CBC VE KLINIK YORUMU

1
CBC VE KLINIK YORUMU

• Dr.Duygu Erol Suvaci

2
Kan Sayim Yöntemleri

• Mikroskop ile hücre sayimi
• Thoma lami
• Hematokrit ölçümü
• Makro/mikrohematokrit tüpü
• Hemoglobin ölçümü
• Sahle Yöntemi
• Tam otomatik yöntemlerle kan sayimi

3
(No Transcript)
4
TARIHÇE

• 1950 Lökosit ve eritrosit sayimi
• 1960 Tam kan sayimi (7 parametrelik)
• WBC, RBC, Hgb, Htc, MCV, MCH, MCHC
• 1970 Trombosit sayimi
• 1980 RDW, MPV
• 2000 HDW,CHCM,retikülosit ve viabilite
• 
  

5
Son olarak gelistirilen ve günlük klinik
kullanima giren parametreler

• Hemoglobin dagilim genisligi (HDG, HDW) ve
  hücresel hemoglobin yogunlugu ortalamasi (HHYO,
  CHCM)'dir.
• Retikülosit sayimi, retikülosit hacmi ve
  yogunlugu gibi paramaterlerde artik günlük klinik
  kullanimda yerlerini bulmaktadirlar.
• Yeni jenerasyon OTKSC'lerde flöresans yöntemi ile
  hücre canliligi (viyabilite) bakilmasi da
  gerçeklestirilebilmektedir.

6
Kan sayimi islemi 3 bölümde incelenir.

• 1. Analiz Öncesi Dönem Kanin alinmasindaki
  hastanin fizyolojik durumundan alinan kan
  örneginin laboratuvara ulasip OTKSC'de analiz
  edilinceye kadar geçen dönemi içine almaktadir.
  a) Fizyolojik (yas, yükseklik, gebelik, sigara)
  b) Örnek alinmasi (bekleme süresi,
  antikoagülanlarin etkileri, endojen interferans)
  2. Analitik Dönem Cihazlarin çalisma yöntemleri
  . 3. Sonuçlarin Yorumlanmasi a) Hemoglobin ve
  hematokrit b) Kirmizi küre sayimi ve indeksler
  c) Kirmizi küre dagilim genisligi d)
  Retikülosit sayimi

7
Otomatik tam kan sayim analizörleri

• Küçük cihazlar 50-60 test/saat hizindaki
  cihazlardir. 18 parametre çalisirlar.
• Orta cihazlar 65-90 test/saat hizindadirlar ve
  18-22 parametre çalisirlar.
• Pipete alinan kanin tam homojenizasyonunu
  saglamak,
• Kaliteli bir mikroskop,
• Büyük cihazlar 100 test hizindadirlar, 24
  parametre çalisirlar.
• Slayt hazirlayan cihazlar Mikroskobik inceleme
  amaciyla kandan slayt hazirlayabilirler.
  Hematoloji servisleri için uygun cihazlardir.

8
OTKSC LARININ ÇALISMA PRENSIPLERI

• Empedans, radyo dalgasi ve optik saçilma
  (scatter) yöntemleriyle ölçüm yapilmaktadir.
• Alinan kanin bir kismi parçalanarak Hb ve WBC
  sayilmaktadir
• Kanin diger kismi ise parçalanmadan seyreltilerek
  eritrosit ve trombosit sayimi yapilmaktadir.
• Elde edilen diger sonuçlar direk sayimlardan
  yapilan hesaplamalarla bulunmaktadir.

9
OTKSC LARININ ÇALISMA PRENSIPLERI

• 5 ayri ölçüm kanali mevcuttur.
• Hemoglobin kanalikolorimetrik yöntem
• RBC/Platelet kanaliLaser diode
• Bazofil kanaliLaser diode
• Peroksidaz kanalitungsten halojen
• Retiküllosit kanalilaser diode,oxazine 750

10
HEMOGLOBIN

• Siyanomethemoglobin yöntemi
• RBC lizis edilir.
• Hem demiri oksitlenir ve Fe4 ? Fe3
• Fe3 Hb reaktifi içindeki siyanür ile birlesir.
• 546 nmde kolorimetrik ölçüm

11
RBC/PLT

• RBC/PLT reaktifi RBC hücrelerini sferik hale
  getirir.
• RBC ve PLT hücreleri yapilari bozulmadan fiks
  hale getirilip sabitlenir.
• RBC ve PLT hücreleri volümleri degismeden
  ölçülebilir.
• RBC/PLT reaktifi içinde sodyum dodesil sülfat ve
  glutaralaldehid vardir.

12
RBC/PLT

• RBC/PLT reaktifi ile dilue edilmis RBC ve PLT
  hücreleri tek bir optik hücre sayici tarafindan
  analiz edilir.
• Laser isigi, hücreler geçis yaparken algilamaya
  baslar ve elektronik dagilim sinyalleri meydana
  getirir.(scatter)
• Laser isigi, hücreler isik kaynagindan geçerken
  onlarin iç karakteristiklerini ve
  boyutlarini(volüm) ölçebilmemizi saglar.

13
PLATELET

• Platelet hücreleri, RBC hücreleri sayilirken ayni
  anda sayilir ve ölçülürler.
• Homojen sferik hücrelerin isik saçimi
  teorisini(mie teorisi) kullanarak, her hücrenin
  laserde olusturdugu düsük ve yüksek açi isik
  saçimi volüm ve kirilma indeksi olarak
  degerlendirilir.

14
BAZOFIL METODU

• Bazo reaktifi eritrosit ve trombositleri lyse
  eder.
• Tüm lökosit hücreleri bazofil hücreleri hariç
  sitoplazmalarinda ayrilirlar ve reaksiyon
  küvetinde isiya tabii olurlar.(33 C?)
• Sitoplazmalari ayrilmis lökosit hücreleri
  mononükleer ve polimorfonükleer olarak yapilarina
  ve hücre çekirdek tiplerine göre kategorize
  edilebilir.
• Yapisi bozulmamis bazofiller ise diger küçük
  çekirdeklerden kolaylikla ayirt edilebilir.
• Tamami sayilarak toplam WBC sayisi elde edilir.

15
PEROKSIDAZ BOYAMA METODU

• Peroksidaz sitokimyasal reaksiyon üç asamadan
  olusmaktadir.
• Perox 1 reaktifi kullanilarak eritrositler lyse
  edilir.
• Lökositler perox 1 reaktifi kullanilarak fiks
  edilir.
• Perox 2 ve Perox 3 reaktifleri ile lökositler
  boyanir.
• WBC hücreleri büyüklük ve peroksidaz boyama
  yogunluguna göre tanimlanir ve ikinci bir lökosit
  sayimi yapilir.
• Tungsten halojen lamba gözle görünür bir isik
  saçar,hücreler geçerken isiga çarparlar ve
  elektronik scatter ile geçirgenlik sinyalleri
  ortaya çikar.
• Her hücre için hacim ve perox boya yogunlugu
  ölçülür.

16
RETIKÜLOSIT METODU

• RBC ve trombositler RETIC reaktifi ile
  izovolümetrik olarak küresellestirilirler.
• Retikülositler kendi RNA içeriklerine göre
  katyonik bir boya olan Oxazine 750 ile
  boyanirlar.
• Laser isigi hücreler geçis yaparken
  çarpar,elektronik scatter ve emisyon sinyalleri
  olusur.
• Laser isigi her hücrenin büyükülügünü ve
  emisyonunu ölçebilmemizi mümkün kilar.

17
Hematokrit

• Hematokrit ise eritrosit sayisinin ortalama
  eritrosit hacmi ile çarpimindan elde
  edilmektedir. (MCV x RBC)
• Hemoglobin direk ölçüldügü için hematokrite göre
  çok daha güvenilirdir.

18
Eritrosit Sayisi Indeksleri

• MCV (Ortalama eritrosit hacmi) Direk olarak
  empedans veya isik saçilmasi yöntemiyle
  ölçülmektedir. Normal eritrositlerin hacimleri
  80-100 fldir. 80 flnin altindaki eritrositler
  mikrositik, 100 flnin üzeridekiler makrositik
  kabul edilir. Anemilerin siniflamasindaki en
  faydali parametredir.
• Anemi ve MCV düsüklügünde hipokrom ve mikrositer
  anemiler akla gelir. Bu tip anemilerin en sik
  görülen nedenleri demir eksikligi, talessemi,
  kronik hastalik anemileridir. Anemi ve MCV
  yüksekliginde megaloblastik anemiler ve
  myelodisplastik sendromlar düsünülmelidir.

19
Eritrosit Sayisi Indeksleri

• MCH (Ortalama eritrosit hemoglobini) normal
  degeri 30-34 pikogramdir. Anemi siniflamasinda
  MCV ile paralellik arzeder. Mikrositik anemilerde
  hacmi küçük olan eritrositlerin ihtiva ettigi
  hemoglobin az oldugundan MCH de düsüktür.

20
Eritrosit Sayisi Indeksleri

• MCHC (Ortalama eritrosit hemoglobin
  konsantrasyonu) Eritrositlerde bulunan
  hemoglobinin yüzde olarak ifadesidir. 30-36
  arasindaki degerlere sahiptir.
• 36yi geçmesi mümkün olmadigindan anemi
  siniflamasindan ziyade cihazlarin kontrol
  parametresi olarak olarak kullanilir.
• CHCM (Hücresel hemoglobin yogunlugu ortalamasi)

21
Eritrosit Sayisi Indeksleri

• RDW (eritrosit dagilim genisligi) Eritrositlerin
  büyüklüklerinin dagilim genisligini gösterir.
  Histogramlardan elde edilen istatistiki bir
  sonuçtur.
• Anizositozun objektif bir göstergesidir.MCVden
  sonra anemilerin ayriminda en faydali tetkiktir.
  Özellikle hipokrom mikrositer anemilerin
  ayriminda faydalidir. Demir eksikliginde RDW
  artarken talessemide normaldir.
• HDW (Hb dagilim genisligi)

22
Ölçüm Hatali Yüksek Ölçüm Nedeni Hatali Düsük Ölçüm Nedeni
Kirmizi Küre Sayimi Kriyoproteinler Dev trombositler BKSgt50x10e9/L Otoagglutinasyon Pihtilasma In vitro hemolizler
Hemoglobin Karboksinemoglobingt10 Kriyoproteinler In vivo hemoliz Heparin BKSgt50x10e9/L Hiperbilirubinemi Lipemi Paraproteinemi Pihtilasma Sulfhemoglobinemi (?)
Hematokrit Kriyoproteinler Dev trombositler BKSgt50x10e9/L Hiperglisemi (gt600 mg/dl) Otoagglutinasyon In vitro hemoliz Mikrositler kirmizi küre
23
Ölçüm Hatali Yüksek Ölçüm Nedeni Hatali Düsük Ölçüm Nedeni
Ortalama Eritrosit Hacmi Otoagglütinasyon BKSgt50x10e9/L Hiperglisemi Kirmizi küre deformabilitesinde azalma Kriyoproteinler Dev trombositler In vitro hemoliz Mikrositer kirmizi küre Sismis kirmizi küre
Ortalama Eritrosit Hemoglobin Yogunlugu Otoagglütinasyon Pihtilasma In vitro hemoliz Hatali yüksek hemoglobin ölçümü Hatali düsük hematokrit ölçümü BKSgt50x10e9/L Hatali düsük hemoglobin ölçümü Hatali yüksek hematokrit ölçümü
24
Lökosit sayisi ve formülü

• Empedans ve optik saçilma yöntemi ile sayilir.
  Lökosit formülünü cihazlar yaptiklari
  grafiklerden hesaplamaktadir.
• Formül bazi cihazlarda lenfosit, monosit ve
  granüllü hücreler olarak verilir. Bazi cihazlarda
  ise ayrica bazofil ve eozinofil sonuçlarida ilave
  olarak bakilir.

25
Ölçüm Hatali Yüksek Ölçüm Nedeni Hatali Düsük Ölçüm Nedeni
Beyaz Küre Sayimi Kriyoproteinler Heparin Paraproteinler Çekirdekli eritrositler Trombosit kümelesmesi "clumping" Tamamlanmamis hemoliz Pihtilasma Ezilmis hücreler (basket hücreleri) Üremi Immun baskilayici Ilaçlar
26
Trombosit sayisi ve indeksleri

• Empedans veya optik saçilma ile sayilir. Ortalama
  trombosit hacmi (MPV) 7,8-11 fldir. Kan sayimi
  sonuçlarinda en fazla kullandigimiz parametreler
  trombosit sayisi ve MPV dir. Trombosit sayisinin
  150.000/ml altinda olmasi trombositopeni,
  400.000/mlnin üzerinde olmasi trombositoz olarak
  degerlendirilir.
• MPV myeloproliferatif hastaliklarda ve periferde
  trombosit yikimi ile seyreden hastaliklarda
  artar.
• MPC (mean platelet component)
• MPM (mean platelet mass)
• PCT (platelet crit)Plateletler tarafindan
  doldurulan kan hacminin yüzdesi

27
Hangi tam kan sayimi sonuçlarinin periferik yayma
ile beraber degerlendirilmesi gereklidir?
28
Degisken Alt Sinir Üst Sinir
Eritrositler (x10e12/L) lt2,0 gt8,0
Hemoglobin (g/L) lt50 gt200
OEH (MCV) (fL) lt60 gt110
OEHB(MCHb) (pg) lt20 gt37
OEHY (MCHbC) () lt20 gt37
KKDG (RDW) () ? gt20
29
CBC SONUÇLARINI NASIL YORUMLAMALIYIZ?
30
(No Transcript)
31
CBC SONUÇLARINI NASIL YORUMLAMALIYIZ?

• Hastanin anemi bulgulari yoksa düsük hemoglobin,
  hematokrit ve diger eritrosit parametrelerinin
  cihaz hatasi veya baska bir hastaya ait
  olabilecegi unutulmamali.(Bu durumun tam tersi de
  dogrudur)
• Anemisi olan hastada bakilacak ilk parametre MCV.
  Eger MCV düsükse mikrositik anemi söz konusudur
  ve RDW degerine bakilmalidir. RDW degeri yüksekse
  demir eksikligi normalse talessemi olabilir.
  Talessemide RBC degeri yüksektir.
• Kronik kan kaybina bagli demir eksikligi
  anemisinde ilimli lökositoz ve trombositoz
  olabilir.
• Eritrosit sayisi ile birlikte hgb, hematokrit
  yüksekligi disinda anormallik yoksa sekonder
  eritrositoz yapan nedenler düsünülmeli. Ancak
  eslik eden beyaz küre ve trombosit sayisindaki
  artislar akla myeloproliferatif hastaliklari
  özelliklede polisitemia verayi getirmelidir.

32
CBC SONUÇLARINI NASIL YORUMLAMALIYIZ?

• Anemisi olan bir hastada lökositozda varsa akut
  veya kronik lösemi olabilir. Bu durumda trombosit
  sayisi önemlidir. Trombosit sayisi da düsükse
  akut lösemi olma olasiligi daha fazladir. Kronik
  lösemilerde trombosit sayisi yüksek veya
  normaldir.
• Sadece trombosit sayisinin düsük oldugu
  durumlarda trobositopeni yapan hastaliklar,
  özelliklede immüm trombositopeniler
  düsünülmelidir. Lökosit ve eritrosit
  parametrelerinde anormallik olmadan en sik
  görülen trombositopeni nedeni ITPdir.
• Pansitopeni durumunda aplastik anemi, akut
  lösemi, myelodisplastik sendrom, megaloblastik
  anemiler akla gelmelidir.

33

• TESEKKÜR EDERIM.