BIYOLOJI Dersi

1
BIYOLOJI Dersi
Necdet KAYILLIOGLU
2
HÜCRE BILIMI

• Hücre, yasam için gerekli tüm biyolojik olaylarin
  yapildigi canlinin en küçük birimidir. Buna en
  iyi örnek, tek bir hücre olarak yasamini sürdüren
  tek hücreli organizmalardir.
• En ilkel yapili hücre, prokaryotik hücredir
  örnegin, bakteri ve mavi-yesil alglerde oldugu
  gibi. Prokaryot hücrelerde nukleus zari bulunmaz,
  o nedenle kalitsal materyal DNA, hücre
  sitoplazmasinda serbest olarak bulunur. Gelismis
  hücrelerde görülen bazi organeller bunlarda
  yoktur.

3

• Ileri yapi gösteren hücreler ise ökaryotik
  hücreler olup bunlarda DNA materyali nukleus zari
  ile çevrelenmistir. Çok degisik organelleri
  mevcuttur. Prokaryotlar disinda kalan tüm
  canlilara ait hücreler ökaryot hücre tipindedir.

4

• Hücrenin varligi ilk kez 1665 yilinda Robert
  Hooke tarafindan anlasilmistir. R. Hooke, kendi
  yaptigi mikroskopta sise mantari hücrelerini
  çevre ve bosluk halinde görmüs, bu bosluklara
  hücre (cellula) adini vermistir. Daha sonra canli
  bitki dokularindan da kesitler alip incelemis,
  çeperin iç kisminin sivi ile dolu oldugunu
  görmüs, ancak bu sivinin canli oldugunu ve
  önemini anlayamamistir. Robert Hookeun ortaya
  attigi hücre teorisi basit de olsa çok önemlidir.
  Bundan sonra gelen bilim adamlarinin katkisiyla
  bu konuda daha ayrintili bilgiler ortaya
  çikmistir.

5

• 1831de Robert Brown (Ingiliz botanikçi)
  nukleusu kesfetmis, 1839da Purkinje (Alman
  fizyolog) çeperin iç kismini dolduran maddeye
  protoplazma adini vermistir. 1838de Schleiden
  (botanikçi) ve 1839da Schwann (zoolog)
  zamanlarina kadar olan bilgileri degerlendirerek
  hücre teorisini kurmuslardir. 1852de Remak,
  1880de Fleming hücre bölünmesini (amitoz ve
  mitoz) incelemislerdir. Çalismalar ilerledikçe,
  protoplazmanin homojen olmadigi anlasilarak
  1862de Kölliker (Alman biyolog) sitoplazma ve
  nukleus terimleriyle protoplazmayi daha da
  ayirmis ve nukleusun etrafini çeviren protoplazma
  kismina sitoplazma adini vermistir.

6

• Mikroskobun daha da gelistirilmesiyle bazi hücre
  organelleri kesfedilmis, 1887de Boveri,
  sentrozomu 1897de Benda, mitokondriyi 1898de
  Golgi, Golgi kompleksini 1899da Garnier,
  Endoplazmik Retikulumu (E.R.) 1905de Farmer ve
  Moore, mayoz bölünmeyi açikladilar. Bu arada
  1944de Avery ve Mc Carty, bunlari takiben
  Griffts, Streptococcus pneumonia ile çalisarak
  genetik etkilesimin DNA tarafindan yapildigini
  açikladilar. 1953de Watson ve Crick DNAnin çift
  sarmal yapisini açiklayarak Moleküler Biyolojinin
  temelini kurdular.

7
(No Transcript)
8
Kromozom, DNA ve Gen
Gen
Nukleus
Hücre
Kromozomlar
Protein
9
DNA çift sarmali
Seker Fosfat omurga
Baz çifti
Bazlar
Adenin (A) Timin (T)
Sitozin (C) Guanin (G)
10

• 17. yüzyilda Leeuwenhoek tarafindan yapilan ilk
  basit mikroskoptan, degisik ve gittikçe gelisen
  isik mikroskoplari yapilmis ve nihayet
  1942lerden itibaren elektron mikroskobu
  kesfedilmis ve gelistirilmistir.
• 1950-1956 yillarinda itibaren elektron
  mikroskobunun yardimiyla hücre organellerinin
  ultrastrüktürleri üzerindeki yogun arastirmalar
  sonucu hücre bilimi çok daha ileri bir seviyeye
  ulasmistir ve bu konuda çalismalar devam
  etmektedir. Görüldügü gibi hücre hakkindaki yeni
  bilgilerin elde edilmesi mikroskobun gelisimine
  paralel bir yol izlemistir.

11

• Bütün yasayan canlilarda genetik direktifler DNA
  moleküllerinde depolanmistir. Ayni kimyasal kodla
  yazilmis olan bu direktifler kimyasal yapi
  taslarindan olusur ve organizmanin mevcut
  bilgilerini sonraki nesillere aktarmada ve
  üremede islev görürler. Böylece her hücre uzun
  DNA polimer zincirlerindeki 4 set monomerden
  (nukleotidlerden) yapilmistir.

12

• Her hücrede DNA tarafindan verilen direktifler
  transkribe edilerek RNAya dönüstürürler. Daha
  sonra RNA moleküllerince tasinan mesajlar bir
  diger kimyasal form olan proteinlere translate
  edilir.

13
(No Transcript)
14
(No Transcript)
15

• Biyolojik organisazyonun seviyeleri
• Atomlar
• Moleküller
• Subcellular organeller
• Hücreler
• Dokular
• Organlar
• Organ sistemleri
• Organizma Tek bir hücre yada kompleks
  multiselüler organizma.
• Organisazyon seviyesi tüm organizmalarda
  bulunmaz.

16

• Hücre yasamin temel ünitesi
• Yasamin tüm etkinliklerini gerçeklestirebilen en
  temel yapi seviyesi
• Tüm organizmalar hücrelerden olusmustur.
• Virüsler canli organizma olarak
  nitelendirilmezler.
• Tek hücreli yada çok hücreli

17
Hücrenin büyüklügü

• Insan ovum 200 mikron
• Balik yumurtasi 5 mm
• Tavuk yumurtasi 30 mm
• Beyin hücrelerinin en küçügü 4-5 mikron

18
(No Transcript)
19
Hücre sayisi, rengi, kivami

• Insanda Kan hücreleri hariç 1013-1014
• MSS, retina, lens kristali hücre sayisi sabittir
  ve sonradan çogalmaz
• Hücreler çogunlukla renksizdir, pigmentli
  hücreler hariç
• Hücrelerin kivamlari hücre çesidine göre degisir
• Beyin hücreleri- derinin stratum corneum
  hücreleri

20
(No Transcript)
21
PROKARYOTIK ve ÖKARYOTIK HÜCRELER
KARAKTERISTIK PROKARYOTIK ÖKARYOTIK
Nukleus Yok Var
Tipik bir hücrenin çapi 1 µm 10 100 µm
Hücre iskeleti Yok Var
Sitoplazmik organeller Yok Var
DNA içerigi (baz çiftleri) 1x106 5x106 1,5x107 5x109
Kromozomlar Tek sirküler DNA molekülü Çoklu lineer DNA molekülleri
22
Hayvan hücresi Bitki hücresi
23
Comparison of Cells and Viruses
24
(No Transcript)