

59
Belang van omgeving

• Patiënt aanpassen aan omgeving
• Omgeving aanpassen aan patiënt (wonen, werken,
  vrije tijd, soc. netwerk, ..)
• Evenwicht tussen over- en onderstimulatie -
  instelling familie soc. prof.
  context

60
Gericht op sterke kanten, hoop

• Bekwaamheden, capaciteiten verbeteren
• Interesses uitbouwen
• Gericht op het gezonde stuk van Ego
• Herstellen van hoop - na functioneel verlies
  - na zelfwaardegevoel geschaad -
  i.t.t.klachten, deficit gericht

61
Betrokkenheid van patiënt

• Actieve deelname, cfr. wensen
• Bevragen, bespreken van wensen
• Bij elke fase opnieuw vragen, evalueren, bepalen
• Niet voor patiënt, maar met patiënt

62
Goals for patients

• Reconciliation with families
• Maintaining secure housing
• Obtaining employment - pursuing occupational
  objectives
• Establishing social networks

63
Case Management

• Travel guide, travel companion
• Functional and needs assessments
• Implementation, coordination - linkage of care
  network
• Family involvement
• Skills training and counselling

64
Vocational rehabilitation

• Work - provides income and permits autonomy-
  provides unique time and space structuring-
  broadens social contacts- recognisable place and
  role in society- forces activity and involvement

65
Importance of social skill training

• Social skills - never learned - lost -
  disuse - pathology
• No relations
• No professional integration
• No recreational activity
• Poor social network - family - patients

66
Results of social skills training

• Skills can be learned in training situations
• Moderate generalisation can be expected
• Generalisation enhanced if skills used in natural
  setting- reinforced by peers, relatives
• Poor skills learning when floridly psychotic
• Durability of skills depends on duration of
  training
• Reduces- relapse- social anxiety
• Improves social funcitoning

67
Rehabilitatie, gemeenschapsgerichte zorg

• Focus op - aanpassen van individu en
  omgeving - coping, vaardigheden, probleem
  oplossen
• Netwerk van continue omvattende gecoördineerd
  e individuele aangepaste programmas
• vermijden van - overstimulatie (recidief
  risico) - onderstimulatie (regressie, deficit)

68
Rehabilitatie Principes en Strategieën

• L. Stein
• Behandeling in de context van de patiënt
• Start met prioriteiten van de patiënt
• Betrek patiënt in de planning van de zorg
• Betrek omgeving / familie in het zorgenplan
• Informeer alle belangrijke derden
  (behandelingsdoelstellingen en strategieën)

69
Rehabilitatie Principes en Strategieën

• De 4 Ns van R .Vermote
• Niet-behandeling
• Noodspecificiteit
• Normalisatie
• Netwerk

70
Rehabilitatie Principes en Strategieën

• Niet-behandeling
• Care verus Cure
• Verschuiving van symptomen naar graad van
  functioneren
• Kwaliteit van het leven
• Zorg in de gemeenschap
• Assertief outreach
• Continuïteit van de zorg

71
Rehabilitatie Principes en Strategieën

• Noodspecificiteit
• Beoordeling van noden en sterkten
• Benadering aangepast aan noden
• Geïndividualiseerde interventies
• Probleem oplossen en vaardigheidstraining
• Case-management in mini-teams

72
Interventie van de familie

• Gevoelens binnen de familie na de diagnose
• Ontkenning
• Rouw / verdriet
• Schuld
• Vrees voor stigmatisatie
• Verwardheid

73
Rehabilitatie Principes en Strategieën

• Normalisatie
• Zorg in de gemeenschap
• Vermijd vervreemding
• Vaardigheidstraining in vivo
• Professionele rehabilitatie in vivo
• Dagelijkse activiteiten
• Recreatieve tijd

74
Rehabilitatie Principes en Strategieën

• Netwerk
• Psychiatrische diensten
• Projecten voor beschermd wonen
• Gemeenschapsdiensten voor geestelijke
  gezondheidszorg
• Vrijwilligerswerk
• Sociaal netwerk en diensten

75
(No Transcript)
76
Interventie van de familie

• Gevoelens binnen de familie na de diagnose
• Ontkenning
• Rouw / verdriet
• Schuld
• Vrees voor stigmatisatie
• Verwardheid

77
Expressed Emotion

• Attitude van familieleden t.o.v. patiënt
• Uitspraken, houding - kritisch -
  overbetrokken
• Maat voor belasting in de omgeving Hoge EE,
  geïnact. buitenshuis, geen medicatie ------------
  --gt GROOT HERVAL RISICO Lage EE, , act.
  Buitenshuis, medicatie --------------gt LAAG
  HERVAL RISICO

78
Subgroups
Original EE study
1. On Drugs 12
Low EE 13
2. Not On Drugs 15
3. On Drugs 15
Total Group
lt 35 H 28
4. Not On Drugs 42
High EE 51
5. On Drugs 53
gt 35 H 69
Nine-month relapse rate of total group of 128
schizophrenic patients. Low EE 71 patients
high EE 57 patients
6. Not On Drugs 92
79
Kenmerken van low EE milieu

• Respecteert patiënt, accepteert zich
  terugtrekken
• Aanvaardt bestaan van pathologie
• Meer empathie voor lijden
• Meer tolerantie voor afwijkend gedrag
• Stelt geen te hoge verwachtingen
• Kan grenzen stellen
• Kan omgaan met acute symptomen
• Eerder bezorgd dan bevreesd

80
Interventie van de familie

• Problemen met concept van EE
• Langdurig interview / training
• EE als stigma
• Alleen aandacht voor families met hoge EE
• Geldigheid van het concept
• Predictieve waarde

81
Interventie van de familie Educatie

• Familiegroepen
• Gedeelde ervaringen
• Verlichting van gevoelens van isolatie niet
  alleen zijn
• Verlichting van gevoelens van schuld en stigma
• Delen van wijzen van omgaan met praktische
  problemen
• Uitwisselen van methoden
• Een forum om gevoelens uit te drukken en te
  verwerken
• Vrije en krachtige gedachtenwisseling zonder
  aanvallen
• Een uitgebreid sociaal netwerk
• Newcomers discouraged by oldtimers

82
Aspecten van effectieve familie-interventie

• Geven van informatie, regelmatig bijsturen
  (belang van stress, medicatie, kwetsbaarheid)
• Scheppen grenzen tussen de generaties
• Verbeteren van communicatie
• Vergroten van probleemoplossend
  vermogen(oplossen van concrete problemen, op
  concrete manier)
• Verlagen van verwachtingen, stellen van haalbare
  doelen
• Reduceren van contact, meer fys. en psych.ruimte
  voor familie en patiënt
• Vergroten van sociaal netwerk van familie en
  patiënt

83
Interventie van de familie Educatie

• Een analyse van de evaluatie van de behoeften,
  op basis van een normatieve benadering, wees uit
  dat bij twee derde van de naastbestaanden met
  hoge EE een grote behoefte bestond op ten minste
  één of meer van de volgende vijf terreinen
• Kennis over schizofrenie
• Subjectieve belasting
• Persoonlijke stress
• Gedragsstoornissen
• Coping
• Geen van de naastbestaanden met lage EE hadden
  hoge behoeften op alle vijf de criteria
• (Smith et al 1993)

84
Interventie van de familie Educatie

• Families zijn een natuurlijk ondersteuningssystee
  m en zijn een belangstellende, betrokken en
  beschikbare bron die niet gemakkelijk kan worden
  vervangen. Familieleden kunnen veranderingen in
  de klinische toestand van de patiënt nauwkeuriger
  en sneller opmerken dan de patiënten zelf.
  Bovendien vormt de familie een natuurlijke
  omgeving voor contextgebonden leren, wat
  belangrijk kan zijn voor een functioneel
  herstel.
• (Schooler et al, 1995)

85
Interventie van de familie Effecten

• Vermindering van recidiefpercentage (symptomen,
  nieuwe opnamen)
• Vermindering van stress en belasting van de
  familie / high expressed emotion (HEE)
• Beter inzicht in de aandoening
• Betere therapietrouw
• Betere sociale aangepastheid / kwaliteit van het
  leven
• Beter balans kosten/baten

86
Implicaties voor de behandelingPsychosociale
stressoren

• Objectieve stressoren / Levensgebeurtenissen
• Huwelijk
• Verliefdheid
• Dood van naaste
• Verlies van baan
• Belang van perceived (ervaren) stress
• Omgaan met stresserende omstandigheden

87
Vroege tekens van herval

• Frequente vroegtijdige tekens
• Dysforie
• Depressie
• Angst
• Slaapstoornissen
• Sociale terugtrekking
• Cognitieve symptomen
• Verminderd ziekte-inzicht
• Beperkte psychotische symptomen

30
88
Filosofie van psycho-educatie

• Fundamenteel recht van patiënten
• Bied perspectief
• Geïnformeerde consumenten
• Integraal deel van therapeutisch proces
• Biopsychosociale stoornis
• Positieve maar realistische verwachtingen voor de
  toekomst
• Gericht op kwaliteit van het leven

89
Filosofie van psycho-educatie

• Mensen hebben recht op toegang tot de kennis die
  hen kan helpen hun ervaring van hunzelf en van
  hun wereld te begrijpen en te integreren.
• Inzicht geeft kracht. PE geeft het individu de
  kans een actieve rol te spelen in het beleid van
  zijn of haar ziekte.
• PE is een integrale, zo niet een centrale
  component van het psychotherapeutische proces.
• Een psychose is een biopsychosociaal fenomeen.

90
Filosofie van psycho-educatie

• De ervaring van een psychose is voor elk individu
  uniek.
• Alle patiënten hebben het recht volledig
  geïnformeerd te zijn over hun ziekte, de
  behandeling en het uiteindelijke resultaat.
• Een psychose kan een diepgaande invloed hebben op
  families en vrienden van de betrokkene.
• Positieve verwachtingen voor de toekomst
  vergroten de kwaliteit van het leven.
• Herstel is een gezamenlijke inspanning.

91
Liberman-modules

• Vaardigheidstraining gericht op onafhankelijk
  leven
• Modulaire structuur
• Gedragstherapie en psycho-educatie
• Training van trainers
• Video
• Werkboek voor deelnemers

92
Liberman-modules

• Modules
• Omgaan met medicatie
• Omgaan met symptomen
• Conversatievaardigheden
• Recreatie voor ontspanning
• ...

93
Liberman-modules

• Educatieve activiteiten
• Inleiding tot de vaardigheid
• Videodemonstratie en VA
• Rollenspel
• Keuze van instrumenten
• Probleemsituaties
• Praktijkoefeningen
• Huiswerk