Een visie op J.F.W. Kok

1
Een visie op J.F.W. Kok

• Door
• Nathalie Bekaert, Hélène De Clerck, Griet
  Delhaye, Sofie Demeyere, Charlotte Devliegere,
  Katrien Maesen, Noëmi Vandenhoven, Elke Van Imp,
  Eline Willems
• Onder begeleiding van
• Veerle Soyez

2
INHOUDSTAFEL

• 1. Inleiding
• 2. Kok in het kort
• 3. Casus
• 4. Theorie van Kok
• 4.1 Centrale Categorie
• 4.2 Vraagstellings- en behandelingstypes
• 4.3 Begeleiding van specifiek opvoeden
• 5. Slot
• 6. Referenties

3
1. INLEIDING

• J.F.W. Kok
• Specifiek opvoeden
• Orthopedagogische theorie en praktijk

4
2. KOK IN HET KORT

• Jacobus Fredericus Wilhelmus KOK, 26/01/1929,
  Amsterdam
• Schoolloopbaan
• - Interne onderwijsopleiding
• - Pedagogisch instituut
• - in 1962 afgestudeerd als pedagoog

5

• Carrière
• - 72 hoogleraar Rijksuniversiteit Utrecht
• - Publicaties (structopathische kinderen,
  opvoeden en hulpverlening in
• behandelingstehuizen)

• Invloeden
• - Kok en holisme
• - Integratieve handelingswetenschap
• cyclisch handelen
• hypothetisch - deductief vs
• ervaringsinductief model
  
• (fenomenologie)

6
3. CASUS

• Zit stil!
• een reportage uit Koppen over ADHD

7
4. THEORIE VAN KOK

• 4.1 Centrale categorie
• Orthopedagogische theorie
• een systeem van begrippen waarmee men de
  waargenomen realiteit van het specifiek opvoeden
  kan verklaren

De concepten die samen dit theoretisch systeem
vormen zijn in onderlinge relaties gegroepeerd,
rond een kern, een centraal begrip de centrale
categorie.
8
SYSTEMATISCH GEHEEL VAN BEGRIPPEN
B
B
B
I
I
THEORIE
I
centrale categorie
B
I
I
I
B
B
V
PROCES VAN OPVOEDEN EN ONTWIKKELEN
REALITEIT
9

• De centrale categorie vervult 2 functies
• de visiofore functie
• de visie, het uitgangspunt van de auteur.
• ? intersubjectief karakter theorie
• de influent-integratieve functie
• dit wil zeggen dat rond de centrale categorie
  verschillende begrippen, al dan niet afgeleid,
  worden gegroepeerd.
• ? specifieke kleur t.o.v. andere theorieën

10
SYSTEMATISCH GEHEEL VAN BEGRIPPEN
B
B
B
I
I
THEORIE
I
centrale categorie
B
I
I
I
B
B
V
PROCES VAN OPVOEDEN EN ONTWIKKELEN
REALITEIT
11
In Kok zijn orthopedagogische theorie is de
centrale categorie de orthopedagogische
vraagstelling. Belangrijke begrippen als
procesoptimalisering, opvoedersperspectief,
kindperspectief en opvoederspresentatie vloeien
eruit voort.
12
SYSTEMATISCH GEHEEL VAN BEGRIPPEN
Proces- optimalisering
Opvoeders- perspectief
Kind- perspectief
I
I
THEORIE
I
Orthopedagogische vraagstelling
B
I
I
I
Opvoeders- presentatie
B
V
PROCES VAN OPVOEDEN EN ONTWIKKELEN
REALITEIT
13
4. THEORIE VAN KOK

• 4.2 Vraagstellings- en behandelingstypes
• 4.2.1 Vraagstelling
• Definitie
• Een vraagstelling is het geheel van aanwijzingen
  dat gelezen wordt in het gedrag van het kind als
  participant in stremmend opvoedproces, waarmee
  aangeduid wordt welke overaccentueringen in dit
  proces worden gebracht om het betreffende kind
  weer optimale ontwikkelingskansen te schenken.

14

• Vraagstellingstype
• In een vraagstelling zijn er verschillende types
  aan behoeftes aan specifiek opvoeden te
  onderscheiden, wat Kok definieert als
  vraagstellingstypes.
• Assen
• De vraagstelling kent drie aspecten die in een
  assenstelsel worden weergegeven.
• - relationeel-affectief (R-r as)
• - het cognitieve (s-v as)
• - het conatieve (z-h as)
• Deze worden in volgorde van belangrijkheid in een
  formule gegoten.

15
Het orthopedagogisch assenstelsel
R
h
v
s
r1
...
z
r2
r
16

• Toepassing op de casus
• Vraagstellingsformule van Tim s-z-R
• s meer structureren, analyseren van zijn
  omgeving
• z zelfontplooiing
• R geen problemen op relationeel vlak

17

• 4.2.2 Behandelingsstrategieën
• Eerstegraadsstrategie
• - definitie
• Kent alle aspecten die in normale
  opvoedingssituatie voorkomen. Er wordt ingewerkt
  op de relatie, klimaat en situatie.
• - toepassing op casus

18

• Tweedegraadsstrategie
• - definitie
• Het voorzien van therapie in persoonlijkheids-
  ontwikkeling
• - Casus
• Logopedie, therapie voor fijne motoriek

19

• Derdegraadsstrategie
• - Definitie
• Gaat uit van de ontplooiing van de eigenheid. In
  de leefgroep/gezin zijn de hulpverleningsplannen
  gericht op de behoefte van het kind
• - Casus
• Kind aan het woord over zichzelf.

20
4. THEORIE VAN KOK
4.3 Begeleiding van specifiek opvoeden
Algemene stappen tot het formuleren van de
vraagstelling

• Klacht of hulpvraag van ouders of adolescent
• Medische voorgeschiedenis van het kind
  (anamnese)
• Voorlopige onderzoekshypothese
• Onderzoek - observatie - verzamelen van gegevens
• Juiste hypothese bepalen
• Formuleren van de vraagstelling

21
Specifiek opvoeden naargelang de vraagstelling
1. Ambulante begeleiding
Kinderen en ouders worden thuis begeleid en
kunnen af en toe langsgaan in een centrum of aan
de vakantiewerking deelnemen.

• Kind-in-gezin begeleiding
• Waslijst door ouders met werkpunten
• voor kind en gezin
• Planning opmaken
• Evaluatiegesprekken tijdens de behandeling
• Nazorg

22
2. Residentiële orthopedagogische hulpverlening

• Twee vormen van orthopedagogische residenties
• orthopedagogische dagcentra
• orthopedagogische internaten

Orthopedagogische organisaties organiseren
antwoord op de vraagstelling om specifiek
opvoeden. Het doel is door specifiek opvoeden de
individuen van de opgenomen groep optimale
ontwikkelingskansen te bieden.
23
Bij beslissing tot plaatsing in dagcentrum of
internaat

• Aanvullend onderzoek om exacte vraagstelling te
  formuleren
• Planning
• Evaluatie - bijsturing planning
• Evaluatie en herziening van de plaatsing met
  eventuele terugkeer naar het gezin
• In alle gevallen is er ook begeleiding van de
  ouders

24
3. Specifiek opvoeden op school
Opvoeden vindt allereerst in het gezin plaats, de
school zet aanvullend voort Als in het
opvoedproces in scholen problemen ontstaan, moet
onderwijs en opvoeden specifiek worden. Leraar
en ouders worden door dezelfde orthopedagoog
begeleid.
25
5. SLOT

• Bruikbare theorie
• Ruimte voor eigen invullingen
• Praktijkgericht

26
6. REFERENTIES

• Broekaert E. (red.), Handboek bijzondere
  orthopedagogiek. Leuven/Apeldoorn, Garant, 2000.
• Schoorl P.M., van den Bergh P.M. Ruijssenaars
  A.J.J.M., Inleiding in de theoretische
  orthopedagogiek hulpverlenen bij opvoeden.
  Leuven/Apeldoorn, Garant, 2000.
• Broekaert E., De Fever F., Schoorl P., Van Hove
  G. Wuyts B., Orthopedagogiek en maatschappij.
  Leuven/Apeldoorn, Garant, 1997.
• Http//www.uu.nl/uupublish/defaculteit/organisatie
  /capaciteitsgroep/algemenepedagogi/ges/14745-169.
  htm