Gestalt Kurami

1
Gestalt Kurami

• Psk. Dan. Dr. S.Gonca ZEREN
• Agri Dagi Üniversitesi Egitim Fakültesi
• goncazeren_at_yahoo.com

2
Gestalt

• Almanca bir kelime olan Gestalt durum, figür,
  sima, sekil, form gibi anlamlara karsilik
  gelmektedir.

3
Gestalt Kuraminin Tarihçesi

• Gestalt Kurami, 1912 yilinda, Max Wertheimerin
  çalismalari ile baslamistir.

4
Gestalt Kuraminin Tarihçesi

• Kuram
• Kurt Koffka,
• Wolfgang Köhler ve
• Kurt Lewin tarafindan gelistirilmistir.

5
Gestalt Kuramina Göre,

• Bütün, kendisi olusturan parçalardan daha fazla
  anlam tasimaktadir.
• Insanlar uyaricilari bütün ve eksiksiz olarak
  algilama egilimindedirler.
• Bütünü olusturan parçalardan çok, bu parçalar
  arasindaki iliskiler önemlidir.

6
Gestalt Kuraminda Algilama

• Çevreyi algilama biçimi, uyaranlari
  anlamlandirmada en önemli faktördür.
• Algi bir tür örgütlemedir.
• Duyu organlarina gelen uyaricilar, gruplanir,
  yorumlanir ve örgütlenir.

7
Phi fenomen

• Gerçekte bir hareket olmadigi halde gidip gelen
  bir hareket görürüz.

8
Phi fenomen Görünüste hareket

• http//www.aber.ac.uk/media/Modules/MC10220/visper
  08.html

• Beyaz noktalar hareket ediyormus gibi görünüyor.
• Tipki isikli ilan panolarinda isigin, hareket
  ediyormus görüntüsü vermesi gibi...

9
Prägnanz Yasasi

• Prägnanz Yasasi, zihnimizin uyaricilari
  algilarken, mümkün oldugunca en iyi, en basit ve
  en anlamli biçime dönüstürme egilimidir.

10
Prägnanz Yasasina ait alt yasalar vardir. Bunlar

1. Sekil- zemin iliskisi
2. Yakinlik yasasi
3. Benzerlik yasasi
4. Tamamlama yasasi
5. Süreklilik yasasi
6. Basitlik yasasi

11
1. Sekil- zemin iliskisi

• Yandaki resme bakinca vazo mu görüyorsunuz, yoksa
  yüz yüze bakan iki insan mi?
• Algi alanimiza giren temel uyariciyi sekil, onu
  çevreleyen ortami da zemin olarak algilariz.

• http//people.csail.mit.edu/fredo/SIG02_ArtScience
  /siggraph_Gestalt_talk.pdf

12
http//www.allposters.es/-sp/Rostro-de-Mae-West-19
35-Posteres_i394155_.htm
Sekil- zemin iliskisi
13
http//people.csail.mit.edu/fredo/SIG02_ArtScience
/siggraph_Gestalt_talk.pdf
Sekil- zemin iliskisi
14
Sekil- zemin iliskisi
15
2. Yakinlik Yasasi

• Birbirine yakin olan uyaricilari bir grup gibi
  algilariz.

16
Yakinlik Yasasi

• Ortadaki kadin hangi adamla birlikte?

17
3. Benzerlik Yasasi

• Birbirine benzer özellikleri olan uyaricilar,
  algisal bir bütünlük kazanirlar ve tek bir grup
  gibi algilanirlar.

18
Benzerlik Yasasi

• Peki ya uyaricilarin tamami birbirine benzer ama
  biri farkliysa?
• Farkli olani hemen öbürlerinden ayird ederiz!

19
4. Tamamlama Yasasi

• Tamamlanmamis etkinlikler, biçimler ve sesler
  tamamlanarak algilanmaktadir.

20
Tamamlama Yasasi

• Tanidik bir marka! Eksik mi tam mi? Yoksa siz mi
  tamamladiniz?

21
5. Süreklilik / Devamlilik Yasasi

• Ayni yönde giden noktalar, çizgiler vb. birimler
  birlikte gruplanarak birbirinin devami gibi
  algilanirlar.

22
Süreklilik / Devamlilik Yasasi
23
6. Basitlik Yasasi

• Öteki unsurlar esit oldugunda, birey, basit ve
  düzenli bir biçimde organize edilmis figürleri
  algilar.

24
Algisal Degismezlik

• Bir objeyi farkli kosullara ragmen ayni obje
  olarak görmemize algisal degismezlik denir.
• Gözümüzün retina tabakasina gelen görüntü ile,
  zihnimizin yorumladigi görüntü ayni degildir.

25
Algisal Degismezlik

• Uzaktaki çocugu küçük, yakindakini büyük görürüz
  ama ikisini de ayni boyda olarak algilariz.

26
Algisal Degismezlik

• http//www.ecn.purdue.edu/VISE/ee637/notes/ColorCo
  nstancy/color/

• Yukaridaki küplere bakin. Ayni küp, sabah ve
  aksam gözümüze farkli renklerde görünür. Oysa biz
  renkler hiç degismemis gibi algilariz.

27
Algisal Degismezlik
28
Algisal Degismezlik
29
Davranisin Belirleyicileri

1. Fiziksel çevre
2. Psikolojik çevre

30
1. Fiziksel çevre

• Yolda yürürken yüzümüze çarpan hava,
• gördügümüz tabelalar,
• insanlarin yüzleri,
• bastigimiz zeminin sertligi,
• ayakkabimizin rahatligi ya da rahatsizligi,
• lokantadan gelen yemek kokusu,
• dizimize sürtünerek yanimizdan geçen kedinin
  yumusakligi gibi milyonlarca uyarici fiziksel
  çevreyi olusturmaktadir.

31
2. Psikolojik çevre

• Fiziksel çevreden gelen uyaricilar, algi yasalari
  ve algisal degismezlik ilkelerinden
  etkilenmektedir.
• Uyaricilar algilanirken bireyin inançlari,
  düsünceleri, ihtiyaçlari ve tutumlari algilamayi
  etkilemektedir.
• Fiziksel çevreden gelen uyaricilar olduklari gibi
  algilanmazlar, bireyin psikolojik çevresi sanki
  bir süzgeçmis gibi süzülerek algilanirlar.

32
Bellek süreci ve bellek izi

• Çevresel yasantinin, beyinde meydana getirdigi
  etkinlige bellek süreci
• Bu etkinlik bittiginde kalan ize de bellek izi
  adi verilir.

33
Unutma

• Gestaltçilara göre unutmanin iki temel nedeni
  vardir
• Geriye getirmedeki basarisizlik ve
• iz sitemindeki bozulma.

34
Içgörüsel Ögrenme

• Kavrama Yoluyla Ögrenme
• Sezis Yoluyla Ögrenme

35
Içgörüsel Ögrenme

• En temel özelligi, bireyin problemin çözümünü bir
  süre düsündükten sonra aniden bulmasidir.

36
Içgörüsel Ögrenme

• Köhler yaptigi deneylerde, genellikle maymunlari
  kullanmis,
• kafesin içine sopa, kutu ve baston gibi çesitli
  araç- gereç koymustur.

37
Içgörüsel Ögrenme

• Hayvanlar için, yiyeceklere ulasmalarini içeren,
  bir bakista çözemeyecekleri, problem durumlari
  olusturmustur.

38
Içgörüsel Ögrenme

• Hayvan önce problemin çözümü için yollar denemis,
  ardindan bir süre düsündükten sonra aniden bu
  araç gereci kullanarak yiyeceklere ulasmistir.

39
Içgörüsel Ögrenme

• http//www.pigeon.psy.tufts.edu/psych26/kohler.htm

40
Içgörüsel Ögrenme

• Içgörüsel ögrenme, bilissel bir yapiya isaret
  etmektedir.
• Deneylerde olusturulan problem durumunu çözen
  maymunlar, benzer durumlarla karsilastiklarinda,
  önceki çözümleri ve benzerlerini kullanmislardir.
  
• Bir diger deyisle, problemin çözümüne iliskin
  içgörü kazanmislardir.

41
Üretici Düsünme

• Wertheimer, problemleri iki biçimde çözdügümüzü
  ifade etmektedir
• A türü çözümler yaraticilik ve içgörünün oldugu
  çözümlerdir
• B türü çözümler ise anlamadan kurallari
  ezberlemeye dayali çözümlerdir.

42
Üretici Düsünme

• Üretici düsünme, A türü çözümler üretebilmeyi
  gerektirir.
• B türü çözümler, ezbere dayali oldugu için yeni
  durumlarda kullanilamazlar.

43
Asagidaki sayi dizisine 15 saniye bakin. Sayilari
bakmadan dogru sirayla hatirlayabilir misiniz?

• 1 4 9 1 6 2 5 3 6 4 9 6 4 8 1

44

• Wertheimer tarafindan yapilan deneyde,
  deneklerden çogu ancak bir-iki rakami
  hatirlayabilmis, deneyin üzerinden birkaç hafta
  geçtikten sonra ise, deneklerin çogu hiçbir
  rakami hatirlayamamislar.

45

• Baska bir denek grubuna ise sayilarin bir araya
  getirilis ilkesini bulmalari söylenmis. Birden
  dokuza kadar olan rakamlarin karelerinden
  olusturulmus bu diziyi çözen bu gruptaki
  denekler, deneyin üzerinden haftalar geçtikten
  sonra bile sayilari dogru olarak
  hatirlayabilmisler.

46
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler
47
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Derslerin bütünlük içinde yürütülmesi algilamayi,
  zihinde tutmayi ve hatirlamayi kolaylastiracaginda
  n ögretmenlerin
• dersi planlamalari,
• konulari basitten karmasiga dogru
  basamaklandirmalari,
• konulari mümkün oldugunca yarim birakmadan ele
  almalari,
• yeni konulara geçerken eski konularla baglanti
  kurmalari,
• her derse bir önceki dersin tekrari ile
  baslamalari önerilir.

48
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Etkili bir ögretmen, ögrencilerini taniyan ya da
  tanimaya çalisan ögretmendir. Bu nedenle
  ögretmenlerin
• ögrencilerin belli davranislarina bakarak onlari
  etiketlememeleri,
• davranislarini degerlendirirken onlari bütüncül
  bir yaklasimla ele almalari önerilir.

49
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Algiyi bireyin fiziksel çevresinden çok
  psikolojik çevresi etkilemektedir. Bu nedenle,
  ögretmenlerin
• her bir ögrencinin olaylari, konulari algilama ve
  anlamlandirma biçimlerinin farkli olabilecegini
  unutmamalari,
• ögrencilerinin psikolojik yapilarini tanimaya
  çalismalari,
• onlarin ihtiyaçlarina dönük düzenlemeler
  yapmalari önerilir.

50
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Gestalt Kuraminda sekil- zemin iliskisi önemli
  yasalardan biridir. Ögretmenin sekil konumunu
  kaybetmemesi için
• derste monoton olmamasi,
• degisik materyaller ve dikkat çekme yöntemlerini
  kullanmasi önerilir.

51
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Yakinlik yasasina göre, birbirine yakin olan
  uyaricilari, benzerlik yasasina göre de birbirine
  benzer uyaricilari, zihnimiz gruplandirarak bir
  bütün halinde algilama egilimindedir.
  Ögretmenlerin
• ögrencilerden hatirlamalarini istedigi konulardan
  birbirine yakin ve benzer olanlari gruplayarak
  zihinlerinde tutmalarina yardimci olmasi
  önerilebilir.

52
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Bireyin problemin çözümünü bir süre düsündükten
  sonra aniden bulmasi, içgörüsel ögrenmeye isaret
  etmektedir. Okulda ögretmenlerin
• gerekli malzemeyi hazirlayarak, ögrencilerin
  çesitli problemlere çözümler üretmelerini
  istemeleri,
• ögrencilere problemi iyi anlamalari, birimler
  arasindaki iliskileri fark etmeleri ve olasi
  çözüm yollarini bulmalari için rehberlik
  etmeleri,
• bu sirada ögrencilere yeterli zamani vermeleri,
• gerekirse onlari cesaretlendirmeleri önerilir.

53
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Gestaltçilar ögrenilenlerin beyinde meydana
  getirdigi etkinlige bellek süreci bu etkinlik
  bittiginde kalan ize de bellek izi
  demektedirler. Ögretmenlerin
• bellek izine ulasamamayi, yani unutmayi önlemek
  için, sinifta konulari belli araliklarla
  tekrarlamalari,
• evde tekrar etmeleri için ögrencileri
  yönlendirmeleri önerilebilir.

54
Egitsel Sonuçlar ve Ögretmenlere Öneriler

• Gestalt Kuramcilari, ezbere dayali ögrenme yerine
  üretici düsünmenin önemini vurgulamaktadirlar.
  Ögretmenlerin
• ögrencilere olaylari ve olgulari ezberletmek
  yerine nedenlerini anlatmasi ya da nedenlerini
  bulmalari için ögrencileri yönlendirmesi,
• sinifta bu konularda tartismalarin yürütülmesini
  özendirmesi önerilir.

55
Kaynakça

• Bilge, F. (2002). Gestalt ve insancil yaklasimda
  ögrenme, (Edt. B. Yesilyaprak), Gelisim ve
  ögrenme psikolojisi, PegemA Yayincilik, Ankara.
• Child, D. (2007). Psychology and the teacher,
  Continuum International Publishing Group, New
  York.
• Cüceloglu, D. (1999). Insan ve davranisi, Remzi
  Kitabevi, Istanbul.
• Dictionary Portal. (2007). Almanca- Türkçe
  çeviri. http//www.almancasozluk.gen.tr/index.php
  ?searchoklangtrwordgestalt adresinden 30
  Agustos 2007 tarihinde elde edilmistir.
• Elliott, S.N., Kratochwill, T.R., Cook, J.L.
  Travers, J.F. (2000). Educational psychology
  effective teaching, effective learning, Mc Graw
  Hill, Boston.
• Esher, M.C. (2007). Fishes and birds, perceiving
  pattern and shape. http//www.graphics.cornell.edu
  /jaf/projects/pn/form.html adresinden 30
  Agustos 2007 tarihinde elde edilmistir.
• Hohn, R.L. (1995). Classroom learning and
  teaching, Longman Publishers, USA.
• Kaygusuz, C. (2007). Gestalt ögrenme kurami (Edt.
  A. Kaya), Egitim psikolojisi, PegemA Yayincilik,
  Ankara.
• Köhler, W. (1925). The mentality of apes.
  http//books.google.com/books?idhOFJysQuHIYCpgP
  P1dqTheMentalityofApessiguQRWn8_ogBMCTXCvLU
  p8GnH5HYoPPP1,M1 adresinden 12 Agustos 2007
  tarihinde elde edilmistir.
• Köhler, W. (1947). Gestalt psychology (reissued
  1992), Liveright, New York.
• Özakpinar, Y. (2007). Bilissel psikoloji.
  http//dis.fatih.edu.tr/store/docs/66656EWXszetY.d
  oc adresinden 30 Agustos 2007 tarihinde elde
  edilmistir.
• Senemoglu, N. (2004). Gelisim ögrenme ve ögretim,
  Gazi Kitabevi, Ankara.
• Sözlük. (2007). From language to language.
  http//www.sozluk.de/ adresinden 30 Agustos 2007
  tarihinde elde edilmistir.
• Süper Sözlük. (2007). Almanca- Türkçe Sözlük.
  http//mydictionary.dyndns.org/dict/seek/translato
  r adresinden 30 Agustos 2007 tarihinde elde
  edilmistir.
• Ünver, G. (2007). Bilissel yaklasim Gestalt
  kurami, (Edt. A. Ulusoy), Egitim psikolojisi, Ani
  Yayincilik, Ankara.
• Woolfolk, A.E. (1998). Educational psychology,
  Allyn and Bacon, Boston.