BASEL II

1
BASEL II NIN KAPSAMI ve REEL SEKTÖRE ETKILERI
T. GARANTI BANKASI A.S.
2
NEDEN BURADAYIZ

• 2007 yilinda Dünya Bankacilik sistemi radikal bir
  degisim geçirecek Basel II
• Bankalar kaynaklarini kullandirirken daha seçici
  olmak zorunda kalacak
• Bunun sonucunda firmalarin kullandigi kredilerin
• a)limiti
• b)teminat yapisi
• c)fiyatlandirmasi etkilenecek
• Sürecin basariyla yönetilmesi için Basel IInin
  taraflarca dogru anlasilmasi ve uygulanmasi
  önemli
• Bu toplantinin hedefi, genelde reel sektör,
  özelde KOBIler için bu degisikliklere basarili
  uyumun nasil saglanacagini ve bu uyumun
  yaratacagi rekabet avantajini anlatmak.

3
BASEL KOMITESI
Basel

• Basel Komitesi
• Isviçrenin Basel kentinde yerlesik Uluslararasi
  Takas Bankasi (Bank for International Settlements
  BIS) bünyesinde faaliyet göstermektedir.
• Gelismis ülkelerin merkez bankalari ve
  bankacilik denetim otoritelerinden yetkililerin
  katilimiyla olusturulmustur.

4
BASEL SERMAYE UZLASISI NEDIR?

• Basel sermaye uzlasisi
• Bankalarin sermaye yeterliliklerinin ölçülmesine,
  
• Denetim ve gözetime,
• Piyasa disiplinine
• iliskin olarak Basel Komitesi tarafindan
  yayimlanan standartlar bütünüdür.

5
BASEL I ve BASEL II
Basel I Sermaye Uzlasisi
Basel II Yeni Sermaye Uzlasisi
1988 yilinda yayimlanmistir. Basta G-10 ülkeleri
olmak üzere ülkemiz de dahil, birçok ülkenin
denetim otoritesince kabul görmüstür.
Kasim 2005de yayimlanmistir. Avrupa Birligi
ülkelerinde standart yöntemler için
01.01.2007 tarihinde, ileri yöntemler için de
01.01.2008 tarihinde yürürlüge girecektir.
6
NEDEN BASEL II ?
Sermaye hareketlerinin serbestlesmesiyle birlikte
bir ülkede baslayan kriz tüm dünyadaki
piyasalari etkisi altina almaya baslamistir.
GEÇMISTE YASANAN KRIZLER

• Uluslararasi Finansal Krizler
• Meksika krizi - 1994
• Asya krizi - 1997
• Rusya krizi - 1998

• Sirket ve Banka Krizleri
• Orange County, ABD - 1994
• Metallgesellschaft, Almanya - 1994
• Barings, Ingiltere 1995

7
NEDEN BASEL II ?

• Sermaye yeterliliginin ölçümünde Basel Iin
  eksiklikleri

• Enstrümanlarin çesitlenmesi
• Artan risk hacmi
• Karmasik ürünler
• Iç içe giren piyasalar
• Teknolojide yasanan hizli degisimler

Finans piyasalarinin gelismesi
8
BASEL II nin Kapsami ve Uygulama Esaslari
9
BASEL II - KAPSAM

• Risklere daha duyarli minimum sermaye tahsisi
• Risk ve kontrol kültürünün tesisi
• Denetim ve gözetimlerin risk odakli ve proaktif
  olarak gerçeklestirilmesi
• Finansal sistemde etkin piyasa disiplininin
  saglanmasi

10
BASEL II- ETKILENECEK OYUNCULAR
FINANS SEKTÖRÜ
KAMU OTORITESI
REEL SEKTÖR
Basel IIye uyum süreci kapsaminda, tüm
oyuncularin 2008 yilina kadar tamamlamalari
gereken görevleri vardir.
11
BASEL II ASGARI SERMAYE YÜKÜMLÜLÜGÜ
Sermaye
8
Risk Agirlikli Aktifler


Kredi Riski
Piyasa Riski
Operasyonel Risk
Büyük Ölçüde Degisti
Degisiklik Az
Yeni Eklendi
12
BASEL II - KREDI RISKI
Standart Yöntem
Dis derecelendirme kuruluslarinin (SP, Moodys
vb) firmalara verdigi ratingler kullanilacak.
Gelismis Yöntem
Bankalar firmalara verdikleri kendi ratinglerini
kullanacaklar.
13
BASEL IIDEN BEKLENTILER
14
BASEL II BEKLENEN FAYDALAR

• Verimlilik artacak
• Sermaye etkin kullanilacak
• Avrupa Birliginde, 90 milyar EURO ek kaynagin
  yaratilmasi ve firmalara daha çok kredi
  saglanmasi beklenmektedir.
• Risk Sermaye - Getiri iliskisi netlesecek
• Ekonomide daha verimli ve etkin kaynak kullanimi
  olacak
• Avrupa Birliginde, firmalara saglanan kredilerin
  sermaye maliyetinin düsmesi sonucu, 0.07lik bir
  GDP artisi beklenmektedir.

• Sermaye gereksinimdeki düsüsün en büyük
  kaynaginin, KOBI kredilerinin içinde yer aldigi
  perakende portföyünden saglanacagi
  beklenmektedir.
• Ayrica, KOBIlerin finansman temini ve maliyeti
  ile ilgili negatif bir etki beklenmemektedir.

Kaynak EU Directive for Capital Adequacy
15
Basel IInin Türkiyeye Etkisi
16
Kaynaklarini daha güvenli kullandirmak isteyen
bankalarin fon verirken daha seçici davranmasi
mali yatirimlari etkileyecektir. Amaç, daha
saglam bir mali yapinin olusturulmasidir.
FON AKTARAN ÜLKELER
FON TALEP EDEN ÜLKELER
Gelismis Ülkeler
Gelismekte Olan Ülkeler
17
BASEL II TÜRKIYEYE ETKISI

• Basel I uzlasisinda
• Türkiyenin OECD üyesi ülkelerinden olmasi
  sebebiyle yabanci bankalarin Sermaye Yeterlilik
  Rasyosu hesaplamalarinda
• Türk bankalari riski 20,
• TC Hazine riski ise 0
• risk agirliginda degerlendirilmektedir.
• Basel II standart yöntem ile birlikte
• Türkiyenin ülke rating notu (BB-) dikkate
  alinacagindan, mevcut rating notumuz geregi 100
  risk agirliginda degerlendirilecektir. Bu durum
  ülke ratingimiz BBB (yatirim yapilabilir notu)
  olana kadar sürecektir. BBB ratinginin risk
  agirligi 50dir.

FON SAGLAYAN YURTDISI BANKALARI
Banka Bilançolari
Özkaynaklar

• Risk Agirlikli Aktifler
• Kredi
• Türkiye riski

Türkiyeye saglanan kaynak maliyeti
artabilecektir.
18
BASEL II - TÜRK FINANS SEKTÖRÜNE ETKISI
Basel II ile birlikte Türk bankalarina verilen
krediler, yabanci bankalarin yasal sermaye
gereksinimi hesaplamalarinda daha riskli hale
gelecektir. Türkiyede faaliyet gösteren
Bankalarin rating notunun genelde BB- oldugu
düsünüldügünde, risk agirligi 100 olacaktir.
FINANS SEKTÖRÜ
Banka Bilançolari
Yasal sermaye yeterliliginin borç vermede dikkate
alindigi durumlarda Türk finans sektörü yüksek
maliyetle borçlanabilecek, limitler
daralabilecektir. Uluslararasi bankalar,
gelismekte olan ülkelere veya bankalarina borç
verirken yasal sermayeden ziyade ekonomik
sermayelerini dikkate almaktadir. Bu nedenle,
OECD kriterinin kaldirilmasinin Türkiye
üzerindeki olumsuz etkisinin sinirli olacagi
beklenmektedir.
Risk Agirlikli Aktifler
Yurtdisi Borçlar
Özkaynaklar
19
BDDK BASEL II YOL HARITASI
OCAK 09 KREDI RISKI VE OPERASYONEL RISK IÇIN
GELISMIS YAKLASIMLARIN KULLANILMAYA BASLANMASI
OCAK 08 BASEL IININ YÜRÜRLÜGE GIRMESI
(STANDART YAKLASIM)
Agustos 07 Basel I ve Basel II paralel uygulama
baslangici
Eylül 07 Kredi ve Operasyonel Riskler için
Gelismis Yaklasimlarla ilgili düzenlemelerin
yayimlanmasi
Subat 07 Kredi, Piyasa ve Operasyonel riske
iliskin düzenlemelerin yayimlanmasi
Mart 07 Basel IInin sermaye yeterliligi
düzenlemesi olarak yayimlanmasi
BDDK tarafindan en son taslak olarak hazirlanan
ve henüz sonuçlandirilmamis olan yol haritasidir.
20
BASEL II ve KOBI
21
BASEL II KOBI TANIMI
Basel II KOBI tanimi Net Satislar lt 50 milyon
EURO
Bu tanima göre ülkemizde faaliyet gösteren
sirketlerin önemli bir bölümü KOBI olarak
siniflandirilacaktir.
22
BASEL II KOBI KREDILERI
Tüzel Müsteri
Net Satislar gt 50 milyon (Kurumsal)
Net Satislar lt 50 milyon (KOBI)
Toplam Risk gt 1 milyon
Toplam Risk lt 1 milyon
Kurumsal Portföy
Perakende Portföyü
23
Basel II Standart ve Gelismis Yöntemler
Sermaye
gt 8
Risk Agirlikli Aktifler
Standart Yöntem RAA
(Kredi tutari Teminat Miktari) x Dis
derecelendirme kurulusunun
müsteriye verdigi ratinge bagli
risk agirligi
Kredi tutarinin ve teminatlarin üzerine Basel
dokümaninda belirlenen iskonto oranlari ayrica
uygulanmalidir.

• Risk agirlikli aktifler hesaplamasinda dikkate
  alinan baslica parametreler
• Kayip orani (Temerrüde düsmüs kredide
  teminatlardan tahsil edilemeyen oran)
• Temerrüt Olasiligi (Firmanin banka tarafindan
  verilen ratingine bagli hesaplanmaktadir)
• Kredinin Vadesi
• Kredi Tutari

Gelismis Yöntem RAA
24
BASEL II STANDART YÖNTEM
Türk firmalarinin yer aldigi grup
Risk Agirliklari (Dis Derecelendirmeye Göre)
AAA? AA- A? A- BBB? BB- BB-nin Alti Derecelen-dirilmemis
KOBI Kurumsal 20 50 100 150 100
RISK AGIRLIGI
Perakende Krediler 75
RISK AGIRLIGI
Ikamet Amaçli Gayrimenkul Ipotegi Karsiligi Verilen Krediler 35
Ticari Amaçli Gayrimenkul Karsiligi Verilen Krediler 100
25
BASEL II STANDART YÖNTEM
Ülkemizde Basel II standart yönteme 01.01.2008
tarihinde geçilecektir.
KOBI
Basel I (Mevcut Sermaye Uzlasisi)
Basel II (Yeni Sermaye Uzlasisi)
Herhangi bir teminat ya da garantinin bulunmadigi
kredilerde 100 risk agirligi kullanilir.

• Herhangi bir teminat ya da garantinin bulunmadigi
  kredilerde
• Perakende portföyünde yer alan KOBI kredileri
  için 75 risk agirligi,
• Kurumsal portföyde yer alan KOBI kredileri için
  ratingine bagli risk agirligi,
• Ratingi olmayan firmalarda ise 100 risk
  agirligi,
• kullanilir.

KOBI kredileri, Bankalarin büyüme isteyecegi
krediler olacaktir.
26
BASEL II STANDART YÖNTEM
Basel II standart yöntemi kullanan bir Bankanin,
1 milyon Euro tutarindaki krediyi, ratingi
olmayan kurumsal bir firmaya veya perakende
KOBIye kullandirmasi durumunda sermaye
rasyosunda risk agirlikli aktife etkisi asagidaki
gibi olacaktir
Örnek
Ratingi olmayan Kurumsal firma
Risk agirlikli aktifler 1 milyon artacak
1 Milyon Euro
Sermaye yükümlülügü daha fazla artacaktir
Ratingi olmayan Perakende KOBI
Risk agirlikli aktifler 750.000 artacak
27
BASEL II STANDART YÖNTEM KABUL EDILEN
TEMINATLAR

• Nakit, Mevduat Sertifikasi, vb.
• Altin
• Borçlanmayi Temsil Eden M.K.
• Iyi Derece Almis
• Derecelendirilmemis (Belli sartlar dahilinde)
• Temel Bir Endekse Dahil Hisse Senetleri
• Belli Sartlari Tasiyan Yatirim Fonlari
• Endekse Dahil Olmayan Borsaya Kote Olmus Hisse
  Senetleri
• Belli Ilave Sartlari Tasiyan Yatirim Fonlari

28
BASEL II STANDART YÖNTEM ÖRNEK
C sirketi (Ratingi A) Kullanilan Kredi
2.000.000 YTL Firma Cirosu 20.000.000 YTL
Teminat Ortak veya Grup Sirketi Kefaleti
A sirketi (Ratingi yok) Kullanilan Kredi
500.000 YTL Firma Cirosu 12.000.000 YTL
Teminat 500.000 YTL Çek/Senet
B sirketi (Ratingi yok) Kullanilan Kredi
1.000.000 YTL Firma Cirosu 25.000.000 YTL
Teminat 750.000 YTL Nakit benzeri
Kredi bakiyesi lt EUR 1 milyon Perakende Portföy
75 Risk Agirligi
Kredi bakiyesi gt EUR 1 milyon KOBI Kurumsal
Portföy Ratinge bagli risk agirligi
29
BASEL II STANDART YÖNTEM ÖRNEK
Sermaye RAA x 8
Sermaye (Kredi Tutari Teminat Miktari) x
Müsteri Risk Agirligi x 8
A firmasinin teminati (çek/senet) kabul
edilmeyecektir. Perakende portföy altinda
degerlendirildigi için 75 risk agirligi ile
sermaye hesaplanacaktir. Bankanin ayirmasi
gereken sermaye 500.000 x 75 x 8 30.000
YTL B firmasinin kredisinde, nakit benzeri olan
teminat tutari kadar risk olusmayacak, teminatsiz
kalan tutar için 75 risk agirligi ile sermaye
hesaplanacaktir. Bankanin ayirmasi gereken
sermaye (1.000.000-750.000) x 75 x 8 15.000
YTL C firmasinin teminatlari kabul
edilmeyecektir. Dis derecelendirme kurulusundan
aldigi ratingi A oldugu için 50 risk agirligi
ile sermaye hesaplanacaktir. Bankanin ayirmasi
gereken sermaye 2.000.000 x 50 x 8 80.000
YTL
30
BASEL II STANDART YÖNTEM ÖRNEK
Sermaye Maliyetinin Kredi Fiyati Üzerindeki Etkisi
Operasyonel Maliyetler
Sermaye Maliyeti
Fonlama Maliyeti
Fiyat



A Firmasi


X
Y
2
B Firmasi


X
Y
1
C Firmasi


X
Y
4
31
RATING
32
BASEL II GELISMIS YÖNTEMLER
Kredilendirme sürecinde ratingin önemi artacaktir.
Bilanço, mali tablo yönetimsel/niteliksel
özellikler dikkate alinarak
Rating üretilecek
Kredinin türünü, Teminati, Fiyati dogrudan
etkileyecek
Rating sonucu
33
DENETIM
Gelismis yöntemler ve rating sistemlerinin kredi
sürecinde kullanilmasi Denetim otoritesinin
onayina tabi olacaktir. Yöntemler her banka için
farklilik gösterebilecektir.
Risk Yönetimi
Rating
Karar alma süreci
Denetim Otoritesinin Gözden Geçirmesi / Onayi
34
RATING SISTEMI
Firmanin Mali Tablolari
A A A- B B B- C C C- D
Bilanço
Finansal Rasyolar
Gelir Tablosu
FIRMA RATING
Niteliksel Kriterler
35
RATING
Rating firmalarin kredibilite açisindan
birbirlerinden daha iyi ayristirilmasini
saglayacak bir sistemdir ...
Gelir Tablosu
Bilanço
Niteliksel Sorular
Finansal Rasyolar
Örnek
36
RATING Firmanin Niteliksel Verilerinin
Degerlendirilmesi
Örnek Niteliksel Kriterler

• Yönetimin tecrübe ve is becerisi,
• Firmanin yapisi,
• Firmanin yillar içinde gelisimi/büyümesi,
• Mevcut iskolunda faaliyet süresi / tecrübesi,
• Sektördeki konumu
• ve buna benzer kriterler ile firmanin niteliksel
  özellikleri, kredibilitesi ratinge dahil
  edilmektedir.

37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39
(No Transcript)
40
(No Transcript)
41
Rating Kredi Sürecini Ne Sekilde Etkileyecek...
Bankalarin tercih edecegi firmalar

• Rating notu düsük bir firma için Bankanin
• daha çok risk tasimasi,
• daha çok sermaye ayirmasi gerekmektedir.
• Dolayisiyla Bankalar ratingi yüksek firmalar ile
  çalismayi tercih edeceklerdir.

Seffaf, güvenilir mali raporlama-muhasebe sistemi
42
KREDI FIYATLAMASI

• Firmanin ratinginin düsük olmasi o firmaya
  kredi verilmeyecegini göstermemektedir.
• Ratingin düsük olmasi kredinin fiyatini, kredi
  türünü/limitini ve teminat yapisini
  etkileyecektir.
• Banka firmaya verecegi kredinin fiyatini aldigi
  riske göre belirleyecektir.

Firmaya verilecek kredi faizini
etkileyecektir. Kredi maliyeti düsecektir.
Rating
Rating iyilestikçe
43
KREDI FIYATLARINDAKI FARKLILASMALAR

• Standart yöntemi kullanan bir banka ile gelismis
  yöntemi kullanan diger bir bankanin kredi
  fiyatlari farklilik gösterebilecektir.
• Standart yöntemi kullanan iki bankanin KOBI
  kredisi fiyatlari, perakende portföylerinin
  büyüklügüne göre farklilik gösterebilecektir.
• Gelismis yöntemi kullanan iki bankanin farkli
  derecelendirme sistemleri nedeniyle ayni
  müsteriye verdikleri kredi fiyatlari farkli
  olabilecektir.

Kaynak BDDK
44
BASEL II GELISMIS YÖNTEMLER
TEMINAT

• Gelismis yöntemin bir baska avantaji da daha
  genis teminat yapisinin olmasidir. Standart
  yöntemde dikkate alinan teminatlara ilave teminat
  alinabilir.
• Ülkemizde yaygin olarak kullanilan ve mevcut
  uzlasida dikkate alinmayan pek çok teminat türü
  gelismis yöntemde teminat olarak kabul
  görebilecektir.

45
KOBIlerden Beklentiler
46
KOBILERIN AVANTAJLARI

• Daha az yatirimla daha çok üretim ve ürün
  çesitliligi
• Düsük maliyetle istihdam imkani
• Toplu olarak degerlendirildiklerinde yapilari
  itibariyle ekonomik dalgalanmalardan daha az
  etkilenmeleri
• Sinirli talebin oldugu alanlarda arz
  olusturabilmeleri
• Degisikliklere kolay uyum gösterebilmeleri

Kaynak BDDK
47
KOBILERIN DEZAVANTAJLARI

• Teknoloji düzeylerinin düsük olmasi
• Yurtiçi ve yurtdisi teknik ve ticari gelismeleri
  izleyememeleri
• Nitelikli eleman sikintisi çekmeleri
• Vergi ve kamu yükümlülüklerinden kaçmak için
  kayit disi çalisma
• Hesap ve kayit düzenindeki aksakliklar
• Finansman kaynaklarinin sinirli olmasi
• Uluslararasi rekabet güçlerinin zayif olmasi

Kaynak BDDK
48
YAPILMASI GEREKENLER
KOBIlerin ihtiyaç duyduklari krediyi daha kolay
alabilmeleri için yapmalari gerekenler

• Kayit disi ekonominin kayit içine alinmasi
• Uluslararasi kabul görmüs standartlarda,
  güvenilir mali tablolarin üretilmesi / Hesap ve
  Kayit düzeni
• Raporlama, veritabani konularinda teknoloji
  yatirimlarinin tamamlanmasi

49
YAPILMASI GEREKENLER
KOBIlerin ihtiyaç duyduklari krediyi daha kolay
alabilmeleri için yapmalari gerekenler

• Kurumsal yönetisim ilkelerinin uygulanmasi
• Risk yönetimi kültürünün yerlestirilmesi
• Risklerin yönetilmesi (stratejiler, planlama)
• Saglikli ve zamaninda bilgi akisi
• Risk yönetimi konusunda uzmanlasmayi saglamak
  üzere insan kaynagina yatirim yapilmasi

50

• Önümüzdeki dönemde, riske göre degerlendirmenin
  daha önem kazanacagi finansal piyasalarimizda,
• Risk yönetimi ve Kurumsal yönetisime önem
  vererek
• mali, idari ve operasyonel yapilarini güçlendiren
  firmalar, Finansal Kuruluslara
• Zamaninda,
• Saglikli,
• Yeterli,
• Dogru
• bilgi aktarimi yaparak, kredi imkanlari ve faiz
  oranlari açisindan diger firmalara göre çok daha
  avantajli olacaktir.