Diapositiva 1

1
O idioma é a chave
UNIDADE DIDÁCTICA DO CORRELINGUA ENSINO
SECUNDARIO
2
Falamos galego

• O idioma é a chave
• coa que abrimos o mundo.
• Por que, ao falar do noso idioma, Manuel María
  empregou esta metáfora?

3

• Os mozos e as mozas falan o galego?
• Artigo publicado en Vieiros o 31 de xullo de 2002
  e que recolle as principais conclusións do
  proxecto Galbreus, financiado pola Dirección
  Xeral de Educación e Cultura da Comisión Europea,
  que estuda o nivel de uso de galego, bretón e
  vasco entre os escolares.
• O lingüista Xosé Ramón Freixeiro Mato,
  responsable para Galicia do proxecto, concluíu
  que o galego podería desaparecer como lingua viva
  ao redor de 2030 porque os datos recollidos no
  informe dan lugar á conclusión de que os mozos e
  as mozas non falan galego.
• Nos últimos dez anos un 6,6 por cento dos mozos
  deixaron de falar o galego
• Na actualidade só o 19,2 dos rapaces e rapazas
  do ESO empregan habitualmente o galego (fronte ao
  72 do castelán).
• Só un 10,1 son monolingües en galego
• Só un 8,8 de rapaces desenvolven por igual nos
  dous idiomas

4

• O proxecto Galbreus tamén revela as máis
  preocupantes porcentaxes de emprego do galego no
  sistema escolar recollidas até agora
• un 19 só recibe en galego a clase de galego
• o 49 menos de 6 horas de clase e o 65 menos
  de 12 horas. O estudo tamén examina o ámbito
  familiar, onde se comproba que
• hai un evidente maior uso do galego cos avós e o
  menor con pais ou irmáns,
• determinados espacios de relación social están
  totalmente castelanizados cibers, discotecas,
  tendas...

5
Por que nos preocupa a situación do
idioma? Estes son os datos

• Segundo estes datos o número de persoas que nunca
  falan en galego duplicouse en 10 anos, entre o
  1991 e 2001, persoas que hoxe teñen entre 46 e 22
  anos e que son, maioritariamente, persoas que
  tiveron unha parte do seu ensino en galego.

6
Os mesmos datos, analizados doutro xeito, sen
facer distinción de idade dinos que

• Que conclusións tirades deste cadro?

7

• E vós que pensades?
• En que lingua falades habitualmente na casa?
• En que lingua falades no instituto?
• En que lingua falades cos amigos?
• E coas amigas?
• Por que facedes diferencias?
• Con quen falades en galego?
• Por que con esas persoas si e con outras non?

8

• Miremos ao redor
• Cantos rapaces e rapazas da aula falan galego?
  Calculade a porcentaxe e completade o cadro

Atopades diferencias? Como as analizades?
9

• E vós que pensades?
• Á vista dos datos anteriores, cal é a vosa
  opinión?
• Na vosa aula fálase máis en galego ca noutras
  aulas do centro?
• En que aulas se fala máis en galego, entre o
  alumnado de menor idade ou entre o de maior
  idade? Por que?
• Pensas que cando saiades do insitituto seguiredes
  falando na mesma lingua que agora? Por que?
• Credes que isto lle afecta ao futuro da lingua?
• Cantos anos tedes en 2030?
• Pensades que como se dicía nese artigo de 2002,
  nese ano o galego pode desaparecer como lingua
  viva?
• E se sucedese...?

10

• Imaxinade por un momento que ...
• Que un accidente xeográfico tan importante como
  as rías desaparecese.
• As nosas rías están sometidas a constantes
  agresións, sendo unha das máis importantes os
  recheos que modifican a súa extensión, pois
  reducen espazo ao mar e modifican as súas
  correntes, o que acaba repercutindo no
  desprazamento dos fondos areosos e na
  desaparición de determinadas especies mariñas.
  Por outro lado, a colmatación das áreas
  interiores das rías, debido ao exceso de lama e
  terra arrastradas polos ríos, ou ao efecto da
  vexetación, vai reducindo a súa profundidade e é
  outro elemento de destrución deste hábitat. A
  suma destes feitos e outras cuestións podería, ao
  longo de milleiros de anos, facer desaparecer
  este elemento xeográfico tan característico e
  xerador de riqueza.
• Pensas que Galicia sería o mesmo se desaparecesen
  as súas rías? Farías algo para deter esta
  transformación?
• Pois coa nosa lingua sería algo semellante, non?

11
Porque é a nosa lingua, a que di quen somos, a
que nos sitúa no mundo.
12

• Daquela... Será bo que pensemos en facer algo ...
  Para que cada día o galego estea máis vivo entre
  todos e todas.
• Desde o Correlingua propoñémosche reflexionar
  sobre a situación do idioma e expresar a túa
  opinión, non só na escola e entre os teus amigos
  e amigas, tamén na rúa, aos teus veciños e
  veciñas, a través dun acto lúdico e festivo, para
  reclamar o teu dereito a vivir e medrar en galego

13
Comezamos cada edición convocando o concurso de
manifesto e banda deseñada. Os traballos
gañadores serán publicados na revista do
Correlingua
Gañadores da Banda deseñada na edición de 2008
Gañadores do manifesto na edición de 2008
14
(No Transcript)
15

• Elaboración do manifesto.
• A partir do Lema que atoparedes na páxina web,
  tedes que elaborar un manifesto, podedes usar
  como orientación os manifestos doutros anos.
  Descargádeos, lédeos e respondede ás seguintes
  preguntas
• Que teñen en común os manifestos?
• Estamos de acordo co que din? Por que?
• Que pretenden facer os manifesto?
• Que fariamos para convencer aos demais de que
  falen a súa lingua?
• Como llelo podemos transmitir a través do
  manifesto?
• Podemos debater entre nós o resultado destas
  preguntas, tirarmos conclusións e, a partir de
  aí, organizármonos para elaborar o manifesto.
• Como participar?
• Lede con atención as bases, e escollede un
  representante que vos inscriba no concurso.

16
(No Transcript)
17
O alumnado gañador dos concursos reciben como
premio unha estancia no Albergue de Gandarío
dunha fin de semana para o alumando de Primaria,
e de cinco días para o alumnado de Secundaria,
estancias nas que estarán acompañados/as de
monitores/as cos que realizarán diversas
actividades sociolinguísticas.
Os traballos premiados publícanse na revista do
correlingua, onde estamos desexando recoller
outros artigos que queirades enviarnos sobre o
noso idioma, ou mesmo as vosas creacións
literarias... A revista é vosa, usádea! Ah! No
número 1 trae o xogo da oca do correlingua
18
Logo, coa axuda dos vosos profes, preparamos un
itinerario para saírmos á rúa para reivindicar o
nosos dereito a vivir en galego. Non ten que ser
un itinerario moi longo, nin hai que competir...
Trátase de facer visíbel o noso idioma.
19
Organizaremos un acto final, unha festa, para
sermos exactos...
E nela lerase o manifesto gañador
20
E esta carreira e esta festa celébranse en todo o
país, durante dez días imos pasando o testemuño
dun lugar a outro, ás veces estamos de festa en
dous lugares ao mesmo tempo.
A Mariña
Ferrolterra
A Coruña
Lugo
Santiago de Compostela
Ribeira Sacra
A Barbanza
O Salnés
Pontevedra
Ourense
Baixo Miño e o Condado
Vigo
Monterrei
21

• O Corelingua é máis divertido se imos todos e
  todas de festa. Que podemos facer para que a
  festa sexa máis grande?
• Pancartas. Escollede un lema e un deseño entre
  todas as propostas que vaian saíndo. Só
  precisades dunha tea, pintura e uns paus. Tedes
  que ter moi claro que queredes facer antes de
  traballar directamente sobre a tea.
• Disfraces. Como son moi poucos os que poden
  coller a pancarta, podédesvos disfrazar.
  Escollede un tema co que poidades convencer ao
  resto dos vosos compañeiros de que utilicen o
  galego, facede o deseño dos disfraces e ao
  Correlingua!
• Cancións e berros Ademais do anterior podedes
  inventar cancións e berros que animen o percurso
  do correlingua, se non se vos ocorre nada podedes
  acudirá páxina web.

22

• E temos unha páxina web www.correlingua.org
• Nela atoparás

Calendario onde atoparás as datas de celebración
do Correlingua en cada comarca, ademais do
programa de actividades.
Manifesto aquí están os manifestos gañadoresde
todas as edicións.
A Polo Ghit do Correlingua ao Correlingua imos
de festa e ti podes escoller o grupo que máis che
guste... Anímate e vota.
Banda deseñada e aquí as bandas deseñadas
gañadoras.
Himno unha canción Bravú dos Diplomáticos de
Montealto que é o himno oficial do Correlingua.
Descarga a música e a letra.
Taboleiro nel podes deixar a túa pegada.
Escríbenos e colgaremos a túa mensaxe.
Ferramentas xogos e actividades para pasar o
tempo e aprender.
Bases as dos concursos está toda a información
para participares nos concursos.
23
Comprobamos Imos comprobar a vitalidade da nosa
lingua. Podemos formar grupos. O grupo A pode
pescudar a presenza do noso idioma nos medios de
comunicación
24
Comprobamos O grupo B pescuda a presenza do noso
idioma no comercio
25
Comprobamos O grupo C pescuda a presenza do noso
idioma nos ámbitos de ocio
26
Concluímos Unha vez que recollimos todos os
datos, que conclusións podemos tirar deles? Cal
é a presenza da nosa lingua ao noso redor?
27
En clave de humor
O bilingüismo harmónico visto por Tokio
O galego na xustiza, segundo o Carrabouxo
28

• Propoñemos
• Á vista dos datos que manexastes, a nosa lingua
  está presente ao noso redor?
• Si. Pensas que é así en todas partes?
• Non. Que podemos facer para mellorar a súa
  presenza?

29
Datos efectivos Vitalidade da nosa lingua nas
distintas comarcas
30
Lemos e comentamos Mamá, un gallego! Cando o
meu amigo Euxenio me contou o que lle pasara
había uns meses, a verdade é que me deu a risa.
Entrou el nunha tenda de electrodomésticos das
Travesas e estaba a falar cun dependente cando un
neno que ía coa nai sinalouno co dedo e exclamou
"mira mamá, un gallego!" Xa me tiña esquecido
da anécdota, se non fose porque o outro día
estaba eu coa miña filla no parque infantil da
Miñoca e un neno de cinco anos, co que acababa de
intercambiar algunhas palabras, me fitou dende o
alto do tobogán. Cando me tivo ben observado
preguntou "oye, tu eres gallego?", eu, algo
sorprendido, resposteille "eu si, e ti?", el,
moi seguro de si e seguindo a miña mirada
perplexa, foi remarcando "pues yo soy español...
español... de España, sabes?". Artigo de Xoán
Comesaña Pedreira
31
Noticia publicada en Atlántico Diario o 3 de
setembro de 2008. El Club Financiero de Vigo
advierte del riesgo empresarial de imponer el
idioma gallego Los empresarios dicen tener
dificultades para retener o contratar técnicos de
otras regiones y países ... El estudio elaborado
por el Club Financiero hace hincapié en los
riesgos empresariales del endurecimiento en la
exigencia del gallego en la enseñanza, sin
prácticamente posibilidad de opción de aprender
en español. Así, el informe asegura que muchas
empresas se están enfrentando a la dificultad de
retener o contratar personal cualificado
procedente de otras regiones españolas o de otros
países, cuya edad se sitúe en la franja de 30 a
50 años y que tengan hijos en edad escolar. De
igual forma, se recoge que se están dando casos
de profesionales que abandonan Galicia ante la
tesitura de tener que formar a sus hijos en una
lengua que no es la suya y debido a la
imposibilidad de hacerlo en español ...
32

• E vós que pensades?
• Pensades que é certo que non hai practicametne
  posibilidade de estudar en español?
• Dáse ese caso de persoas que abandonan o noso
  país porque non poden educar aos seus fillos en
  español?
• Ou o caso de persoas que abandonan Galicia porque
  os seus fillos teñen que aprender galego?
• Que pensades destas afirmacións recollidas nese
  informe?

33

• Datos tirados do último censo elaborado en 2001
• Un 72,15 dos nenos e nenas aos que os seus pais
  lles falan en galego, ou máis en galego ca
  castelán, cambiaron a súa lingua para o castelán.
  
• Do alumnado entre 5 e 16 anos só un 38,60 falan
  galego ou máis galego ca castelán cos seus
  compañeiros de clase. Do alumnado de máis de 17
  anos faino o 29,93 .
• Entre os 5 e os 16 anos falan galego ou máis
  galego ca castelán co seu profesorado o 40,84 e
  ao pasar de 17 anos soamente o fai o 26,92.
• As persoas de entre 5 e 29 anos só falan galego
  coas súas amizades o 28,98, e fala máis galego
  ca castelán o 13,54.

34

• O informe do Comité de Expertos de Europa sobre o
  cumprimento da Carta europea das Linguas, recolle
  os seguintes puntos
• A situación na Educación Infantil é
  insatisfactoria, O número de nenos de educación
  preescolar cubertos por este sistema educativo
  segue sendo moi baixo (31)
• Que se modifique o marco xurídico e que se tomen
  medidas para incrementar o uso do noso idioma no
  ámbito da xustiza. Neste caso sinalan que unha
  deficiente formación universitaria na nosa lingua
  entre os estudantes de dereito é negativa para
  que haxa un maior uso do noso idioma no ámbito da
  xustiza.
• O Comité de Expertos entende tamén que segue sen
  cumprirse a carta europea das linguas na
  administración e empraza a que se incremente o
  número de formularios e textos administrativos na
  nosa lingua.

35

• Manter vivo o noso idioma, especialmente entre as
  xeracións máis novas, debe ser un dos traballos
  que, todas e todos, asumamos de cara ao futuro,
  seguindo a tradición do traballo colectivo.
• O correlingua quere ser unha ferramenta para ese
  traballo.

36
Para escoitar e ... Bailar!