SAGLIKLI YASLANMA: SOSYAL BIR OLGU

1
SAGLIKLI YASLANMA SOSYAL BIR OLGU

• Doç. Dr. Aylin NAZLI
• Ege Üniversitesi Edebiyat FakültesiSosyoloji
  Bölümü

2

• Bildirinin temel amaci, Saglikli Yaslanma ve
  içerigindeki saglik ile yaslanma olgularinin,
  yasanan toplumsal degisimlerin etkisi ile tibbi
  oldugu kadar sosyal içerikli olgular oldugunu
  göstermek

3

• 19. yyda Tipta gelisen Biyo-Medikal modelin
  bakis açisinin, tibbi kavramlarin tanimlanmasinda
  etkili olmasi
• Beden, hastalik, saglik ve yaslilik gibi temel
  kavramlarin bu bakis içinde tanimlamasi

4

• Biyo-Medikal bakis açisina göre
• Beden Biyo-mekanikorganik bir bütünlük
• Hastalik (Disease) Bir isaretler ve belirtiler
  seti araciligiyla bedende ortaya çikan patolojik
  durumun tibbi betimlemesi

5

• Saglik/Saglikli olma Hasta olmama, bedeninde bir
  bozukluk/islevsizligin bulunmamasi
• Yaslilik Bedende, yaslanmaya bagli doku, organ
  ve sistem islevlerinde kapasitenin azalmasi,
  bozuklugu, islevsizligi

6

• 20.yy da, modern toplumlarda yasanan
  sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel,
  teknolojikbilimsel degisimlerin ve sonuçlarinin
  her alanda etkili olmasi
• Toplum-Tip etkilesimi çerçevesinde tibbi bakisin
  ve tibbi olgularin içeriginin bu degisimlerden
  etkilenmesi

7

• 20.yydaki bu degisimlerin sonuçlarindan biri
  olarak tüketim kültürünün ortaya çikisi
• Bu kültürde toplumun, bireyin ve bedeninin
  sosyo-kültürel/fiziksel niteliklerinin önem
  kazanmasi

8

• Tüketim kültürü içinde bedeni korumanin ve iyi
  görünmenin, yasam tarzinin ve saglikli olmanin
  bir ölçütü haline gelmesi
• Tüketim kültürü -Beden - Saglik iliskisinin
  kurulmasi

9

• Tüketim kültürü -Beden - Saglik iliskisinin
  içerigi
• Toplumda saglikli olma adina, bedenin korunmasina
  görünümüne yönelik,tüketimi de isaret eden
  (tibbi içerikli) sosyal degerlerin etkinligi
• Bedenine özen gösterme / iyi bakma
• Dengeli beslenme
• Saglikli yasam aliskanliklarina sahip olma
• Egzersiz yapma
• Stres ile basa çikma
• Güzel / estetik/ Ince hatlara sahip olma

10

• Toplum içinde ortaya çikan degisimin, Tibbi bakis
  içinde de kendini hastalik/hasta olmama
  kavramindan saglik/saglikli olma kavramina
  dogru bir geçis seklinde göstermesi
• Saglik- Kültür baglantisinin tibbi bakisa
  yansimasi Biyo-Medikal bakistan, Biyo-Kültürel
  bakisa kayma ve WHOnun Saglik tanimi

11

• Biyo-Kültürel modelde
• Beden Kendi sosyo-kültürel çevresi içinde bir
  bütün olarak kabul edilen duyumsayan/yasayan-canl
  i varlik
• Hastalik ( Illness) Hastalik durumunun
  organikbiyolojikfiziksel sonuçlarinin, hasta
  bireyce algilanan subjektif deneyimi

12

• Saglikli Olma/Saglikli Yasam Hasta olmama ve
  sosyal, ekonomik ve kültürel boyutlarda iyilik
  hali içinde olma kadar düzenli beslenme, egzersiz
  yapma, stresle basa çikma, bagimliliklardan uzak
  durma, bedeni koruma ve iyi görünme, saglikli
  yasam aliskanliklarina sahip olma ..

13

• Gelinen Yer Biyolojik verilere kültürel
  verilerin eslik ettigi bir çerçeve içinden
  saglikli olma nin tanimlanmasi durumu
• Saglikli yasam ve insan bedenine verilen önemin
  artisinin yaslilik olgusunun da içerigini
  etkilemesi

14

• Saglikli olmanin kültürel anlaminin Saglikli
  Yaslanma ya etkisi
• Saglikli Yaslanmanin tibbi oldugu kadar
  sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik bir içerige de
  sahip olmasi

15

• Saglikli Yaslanmanin sosyo-kültürel içerigi
• Yasliligi hastalik, ölüm, ise yaramazlik,
  mutsuzluk, yalnizlik vb. ile bagdastiran tibbi ve
  sosyal degerlerin etkisini yitirmesi
• Aktivizm, genç fit görünme, saglikli olma
  dengeli beslenme vb. gibi kültürel degerlerin
  yaslilar için de geçerli olmasi
• Hissettiginiz yastasiniz, Yas sizin
  aklinizdadir vb. söylemlerin egemenligi

16

• Saglikli Yaslanmanin sosyo-ekonomik içerigi
• Tüketim toplumlarinda aktif olmanin, üretime
  katilma kadar tüketime katilma üzerinden de
  tanimlanmasinin yaslilari da isaret etmesi
• Çesitli tüketim alanlari olarak turizm, spor, bos
  zaman, hobi vb. gibi alanlarda, yaslilarin aktif
  olma potansiyelinin önem kazanmasi

17

• Saglikli Yaslanmanin tibbi, sosyo-kültürel ve
  sosyo-ekonomik içeriginin
• Pozitif Yaslilik (Yeni/ Gençlesen Yaslilik)
• Basarili yaslilik/ yaslanma kavramlarini da
  isaret etmesi

18

• Basarili Yaslilik Yaslanma
• Hastalik ve engellilikten korunma
• Fiziksel ve bilissel islevlerin korunmasi
• Bireysel / bedensel kontrolün devamliligi
• Sigara, alkol kullanmama, dengeli beslenme,
  fiziksel egzersiz yapma
• Toplumsal alanlara dahil olma
• Bireysel hedeflere sahip olma
• Yasam memnuniyeti
• Uzun ömür

19

• Pozitif yaslilik (Yeni / Gençlesen Yaslilik)
• Egitim seviyesi yüksek
• Beyaz yakali meslek ve islerde çalismis
• Mal varligi ve çogaltma imkanlarina sahip
• Yaslilik/Emeklilik ile yasam standartlarinda
  göreli bir düsüs yasamayan
• Yeni bir yasam tarzi ile yaslilik dönemine giren
• Saglikli olmaya, spora, beslenmeye vb. dikkat
  eden
• Turistik/kültürel amaçli seyahat etme
• Hobi/Kültür/sanat aktivitelerine katilim
• Tüketim aliskanliklarini sürdüren

20

• Toplumumuza eklemlenen tüketim kültürü ve
  degerleri ile toplumda yasliliga iliskin bakisin
  ve yasam biçimlerinin, geleneksel /modern
  sekillerde ortaya çikmasi
• Bu ikili görünümün sosyo-ekonomik ve
  sosyo-kültürel farkliliklarla heterojen bir
  yaslilik olgusunu ortaya çikarmasi

21

• Sonuç Saglikli yaslanma olgusunun, toplumsal
  faktörler etkisinde, tibbi oldugu kadar
  sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik bir içerige de
  sahip oldugunun ortaya çikisi
• Türk toplumundaki heterojen içerikli yaslilik
  olgusunun varliginin, saglikli yaslanma
  olgusunu da etkilemesi ve multi- disipliner
  çalismalara olan ihtiyacin ortaya çikisi

22

• Dinlediginiz için çok
• tesekkür ederim.