Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce

1
Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce

• Nowicka Adriana
• Nowowiejska Julita
• Rembowiecka Nina
• Wazna Karina

2
Fundusz inwestycyjny

• Podmiot posiadajacy osobowosc prawna,
• którego laczna forma dzialalnosci jest
• lokowanie srodków pienieznych zebranych
• publicznie w papiery wartosciowe i inne
• prawa majatkowe, okreslone w ustawie.
• Fundusze inwestycyjne sa tworzone i
• zarzadzane przez towarzystwa funduszy
• inwestycyjnych.

3
Historia funduszy inwestycyjnych w Polsce

• W 1992 roku utworzono pierwsze TFI, które
  rozpoczelo zarzadzanie pierwszym funduszem
  powierniczym i masowa sprzedaz jego jednostek.
  Dopiero trzy lata pózniej powstalo kolejne
  towarzystwo Korona Towarzystwo Funduszy
  Powierniczych S.A., funkcjonujace dzisiaj pod
  nazwa Union Investment TFI SA. Na koniec 1996 r.
  na polskim rynku dzialalo 5 funduszy zarzadzanych
  przez 3 towarzystwa.
• Wychodzac naprzeciw oczekiwaniom klientów 28
  sierpnia 1997 roku uchwalono ustawe Ustawa o
  funduszach inwestycyjnych, która rozszerzyla
  liczbe mozliwych do tworzenia funduszy.
• Ustawa o funduszach inwestycyjnych weszla w
  zycie 21 lutego 1998 r. W rezultacie wejscia jej
  w zycie 11 sposród 13 towarzystw funduszy
  powierniczych (TFP) przeksztalcilo sie w
  towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI).
• Ustawe z 1997r. zastapila kolejna, uchwalona
  przez Sejm 20 kwietnia 2004r.

4
Liczba towarzystw i funduszy inwestycyjnych w
latach 1996-2003
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Liczba towarzystw inwestycyjnych 3 7 12 14 16 19 16 16
Liczba funduszy ogólem 5 20 38 62 81 94 114 119
Fundusze akcyjne 1 8 17 22 25 26 30 28
Fundusze obligacji 1 3 7 14 16 19 26 27
Fundusze hybrydowe 3 7 12 19 25 31 29 30
Fundusze rynku pienieznego 0 2 2 7 15 18 22 22
Fundusze zamkniete i mieszane 0 0 0 0 0 0 7 12
5
Towarzystwa funduszy inwestycyjnych w Polsce

• AIG TFI
• BPH TFI
• BZ WBK AIB TFI
• Commercial Union TFI
• DWS Polska TFI
• GTFI
• ING TFI
• Millenium TFI
• Pioneer Pekao TFI
• PKO/CREDIT SUISSE TFI
• SEB TFI
• Skarbiec TFI
• TFI Allianz Polska
• TFI Banku Handlowego
• TFI PZU
• TFI SKOK
• Union Investment TFI
• KBC TFI

6
Podzial funduszy inwestycyjnych

• W zaleznosci od przyjetych kryteriów mozemy w
  rózny sposób klasyfikowac fundusze inwestycyjne.
  Dwa najwazniejsze kryteria to kryterium prawne,
  wynikajace z obowiazujacej w Polsce ustawy z dnia
  28 sierpnia 1997 roku o funduszach
  inwestycyjnych, oraz kryterium zwiazane z
  dokonywanymi przez fundusze lokatami.

7
Klasyfikacja prawna

• Fundusze otwarte
• Fundusze specjalistyczne otwarte
• Fundusze zamkniete
• Fundusze specjalistyczne zamkniete
• Fundusze mieszane

8
Fundusze otwarte

• Przeznaczone sa dla tak zwanych inwestorów
  drobnych. Sa bardzo dobrym narzedziem do
  oszczedzania, czesto konkurencyjnym wobec lokat
  bankowych. Otwartosc tego typu funduszy polega na
  tym, ze w zasadzie kazdy moze stac sie ich
  uczestnikiem, osoba fizyczna, osoba prawna a
  takze jednostki organizacyjne nieposiadajace
  osobowosci prawnej. Jedynym ograniczeniem jest
  wysokosc pierwszej i kolejnych wplat, jednakze
  istniejaca w tym wzgledzie praktyka pokazuje, ze
  wysokosci te nie sa wygórowane.

9
Fundusze specjalistyczne otwarte

• W przypadku tego typu funduszy statut moze
  ograniczac krag podmiotów, które moga stac sie
  uczestnikami funduszu, okreslajac warunki, jakie
  spelnic nalezy, aby stac sie uczestnikiem (w
  praktyce czesto uczestnikami funduszu moga byc
  wylacznie osoby prawne). Waznym wyróznikiem tego
  typu funduszy jest to, ze jesli statut na to
  zezwala wówczas wplaty do funduszu moga byc
  dokonywane w papierach wartosciowych. Taki rodzaj
  funduszy jest wykorzystywany do tworzenia tzw.
  III filaru ubezpieczen emerytalnych (skupia
  uczestników pracowniczych programów
  emerytalnych).

10
Fundusze zamkniete

• Emituja certyfikaty inwestycyjne. Sa to papiery
  wartosciowe na okaziciela i dlatego moga byc
  notowane na gieldzie. Liczba uczestników funduszy
  zamknietych jest ograniczona - moze byc ich
  najwyzej tylu, ile wyemitowano certyfikatów. Tak,
  jak inne papiery wartosciowe notowane na
  gieldzie, certyfikaty podlegaja codziennej
  wycenie rynkowej na sesjach gieldowych. Zamkniete
  fundusze inwestycyjne moga byc utworzone na
  okreslony czas. Trwanie funduszu konczy
  postepowanie likwidacyjne polegajace na umorzeniu
  certyfikatów inwestycyjnych oraz wyplacie jego
  uczestnikom kwot odpowiadajacych liczbie i
  koncowej wycenie certyfikatów posiadanych przez
  poszczególnych uczestników.

11
Fundusze specjalistyczne zamkniete

• Szczególna forma funduszy zamknietych.
  Certyfikaty inwestycyjne tych funduszy nie
  podlegaja obowiazkowi wprowadzenia do obrotu
  publicznego. Moga byc papierami wartosciowymi
  imiennymi lub na okaziciela, a jedynie te
  dopuszczone do publicznego obrotu moga byc
  wylacznie na okaziciela.
• Mozliwosci inwestycyjne takich funduszy sa
  wieksze niz funduszy zamknietych i obejmuja
  dodatkowo
• prawa wlasnosci do nieruchomosci gruntowych oraz
  budynków i lokali,
• udzialy we wspólwlasnosci nieruchomosci.

12
Fundusze mieszane

• Nazwa tego typu funduszy wywodzi sie z tego, ze
  fundusze w tym przypadku lacza w sobie cechy
  funduszu zamknietego i otwartego. Cechami
  wlasciwymi dla funduszy zamknietych sa stosowane
  ograniczenia inwestycyjne, mozliwosc utworzenia
  rady inwestorów, emitowanie certyfikatów
  inwestycyjnych wraz z obowiazkiem dopuszczania
  ich do publicznego obrotu i do obrotu na rynku
  regulowanym, zas cecha wlasciwa funduszom
  otwartym jest wykupywanie przez fundusz
  certyfikatów inwestycyjnych z czestotliwoscia
  okreslona w statucie, na zadanie uczestnika, co
  stwarza uczestnikom dodatkowa mozliwosc
  zakonczenia inwestycji.

13
Klasyfikacja ze wzgledu na rodzaj dokonywanych
lokat

• Fundusze akcji
• Fundusze zrównowazone/ hybrydowe
• Fundusze obligacji/ papierów dluznych
• Fundusze gotówkowe i rynku pienieznego

14
Fundusze akcji

• Inwestuja przede wszystkim w akcje, zas
  zastosowanie przez nie instrumentów pochodnych
  jest dopuszczalne m.in. dla zabezpieczenia przed
  ryzykiem, przy uwzglednieniu celu inwestycyjnego.

15
Fundusze zrównowazone/hybrydowe

• Inwestuja w rózne rodzaje aktywów, m.in. w akcje,
  papiery o stalym dochodzie (obligacje,
  instrumenty rynku pienieznego), tytuly
  uczestnictwa, depozyty bankowe, waluty, czy
  instrumenty pochodne. Udzial akcji w stosunku do
  innych instrumentów w portfelu typowego funduszu
  zrównowazonego wynosi od 40 - 60.

16
Fundusze obligacji/papierów dluznych

• Inwestuja glównie w papiery wartosciowe o stalym
  dochodzie, których udzial w aktywach powinien byc
  nie mniejszy niz 66 bony, obligacje skarbowe
  oraz instrumenty dluzne emitowane przez
  przedsiebiorstwa i wladze samorzadowe.

17
Fundusze gotówkowe i rynku pienieznego

• rynku pienieznego - inwestuja wylacznie w
  instrumenty dluzne i depozyty bankowe, których
  maksymalny termin zapadalnosci nie przekracza
  roku, zas maksymalny sredni wazony termin
  zapadalnosci lokat wynosi 90 dni jak bony
  skarbowe, certyfikaty depozytowe, bony
  komercyjne, zabezpieczone w 100 porozumienia
  odkupu. Ponadto musza spelniac warunki okreslone
  w ustawie o funduszach inwestycyjnych oraz w
  rozporzadzeniu Ministra Finansów w sprawie
  warunków, jakie musza spelniac fundusze rynku
  pienieznego. Wsród nich wyróznia sie fundusze
  skarbowe i nieskarbowe
• gotówkowe - przedmiotem ich lokat sa wylacznie
  instrumenty dluzne lub lokaty bankowe, których
  maksymalny termin zapadalnosci nie przekracza
  roku oraz papiery o terminach zapadalnosci
  dluzszych niz rok, pod warunkiem, ze
  charakteryzuja sie ryzykiem stopy procentowej nie
  wyzszym niz w przypadku walorów o terminach
  wykupu ponizej roku.

18
Inne klasyfikacje funduszy inwestycyjnych

• Ze wzgledu na ponoszone ryzyko
• Fundusze prywatyzacji
• Fundusze akcji
• Fundusze zrównowazone
• Fundusze stabilnego wzrostu
• Fundusze III filaru (zabezpieczenia emerytalnego
• Fundusze papierów dluznych
• Fundusze rynku pienieznego

19

• Fundusze prywatyzacji
• Najbardziej ryzykowne ze wzgledu na przewage w
  portfelu akcji. Inwestuja w papiery wartosciowe
  zwiazane z Programem Powszechnej Prywatyzacji
  akcje NFI, akcje spólek uczestniczacych w
  programie).
• Fundusze akcji
• Równie ryzykowne, ze wzgledu na inwestycje
  glównie w akcje. Moga przyniesc duzy zysk, ale i
  duza strate.

20

• Fundusze zrównowazone
• Dywersyfikuja ryzyko poprzez inwestycje w
  obligacje. Udzial akcji w portfelu wynosi nie
  wiecej niz 60 aktywów. W celu minimalizacji
  ryzyka, fundusz unika lokat spekulacyjnych.
• Fundusze stabilnego wzrostu
• Celem ich jest zapewnienie regularnego dochodu.
  Inwestuja glównie w obligacje i bony skarbowe.

21

• Fundusze III filaru (zabezpieczenia emerytalnego)
• Swoje srodki lokuja w instrumenty finansowe rynku
  pienieznego o wysokim stopniu bezpieczenstwa, w
  papiery wartosciowe o niskim stopniu ryzyka (np.
  papiery emitowane przez Skarb Panstwa oraz
  samorzady terytorialne). Czesc srodków
  utrzymywana jest na lokatach bankowych.
• Fundusze papierów dluznych
• Bezpieczny rodzaj funduszu ze wzgledu na
  inwestycje w obligacje Skarbu Panstwa o dluzszym
  terminie wykupu, obligacje komunalne, oraz
  czesciowo w instrumenty rynku pienieznego.
  Fundusz nie inwestuje w akcje.
• Fundusze rynku pienieznego
• Najbezpieczniejszy rodzaj funduszy. Czesc srodków
  utrzymuje na lokatach bankowych. Inwestuje w
  bony skarbowe, certyfikaty depozytowe, bony
  komercyjne, zabezpieczone w 100 porozumienia
  odkupu, a wiec instrumenty o minimalnym stopniu
  ryzyka.

22

• Ze wzgledu na wysokosc i sposób pobierania oplaty
  manipulacyjnej
• Fundusze typu load
• Fundusze typu no-load
• Ze wzgledu na specjalizacje
• Fundusze branzowe
• Fundusze venture capital
• Multifundusze

23

• Fundusze typu load
• Pobieraja oplaty manipulacyjne. Oplata naliczana
  jest od inwestowanej kwoty i najczesciej wynosi
  od 3,5 do 8.
• Fundusze typu no - load
• Nie pobieraja oplaty manipulacyjnej.
• Fundusze branzowe
• Wyspecjalizowane fundusze o podwyzszonym ryzyku,
  inwestujace w wybrane branze przemyslowe.
• Fundusze venture capital
• Zamkniete fundusze inwestujace w przedsiewziecia
  o wysokim stopniu ryzyka.
• Multifundusze
• Ich portfel sklada sie z innych funduszy.

24

• Szczególne konstrukcje funduszy
• Fundusze z róznymi kategoriami jednostek
  uczestnictwa
• Fundusze podstawowe i powiazane
• Fundusze z wydzielonymi subfunduszami

25

• Fundusze z róznymi kategoriami jednostek
  uczestnictwa
• Zapisy o funduszach z róznymi kategoriami
  jednostek uczestnictwa to prawne usankcjonowanie
  konstrukcji, która juz od wielu lat z powodzeniem
  funkcjonuje na polskim rynku instytucji wspólnego
  inwestowania.
• Fundusze podstawowe i powiazane
• Fundusze inwestycyjne podstawowe i powiazane to
  kolejna nowosc wprowadzona na polskim rynku. Nowa
  Ustawa daje towarzystwom funduszy inwestycyjnych
  prawo do stworzenia funduszu podstawowego, który
  bedzie zbywal jednostki uczestnictwa albo
  emitowal certyfikaty inwestycyjne wylacznie
  okreslonym w statucie innym funduszom
  inwestycyjnym utworzonym przez to samo
  towarzystwo (fundusze powiazane).

26

• Fundusze z wydzielonymi subfunduszami
• Fundusze z wydzielonymi subfunduszami to
  calkowicie nowa konstrukcja na polskim rynku. Jej
  pojawienie sie umozliwilo tworzenie funduszy
  parasolowych (ang. ubrella funds), które na
  swiecie funkcjonuja z powodzeniem od wielu lat.
  Istotne cechy subfunduszy to brak osobowosci
  prawnej - wpis do rejestru funduszy odbywa sie na
  poziomie funduszu glównego oraz mozliwosc
  prowadzenia przez poszczególne subfundusze róznej
  polityki inwestycyjnej. Istotna cecha jest
  równiez brak podatku przy zamianie jednostek
  jednego subfunduszu na inny, dzialajacy w ramach
  tego samego funduszu. Podatek od zysków
  kapitalowych jest naliczany dopiero wówczas, gdy
  nastepuje umorzenie jednostek badz ich konwersja
  na jednostki innego funduszu inwestycyjnego.

27
Koszty inwestowania w fundusze inwestycyjne

• Koszty dystrybucyjne
• Prowizje przy zakupie
• Koszty operacyjne
• Wsród kosztów inwestowania w fundusze
  inwestycyjne mozemy wyodrebnic
• Koszty limitowane
• Koszty nielimitowane

28

• Koszty dystrybucyjne
• Generalnie istnieja dwa rodzaje funduszy takie,
  które pobieraja jakiekolwiek oplaty dystrybucyjne
  oraz takie, które ich nie pobieraja. Te pierwsze
  nazywane sa "load", a te drugie "no-load". Wsród
  funduszy "load" wyrózniamy takie, które pobieraja
  oplate przy zakupie ("front-end load" - jednostki
  typu A) oraz takie, które pobieraja oplate przy
  umorzeniu jednostek ("back-end load" - jednostki
  typu B). W Polsce wiekszosc funduszy jest typu
  "front-end load"

29

• Prowizje przy zakupie
• Wahaja sie one od 0 (fundusze bezprowizyjne -
  "no-load") do 5,5. Prowizje przy sprzedazy
  najczesciej nie sa pobierane. Dla niektórych
  funduszy wynosza maksymalnie 6,0.
• Koszty operacyjne
• Wiekszosc z inwestorów niestety nie zwraca uwagi
  na koszty operacyjne. Malo, kto przed nabyciem
  jednostek zdaje sobie sprawe, ze oplata
  dystrybucyjna to nie jest jedyny koszt
  przystapienia do funduszu. Generalnie oplaty
  operacyjne dziela sie na koszty limitowane i
  koszty nielimitowane.

30

• Koszty limitowane
• Glówna pozycja kosztów limitowanych jest oplata
  za zarzadzanie. Jest to oplata, która pobiera
  Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych bezposrednio
  z aktywów kazdego zarzadzanego funduszu. Oplaty
  wahaja sie od 0,5 do 2 i sa generalnie
  najnizsze w przypadku funduszy pienieznych, a
  najwyzsze w przypadku funduszy akcyjnych.
• Koszty nielimitowane
• Do kosztów nielimitowanych naleza wszelkiego
  rodzaju oplaty i prowizje, do których regulowania
  fundusz jest zobligowany przepisami prawa. Glówna
  pozycja kosztów nielimitowanych sa wszelkiego
  rodzaju koszty transakcyjne ponoszone przy kupnie
  badz sprzedazy aktywów funduszu oraz oplaty za
  przechowywanie aktywów funduszu. Sa to prowizje
  maklerskie, bankowe, oplaty dla
  banków-depozytariuszy.

31
Inwestycje w fundusze, a podatki

• Zyski z inwestycji w fundusze sa obecnie
  zwolnione od podatku dochodowego. Dotyczy to
  jednak tylko i wylacznie osób fizycznych. Osoby
  prawne placa od tych dochodów podatek na zasadach
  ogólnych. Dlatego tez duza popularnoscia wsród
  inwestorów instytucjonalnych ciesza sie obecnie
  tzw. fundusze dywidendowe, których zyski nie
  zwiekszaja wartosci aktywów netto, ale sa
  wyplacane w formie dywidendy. Dochody z dywidendy
  sa opodatkowane zryczaltowanym podatkiem w
  wysokosci 20, co jest korzystne dla firm.
  Podatek zryczaltowany mozna równiez odliczyc od
  podatku placonego przez przedsiebiorstwa. Wartosc
  aktywów funduszy dywidendowych wynosi juz 850
  mln. zl.

32
Depozytariusz i agent transferowy

• Podmiotem wspólpracujacym scisle z towarzystwem
  inwestycyjnym jest jego depozytariusz.
  Depozytariuszem moze byc bank lub Krajowy Depozyt
  Papierów Wartosciowych. Jego podstawowym
  obowiazkiem jest bezpieczne przechowywanie
  aktywów funduszy, odpowiada, wiec za utrate
  aktywów (np. kradziez) oraz obliczanie wartosci
  aktywów netto funduszu, zgodnie z prawem i
  regulaminem funduszu.
• Towarzystwo funduszy inwestycyjnych, koncentrujac
  sie na zarzadzaniu funduszami moze zatrudnic
  specjalna firme do prowadzenia ewidencji
  rachunków uczestników tzw. agenta transferowego.

33
Minimalne wplaty

• Fundusze róznia sie pomiedzy soba wysokoscia
  minimalnych wplat. Najczesciej ta pierwsza,
  minimalna wplata ustalana jest na poziomie 100
  zl, natomiast nastepne moga byc mniejsze - 50 zl.
  Wartosci te sa oczywiscie zróznicowane i
  oddzielnie ustalane dla kazdego z funduszy.

34
Ryzyko inwestycji

• Nabywca jednostek uczestnictwa funduszy
  inwestycyjnych musi liczyc sie z ryzykiem, które
  towarzyszy tej formie inwestowania. Kazda decyzja
  inwestycyjna jest, bowiem obciazona okreslonym
  jego poziomem.
• Rodzaje ryzyka
• Zmiennosc rynku
• Ryzyko kredytowe
• Ryzyko inflacji
• Ryzyko specyficzne

35
Zalety funduszy inwestycyjnych

1. Wysokie dochody, konkurencyjne wzgledem innych
   lokat
2. Bezpieczenstwo
3. Powierzenie oszczednosci specjalistom
4. Dywersyfikacja lokat
5. Mozliwosc oszczedzania niewielkich kwot i
   umiarkowane koszty
6. Szybki dostep do oszczednosci
7. Elastycznosc oferty
8. Dodatkowe uslugi

36
Raporty

• Grupy funduszy
• AKZ- Fundusze Akcji Zagranicznych
• AKP- Fundusze Akcji Polskich
• MIP- Fundusze Zrównowazone
• SWP- Fundusze Stabilnego Wzrostu
• PDZ- Fundusze Zagranicznych Papierów Dluznych
• PDU- Fundusze Papierów Dluznych Dolarowych
• PDE- Fundusze Papierów Dluznych Euro
• PDP- Fundusze Polskich Papierów Dluznych
• RPP- Fundusze Rynku Pienieznego
• XXX- Fundusze z grupy Pozostale (nie moga byc
  zakwalifikowane do podstawowych grup zawartych w
  metodologii, nie sa tym samym rankingowane, ani
  nie podlegaja formalnym porównaniom

37
Struktura aktywów netto w podziale na grupy

• Marzec 2004 Marzec
  2005

38
Towarzystwo Aktywa netto (PLN) Udzial w rynku w
PIONEER PEKAO TFI 17 393 106 302,89 34,78
ING TFI 5 807 257 564,22 11,61
BZ WBK AIB TFI 4 693 80 477,77 9,39
PKO/CREDIT SUISSE TFI 3 584 552 247,78 7,17
BPH TFI 2 628 110 252,94 5,26
UNION INVESTMENT TFI 2 163 276 000,00 4,33
SEB TFI 2 055 206 368,06 4,11
SKARBIEC TFI 2 035 231 781,54 4,07
KBC TFI 2 020 951 119,13 4,04
DWS Polska TFI 1 928 319 684,85 3,86
TFI Banku HANDLOWEGO 1 831 597 771,80 3,66
CU TFI 1 025 151 920,79 2,05
MILLENIUM TFI 1 023 280 929,41 2,05
TFI PZU 613 943 488,20 1,23
AIG TFI 344 127 989,89 0,69
ALLIANZ TFI 329 971 673,53 0,66
GTFI 304 422 686,02 0,61
TFI SKOK 229 008 656,69 0,46
39
Bibliografia

• S. Owsiak Podstawy nauki finansów wyd. PWE
  Warszawa 2002
• www.analizy.pl
• www.hoga.pl
• www.mf.gov.pl