SISTEMIK HASTALIKLAR VE DIS HEKIMLIGI

1
SISTEMIK HASTALIKLAR VE DIS HEKIMLIGI

• St.Dt.E.Bihter GÜRLER
• 2003

2

• Oral enfeksiyonlarin yarattigi sekonder sistemik
  etkiler
• Sistemik hastaligin oral bölgeye ve dental tedavi
  planlamasina olan etkisi

3
ORAL ENFEKSIYONUN YAYILMA YOLLARI
Metastatik Enfeksiyon
Metastatik Enflamasyon
Metastatik Hasar
4

• Metastatik enfeksiyon oral kavitedeki
  bakterilerin geçisi ile ortaya çikar.

• Subakut Bakteriyel Endokartit
• Akut Bakteriyel Miyokard
• Beyin Absesi
• Kavernöz Sinus Trombozu
• Sinüzit
• Akciger Absesi
• Ludwig Anjini
• Orbital Selülit
• Deri Ülseri
• Osteomyelit
• Eklem Protezi Enfeksiyonu

5

• Metastatik hasar oral mikrobiyal toksinlerin
  sirkülasyonu ile olusur.

• Serebral Enfarktüs
• Akut Miyokard Enfarktüsü
• Sürekli Ates
• Idyopatik Trigeminal Nevralji
• Toksik Sok Sendromu
• Sistemik Granülosit Hücre Defekti
• Kronik Menenjit

6

• Metastatik enflamasyon oral organizmalarin
  immünolojik hasari ile ortaya çikar

• Behçet Hastaligi
• Kronik Ürtiker
• Uveitis
• Enflamatuar Bowel Hastaligi
• Crohn Hastaligi

7
Bazi Sistemik Durumlar ve Bu Durumlarda Dikkat
Edilmesi Gereken Noktalar
8
Sistemik Hastaliklarda Kullanilan Bazi Ilaçlar ve
Oral Kaviteye Etkisi
9
KAN HASTALIKLARI
10

• Bernard -saulier sendromu ya da Glanzmann
  trombostenisi gibi bir çok herediter kan
  hastaligi nadir görülür. Buna karsin vWD her 100
  kisiden 1 tanesini etkilemektedir.(David L.,BASI
  ve digerleri,1999).

11
von Willebrand Hastaligi
12

• Ne kadarlik bir yüklemenin gerekli oldugu
  konusunda belirleyici faktör hastaligin alt
  tipidir. Hastaligin en çok görülen alt tipi ise
  Tip 1 dir.(Stubbs M. ve digerleri,2001).

13
vWDde Uyulmasi Gereken Protokol
14
Normal bir bireyin kanama süresi aspirin alimi
ile uzar. Ancak bu uzamanin normal
sinirlarin disina çikmasi çok enderdir. Böyle
bir durumun varligi bize maskelenmis bir vWDi
düsündürür (Davit L. BASI ve digerleri,1999).
15
Hemofili
16

• Maxiller anestezi infiltrasyonunda ve mandibular
  anestezide A tipi hemofiliak hastalarda 30 veya
  50 oraninda A faktörü ilavesi tavsiye
  edilmektedir.(David L.BASI ve digerleri,1999).

17

• Fissür sealent uygulamasi hastayi dental
  çürüklere karsi korumada en etkili yoldur (David
  L.BASI ve digerleri,1999).

18
Hemofili A için Uyulmasi Gereken Protokol
19
Hemofili B için Uyulmasi Gereken Protokol
20
Anemi
21
Tedavi öncesinde yapilacak islemler

• CBC Bakilir.
• Düsük Hemoglobin Seviyesi Bulundu Ise
  Konsültasyon Istenir
• Aneminin Siddetini Belirlemek Için Hastanin
  Hematologu Ile Irtibatta Olunur.
• Eger Anemi Siddetli Ise Kan Transfüzyonun
  Gerekebilecegi Unutulmamalidir.
• Orak Hücreli Anemide Görüldügü Gibi Kriz
  Durumundaki Bir Hastadan Dental Tedaviden
  Kaçinilmalidir.
• Anamnezinde Kan Transfüzyonu Bulunan Hastalarda
  Hepatit Ve HIV Riski Dolayisi Ile Iyi Bir Klinik
  Muayene Yapilmalidir.
• Sayet Hemoglobin Düzeyi Optimumda Ise Genel
  Anestezi Kullanimi Mantiklidir.
• Genel Anestezi Kullanilacaksa Tedavi Öncesi
  Hastaya Anemik Hastalar Için Takdir Edilen
  Antibiyotik Profilaksi Protokolü Uygulanmalidir.

22
Tedavi sirasinda yapilacak islemler

• Yapilan Her Islem Kisa Tutulmali
• Nitröz Oksit Anestezisi, Orak Hücreli Anemik
  Hastalarda Ve Vitamin B12 Noksanligi Iyi Kontrol
  Edilmeyen Hastalarda Dikkatli Kullanilmalidir.
• Primer Kapama Yapilmalidir
• Enfeksiyonlarin Kontrolü Çok Siki Bir Sekilde
  Yapilmalidir

23
Tedavi sonrasinda yapilacak islemler

• Kriz ya da Hemolize Yol Açabilecek Ilaçlari
  Reçetelendirmekten Kaçinilmalidir.
• Eger Yavas Iyilesme Öngörülüyor Ise Antibiyotik
  Profilaksisi Yapilmalidir.
• Oral Hijyenin Kusursuz Sekilde Saglanmasinin
  Önemi Vurgulanmalidir.
• Solunumu Deprese Eden Analjeziklerin Hgb/Dl Ile
  Kullaniminda Dikkatli Olunmalidir.

24
Immünsüpresif Durumlar
25
Sik Görülen Otoimmün Hastaliklar

• Bag Doku
• psoriarisis
• romotoid artrit
• sjögren sendromu
• sistemik lupus eritromotozus

26

• Endokrin Sistem
• Otoimmün Addison Hastaligi
• Grave Hastaligi
• Hashimoto tiroidi
• Tip1 Diabetes Mellitus

27

• Hematolojik Sistem
• Otoimmün hemolitik anemi
• Otoimmün nötropeni

28

• HIV-enfekte bireyler
• organ transplantasyon hastalari
• kan veya lenf malignitesi olan hastalar

29
Oral kavite tüm immün yetmezlik durumlarinda
semptomlarinin görüldügü ortak anatomik bölgedir.
30
Oral lezyonlarin prevalansi
31
p

• Hastanin doktoru ile konsültasyon yapilmalidir
• dental profilaksi yapilmalidir
• varolan tüm dental problemler ortadan
  kaldirilmalidir
• akut ve kronik enfeksiyon odagi olabilecegi
  düsünülen kaynaklar ortadan kaldirilmalidir.
• Restore edilemeyen tüm disler çekilmelidir
• gerekli olan protezler ayarlanmalidir
• oral hijyen ve ev bakimi güçlendirilmelidir
• günlük antibakteriyel agiz gargaralari
  önerilmelidir

32

• Enfeksiyon
• Endokartit
• Bakteriyemi
• Septisemi

33

• Transplantasyonun hemen sonrasinda
• hastanin hekimi ile konsültasyon
• acil dental enfeksiyonlar

34

• Transplantasyon sonrasi stabil dönem
• hastanin hekimi ile konsültasyon
• düzenli çagirmalar ve profilaksi
• günlük antibakteriyel agiz gargaralari
• tüm dental islemler
• NSAI verilmemeli
• invasiv girisimlerde antibiyotik profilaksisi
• agiz bas boyun kanserleri ihtimali ile
  görüntüleme
• gerekli ise kortikosteroid yüklemesi

35

• Transplantasyonun red edildigi dönem
• hastanin hekimi ile konsültasyon
• acil dental tedaviler

36

• Yapilan çalismalar HIV enfekte bireylerde 16 oral
  lezyonun bulundugunu ortaya koymustur.(Weinert ve
  digerleri,1996).

37

• HIV enfekte hastalarin yalnizca 53ü
  dishekimlerine hastaliklarindan
  bahsetmektedirler.(Perry ve digerleri,1993).

38
Dishekimleri HIV enfekte hastalari tedavi etmede
diger tüm hekimlerden daha fazla risk
altindadirlar.(Cohen ve digerleri,1992).
39
Hastalarda görülen siddetli trombositopeni nedeni
ile olusan hemorajidir.
40
50109/L platelet sayisi olmadan cerrahi
müdahalede bulunulmamalidir.
41

• Platelet transfüzyonu
• i.v Ig(1 g/kg islemden 1 gün önce ve islemi takip
  eden günde)
• intraoperatif hemostatik ajan kullanimi
• postoperatif terapi(bir antifibrinolitik ajan
  olan aminocaproik asit ile yapilir)

42

• Glikokortikoid
• splenektomi
• zidovudine tedavisi

43
NÖROLOJIK VE PSIKIYATRIK BOZUKLUKLAR
44

• Epileptik hastaya methohexiton veya enflurance
  verilmemeli
• hastanin ilacini aldigindan emin olunmali
• i.v sedasyon tercih edilmeli
• sedasyon yapilmasi halinde nasal kanal yoluyla
  oksijen destegi saglanmali

45

• Cerobrovascüler accident hastalarinda hastanin
  durumu uygun görülürse konsültasyonla beraber
  islem yapilmali
• parkinsonlu hastalarda asiri tükürük salgisina
  dikkat edilmeli
• serebral palsi hastalarinda genel anestezi tercih
  edilmeli
• friedrich ataksisinde aritmilerin görülebilecegi
  unutulmamali

46
Sizofreni

• Hastanin hekimi ile konsültasyon yapilmali
• clozepine kullanan hastalarda WBC kontrol
  edilmeli ve mm3 de 3000 den az ise tedavi
  yapilmamali
• preventif dental tedavilere önem verilmeli
• hastanin kullandigi ilaçlar ve sisteme etkisi
  dikkatlice degerlendirilmeli

47
ISKEMIK(KORONER)KALP HASTALIKLARI
48
Angina Pectoris

• Stabil olmayan anjinali hastalarda ani
  ölüm,aritmi ve infarktüs riski dolayisiyla
  koroner yogun bakim ünitesinde veya hastanede
  tedavi edilmelidir

49

• Dis hekimi önce hastadan iyi bir anamnez
  almalidir.
• Hastada anjinayi baslaticak durumlardan
  kaçinmalidir.
• Mutlaka kardiyologla konsultasyon yapmalidir.
• Anjina nöbeti asiri egzersizle geliyorsa ve oral
  nitro gliserinle kontrol altina aliniyorsa ,yakin
  zamanda anjina atagi olmamissa basit cerrahi
  islemler yapilabilir.

50

• Yeni anjina geçirmis hastarda ve unstabil
  anjinasi olanlarda genel anestezi 3 ay
  ertelenmelidir ve herhangi bir dental cerrahi
  müdahele yapilmamalidir. Dental tedavi sirasinda
  hasta anjina agrisi hissederse ve anjina hikayesi
  veriyorsa 0.5mg nitrogliserin dil altina konmali
  , oksijen verilmeli ve hasta oturur pozisyonda
  tutulmalidir

51
Miyokard Enfarktüsü

• Hastada geçirilmis bir myokard infarktüsü varsa
  ölüm riski ilk 3 ayda 30 takip eden 4. ayda 15
  6.ayda ise 4-6 dir ki bu oran hiç MI geçirmemis
  birinin ölme riskiyle ayni orandadir.

52
Aritmiler

• Bu hastalarda adrenalin içermeyen lokal anestezik
  kullanilmalidir.

53
Pacemaker Kullananlar

• Dis hekimliginde ultrasonikcihazlar,
  kavitron,elektrokoter, vitalometreler mikrodalga
  firin , elektrikli aletlerin çok sik açilip
  kapatilmasi pacemakerin fonksiyonunu bozabilir.

54

• Kalp kapak lezyonu olmadikça bu hastalarda
  endokardit tehlikesini önlemek için antibiyotik
  vermeye gerek yoktur.

55
Tiroidle Iliskili Kalp Problemleri

• Bu hastalarda adrenalinli lokal anestezik
  kullanimi tehlikeli aritmi olusturabilir .
  Kontrol altinda olmayan hastalarda anksiyete ,
  sempatik aktivite artisi ve düsük uyarana karsi
  cevap söz konusudur . Bu nedenle sedasyona
  ihtiyaç vardir.

56
Koroner Kor Pulmonale

• Bu tür hastalarda genel anestezi
  yapilmamalidir.Intra venöz barbitüratlar diazepam
  da dahil olmak üzere solunumu deprese eder
  kontrendikedir

57
Konjenital Kalp Hastaliklari

• Konjenital kalp hastaliklarinda her iki
  dentisyonda da sürme gecikmeleri görülür.Genel
  anestezi risklidir. Kanama egilimleri ve enfektif
  endokardit riski vardir. Kanama egilimleri
  trombosit fonksiyon bozuklugu ve siyanotik
  konjenital kalp hastaliginda fibrinolitik
  aktivitenin artmasi nedeniyledir.Dis çekimi kalp
  , solunum, kanama ve enfektif problemlere neden
  olabilir. Hastalardan tedaviden önce konsultasyon
  istenmelidir.Hastalara antibiyotik proflaksisi
  uygulanmalidir.

58
Endokartit

• Septal defekt , biküspit aortik kapak ve patent
  duktus arteriosus gibi konjenital kalp
  rahatsizligi olanlar.
• Romatik fever ve posttravmatik kalp hastaligi
  olanlar
• Kalp kapagi protezi tasiyanlar
• Daha önce enfektif endokardit geçirmis olan
  hastalar

59
Hipertansif hastalar

• hastaya güven telkin edilmelidir,agrili
  müdahalelerden kaçinilmalidir, çok gerekli
  oldugunda diazem verilebilir , hastalarin
  randevulari sabah saatlerine verilmelidir ,
  çalismalar uzun tutulmalidir

60
(No Transcript)
61
(No Transcript)
62
BÖBREK HASTALIKLARI
63

• böbreklerden ilaç itrahinin zayiflamasi
• hipertansiyon
• immunolojik baski
• anemi
• hepatit virusu tasima sikliklari

64

• Ilaç atiliminin bozulmasi
• hipertansiyon
• antikoagülan tedavi
• kanamaya artmis egilim
• anemi ,
• hiperkalsemiye bagli disritmiler
• hepetit B ve HIV enfeksiyonu riski
• kortikosteroid ve immun supresif tedavi
• renal osteodistrofi

65

• Tetrasiklin
• streptomisin
• sülfonamid oksitetrasiklin
• inozin
• aspirin
• fenassetin
• fenilbütazon
• antihistamin

66
KARACIGER HASTALIKLARI
67

• kanama problemi
• ilaç sensitivitesi.

68

• kan sayimi, kanama pihtilasma testleri
  yaptirmakta yarar vardir.
• K vitamini , taze plazma , antifibrinolitik
  ajanlar verilebilir.
• Diazepam çok gerekli ise dozlari azaltirak
  kullanilabilir.
• Konsultasyon istenmelidir.

69
ISKELET-KAS HASTALIKLARI
70
Osteogenesis imperfecta

• Post-core yapmak zordur
• dis çekimi sirasinda asiri kontrolsüz kuvvet
  uygulamaktan kaçinilmalidir
• çene kemiklerinde fraktür riski vardir

71
Ricketts Osteomalazi

• Spontan dental apseler
• kanama bozukluklari

72
Paget Hastaligi

• Çene kemikleri nadiren etkilenir
• maxilla mandibulaya göre daha fazla etkilenir
• alveoler krette genisleme lamina durada kayip
• kök rezrobsiyonu ve hipersementoz
• açik cerrahi çekim

73
SOLUNUM SISTEMI HASTALIKLARI
74
KOAH

• GA den kaçinilmalidir
• asiri KOAH olan hastalarda i.v diazem ve
  midozolam verilmelidir
• barbitüratlar tamamen kontrendikedir

75
Astim

• Sigarayi birakmak
• kronik bronsiti önlemek için antibiyotik
  kullanimi
• bronkospazmi iyilestimek için brandkodilatörler
• havayolu inflamasyonu azaltmak için inhaler
  steroidler
• gögüs fizyoterapi programlari

76
Dis hek. açisindan astim

• Hasta ilaçlarini yaninda bulundurmalidir
• tedavi öncesi antihistaminik
• sedasyon gerekirse nitrözoksitoksijen
• op sirasinda bronkospazm meydana gelirse
  operasyon durdurulmali ve oksijenle beraber
  brankadilatör verilmeli
• kronik olarak steroid kullananlar 125 mg
  metilprednisolan i.v verilmelidir

77
ENDOKRIN HASTALIKLAR
78

• Tip 1 diabet melitus veya juvenil diabet birçok
  oral komplikasyonu olan major otoimmün
  hastaliktir.(Slavkin C.Harold,1999).

79

• Kontrol altinda bir hastada islemin uygulanacagi
  gün hastanin günlük dozunu yarimmisli arttirmasi
  yeterlidir.
• Islemin yapilacagi sabah hastanin plazma seker
  düzeyi ölçülmelidir.
• Islem sirasinda plazma glikozu,serum
  elektrotlari,arteriyel kan gazlari monitorize
  edilmelidir

80

• Postoperatif her 4-6 saatte glikoz seviyesi
  kontrol edilmelidir ve bu seviye 150-200 mg/dL
  düzeyinde tutulmalidir.Bu seviyeher 100 mg/dL
  plasmaya 5-10 ünit subkutan glikoz takviyesi ile
  saglanir.
• Hastanin insilüni stabil hale gelene kadar
  hastanin takbi yapilmalidir.

81

• Minor cerrahi islemlerde günlük kortizonun 2
  katini almasi yeterlidir.

82

• Anestezi verilmeden önce i.v. 100mg hidrokortizon
• operasyon surasinda 1000 mL lik ringer laktat
  içine 100 mg hidrokortizon karistirilarak i.v
  olarak verilmelidir.
• Islemden sonra ise 100 mg hidrokortizon her 6-8
  saatte bir verilmelidir
• antibiyotik profilaksisi yapilmalidir.

83

• Tedavinin basarisi kesinlesmeden cerrahi
  müdahalede bulunulmamali
• acil cerrahi gerektiginde i.v olarak 500 mg
  L-thyroxine verilmeli
• bu hastalarin narkotik ilaölar ve anestezik
  maddelere olan toleranslari çok düsük oldugundan
  tedavi eidlmis hastalarda bile dikkatli
  kullanilmalidir
• L-tyhroxinin yarilanma süresi 7 gündür bu nedenle
  ile 3 gün arasi doz alimi durdurulabilir.

84
(No Transcript)
85
kaynakça

• Derossi SS, Raghavendra S. Anemia.Oral Surg Oral
  Med Oral Pathl Oral Radiol Endod. 2003
  Feb95(2)131-41.
• Piot B, Sigaud-Fiks M, Huet P, Fressinaud E,
  Trossaert M, Mercier J. Management of dental
  extractions in patients with bleeding
  disorders.Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral
  Radiol Endod. 2002 Mar93(3)247-50
• Stubbs M, Lloyd J. A protocol for the dental
  management of von Willebrand's disease,
  haemophilia A and haemophilia B.Aust Dent J. 2001
  Mar46(1)37-40.
• Coulter ID, Marcus M, Freed JR, Der-Martirosian
  C, Cunningham WE, AndersenRM, Maas WR, Garcia I,
  Schneider DA, Genovese B, Shapiro MF, Bozzette
  SA. Use of dental care by HIV-infected medical
  patients.J Dent Res. 2000 Jun79(6)1356-61.
• Diecidue R, Richard J, Spera J, Streck P.
  Post-traumatic hemorrhage in a patient with
  previously undiagnosed vonWillebrand's disease. J
  Oral Maxillofac Surg. 2000 Mar58(3)332-6.
• Patton LL. Hematologic abnormalities among
  HIV-infected patients associations
  ofsignificance for dentistry.Oral Surg Oral Med
  Oral Pathol Oral Radiol Endod. 1999
  Nov88(5)561-7.
• Guggenheimer J, Eghtesad B, Stock DJ. Dental
  management of the (solid) organ transplant
  patient.Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral
  Radiol Endod. 2003 Apr95(4)383-9.

86

• Meyer U, Kleinheinz J, Handschel J, Kruse-Losler
  B, Weingart D, Joos U. Oral findings in three
  different groups of immunocompromised patients.J
  Oral Pathol Med. 2000 Apr29(4)153-8.
• Slavkin HC. Toward a common theme for
  autoimmunity.J Am Dent Assoc. 1999
  Apr130(4)561-6.
• Friedlander AH, Marder SR. The psychopathology,
  medical management and dental implications
  ofschizophrenia.J Am Dent Assoc. 2002
  May133(5)603-10 quiz 624-5.
• Ghezzi EM, Ship JA. Systemic diseases and their
  treatments in the elderly impact on oral
  health.J Public Health Dent. 2000
  Fall60(4)289-96.
• Greenwood M, J G Meechan. General medicine and
  surgery for dental practitioners Part 4
  Neurological disorders . British Dental Journal
  12 Jul 2003 19519 - 25
• Basi D.L,Schmiechen Nathan J.Bleeding and
  coagulation problems in the dental patient.J
  Dental Clinics North America.1999
  july43(3)457-47
• Yoshinari Morimoto,Ak,ra Yoshioka,Midori
  Shima,Tadaak, Kirita.Intraloral hemostasis using
  a recombinant factor VII preparation in
  hemophilia A patient with inhibitor.J Oral
  Maxillofacial Surg 2003611095-1097
• Xiaojing Li, Kristin M Kollveit,Leif
  Tronstad,Ingar Olsen.Systemic diseases caused by
  oral infection.Norway

87
(No Transcript)