Slayt Basligi Yok

1
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME
2
KALP DAMAR HASTALIKLARI
Gelismis ülkelerde ölüm nedenleri arasinda
birinci sirada kalp-damar hastaliklari yer
almaktadir. Ülkemizde de 43 oranindadir.
Hastalik riski 35 yasin üstünde erkeklerde
kadinlardan yüksek ve sosyo-ekonomik olanagi
yüksek olanlarda daha yüksek oranda
görülmektedir.
3
Kalp-damar hastaliklarini kisaca tanimlayacak
olursak
A-Arteriosklerozis ve Aterosklerozis Her ikisi
de arter duvarlarinin sertlesmesi, kalinlasmasi
ve lipitlerin birikmesi sonucu olusur.
Lipitlerin(kolesterol, trigliserit) yanisira
karbonhidratlarin, fibrin ve bazi kan
elementlerinin arter duvarinda birikmesi aterom
plaklarini olustururlar.
4
B-Myokard Enfarktüsü Trombuslarin( pihtilarin)
sayilarinin çogalmasi, damarin tamamen
tikanmasina bagli dokulari oksijensiz kalarak
beslenemez ve oradaki hücreler ölür. Bu ölü
hücrelerin bulundugu dokuya enfarkt, bu olay
kalp kasinda olursa myokard enfarktüsü adini
alir.
5
C-Angina Pektoris Genllikle 40 yas üstü
erkeklerde görülen, birden bire gögüste sikisma,
sol omuzda agri ve parmaklarda uyusma seklinde
ortaya çikar. Damarlarin intima tabakasinda önce
kireçlenme sonra bag dokusu olusur ve dolasimda
kan miktarinin azalmasina, yeterli kan
gidememesine neden olarak hastada agri görülmesi
artar.
6
KORONER ARTER HASTALIKLARINDA GÖRÜLEN BELIRTILER
Kardiyak belirtiler Dispne Gögüs agrisi, Senkop,
Palpitasyon, yorgunluk, ödem, siyanoz,
hemoptizi, hipoksi, üfürüm
Extra kardiyak belirtiler Görme bozukluklari,
kanamalar, boyun venlerinde dolgunluk, yutma
güçlügü, ses kisikligi, karin agrisi
7
KORONER ARTER HASTALIKLARININ OLUSUMUNDA RISK
FAKTÖRLERI
1. Degismeyen Risk Faktörleri
Yas ( 50-60 yas üzeri )
Cinsiyet (Menopoz döneminde, erkeklerde daha
sik görülür)
Kalitim
8
2. Degisebilen Risk Faktörleri
Hipertansiyon (140-85 mmHg?)
Hiperkolesterolemi 200 mg/dl ?
HDL Kol ? ( 35 mg/dl ?)
LDL Kol ? (160 mg ? )
Trigliserit ( 200-250 mg/dl ? )
9
Diyabetes Mellitus
Sismanlik BKI 28?
Hareketsiz Yasam Egzersiz hepatik lipaz
aktivitesini azaltarak HDL kolesterolü
yükseltir. Hareketsizlik koroner arter riskini
artirir.
Kisilik özellikleri, serebrovasküler veya
periferal hastalik hikayesinin olmasi
10
Sigara Serbest radikal olusturan en önemli
kaynaklardandir. Içilen sigaranin sayisi
arttikça risk artar. Sigara birakilinca riskin
50 azaldigi bildirilmistir.
11
Koroner Arter Hastaliklarinin Lipoproteinlerle
Iliskisi LDL??130 mg/dl istenilen LDL
düzeyi 130-159 mg/dl sinirda LDL düzeyi ?160
mg/dl yüksek HDL?40-50 mg/dl (erkeklerde
istenilen düzey) 50-60 mg/dl (kadinda
istenilen düzey) ?35 mg/dl (riskli düzey)
12
HDL düzeyine etki eden etmenler Arttiranlar
Azaltanlar Zayiflik Sismanlik Östrojen And
rojen, progesteron Egzersiz Erkekte
puberte Alkol Sigara Hipogliseridemik
ajanlar Trigliserit düzeyini arrtiran
ajanlar Ailesel hiperalfalipoproteinemia TipII
Diabetes Mellitus HDL/LDL ?1/3 veya ?
ise risk azdir.
13
Koroner arter hastaliklarinin kolesterolle
iliskisi Kan Kolesterol düzeyi ?200
mg/dl istenilen düzey 200-239 mg/dl
sinirda ?240 mg/dl yüksek RISK
14
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI
Diyet ProteiniHayvansal kaynakli proteinlerle
yapilan çalismalarda (doymus yag yüksek oldugu
için) KAH yüksek bulunmustur. Bitkisel
proteinlerle yapilan çalismalarda KAH orani
düsüktür.
Diyet Karbonhidrati Fazla alinan
karbonhidrat sismanlik, diyabet ve
aterosklerozise, hiperkolesterolemi ve
hipertansiyona neden olmaktadir.
15
Diyet yagiDiyet yaginin fazla olmasi
aterojenik etki yapmaktadir. Doymus yag
asitlerinin etkisi (tereyag, içyag gibi) Diyette
doymus yaglar karacigerde çok düsük dansiteli
lipoproteine dönüserek dolasima geçer, LDL
düzeyi artar Apolipoprotein B yapimi artar.
16
Doymamis yag asitlerinin etkisi Çoklu derecede
doymamis yag asitleri ( ayçiçekyagi, misirözü,
soya yagi, balik, balik yagi) besin içindeki
EPA-DHA lipid peroksidasyonu önler, dogal direnç
olusur. Kanser, kalp-damar hastaliklari,
enfeksiyonlar olusturur Yaslilarda hastalik
insidansini düsürür. Kan basincini
düsürür Tekli doymamis yag asitleri (zeytinyagi)
LDL düsürür trombosit toplanmasini azaltir.
17
Diyet Kolesterolü Kolesterol diyetle alinmakta
(ekzojen kolesterol) ve organizmada (endojen
kolesterol) yapilmaktadir. Kolesterol fazla
alindiginda damar çeperlerinde kolesterol
yerlesir ve birikir. Apolipoprotein B
yükselir. Diyetle verilen kolesterol miktari
sifirlandiginda vücutta karaciger endojen
kolesterol yapmaya baslar.
Diyet Posasi Posa kolesterol yapimini azaltir,
lipit düzeyini düsürür.
18
Vitaminler E vit. eritrositlerde peroksidasyonu
önler A vit. Peroksidasyonu ve pihtilasmayi
önler. C vit. Kolesterolü düsürür.
Mineraller Kalsiyumun asiri alinmasi kan
kolesterol ve trigliserit düzeyini
azaltir. Demir Arastirmalara göre agir anemide
kan lipitleri yükselmekte, hafif anemide ise
kolesterolü azalir. Erkeklerde ve menopozda
serum demirinin yüksek omasi KAH riskini
artirmaktadir. Cu yetersizligi kan kol. Artar,
HDL düzeyi düser, hepatik kolesterol yapimi
artar.
19
Çay, kahve Kafein kalp hastalarinin
kontraksiyonunu artirir. Kan trigliserit
düzeyini düsürür, kolesterolü yükseltir. Yesil
çaydaki polifenoller antioksidant olarak LDL
oksidayonu önler
Alkol Az alindiginda HDL artar, kolesterol ve
trigliserit düser. Fazla alindiginda trigliserit
ve kan basinci yükselir.
20
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA DIYET ILKESI
1.Vücut agirligi normal agirliga
getirilmelidir. (BKI 20-24.9 arasinda )
2.Yag miktari, enerjinin 25-30 u olmali 10
doymus yag asitleri, 10 tekli doymamis yag
asitleri, 10 çoklu doymamis yag asitleri)
21
3.Karbonhidrat miktari enerjinin 50-60 i
olmali. Kompleks CHO lardan yüksek, basit CHO
lardan düsük olmali.
4.Posa bol miktarda olmali. Kurubaklagiller sebze
ve meyveler, kepekli ekmek
5.Günlük tuz tüketimi azaltilmali. Yemekler
tuzsuz veya az tuzlu, ekmek tuzsuz olmali
22
6.Vitamin ve mineraller yeterli olmali
7.Kolesterol miktari günde 200 mg i asmamali.
8.Ögün sayisi arttirilmali (4-6 ögün).
23
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN KORUNMAK IÇIN
DIYETTE YAPILMASI GEREKENLER
? Yag azaltilmali Kizartmalardan
kaçinilmalidir. Yemekler susuz,az suda kapali
tencerede veya firinda pisirilmelidir. Yemekler
e, pasta, kek, kurabiye gibi hamur islerine yag
ilave edilmemelidir. Etin yagli kisimlari,
tavugun derisi yenmemelidir. Etli yemeklere yag
ilave edilmemelidir.
24
? Seker azaltilmali Reçel, bal, marmelat gibi
tatlilar azaltilmali Kek, kurabiye, pasta gibi
hamuisleri azaltilmali Kolali içecekler, hazir
meyve sulari yerine taze meyve ve meyve sulari
tercih edilmelidir. Ögün aralarinda tatli
yiyeceklerin yerine taze meyve ve meyve sulari
tercih edilmelidir. Çay ve kahve ile bunlara
konan seker miktari azaltilmalidir.
25
? Posali besinler daha fazla tüketilmeli Kepekli
ekmek tercih edilmeli. Kurufasülye, nohut ve
mercimek gibi posali besinlerin yenilmesine özen
gösterilmeli. Her ögünde sebze ve meyve
yenilmeye çalisilmalidir.
26
? Günlük fiziksel aktivite arttirilmali (Örnegin,
hergün en az yarim saat kendinizi yormayacak
sekilde tempolu yürüyüs yapilmalidir.
27
?Stresten kaçinilmali,
? Alkol kullanilmamali
? Sigara içilmemelidir.
28
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA ÖNERILEN BESIN
GRUPLARI
1. Süt-Yogurt300-500 gram (2-3 su bardagi kadar
yagsiz-kaymaksiz)
2. Et, tavuk, balik 90 gram ( 3 köfte kadar,
yagsiz ve derisiz veya 1 tabak kurubaklagil
yemegi )
3. Ekmek ve tahil grubu4-5 porsiyon
4. Sebze ve meyveler 5-6 porsiypn
29
HIPERTANSIYON
Tansiyon, kanin damarlardan geçerken gösterdigi
basinçtir.Küçük kan damarlari (arterioller) ya
genisler yada kasilir (kontraksiyon). Damarlar
daraldiginda kanin geçisinde zorlama olur ve
basinç meydana gelir.

Diyastolik kan basinci 85 mmHg
Sistolik kan basinci 140 mmHg nin altinda
olmasi normaldir.
30
Gelismis ülkelerde toplam nüfüsun 1/5 i belirli
nedene bagli olmayan birincil (esansiyel)
hipertansiyonludur. Bunun büyük çogunlugu
(68) hafif hipertansiyondur. Diger
hastaliklarin komplikasyonu olarak ortaya
çikan ikincil (sekonder) hipertansiyon ise 4-8
arasinda görülür. Ülkemizde hipertansiyonun
görülme sikligi 11-43 arasindadir. Hipertansiy
on felç, böbrek hastaliklari, koroner kalp
hastaliklari için önemli risk faktörüdür.
31
HIPERTANSIYONUN BELIRTILERI
?Bas agrisi, bas dönmesi
?Bellek bozuklugu
?Kalp, böbrek, beyin, göz ve koroner damarlara
iliskin bozukluklar
32
HIPERTANSIYONUN KOMPLIKASYONLARI

• Beyin damarlarinda bozukluk
• sonucu konusma bozuklugu,
• kusma,felç, bilinç kaybi

• Böbrek yetmezligi

• Göz dibinde papil ödemi, kanama, körlük

33

• Anevrizmalar

• Sol ventrikülde kalinlasma
• Sol kalp yetmezligi

• Damar duvarinda bozukluklar

34
HIPERTANSIYONUN NEDENLERI
Kalitimsal yatkinlik kadinlarda daha yüksek
oranda
Yas (yasli kisilerde daha yüksek)
35
Hava kirliligi, sigara
Duygusal Stress
Beyin lezyonlari
Gebelik toksemisi
36
Beslenme
Bazi hastaliklar (böbrek, damar hastaliklari,
endokrin hastaliklari)
Bazi ilaçlar (dogum kontrol haplari, steroidler,
antienflamatuarlar)
37
HIPERTANSIYONUN TEDAVISI
1-Ilaç Tedavisi
2-Diyet Tedavisi
a-Hastanin normal agirligina getirilmesi (BKI
20-25 olmali)
b-Diyet posadan zengin olmali
38
c-Yag enerjinin 25-30 u olmali Doymus yag
asitleri içeren tereyag, içyag, margarin
kullanilmamali, Daha çok zeytinyagi, bitkisel
yaglar kullanilmali.
d-Bir günde 300-500 gr. süt-yogurt tüketilmeli (
yagsiz veya az yagli)
39
e-Yogun tuz içeren besinler verilmemelidir.
f-Tuz sinirlanmali Na alimi 1,5-2,5 gr.(4-6 gr
tuz) arasinda tutulmalidir.Yemeklere tuz ilave
edilmemeli, ekmek az tuzlu yenilmelidir.
40
g-Alkol, sigara, kafeinli içecekler sinirlandirilm
ali
h-Çay sekeri azaltilmali
i-Fiziksel aktivite arttirilmalidir.