Als de douane wegvalt

1
Als de douane wegvalt Grenscontrole door
burgers en professionalsLezing VGCT Veldhoven,
14-11-08
USBO

• Margo Trappenburg
• USBO
• m.j.trappenburg_at_uu.nl
• www.margotrappenburg.nl

2
Markt in de gezondheidszorg
3
(No Transcript)
4
Markt in de gezondheidszorg
5
Markt in de gezondheidszorg
USBO

• Jubileumcongres VGCT 2006, keynote speech
  Gedragstherapie moet een merk worden een Chanel
  onder de parfums, een Albert Heijn onder de
  supermarkten.

6
Markt in de gezondheidszorg
USBO

• Wat is er nu precies mis met markt in de
  gezondheidszorg? En wat kunnen we doen om een
  proces van vermarkting te stoppen?

7
De theorie van Robert Nozick
USBO

• Anarchy, State, and Utopia 1974

1938 - 2002
8
Libertarische politieke filosofie
USBO

• Reactie op Rawls, A Theory of Justice (1971)
• Recht op leven, vrijheid, eigendom
• Rechtvaardige verkrijging, rechtvaardige
  overdracht, rectificatie
• Geen andere principes

9
De retorica van de vergelijkingen

• Gelijke kansen in de liefde
• Sociaal, genetisch en biologisch toeval
• Kapzorg verdelen naar rato van behoefte?
• Wat is er mis met al deze vergelijkingen?

10
De theorie van Michael Walzer
USBO

• Rechtvaardigheid ligt verborgen in onze
  instituties.
• 2. Is in onze samenleving een kwestie van
  gescheiden sferen.
• 3. Scheiding van sferen leidt tot complexe
  gelijkheid.

Michael Walzer, Spheres of Justice, 1983
11
De theorie van Walzer
USBO
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Goddelijke genade Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Liefde en affectie Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Gezondheidszorg Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Onderwijs Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Zwaar werk Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Eer en roem Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Bijstand Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
12
De sfeer van de gezondheidszorg
USBO

• 1. Medische zorg naar rato van medische behoefte
  (sfeerspecifiek)
• 2. Medische behoefte is niet hetzelfde als de
  vraag van de patiënt. Soms weet professional het
  beter.
• 3. De professional maakt geen reclame.
  Collegialiteit.

13
Imperialisme
USBO
Sfeer van liefde en affectie Gezondheidszorg Sfeer van misdaad en straf
14
Grensverkeer
USBO

• 1. Homoseksualiteit een ziekte?
• 2. Medicalisering van het dagelijks leed. Ziek
  is het woord niet, dissertatie Mol en Van
  Lieshout, 1989.
• 3. Medicalisering van leed maakt dat leed
  individueel. Anti-pyschiatrie. Boek van Trudy
  Dehue.

15
Grenscontrole
USBO

• 1. Door professionals
• 2. Door burgers
• 3. Door de politiek

16
Imperialisme vanuit de sfeer van geld en goederen
USBO
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Goddelijke genade Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Liefde en affectie Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Gezondheidszorg Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Onderwijs Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Zwaar werk Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Eer en roem Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Bijstand Sfeer van geld en goederen
Sfeer van de politiek Meerderheid van stemmen Sfeer van geld en goederen
17
Normaal gesproken
USBO

• Wordt deze grensovergang vooral bewaakt door de
  politiek,
• maar nu .

18
Vermarkting op last van de politiek
USBO
Sfeer van de politiek Gezondheidszorg Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
19
Wat doet dit met de professional?
USBO

1. Uitgaan van de vraag van de klant.
2. Aantasting van collegialiteit.
3. Reclame, marktaandeel beschermen, nieuwe markten
   aanboren.

20
Uitgaan van de vraag van de klant
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• Kijk maar naar de oncologie. Als mensen
  redelijk hopeloze vormen van kanker hebben
  waarbij je gewoon weet dat een operatie gewoon
  geen winst meer oplevert, zijn er zoveel mensen
  die zeggen al is er maar een procent kans, wil
  je het alsjeblieft doen? En naarmate de
  marktwerking sterker is en die dokter zegt ja, ik
  kan nog een uur gaan zitten praten waarom het
  niet hoeft maar ik kan ook denken men wil het,
  iedereen roept dat het meer patiëntgerichte zorg
  moet worden. Dus ik ben politiek correct bezig,
  ik verdien er meer aan, ik vind het veel leuker
  om te opereren dan om een uur lang te gaan zitten
  praten. Dus welke incentive heb ik nog om aan de
  patiënt uit te leggen dat het echt niet hoeft.
  (chirurg)

21
Uitgaan van de vraag van de klant
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• Ook in deze praktijk zullen zo nu en dan
  ECGtjes gedraaid worden, niet omdat ik het
  noodzakelijk vind, maar omdat de patiënt het
  gedeeltelijk vraagt en omdat ik daar een
  vergoeding tegenover zie staan, terwijl ik
  vroeger misschien gezegd zou hebben Nou dat
  lijkt me niet zon nuttige bijdrage aan het
  onderzoek. (huisarts)

22
Uitgaan van de vraag van de klant
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• Wat ik vaak merk is dat je meer defensief wordt
  en meer klantgericht wordt. Dat gaat niet altijd
  samen met die eed, denk ik hè. Als ik uitga van
  het uitgangspunt ik doe iets voor jou omdat het
  goed is voor je gezondheid, dan betekent dat ook
  wel eens dat we het niet met elkaar eens zijn.
  Als je servicegerichtheid vooropstelt, dan
  probeer je een klant tevreden te stellen.
  (huisarts)

23
Uitgaan van de vraag van de klant
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• En dan kom je op een oud uitgangspunt. Een
  goede dokter is een dokter die de autonomie van
  zijn patiënt nastreeft en hem niet zieker maakt.
  Alleen, dat is als je puur naar marktwerking
  kijkt, is het je eigen glazen intrappen. Want een
  goede winkelier, die bindt zijn klant aan zijn
  werkplaats, hè? (huisarts)

24
Uitgaan van de vraag van de klant
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• Ik ben bang dat er steeds meer collegae zeggen
  () van ja jongens, waar doe ik het voor. Maar
  als ik dit allemaal niet doe, dan doet een ander
  het. En doet een ander het, dan lopen ze naar die
  ander toe en ben ik die patiënt kwijt. Ja, dat is
  een stuk geneeskunde waarvan ik zeg, deden we
  vroeger eerst wat echt nodig was, het wordt
  steeds meer een soort wensgeneeskunde.
  (huisarts)

25
Aantasting van collegialiteit
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• Ziekenhuizen. Eerst werden mensen die onterecht
  naar de eerste hulp ging teruggestuurd, zo van
  ga maar naar de huisarts. Nou geen enkel
  ziekenhuis doet dat meer. Integendeel, ook uit
  eigen belang halen ze mensen juist eerder naar
  zich toe, bieden uitgebreide service, dus de
  volgende week niet alleen die patiënt, maar de
  hele familie gaat ook gelijk naar het
  ziekenhuis. (huisarts)
• Hoestpoli. Mannenpoli.
• De tandarts is de dokter van de toekomst?

26
World Medical Association
USBO

• At the time of being admitted as a member of the
  medical profession
• I solemnly pledge myself to consecrate my life to
  the service of humanity ()
• The health of my patient will be my first
  consideration (.)
• My colleagues will be my brothers
• I will not permit consideration of religion,
  nationality, race, party politics or social
  standing to intervene between my duty and my
  patient. (WMA 1948)

27
Van collega naar concurrent

• Iemand, die geen roeping voelt voor het
  geneesheerschap,
• kan het niet ten volle goed uitoefenen.
• Geneesheer zijn wil zeggen dienaar zijn, dienaar
  van den zieken
• mensch.
• Een beroep als het onze moet niet met dat van
  een handelsman
• over één kam geschoren kunnen worden een medicus
  die graag
• reclame maakt doet beter, evenals zijn collega,
  wien het alleen
• om geld verdienen te doen is, in den handel te
  gaan, waar zijn
• karakter en gaven meer tot hun recht kunnen komen
  dan in de
• medische praktijk.
• Zoo nadrukkelijk mogelijk moeten wij aanstonds
  als onze meening
• hier neerschrijven, dat wanneer een arts, in
  welke mate of in welk
• opzicht dan ook, er toe meewerkt om de aandacht
  van het publiek
• op zich te vestigen, hij een daad begaat die
  strijdt met de eerste
• beginselen van de medische ethiek. (KNMG 1936)

28
Reclame in de zorg
USBO

• Citaat uit NWO project over beroepsethiek.
• een vriendje van hem, die in de maag, darm en
  leverziekten opgeleid was, die begon een
  privé-scopie kliniek. En die gaat adverteren met
  Weet u wel zeker dat u geen dikke darmkanker
  hebt? U weet het pas zeker als u bij mij bent
  geweest voor een scopie. Genereert gewoon zijn
  eigen aanbod. En het is in zijn financieel belang
  dat alle mensen erg bang zijn dat ze dikke darm
  kanker hebben. (chirurg)

29
Reclame. Markten aanboren.
USBO
Fysiotherapie nieuwe stijl
30
Reclame. Markten aanboren.
USBO

• Kostenverlaging is niet waarschijnlijk

31
Vermarkting op last van de politiek
USBO
Sfeer van de politiek Gezondheidszorg Sfeer van geld en goederen Vrije ruil
32
Wat doet dit met de patiënt?
USBO

1. Veel tijd kwijt met kiezen en regelen.
2. Premie op assertiviteit, mondigheid, onbeschoft
   gedrag.
3. Kan professionals niet meer vertrouwen.
4. Oneigenlijke criteria voor lang niet iedereen
   bevredigend.
5. Als premie- en belastingbetaler veel geld kwijt.

33
Veel tijd kwijt aan kiezen en regelen
USBO
34
Premie op mondig, assertief en onbeschoft gedrag
35
Kan professionals niet meer vertrouwen
Posting op website
Vanaf 24-8-2006 is het niet langer toegestaan om
op het forum de naam van een kliniek, arts of
medewerker van een ooglaser- bedrijf te noemen of
aanwijzingen te geven waardoor alsnog
de identiteit van een kliniek vastgesteld kan
worden. De reden hiervoor is dat er in het
verleden regelmatig sluikpostings zijn geweest
van klinieken die daarmee probeerden
commercieel Voordeel te behalen. Het was voor
bezoekers haast onmogelijk om het verschil te
merken tussen de commerciële nepberichten en de
oprechte berichten van gewone consumenten. Om de
commerciële posters volledig de wind uit de
zeilen te halen hebben we besloten tot deze
rigoureuze huisregel.
36
Oneigenlijke criteria toch niet de bedoeling?
Het commerciële zorgbemiddelingsbureau Quality
Medical Services biedt die dienst aan aan mensen
die niet willen wachten. De 900 euro wordt
gedeeld door ziekenhuis en specialist.De SP is
er fel tegen dat mensen zo voorkruipen op de
wachtlijst. "Dit zorgt voor tweedeling en
voorkruipzorg. Mensen met meer geld krijgen
hierdoor een snellere behandeling dan mensen die
niets kunnen missen, maar er mogelijk wel
slechter aan toe zijn."Dat het Kennemer Gasthuis
en haar artsen hieraan meewerken vindt Kant
verwerpelijk "Ziekenhuizen en artsen zich laten
omkopen om mensen eerder te behandelen. Moreel
gezien is het helemaal onaanvaardbaar."
Voorrang ziekenhuis voor 900 euro
Spitsnieuws, 13 november 2008
37
Oneigenlijke criteria toch niet de bedoeling?
Ongelijkheid tussen patiënten Op de website
van deNederlandse Patiënten Consumenten
Federatie
Onlangs ontving de NPCF een bericht dat een
ziekenhuis voorrang geeft aan verzekerden van een
voorkeursverzekeraar. Verzekerden van deze
zorgverzekeraar worden binnen een paar dagen
geholpen. (..) Het ziekenhuis mag afspraken maken
met zorgverzekeraars over levertijden. () Het
mag er echter niet toe leiden dat andere
verzekerden langer moeten wachten op hun
behandeling.
38
Belasting- en premiebetaler

• Het aanleveren en registreren van al die gegevens
  ten behoeve van de kiezende consument kost geld.
• Controleren en managen kost geld.
• Toezicht op concurrentie.
• Kosten van de reclame.
• Is het economisch gezien wel een goed idee
  geweest?

39
Grenscontrole
USBO

• 1. Door professionals
• 2. Door burgers
• 3. Door de politiek

40
Grenscontrole door professionals en burgers
USBO

• Diverse georganiseerde verbanden
• Stichting Beroepseer, De vrije huisarts, de
  vrije psych. Protest en enquête in samenwerking
  met de SP.

41
Yes, we can
USBO

• Grenscontrole. Als de politiek het niet meer
  doet, dan doen we het zelf wel, als
  professionals, patiënten, cliënten, bewoners,
  burgers.

42
Dank u wel.
USBO

• Zie verder
• www.margotrappenburg.nl
• www.beroepseer.nl