Slayt Basligi Yok

1
ISLETMELERIN BÜYÜMESI 4. HAFTA
2
BÜYÜME NEDENLERI Isletmeler, çevrenin etkisiyle,
finansman, pazarlama veya üretim faaliyetlerinden
kaynaklanarak büyümeyi amaçlayabilirler.
Çevre Etkisi Büyüme, isletmenin çevre baskilarina
karsi koyabilmesi kadar, çevreye uyma yetenegini
saglar. Büyüyen isletmeler, rakiplerle daha kolay
mücadele ederken, müsterilerine de kaliteli
hizmetler sunabilir. Finansal Nedenler Fonlarin
kullanilmasinda etkinlik Rekabette finansal
üstünlük saglamak Büyüme ile kari artirma imkani
saglamak Kredi kurumlarinda ve borsada prim
saglamak
3
Üretime Iliskin Nedenler Üretim hacminin
artirilmasi Girdilerle büyük miktarda alislar ile
maliyet tasarrufu saglamak Ar-Ge faaliyetlerine
agirlik verilmesi Yan ürünlerin
gelistirilmesi Pazarlamaya Iliskin
Nedenler Pazarlama teknikleri daha verimli
kullanilabilir Ulusal ve uluslar arasi pazarlara
girme kolaylasir Pazar stratejileri
gelistirilebilir Satis giderlerinden tasarruf
saglanir
4
ISLETMELERDE BÜYÜME BIÇIMLERI VE YÖNLERI
Büyüme iç büyüme ve dis büyüme biçiminde
olabilir.
IÇ BÜYÜME Isletmenin kendi içinde büyümesidir.
Yönetim ve örgütlenme üzerindeki etkisi
azdir. Isletmede görülen islerin genisletilmesi,
yogunlastirilmasidir. Önceden görülebilen ve
planlanarak uyum saglanabilen zamana yayilmis bir
büyümedir. Iç büyümenin hizi genelde üst yönetim
büyüme hizindan düsüktür.
5
DIS BÜYÜME Dis büyüme, baska bir isletmeyi ele
geçirmedir. Bir isletmenin baska bir isletmeyi
yutmasi söz konusudur. Isletmeler ayni alanda
faaliyet göstermeyebilirler. Ana isletme ile
birlesen isletme arasindaki iliskinin derecesi
yönetim ve örgütlenmeyi etkiler.
6
Bir isletme ister iç isterse de dis büyüme
seklinde gelissin belirli büyüme kaliplari
içerisinde bulunur.
Bu yönler söyledir
YATAY BÜTÜNLESME
DIKEY BÜTÜNLESME
KARMA BÜTÜNLESME
7
YATAY BÜTÜNLESME
Yatay Bütünlesme iki sekilde olabilir

• Ayni konuda üretim yapan bir isletmenin bir baska
  isletmenin denetimini ve mülkiyetini ele
  geçirmesi ya da ek olanaklar gelistirmesi.Örnegin
  otomobil lastigi üreten bir sirketin, otomobil
  lastigi üreten baska bir sirketi satin almasi.
• 2. Ayni dagitim düzeyinde yer alan saticilarin
  satis eylemlerinin birlestirilmesi. Örnegin Bir
  bölüm perakendeci tüccarin bir araya gelerek
  ortak bir büyük magaza zinciri olusturmasi.

8
YATAY BÜTÜNLESMENIN SEKILLE GÖSTERILMESI
Niceliksel bir büyüme ve yenilesme olurken
niteliksel açidan hiçbir degisim olmamaktadir.
Üst yönetim
Üst Yönetim
Fabrika
Fabrika 3
Fabrika 1
Fabrika 2
9
Yatay bütünlesmenin yararlari
1. Yönetici personelden daha yogun yararlanma
2. Müsterilere daha iyi hizmet sunabilme 3.
Büyüyen pazar payina karsilik verebilme
4.Büyük isletmelerin üstünlüklerinden
yararlanabilme (pazarlik gücü ve büyük girdi
alimlari) 5. Daha fazla kâr saglayabilme
6. Riskin dagitilmasi 7. Isletme birimlerini
karsilastirarak denetlemenin yapilabilmesi
10
Yatay Bütünlesmenin Sakincalari

• Sermayeye olan gereksinimin artmasi
• Isçi-isveren iliskilerinde daha fazla özen
  gerekmesi
• Isletme sahibi,yönetici ve çalisanlar arasinda
  iliskinin zayiflamasi

11
DIKEY BÜTÜNLESME Üretici isletmenin, kullandigi
girdilerden herhangi birini kendisine satan bir
isletmeyi satin almasi ya da kendi ürettigi mali
satan bir isletmeyi örgütüne katmasi durumunda
DIKEY BÜTÜNLESME gerçeklesmis olur. Girdi
kaynaklarina yönelik olarak gerçeklestirilen
genisleme geriye dogru bütünlesme adini alir.
Isletmeyi ürettigi mali kullananlara dogru bir
adi daha yaklastiran genisleme ileriye dogru
bütünlesme adini alir. Tam bir dikey bütünlesme
örnegine hiçbir zaman rastlanilmaz.
12
Dikey Bütünlesmenin Nedenleri
1. Isletmelerin hammaddelerin nicelik, nitelik
ve özellikleri üzerinde denetim yapma istegi
2. Daha uygun pazar payina
kavusmak 3. Rekabette üstün bir
konuma gelmek 4. Dagitim
yöntemleri üzerinde daha iyi bir denetim saglama
istegi Dikey bütünlesme ile Daha düsük maliyet
giderlerine Ar-ge olanaklarina ulasilir. Bununla
birlikte Büyük bir parasal kaynak aktarmayi,
yeni riskler üstlenmeyi, örgütün esgüdümlenmesi
sorunlarini ortaya çikarir.
13
Geriye dogru bütünlesme
Ileriye dogru bütünlesme
Üst yönetim
Uzmanlasmis yönetim
Uzmanlasmis yönetim
Mal üretimi
Mal satisi
Mal üretimi
Hammadde üretimi
Mal üretimi
Ileriye ve geriye dogru bütünlesme
Üst yönetim
Mal satisi
Mal üretimi
Hammadde üretimi
14
DIKEY BÜTÜNLESMENIN SINIRLARI
Malin satisi
Üretim (Malin Montaji)
Yari bitmis mal parçalari
Hammadde
Bütünlesilemeyen bölüm
Bütünlesilen bölüm
15
KARMA BÜTÜNLESME
Yatay ve dikey bütünlesmenin karmasi olan
bütünlesmeler iki çesittir
YANSAL BÜTÜNLESME Ilgisiz ürünlerin ya da yan
ürünlerin üretimini ya da pazarlamasini
gerçeklestirme YANSAL büyümedir. ÇESITLENDIRICI
BÜYÜME Isletmenin ana ürün kusagi ile ilgili
ya da rakip olan ürünlerin eklenmesi ile
gerçeklesen büyüme ÇESITLENDIRICI büyümedir.
16
II. ISLETMELERDE BIRLESME VE ISBIRLIGI ÇESITLERI
(DIS BÜYÜME)
Birlesmenin amaçlari

• Güçlerin birlestirilmesi ile verimliligi
  arttirmak
• üzere üretim iliskilerinin düzenlenmesi amaci
• Kredi ve finansman olanaklarinin arttirilmasi
• Pazarda ekonomik bir güç olusturma istegi
• Riski dagitabilme istegi
• Vergi yükünü azaltabilmek

17
Isletmelerin çesitli düzeydeki anlasma ve
birlesmelerini yediye ayirarak inceleyebiliriz.
1. Centilmen Anlasmalari
2. Konsorsiyum
3. Kartel
4. Konsern
5. Tröst
6. Tam Birlesme (merger, füzyon)
7. Holding
18

• 1.CENTILMEN ANLASMALARI
• Belirli bir ya da birkaç konuda anlasma yapan ve
  anlasma
• kosullarina uymayi karsilikli söze ve güvene
  dayali olarak
• yüklenen kisilerin yaptiklari anlasmalardir.
• Hammadde ve satis pazarlarini paylasmak, fiyat
  rekabetini ortadan kaldirmak, satis kosullari,
  üretim, personel gibi konularda isbirligine
  gitmek gibi alanlarda uzmanlasmaya çalisirlar.
• Anlasmaya uymamanin dogrudan bir yaptirimi
  olmamakla birlikte anlasma ile saglanabilecek
  pazar egemenligi ve tekelci gücün yitirilme
  tehlikesi en güçlü yaptirimdir.
• Bu anlasmalar, yasalarin kartel ve benzeri
  anlasmalari
• yasakladigi ya da kamuoyu baskisinin yogun
  oldugu
• ülkelerde kullanilmaktadir.
• Anlasma yazili-sözlü, sürekli-geçici olabilir.

19
2. KONSORSIYUM
Iki ya da daha çok kurulusun, hukuksal ve
ekonomik bagimsizliklarini yitirmeksizin belli
bir amaci gerçeklestirmek üzere, geçici olarak
isbirligine girmeleridir. Isletmeler finansal
olanaklarini, teknolojik üstünlüklerini
birlestirir ve bir konsorsiyum olustururlar.
KONSORSIYUM
20
KARTELLER
Kartel, ayni üretim dalindaki girisimlerin
rekabeti ortadan kaldirmak
ya da azaltmak yoluyla pazari etki altinda
birakmak üzere ve bagimsiz hukuksal varliklarini
koruyarak birlesmeleridir.
21
Kartelin ögeleri söyle özetlenebilir.
1. Birden fazla bagimsiz isletmelerin
bagimsizliklarini korumasi 2. Aralarindaki
rekabeti sinirlandirmayi amaçlamalari 3. Ayni
üretim dalindaki isletmelerin yer almasi 4. Pazar
payinin çogunlugunu saglayan isletmelerin bir
araya gelmesi
Kartelin üyesi olmamakla birlikte kartel
üyesiymis gibi kartelin almis oldugu kararlara
aynen uyan isletmelere gölge girisimler denir.
Ancak kartelin alacagi kararlara karsi
çikabilecek güçteki isletmeler kartelle rekabet
edebilir.
22
KARTEL ÇESITLERI
A. Kosul Kartelleri B. Kota ya da
kontenjan kartelleri C. Fiyat
Kartelleri D. Satis Kartelleri E.
Uluslararasi Karteller
23
Kosul kartelleri Bu kartellerde üyelerin
uygulamak zorunda olduklari gönderme ve ödeme
kosullari düzenlenir ve üyelerce ayni biçimde
uygulanir. Fiyatlar konusunda herhangi bir
düzenlemeye gidilmez. Bu tür bir karteli
giderleri satis fiyati içinde olan isletmeler
gerçeklestirirler.
24

• Kota ya da Kontenjan Kartelleri
• Amaç
• Fazla üretimin elde kalmasini önlemek
• Üretim ve satislari kisarak öncekinden daha fazla
  kâr elde etmek.

Kota ya da Kontenjan K.

Denetlenir
Üretim ve satisin sinirlandirilmasi
O pazardaki toplam malin niceligininin sinirlandir
ilmasi sonucunu dogurur.
Fiyat yükselir.
Daha fazla kâr elde etme imkani
25

• Fiyat Kartelleri
• Isletmelerin, mallarini belirli bir fiyattan
  asagi satmamak üzere
• anlasmalaridir. Fiyat kartelleri tekele
  benzerler.
• Anlasmanin yapilabilmesi için
• Anlasmada bulunan isletmelerin belirli bir
  büyüklügü asmis olmasi
• Ürettikleri malin nitelik olarak birbirinden çok
  farkli olmamasi
• gerekir.
• Amaç Zararlari azaltmak ya da kârlari
  yükseltmektir. Bu amaçla
• pazarda belli bir mal için tek bir fiyat vardir
  ve bu fiyat kartel önce-
• sinde geçerli olan fiyattan çok daha yüksektir.
• Zorluklari
• Tüm isletmelerde maliyet giderlerinin tekdüze
  olmamasi.
• Türleri Ekonomik bunalim kartelleri,açik
  eksiltme kartelleri ve
• fiyat indirme kartelleridir.

26

• Satis Kartelleri
• Özel bir satis örgütüne sahip olan ve üyelerine
  bagimsiz
• satis islemlerinde bulunma yetkisi tanimayan bir
  kurulustur.
• Kartellerin en yogun ve en kati türüdür.
• Fiyat kartellerinin aksayan yönlerini ortadan
  kaldirmak amaçlanmistir.

27
Uluslararasi Karteller Uluslar arasi
pazarlardaki rekabeti sinirlandirmak ya da
kaldirmak amaciyla kurulan ve disalim, dissatim
ya da hem disalim hem de dissatim yapmayi
amaçlayan kartellerdir. Kartelin Yararlari 1.
Kartel satislari arttirip, kapitalin karliligini
yükseltir. Rekabet savaslarini ortadan
kaldirir. 2. Sermayenin iyi
kullanimi üretimi ucuzlatir. 3. Üretim
istenildigi gibi ayarlandigindan riskler
azalir. 4. Satislarin düzenli olmasi çalisanlar
için bir güven yaratir.
28
Kartelin Sakincalari
1. Rekabetin olmamasi üretimin akilci(ussal)
yürütülmesini engeller. 2. Fiyatlarin
yapay olarak yüksekligi verimsiz isletmeleri
ayakta tutar. 3. Kartel disinda kalan
isletmelerin yasama olanagi yoktur. 4.
Niteliksiz mallar bile yüksek fiyatlarla satisa
sunulur. 5. Tekel olusturan karteller ülkelerin
ekonomik, toplumsal yapisina zarar
verirler. Hatta siyasal bir güç unsuru da
olabilirler.
29

• KONSERNLER
• Konsernler, bagimsiz hukuksal varliklari olan
  isletmelerin,
• ortaklasa bir ekonomik yönetim altina girmeyi
  kabul etmeleri
• ile meydana gelen isletmeler kümelesmesidir.
• Her isletme adini korumakla birlikte konserne
  girdikten sonra
• ekonomik bagimsizligini kaybeder.
• Isletmelerin bir konsernin altinda toplanmasi
  çesitli yollarla gerçeklesir. En çok uygulanan
• Eski ve maliyet giderleri düsük isletmeleri satin
  alip kapatmak
• Üretimi en verimli, en basarili isletmelerde
  yürütmektir.

30

• TRÖSTLER
• Iki ya da daha çok isletmenin dogrudan tekel
  kurmak amaci ile
• hukuksal özerkliklerini yitirerek, kapital ve
  yönetimlerini birlestirmesi ile olusur.
• Özellikleri
• O zamana kadar ekonomik ve hukuksal
  bagimsizliklari olan isletmeler bütünlesir ve
  ortadan kalkarlar.
• Tekelci fiyat uygularlar.
• Yüksek kârlar saglarlar.
• Kendi çikarlarina ters düsen buluslarin
  uygulanmasini engellerler.
• Bu nitelikleri ile tröstler bir çok ülkede yasa
  disi olarak tanimlanmistir.

31
Tröstlerin Baslica Çesitleri A- Yatirim
tröstleri Yatirim tröstü bir tasarruf ve
finansman kurulusudur. B- Oylama tröstü Belli
bir alanda çalisan çesitli isletmelerin
yönetimlerini, genel kurullarda çogunluk
oylarina sahip olma yoluyla ele geçirmeyi
amaçlayan kuruluslardir.
32
Tam Birlesme
Iki ya da daha fazla isletmenin bir
araya gelerek bir tek isletmeyi
meydana getirmesidir.
Iki yolla olusur 1. Isletmeler kaynaklarini
ve varliklarini bir araya getirerek yeni bir
büyük isletme olustururlar. 2. Bir isletme baska
bir isletmeyi satin alir ve ana isletme içinde
eritir.
33

• Isletmeler bu birlesme ile
• Satis ve reklam giderlerini azaltma
• Ar-ge çalismalarini ortak yürütebilme
• Genel yönetim giderlerinden artirim
• saglama olanagi elde ederler.
• Bu tür isletmeler, tekel olusturabilme
• özellikleri nedeniyle çesitli ülkelerde
• yasalarla engellenir.

34
7. HOLDING
Baska isletmelerin yönetim ve denetimini ele
geçirmek amaciyla.O sirketlerin oy hakkina sahip
pay senetlerini ellerinde bulunduran sirketlere
HOLDING adi verilir. Bir holdinge bagli
sirketler iki çeside ayrilir 1.Ana sirket Çok
sayida sirketin oy hakkina sahip pay senetlerinin
büyük bir bölümüne sahip olarak, bu sirketlerin
yönetim ve denetimlerini ele geçiren
sirkettir. 2. Yavru sirket Ana sirketin
denetimi altinda bulunan ve hukuksal
bagimsizligini koruyan sirkettir
35
A-HOLDING ÇESITLERI
Islevleri yönünden holdingler a-Saf Holding
Baska sirketlere katilma amaci ile kurulan
holdinglerdir.Islevleri katildiklari sirketlerin
yönetim ve denetimine katkida bulunmak ya da
egemen olmaktir. b-Karma holding Çesitli
sirketlere katilmalarinin yani sira dogrudan
dogruya mal ya da hizmet üretme islevini de
üstlenen holdinglerdir.
36
Denetledikleri Sirketler Yönünden isletmeler a-
Tek asamali Holding Ana sirket bir kez katilimda
bulunur, katilimda bulundugu sirketlerin baska
sirketlere katilimi söz konusu degildir.
Ana Sirket
Yavru sirket A
Yavru sirket C
Yavru sirket D
Yavru sirket B
37
b-Çok Asamali Holding( Salkim Holding) Asamali
holdingde asamali sirketin de baska sirketlere
katilimi vardir.
Ana Sirket
Ara Holding
Ara Holding
Yavru Sirket A
Yavru Sirket B
Yavru Sirket C
Yavru Sirket D
Yavru Sirket E
.
.
38
B- KARSILIKLI KATILIMLAR YÖNÜNDEN
HOLDINGLERIN SEMATIK OLARAK GÖSTERILMESI
Ana Sirket
A- Bir yavru sirket araciligiyla katilim
Yavru sirket
Yavru sirket
Bu katilim biçiminde herhangi bir sirket herhangi
bir holdingin çatisi altina girmekte ve
böylelikle holdinge belli ölçülerde katilmis
olmaktadir.
Yavru sirket
39
B-Iki yavru sirket araciligi ile katilim
Ana sirket
Yavru Sirket
Yavru Sirket

Yavru Sirket
Yavru Sirket
Yavru Sirket
Yavru Sirket
40
C- Ana sirket araciligi ile karsilikli katilim
Bu katilimda ana sirketin ortak oldugu yavru
sirketlerin birbiriyle karsilikli iliskileri ve
katilimlari söz konusudur.
Ana sirket
Yavru sirket
Yavru sirket
41
D-Ana sirket araciligi ile ortaklasa katilim
Ana Sirket
Bu tür bir katilimda ana sirket her bir yavru
sirkette pay sahibi olmakta, yavru sirketler
arasinda ortaklasa katilim bulunmaktadir.
Yavru Sirket
Yavru Sirket
42
C-HOLDINGLERDE ÖRGÜTSEL YAPI
Genel Kurul
Denetçiler
Yönetim kurulu
Teknik komite
Genel koordinatör
Finans komitesi
Finans komitesi
Teknik komite
Planlama
Denetleme
43
HOLDINGLERIN ISLETMELERE SAGLADIGI YARARLAR

• Küçük bir sermaye ile büyük bir sermaye
  denetlenebilir.
• Öz kaynaklarin kârliligi artar.
• Risk dagitilir.
• Büyük isletmelerin sahip olduklari tüm
  üstünlüklere sahiptirler.
• Sermayenin büyümesini ve sermaye
  pazarlarinin gelismesini saglarlar.
• Ana sirket, yavru sirketlerin gelir vergisi
  stopajlarinin ödeme tarihini bir yil ya da daha
  çok geciktirebilir.

44
HOLDINGLERIN YOL AÇTIGI SAKINCALAR
1. Katlanilan risk artar. 2. Güç ve denetim
belli kisi ve kümelerin ellerine geçer. 3.
Yavru sirketler ana holdingin çikari
dogrultusunda kullanilabilir. 4. Isletme
varliklarinin degerinin oldugundan daha yüksek
gösterilebilir. 5. Pazarda tam rekabet
kosullarinin olusmasina izin vermezler. Bu
yüzden pazara yeni girmek isteyen ya da ekonomik
yönden güçsüz isletmelere yasam sansi
tanimazlar. 6. Yönetimde azinlikta kalan
ortaklar etkinliklerini yitirmektedirler. 7.
Çesitli ayricaliklar holdinglere yarar saglarken
devlet gelirlerinin azalmasi sonucunu da
dogurmaktadir. 8. Holdingler tekel olusturarak
ülkenin ekonomik ve toplumsal yapisina zarar
verirler.