IV.

1

• IV.ÜNITE TÜRK INKILABI

2
A- TÜRK INKILABININ GENEL ÖZELLIKLERI

• Atatürkün inkilapçi kisiligi öncülügünde
  gerçeklesen gerçeklesen Türk Inkilabiyla devlet
  ve millet hayati yeniden insa edilmistir. Türk
  inkilabi, yönetim, yazi, egitim, hukuk, giyim ve
  ekonomi alanina varincaya kadar yeniden
  yapilanmayi ifade eder. Milli Mücadeleyle
  birlikte baslayan Türk inkilabi milli
  bagimsizligi gerçeklestirmeyi, milli kimligi
  korumayi ve Türk medeniyetini çagdas medeniyet
  seviyesinin üzerine çikarmayi hedeflemistir.

3
B- SIYASI ALANDA INKILAPLAR
4
1-Saltanatin Kaldirilmasi (1 Kasim 1922 )

• Lozan Konferansina Istanbul hükümetini de
  çagiran Itilaf Devletleri ikilik yaratmaya
  çalisiyordu. Istanbul hükümetinin de konferansta
  nasil davranilacagi konusunda Mustafa Kemalden
  bilgi istemesi, Mustafa Kemali kizdirdi. Bu
  gelismeler Mustafa Kemal e saltanati kaldirma
  firsati verdi.

5

• 1 Kasim 1922 tarihinde verilen kararla
  saltanat halifelikten ayrilarak kaldirildi.
  Istanbulun isgal tarihi olan 16 Mart 1920den
  itibaren saltanatin kalkmis oldugu kabul edildi.
  17 Kasimda Padisah Vahidettin (VI.Mehmet )
  ülkeyi terketti.

6
a-Lozan Antlasmasi (24 Temmuz 1923)

• Konferansa gitmeden önce delegelerden,
  Kapitülasyonlar ve Ermeni yurdu konusunda
  kesinlikle taviz verilmemesi istenmistir.

7
(No Transcript)
8

• 12  Kasimda toplanmasi gereken Konferans ancak
  20 Kasimda toplanmistir. Konferansta bazi
  sorunlar kolaylikla çözüldü. Bazi konularda ise
  anlasma saglanamadi. Bunlar sunlardir Edirnenin
  bir mahallesi olan Karaagaç Mudanya
  Konferansinda geçmedigi için verilmek
  istenmiyordu.

9

• Bogazlarda Itilaf Devletleri denetleme
  hakki istiyorlardi, Ingiltere Musulu vermek
  istemiyordu, Borçlar konusu çözülemiyordu, Savas
  tazminati isteniyor ,Yunanistanin ise
  ödemeyecegi belirtiliyordu, Azinliklarin
  haklarini denetlemek istiyorlardi,
  Kapitülasyonlarin devamini istiyorlardi.

10

• Bütün bu konularda antlasma saglanamadigi için 4
  Subatta konferans kesildi. Bu sirada Türk
  ordu-su, Bogazlar, Trakya ve Musul üzerine
  gerekirse harekete geçmek için hazirlandi. Durum
  gergindi. Yogun diplomatik temaslar sonu-cunda
  görüsmeler 23 Nisan 1923 te tekrar basladi.
  Sonuçta 24 Temmuz 1923te antlasma imzalandi.

11

• Lozan Antlasmasi 143 maddeden ibarettir. Önemli
  esaslari sunlardir
• Sinirlar
• Suriye Siniri Fransizlarla yapi-lan Ankara
  Antlasmasi ile çizilen sinirdir.
• Irak Siniri Irak siniri Ingiltere ile 9 ay
  süresince çözülecekti.

12

• Bati Siniri Mudanya Konferansi ile çizilen Meriç
  nehri idi. Bozcaada , Gökçeada ve Tavsan adalari
  disinda kalan adalar Yunanistana birakildi.
  Rodos ve Oniki ada Italyanlara birakildi.

13
(No Transcript)
14

• Kapitülasyonlar Kapitülasyonlar tamamen
  kaldirildi.
• Azinliklar Bütün azinliklar Türk vatandasi
  sayildi. Bati Trakyadaki Türklerle,
  Istanbuldaki Rumlar disinda Türkler ve Rumlar
  karsilikli yer degistirecekti.

15

• Savas Tazminati Yunanistan savas tazminati
  karsiligi olarak Karaagaçi bize birakiyordu.
• Devlet Borçlari Osmanli Devletinden kalan
  borçlar Osmanli Devletinden ayrilan devletlere
  pay ediliyordu. Türkiye borçlarini Fransiz Frangi
  veya Türk parasi cinsinden verecekti.

16

• Bogazlar Bogazlar Türkiyenin baskanliginda
  olusturulan Bogazlar komisyonu tarafindan idare
  edilecekti. Bogazlarin 20 kmlik mesafesi
  silah-sizlandiriliyor ve askersizlestiriliyordu.
  Bogazlardan baris zamaninda savas ve ticaret
  gemilerinin geçisi serbestti.

17

• (Karadenize kiyisi olan devletlerden herhangi
  bir devletin donanmasindan daha büyük bir donanma
  geçemeyecek).Türkiye, savas aninda tarafsiz ise,
  ticaret ve savas gemilerine yine serbest, savasan
  devlet ise, tarafsiz gemilere yine serbest,
  düsman gemilerine istedigi gibi davranabilir.
  Ayni kurallar uçaklar için de geçerlidir.

18

• Istanbulun Bosaltilmasi Lozan Antlasmasinin
  TBMM tarafindan onaylanmasindan alti hafta sonra
  Istanbul Itilaf Devletleri tarafindan
  bosaltilacakti.
• ( 2 Ekim 1923te Itlaf Devletleri Istanbulu
  bosalttilar. Bazi kaynaklarda 6 Ekim olarak ta
  geçiyor.)

19

• Lozan Antlasmasi, Türk Devleti için büyük bir
  basaridir. Bu barisla, genç Türk Devleti uluslar
  arasi düzende esit haklara sahip, tam bagimsiz ve
  özgür olma niteligini kazanmisti. Misak-i Milli
  büyük oranda gerçeklestirilmistir.

20
2012-YGS
21

• Lozan Barisi bilhassa su noktalardan
  elestirilmektedir. Rum Patrikhanesinin ülke
  disina çikarilamamasi, Ege adalarinin, Musulun
  ve Bati Trakyanin alinamamasi.

22
Ikinci Türkiye Büyük Millet Meclisi

• Birinci Türkiye Büyük Meclisi Nisan ayinda
  kendisini feshetme karari aldi. Yeniden seçimler
  yapildi. Genelde Müdafa-i Hukuk grubu üyeleri
  seçimleri kazandilar. 11 Agustos 1923 tarihinde
  yeni Meclis görevine basladi. Ilk icraati Lozan
  Antlasmasini onaylamak oldu (23 Agustos 1923).

23
(No Transcript)
24

• 60. Lozan Baris Antlasmasindan sonra
  Türkiyedeki yabanci okullarin binalarindaki dini
  izlerin ve isaretlerin
• kaldirilmasina karar verilmistir.
• Yalniz bu bilgiye dayanarak,
• I. yabanci okullarda ögrenim görme isteginin
  degismedigi,
• II. egitim ve ögretimin devletin denetiminde
  oldugu,
• III. Türk kültürünün gelismesine gereken önemin
• verildigi
• sonuçlarindan hangilerine ulasilabilir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III
• D) I ve III E) I, II ve III
  2005

25

• 11. Lozan Antlasmasinda yeni Türk adliyesini
  düzenlemek için birkaç yabanci uzmanin 5 yil
  süreyle Türkiyede görevlendirilmesi ancak Türk
  Hükümetinin, bu uzmanlarin önerilerini dikkate
  almak zorunda olmamasi esasi kabul edilmistir.
• Bu durum asagidakilerden hangisini gösterir?
• A) Egemenlik haklarinin gözetildigini
• B) Hukuk alaninda birlik olmadigini
• C) Her konuda uzmana gereksinim oldugunu
• D) Uzmanlarin görev sürelerinin uzatilabildigini
• E) Her alanda düzenleme yapilmasi gerektigini
• 2006-1

26

• YENI TÜRKIYE ANAYASASININ ILK MADDELELERINI
  SIZE TEKRAR EDECEGIM HAKIMIYET KAYITSIZ SARTSIZ
  MILLETINDIR . YÜRÜTME KUDRETI, YASAMA YETKISI
  MILLETIN TEK VE GERÇEK TEMSILCISI OLAN MECLISTE
  TOPLANMISTIR. BU IKI KELIMEYI BIR KELIMEDE
  ANLATMAK MÜMKÜNDÜR CUMHURIYET
• 27.09.1923, Neue Freie Preese Muhabirine Verdigi
  Demeç.

27
b-Ankaranin Baskent Seçilmesi (13 Ekim 1923)

• Ismet Pasanin verdigi yasa teklifi (9 Ekim
  1923) ile görüsmeler yapilmis ve Meclis bu
  öneriyi kabul etmistir.

28
c- Cumhuriyeti Hazirlayan Etkenler

• Amasya Genelgesi- Milletin istiklalini yine
  milletin azim ve karari kurtaracaktir.
• Erzurum Genelgesi- Kuvayi Milliyeyi amil (etken)
  iradeyi milliyeyi hakim kilmak esastir.
• 20 Ocak 1921- Hakimiyet kayitsiz sartsiz
  milletindir.
• 1 Kasim 1922- Saltanatin kaldirilmasi

29
2-CUMHURIYETIN ILANI(29 EKIM 1923)

•   TBMMnin açilisi ile millet egemenligine
  dayali bir devlet kurulmustu ancak bu devletin
  bir baskani yoktu. Öncelik Milli mücadele oldugu
  için padisaha da dokunulmamisti.1921 Anayasasinda
  her ne kadar egemenlik kayitsiz sartsiz millete
  ait olsa da 1 Kasim 1922 de saltanat
  kaldirilinca ,padisahin varligindan kaynaklanan
  problem de ortadan kalkmis oldu.

30

• 1923 sonbaharinda ortaya çikan hükümet
  bunalimi Mustafa Kemal e Cumhuriyeti ilan etme
  firsati vermistir. Zaten fiilen böyle bir isleyis
  vardi. Sadece adi konulmamisti.29 Ekim 1923te
  yapilan dogan çocugun adini koymaktan
  ibaretti.1921 Anayasasinda bazi degisiklikler
  yapilarak bu olay gerçeklesmistir.

31

• Cumhuriyetin ilani ile rejim, devlet
  baskanligi ve hükümet meselesi çözümlenmis oldu.
  Cumhurbaskanliga Mustafa Kemal seçilmis, Meclis
  hükümeti sisteminden Kabine sistemine
  geçilmistir.

32
3. Laik Devlet Yolundaa- HALIFELIGIN
KALDIRILMASI (3 MART 1924) 

• 1 Kasim 1922 tarihinde saltanatin kaldirilmasi
  ile Osmanli Hanedani sadece dini konularda
  yetkili olmus-tur. Saltanatin kaldirilmasindan
  sonra saltanat yanlilari halife etrafinda
  toplanmislardi. Bunlar yogun bir propaganda
  faaliyetine giristiler. Halife de bundan
  cesaretle yanlis tavirlar sergiliyordu.

33

• Halifelik kurumunun cumhuriyetle bagdasmadigi ve
  ileride yapilacak inkilaplara da engel olacagi
  düsünülüyordu. Bazi Islam devletleri de
  halifeligin kaldirilmamasini istemislerdi. Bu
  durum rahatsizliga yol açmisti. Iste bütün bu
  sebeplerden dolayi Halifelik 3 Mart 1924te
  kaldirildi. Halifeligin kaldirilmasi ile eski
  düzen yanlilarin bir dayanak noktasi ortadan
  kaldirilmis, laik devlet düzenine geçiste büyük
  bir adim atilmis oldu.

34
b- Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)

• Bütün egitim kurumlari Milli Egitim Bakanligina
  baglanarak, Egitim-Ögretimde birlik saglanmistir.

35
c- Yeni Devlet Kurumlari

• Ayni kanunla Seriye ve Evkaf Vekaleti ile
  Erkan-i Harbiye Umum Vekaleti kaldirilmis, yerine
  Diyanet Isleri Baskanligi, Vakiflar Genel
  Müdürlügü ve Genelkurmay Baskanligi kurulmustur.

36
4-PARTILER VE ÇOK PARTILI HAYATA GEÇIS
ÇALISMALARI VE SONUÇLARIa- Çok Partili Hayata
Geçis Çalismalari

•  CUMHURIYET HALK FIRKASI
• TBMMnin açilmasindan sonra Mustafa Kemal
  Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Gurubu adi altin
  da mecliste çalismaya basladi. I.TBMMni
  yenilemek düsüncesiyle seçim karari aldi.(1 Nisan
  1923).Yapilan seçimlerde büyük çogunlukla
  Müdafa-i hukuk grubu üyeleri basarili oldu.

37

• Seçimlerden sonra Anadolu ve Rumeli Müdafa-i
  Hukuk Grubu, Halk Firkasi adini alarak 9 Eylül
  1923te kurulusunu tamamladi. Iste daha sonra
  yapilan bütün inkilaplar Halk Partisine
  dayanilarak yapilmistir.

38
TERAKKIPERVER CUMHURIYET FIRKASI

• Seçimlerin yenilenmesi ve II.TBMMnin açilmasiyla
  ilk Mecliste II. Grubu olusturan muhalefetten
  Meclise çok az kisi girebilmisti. Buna ragmen
  muhaliflerin etkisiyle , iktidari elinde
  bulunduran Cumhuriyet Halk Firkasina karsi bir
  muhalefet havasi esmeye baslamisti.

39

• Bunun sonucunda Cumhuriyet Halk Firkasinda
  ilk ayriliklar ortaya çikmis bu durum 17 Kasim
  1924te Ankarada yeni bir partinin dogmasina
  sebep olmustur.

40

• Ali Fuat (Cebesoy)Pasa, Kazim (Karabekir)Pasa,
  Refet (Bele) Pasa, Rüstü Pasa, Rauf (Orbay)Bey ve
  Adnan (Adivar)Beyler 11 kisilik bir grup olarak
  Cumhuriyet Halk Firkasindan kopmuslardir.

41

• Terakkiperver Cumhuriyet Firkasinin parti
  programi su esaslara dayaniyordu
• Parti liberalizmden yana ve halkin
  hakimiyeti prensibini savunmakta idi. Genel
  olarak hürriyetlere taraftardir, din düsüncesine
  ve dini inançlara saygilidir.

42

• Idari olarak yerinden yönetimin (Adem-i
  merkeziyet) gerçekles-mesine çalisilacaktir.
• Cumhurbaskaninin seçimden sonra milletvekilligi
  ile ilisigi kesilecektir.

43

• Kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi kisa
  zamanda ne kadar muhalif varsa hepsini içine
  almistir. Eski Ittihat ve Terakki Firkasi
  yanlilari da bu firka da odaklas-maya
  basladilar.

44
Serbest Cumhuriyet Firkasi ( 1930)

• Mustafa Kemal yeni bir parti kurulmasi görevini o
  sirada Paris Büyükelçiligi vazifesinde bulunan
  Fethi Beye verdi. Atatürk yeni kurulan partinin
  programina karismamis , sadece cumhuriyetin ve
  inkilaplarin karsisinda olunmamasini istemistir.

45

• Parti 12 Agustos 1930 yilinda kuruldu.
  Partinin kurulmasi çok partili hayat için ikinci
  bir tesebbüs olmustur. Serbest Firka özellikle
  ekonomik görüsleri bakimindan Cumhuriyet Halk
  Partisinden ayriliyordu.

46

• Serbest Firka ,liberalizmi (ekonomik
  hürriyet) savunan bir muhalefet partisi olarak
  siyasi mücadeleye girdi. Parti, ayrica seçimlerin
  tek dereceli olmasini ve kadinlarin siyasi
  haklara sahip olmasini da savun-mustur.

47

• Serbest Firka hizla gelisti. Fethi Bey
  in Ege gezisi, halkin hükümet, inkilaplar ve
  laiklik aleyhine gösteriler yapmasina sebep oldu.
  Partiye girenlerin kontrolü mümkün olmadi.
  Yapilan Belediye seçimlerini Cumhuriyet Halk
  Firkasi kazanmis ancak seçimlerde baski
  yapildigi iddia edilerek hükümet tenkit edilmis,
  bu münakasalar çok sert bir mücadele halini
  almistir.

48

• Rejim aleyhtari kisilerin bu partiye
  dolusmalari üzerine Fethi Beyin istegiyle parti
  kapatildi (18 Aralik 1930). Böylece çok partili
  hayata geçisin ikinci denemesi de basarisizlikla
  sonuçlanmistir.

49
b- Cumhuriyete Yönelik Tehditler ve Sonuçlari

• 1925 yili baslarinda, Musul meselesini kendi
  lehine halletmek isteyen Ingilterenin
  kiskirtmasiyla Dogu Anadoluda bazi kipirdanmalar
  baslamisti. Nihayet, 13 Subat 1925de Seyh Sait
  Erganinin Piran köyünde isyan baslatmistir.
  Isyan büyümüs Fethi Okyar hükümeti isyani
  bastirmakta zorlaninca istifa etmis yerine Ismet
  Inönü hükümeti kurulmustur.

50

• Yeni hükümet ilk is olarak , isyan karsisinda
  hükümete genis yetkiler veren Takrir-i Sükun
  Kanununu çikartmistir (4 Mart 1925).Ayrica TBMM,
  biri Ankarada, digeri isyan bölgesi olan
  Diyarbakirda olmak üzere tekrar iki Istiklal
  Mahkemesi kurulmasi hakkinda kanun
  çikaril-mistir.

51

• Doguda kismi seferberlik ilan edilerek
  ayaklanmanin bastirilmasi orduya birakildi.
  Ayrica Hiyanet-i Vataniye Kanununa yeni maddeler
  eklendi.

52

• Isyan nisan ayinda bastirilmis ve ele
  baslari yakalanarak gerekli cezalara
  çaptirilmislardir. Ayaklanma bastirilmisti ama
  cumhuriyet rejimi ve vatan büyük bir tehlike
  geçirmisti. Ayaklanma Ingilizlere de Musulu
  savunmak konusunda avantajlar saglamistir.

53

• Terakkiperver Cumhuriyet Firkasinin
  programinda yer alan, dini fikir ve inanislara
  hürmet edilecegine ve idarede yerinden yönetime
  dair hükümler ve parti mensuplarinin bu hükümlere
  dayanarak yaptiklari pro-pagandalar, ayaklanmayi
  tertip edenlerin cesaretini de artirmistir. Bu
  sebeple parti 3 Haziran 1925te kapatildi.

54

• ZAFER ZAFER BENIMDIR DIYEBILENINDIR
• BASARI BASARILI OLACAGIM DIYE BASLAYANIN
• VE BASARILI OLDUM DIYEBILENINDIR.
• (11. 01. 1925, Konyada Bir Konusma)

55
MUSTAFA KEMALE SIIKAST GIRISIMI  

• 7 Mayis 1926da genis kapsamli bir geziye
  çikmayi düsünen 15 Haziran günü Izmire gelmeyi
  hedeflemekteydi. Mustafa Kemalin yaptiklarini,
  düsündügü inkilaplari kabullenemeyen ve ona sahsi
  çikarlarindan dolayi muhalefet eden bazi çevreler
  bu geziyi Mustafa Kemali ortadan kaldirmak için
  bir firsat görmüslerdir.

56

• Ancak gezi programi bir gün gecikince
  suikastçilari Yunan adalarina kaçiracak olan
  motorcu Giritli Sevkinin haber vermesi ile
  elebasilari yakalanmistir. Istiklal
  Mahkemelerinde yargilanmislar ve gerekli cezaya
  çaptirilmislardir.
• Not Bu olayin en önemli sonucu Ittihatçilarin
  tasfiye (aktif görevler-den uzaklastirma)
  edilmesidir.

57
Kubilay Olayi

• Mecliste yalniz Cumhuriyet Halk
  Firkasinin milletvekillerinin bulunmasi
  hükümetin denetlenmesine imkan vermiyor, elestiri
  olmadigi için, yapilan islerin hesabini sormak ve
  kontrolünü yapmak imkani buluna muyordu.1929da
  dünyada o güne kadar esi görülmemis boyutlarda
  bir ekonomik bunalim baslamisti.

58

• 1930 yili Ilkbaharinda yaptigi yurt gezisinde
  hükümete karsi sikayet-leri de dikkate alan
  Mustafa Kemal yeni bir siyasi olusuma karar
  verdi.

59

• Serbest Firkanin kapatilmasindan hosnut
  olmayanlar sebepleri ve sonuçlari hala tartisilan
  Menemen Olayini çikarmislardir. 23 Aralik
  1930da Dervis Mehmet ve yandaslari halki isyana
  tesvik etmislerdir..

60

• Isyani yatistirmak isteyen Yedeksubay Astegmen
  Ögretmen Kubilay isyancilar tarafindan sehit
  edilmistir. Isyan bastirilmis elebasilari
  yakalanarak gerekli cezaya çaptirilmistir.

61

• 59. Türkiyede,
• I. milletvekili seçimlerinin yapilma süresinin
  uzatilmasi,
• II. çok partili sisteme geçilmesi,
• III. halkin, temsilcilerini dogrudan seçmesi
• gelismelerinden hangileri için toplumun belli bir
• siyasal olgunluga erismesinin önemli oldugu
  savunulabilir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III
• D) I ve II E) II ve III
  2004

62
C-INKILABIN GELISIMI,DEVLET VE TOPLUM
KURULUSLARININ LAIKLESMESI

• 1-OSMANLI DEVLETINDE HUKUK
• Osmanli Devletinde hukuk seri ve örfi
  olmak üzere iki alanda uygulanmistir. Seri
  hukukun kaynagi basta Kuran-i Kerim olmak üzere
  Sünnet, Icma ve Kiyas idi. Örfi hukukun kaynagi
  ise töre, örf ve adetler, padisahin ve Divan-i
  Hümayunun koydugu kurallardi.
• Gayrimüslimlerin de kendi ait hukuki
  sistemleri vardi

63

• II.Mahmud ve Tanzimat Devrinde Islam huku-kunda
  yer alan eksiklikler bati hukukundan
  yararlanilarak çözülmeye çalisilmistir.Tanzimat
  Döneminde özellikle Fransiz kanunlarindan
  yararlanilarak 1848de Arazi kanunu,1850de
  ticaret Kanunu, 18-63te ise deniz ticaret kanunu
  kabul edilmistir.1868 yilinda Danistay
  kurul-mustur. Yine bu dönemde Ahmet Cevdet Pasa
  baskanliginda bir komisyon tarafindan medeni
  hukuk açisindan büyük önem tasiyan Mecelle
  (adli kurallar kitabi) hazirlanmistir

64
2-DIN- DEVLET ILISKILERI VE ASAMALARI

• Mustafa Kemal,yapacagi inkilap
  hare-ketlerine karsi,dini politikaya alet etmek
  isteyenlerin çikabilecegini düsünerek,
  inkilaplarini asamali olarak gerçeklestirmistir.
• Devlet yapisindaki laiklesmenin ilk
  asamasi saltanatin kaldirilmasi olmustur (1 Kasim
  1922).Daha sonra cumhuriyet ilan edilmis, 3 Mart
  1924te halifelik kaldirilmistir. Ayni tarihte
  Seriye ve Evkaf vekaleti de kaldirilmistir.

65

• Bunlar yerine Diyanet Isleri Baskan-ligi ve
  Vakiflar Genel Müdürlügü kurulmustur.Ayni tarihte
  Tevhi-i Tedrisat Kanunu kabul edilerek
  egitim-ögretim birlestirilmis ve medreseler
  kapatilmistir.1925 yilinda Tekke,zaviye ve
  türbelerin kapatilmasi ile ilgili kanun ve Sapka
  Kanunu kabul edilmistir.

66

• 1926 yilinda Medeni Kanun kabul
  edilmistir.1928de Anayasadan dini hükümler
  çikarilmis ve Anayasa din-devlet ayriligi esasina
  göre degistiril-mistir. 1937de Anayasaya diger
  ilke-lerle birlikte laiklik ilkesi de girmistir.
  Böylece laiklige geçis asamalari tamamlanmistir.

67

• 9. Cumhuriyet döneminde,
• I. tarih,
• II. hukuk,
• III. dil
• alanlarinin hangilerinde yapilan inkilaplarda
  laiklik anlayisini yerlestirme amaci oldugu
  savunulabilir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III
• D) I ve II E) II ve III
  2006-1

68
3-TÜRK MEDENI KANUNUN KABULÜ

• Osmanli Devletinden kalma kanunlarin
  yeterli olmamasi ve dini karakterli olmasi
  sebebiyle çaga cevap verecek bir medeni kanuna
  ihtiyaç duyul-mustur.1924 yilinda TBMM içerisinde
  olusturulan bir komisyon Avrupa devletlerinin
  kanunlarini incelemeye aldi. Sonuçta Avrupada
  hazirlanan son kanun olan Isviçre Medeni Kanunu
  kabul edilmistir. Bu kanun Avrupada hazirlanan
  son kanun oldugundan önceki kanunlardaki
  eksiklikler bu kanunda yoktu. Sorunlara akilci ve
  pratik çözümler getiriyordu.

69

• 17 Subat 1926 yilinda TBMM tarafin-danTürk Medeni
  Kanunu olarak kabul edilmistir. Ceza Kanunu
  Italyadan (1926),Hukuk Muhakemeleri Usul Kanu nu
  Isviçreden (1927),Ceza Muhake-meleri Usul
  Kanunu Almanyadan (19-29),Icra ve Iflas Kanunu
  da Isviçre den alinmistir. Ticaret Kanunu ve
  Idare Hukuku ise degisik ülkelerden iktibas
  edilmistir.

70

• Türk Medeni Kanununun getirdigi yenilikler
  su sekilde özetlenebilir
• -Kadinla erkek arasindaki toplumsal ve
  ekonomik esitlik saglanmis, kadin-lara her
  meslege girme hakki dog mus,tek kadinla evlilik
  esasi kabul edilmis,kadinlara da bosanma hakki
  verilmistir.

71

• -Aile,toplumun temeli sayilarak korun-mus,
  çocuklarin iyi yetismeleri için ana ve babaya
  yükümlülükler getirilmistir.
• -Evlenme islemi devlet denetimine alinmistir.
  Aile kurmanin,resmi nikah memuru önünde yapilmasi
  saglanmistir. Resmi nikahtan sonra eslere
  istedikleri türde dini tören yapabilme izni
  verilmistir.

72

• -Mirasta kiz ve erkek çocuklar arasindaki
  esitsizlik kaldirilmis ve esitlik getirilmistir.
• -Kisilerin mallarla ve birbiriyle olan
  iliskile-rinde çeliskiler ve bosluklar
  giderilmis, modern bir sistem getirilmistir.
•   Lozan Antlasmasinda kendi hukuk
  kurallarini uygulamalari kabul edilen
  azin-liklarda Medeni Kanunu kabul etmislerdir.
  Böylece hukuki farkliliklar da ortadan
  kalkmistir.

73
4-KADIN HAKLARININ KABULÜ  

• Türk Kadininin Siyasal Hakkini Kazanmasi
•   Türk kadinina ilk siyasal hak 1930
  yilinda verilmistir.3 Nisan 1930da kabul edilen
  Belediyeler Kanunu ile Türk kadini,belediye üyesi
  seçme ve seçilme hakkini elde etmistir. 26 Ekim
  1933te çikan köy kanunu ile muhtar,5 Aralik
  1934te çikan kanunla da milletvekili seçme ve
  seçilme hakkina sahip olmustur.
•  

74
D-EGITIM VE KÜLTÜR ALANINDA INKILAP HAREKETLERI

• 1-TEVHID-I TEDRISAT KANUNU
• 3 Mart 1924te kabul edilen kanunla
  bütün egitim kurumlari Milli Egitim Bakanligina
  baglandi. Bu kanunla ülkemizde faaliyet gös-teren
  yabanci okullarda denetim altina alin-mistir.
  Ayrica bu okullarin ders programlarina Türkçe
  kültür dersleri konmus ve bu derslerin Türk
  ögretmenler tarafindan okutulmasi mecburiyeti
  getirilmistir. Bu kanunla bütün egitim kurumlari
  bir araya getirilmistir.

75

• 60. Atatürk, Bilim ve teknik nerede ise oradan
  alacagiz
• ve herkesin kafasina koyacagiz. Bilim ve teknik
  için
• kayit ve sart yoktur. demistir.
• Atatürk bu sözüyle, asagidakilerden hangisini
• vurgulamistir?
• A) Gelisme ve kalkinmanin zaman alacak bir süreç
• oldugunu
• B) Çagin bilimsel gelismelerinin izlenmesi ve
  bunlardan
• yararlanilmasi gerektigini
• C) Uluslarin uygarliklara sahip çikmasi
  gerektigini
• D) Bilim ve teknigin ulusal oldugunu
• E) Iktisadi kalkinmada yabanci sermayeden
  yararlanmak gerektigini
  
• 2004

76
2-MEDRESELERIN KAPATILMASI 

• Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile bütün mektep ve
  medreseler Milli Egitim Bakanligina baglanmisti.
  11 Mart 1924te yayinlanan bir genelgeyle 29
  Darülhilafe Medresesi Imam Hatip okuluna
  çevirmis 497 Ilmiye Medre-sesi ise kapatilmistir.
  Darül fünuna bagli bagli bir de Ilahiyat
  fakültesi açilmistir. 1926 yilinda çikarilan
  Maarif Teskilati Hakkinda Kanun ile egitim
  hizmetleri yeniden düzen-lendi

77
3- TÜRK HARFLERININ KABULÜ

• Arap alfabesinin sekil ve ses uyumu
  baki-mindan Türkçeye uymamaktaydi. Ögrenmesi de
  zordu. Mustafa Kemal, Türk dilinin okuyup
  yazilmasinin kolaylasmasi, egitim ve ögretim
  islerinin yayginlastirilmasi için harf
  degisikligine git-menin gerekliligini dile
  getirmistir.1 Mayis 1925te Azerbaycanda Latin
  alfabesini resmi yazi olarak kabul etmisti.

78

• 1 Kasim 1928de Türk Harfleri Hak-kinda
  Kanun Meclis tarafindan oy bir-ligi ile kabul
  edilmistir.10 Ocak 1929da Millet Mektepleri ve
  19 Subat 1932de açilan Halk Evleri egitimin
  yayginlasmasini saglamis ve halkimiz bilgi,görgü
  ve beceri-lerini artirmistir.

79

• 3 Subat 1927de Ankarada Etnog-rafya Müzesi
  kurul mus, Dil ve Tarih Cografya Fakültesi
  açilmistir. Atatürk ayrica müze açilmasina ve
  arkeolojik kazilar yapilmasina da önem vermis ve
  bizzat arkeoloji kazilarini takip etmistir.

80

• 10. Atatürk, Latin harflerinin kabul
  edileceginden 1919 yilinda Erzurum Kongresinin
  yapildigi siralarda, daha
• sonra da 1922 yilinda söz etmis ancak Latin
  harfleri
• 1928 yilinda çikarilan bir yasayla kabul
  edilmistir.
• Yalniz bu bilgiye dayanarak, Atatürk
  inkilaplarinin,
• I. geleneklere karsi çikma,
• II. hukuki güvence altinda olma,
• III. yeri ve zamani geldiginde yapilma
• özelliklerinden hangilerine sahip oldugu
  söylenebilir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III
• D) I ve III E) II ve III
  2006-1

81

• 62. Türkiye Cumhuriyetinde, düsünce ve duyguda
  birlesen bir toplumun olusturul-masinda
  asagidakilerden hangisinin katkisinin en çok
  oldugu savunulabilir?
• A) Türk Tarih Kurumunun açilmasi
• B) Harf inkilabinin yapilmasi
• C) Millet Mekteplerinin açilmasi
• D) Egitmen kurslarinin açilmasi
• E) Tüm ögretim kurumlarinin bir merkezden
  yönetilmesi
  2005

82
4-YENI TARIH ANLAYISI

• 1931 yilinda milli tarihimizi aydinlat-mak
  ve açiga kavusturmak amaciyla Türk Tarih Kurumu
  kurulmustur. Yeni tarih anlayisinda Türk
  milletinin çok eski ve zengin bir geçmise sahip
  oldugu vurgu-lanarak Islamiyetten önceki Türk
  tarihi de arastirilmaya baslanmistir.

83
5-TÜRK DILININ GELISMESI

• 1932 yilinda Türk Dil Kurumu kurulmus-tur.
  Türkçe,bu kurumun çalismalari ile Arap-ça ve
  Farsça kelimelerden temizlenmis ve bu kelimelerin
  yerlerine Türkçe kelime ve terim-ler
  getirilmistir. Bilimsel esaslar dogrultusun-da
  yapilan bu çalismalarla,Osmanlica sona ermis
  yerini Türkçe almistir. Bu inkilaplarla,
• Türk dili tekrar eski güzelligine ve benligine
  kavustur.

84
E- TOPLUMSAL HAYATIN DÜZENLENMESI 

• 1-TEKKELERIN,ZAVIYELERIN VE TÜRBELERIN
  KAPATILMASI
• 30 Kasim 1925te çikarilan bir kanun ile,
  tekke,zaviye ve türbeler kapatilmis-tir. Bu
  kanun ile Türkiye Cumhuriyeti içinde hiçbir
  tarikat,bunlara mensup hiçbir seyh,dervis ve
  mürit bulunamayacagi bunlara ait özel elbise ve
  unvanlarin, türbe ve türbedarliklarin olma-yacagi
  belirtilmistir.

85

• Büyük devlet adamlarimiza ve din adamlarimiza
  ait türbe-lerin bir milli varligi ve tarihi bir
  miras olarak ziyaret edil-mesi ise serbest
  birakilmistir

86

• 57. TBMMnin 30 Kasim 1925 tarihinde kabul ettigi
  bir kanunla, tekke, türbe ve zaviyeler
  kapatilmis ancak tekke ve zaviyelerden cami ve
  mescit olanlara dokunulmamistir.
• Bu uygulama laiklik ilkesinin,
• I. bütün dinlere esit davranilmasi,
• II. din adina birtakim batil inançlarin yayilmasi
• karsisinda devletin tarafli davranmasi,
• III. ibadet özgürlügü taninmasi
• özelliklerinden hangilerini yansitmaktadir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III
• D) I ve II E) II ve III
  2004

87

88
2-KIYAFETTE DEGISIKLIK

• 25 Kasim 1925 yilinda çikarilan 671 sayili
  kanunla bütün memurlara sapka (sems siperli
  serpus) giyme mecburiyeti getirilmis-tir.
  Fes,kalpak ve serpus giyilmesi yasaklandi. 3
  Aralik 1934te çikarilan bir kanunla da din
  adamla-rinin,ibadet yerleri disinda dini
  kiyafet-lerle gezmeleri yasaklandi.

89
(No Transcript)
90
3-SOYADI KANUNUN KABULÜ

• Devlet islerinde ve toplum hayatin-daki
  karmasaya son vermek ve devlet islerini
  kolaylastirmak amaciyla 21 Haziran 1934te Soyadi
  Kanunu kabul edildi.24 Kasim 1934te çikarilan
  bir kanunla da Gazi Mustafa Kemal Atatürk
  soyadini aldi.

91

• 29 Kasim 1934te çikarilan diger bir kanunla
  da ,toplumda ayricalik ifade edenAga,Haci, Hoca,
  Molla, Efendi, Bey, Beyefendi, Pasa,Hanim,
  Hanimefendi gibi toplumsal ayricalik ifade eden
  unvanlarin kullanilmasi yasak-landi.

92

• 61. 1934 yilinda çikarilan kanunla Aga, Haci,
  Hafiz, Hoca, Molla gibi eski toplum zümrelerini
  belirten unvanlar kaldirilmistir.
• Bu durumun, Atatürk ilkelerinden hangisinin
  dogrudan bir geregi oldugu savunulabilir?
• A) Halkçilik B) Devletçilik C) Milliyetçilik
• D) Inkilapçilik E) Laiklik
• 2004

93
(No Transcript)
94
(No Transcript)
95
(No Transcript)
96

•  MILLETLERI KURTARANLAR YALNIZ VE ANCAK
  ÖGRETMENLERDIR. ÖGRETMENDEN, EGITICIDEN MAHRUM
  BIR MILLET HENÜZ MILLET NAMINI ALMAK YETENEGINI
  ELDE EDEMEMISTIR. ONA ALÂLÂDE BIR KÜTLE DENIR,
  MILLET DENMEZ 
• 14.10.1925, Izmir Erkek Ögretmen
  Okulunda.

97
(No Transcript)
98

•  MEKTEP SAYESINDE, MEKTEBIN VERECEGI ILIM VE
  FEN SAYESINDEDIR KI, TÜRK MILLETI, TÜRK SANATI,
  TÜRK EKONOMISI, TÜRK SIIR VE EDEBIYATI BÜTÜN
  GÜZELLIGI ILE GELISIR. 
• 27.10.1922, Bursa, Ögretmenlere.

99
(No Transcript)
100
(No Transcript)
101

•  KADINLARIMIZ HATTA ERKEKLERDEN DAHA ÇOK AYDIN,
  DAHA ÇOK FEYIZLI VE DAHA FAZLA BILGILI OLMAYA
  MECBURDURLAR. 
• 
  (1923)

102
(No Transcript)
103

•   GENÇLER! BENIM GELECEKTEKI EMELLERIMI
  GERÇEKLESTIRMEYI ÜSTLENEN GENÇLER ! BIR GÜN
  MEMLEKETI SIZIN GIBI BENI ANLAMIS BIR GENÇLIGE
  BIRAKACAGIMDAN DOLAYI ÇOK MEMNUM VE MESUDUM. 
• (1937)

104
(No Transcript)
105
(No Transcript)
106
(No Transcript)
107
(No Transcript)
108
(No Transcript)
109
(No Transcript)
110
(No Transcript)
111

•  BUNDAN SONRA PEK MÜHIM ZAFERLERE KAVUSACAGIZ.
  FAKAT BU SÜNGÜ ZAFERI DEGIL, IKTISAT VE ILIM VE
  KÜLTÜR ZAFERLERI OLACAKTIR 
• 
  25/26.01.1923, Alasehirde Halka Konusma.

112
(No Transcript)
113
(No Transcript)
114
(No Transcript)
115

•   HIÇBIR SEYE IHTIYACIMIZ YOK, YALNIZ BIR SEYE
  IHTIYACIMIZ VARDIR  ÇALISKAN OLMAK. SOSYAL
  HASTALIKLARIMIZI ARASTIRIRSAK ASIL OLARAK BUNDAN
  BASKA, BUNDAN MÜHIM BIR HASTALIK KESFEDEMEYIZ. O
  HALDE ILK ISIMIZ BU HASTALIGI ESASLI SURETTE
  TEDAVI ETMEKTIR. MILLETI ÇALISKAN YAPMAKTIR.
  SERVET VE ONUN DOGAL SONUCU OLAN REFAH VE SAADET
  YALNIZ VE ANCAK ÇALISKAN INSANLARIN HAKKIDIR. 

116
(No Transcript)
117
(No Transcript)
118
(No Transcript)
119
(No Transcript)
120

•   TÜRK ÇOCUKLARINDA KABILIYET HER MILLETINKINDEN
  ÜSTÜNDÜR. 
• 
  (1924)
•   TÜRK MILLETININ GELECEGI, BUGÜNKÜ EVLÂTLARININ
  DOGRU GÖRÜSÜ VE YIKILMAZ AZMIYLE BÜYÜK VE PARLAK
  OLACAKTIR. 
• 
  (1925)
•   TÜRK ÇOCUGU ATALARINI TANIDIKÇA DAHA BÜYÜK
  ISLER YAPMAK IÇIN KENDINDE KUVVET BULACAKTIR. 
• 
  (1930) 

121
(No Transcript)
122
(No Transcript)
123

•   ÇALISMAK VAKTI GELMIS, ARTIK ÇALISMAK LAZIM
• BILHASSA GENÇLER ÇALISMALIDIR. 
• (11. 04. 1923, Vatan Muhabirine Verilen demeç)

124
(No Transcript)
125
(No Transcript)
126
(No Transcript)
127
(No Transcript)
128
(No Transcript)
129
(No Transcript)
130
(No Transcript)
131

•   GENÇLER ! CESARETIMIZI KUVVETLENDIREN VE DEVAM
  ETTIREN SIZSINIZ. SIZ ALMAKTA OLDUGUNUZ TERBIYE
  VE IRFAN ILE, INSANLIK MEZIYETININ, VATAN
  SEVGISININ, FIKIR HÜRRIYETININ EN KIYMETLI ÖRNEGI
  OLACAKSINIZ. EY YÜKSELEN YENI NESIL! GELECEK
  SIZINDIR. CUMHURIYETI BIZ KURDUK  ONU
  YÜKSELTECEK VE DEVAM ETTIRECEK SIZSINIZ. 
• 30. 08. 1924, Dumlupinarda Konusma.

132
(No Transcript)
133

•  TÜRKIYE CUMHURIYETININ TEMELI KÜLTÜRDÜR...
  KÜLTÜR, OKUMAK, ANLAMAK, GÖREBILMEK,
  GÖREBILDIGINDEN ANLAM ÇIKARMAK, UYANIK DAVRANMAK
  DÜSÜNMEK VE ZEKÂYI EGITMEKTIR. 
• (1936)

134
(No Transcript)
135
4-TAKVIM,SAAT VE ÖLÇÜLERDE DEGISIKLIK

•   26 Aralik 1925 yilinda çikarilan bir
  kanun-la Miladi Takvim in kullanilmasi kabul
  edildi. Hicri ve Rumi takvim kaldirildi. Rumi
  takvim mali islerde 1982 yilina kadar
  kullanil-mistir.
• Alaturka saat yerine alafranga saat
  (ulus-lararasi saat) kullanilmaya basladi.
• 20 Mayis 1928 tarihinde Arap rakamlari
  terkedilerek milletler arasi rakamlar
  kullanil-maya baslamistir.

136

• 1 Nisan 1931 tarihinde çikarilan 1782 sayili
  kanunla ise agirlik ve uzunluk ölçüleri
  degistirilmistir.
• 1 Haziran 1935te hafta tatili Cuma gününden
  Pazara alinmistir.
• Yukarida yapilan inkilaplarla batiyla ekonomik
  ve sosyal alanda uyum saglanmistir. Ülke Içinde
  de ölçülerde birlik saglanmistir.

137
F-EKONOMIK ALANDA GELISME 

• 1-MILLI EKONOMININ KURULMASI
• 17 Subat 1923te Izmirde 1135
  temsil-cinin katildigi Izmir Iktisat Kongresi
  tertip edilmis ve ekonomik kalkinmanin
  gerçeklestirilmesi için yöntemler
  arastirilmistir. Tarim, sanayi,isçi ve ticaret
  kesiminden delegelerin katildigi bu kongrede uzun
  süren tartismalarin sonucunda Misak-i Iktisadi
  (Ekonomi Andi) kabul edilmistir. Misak-i
  Iktisadide yer alan bazi önemli maddeler
  sunlardir

138

• -Türk milleti,milli egemenligini,kani ve cani
  pahasina elde ettiginden,hiçbir seye feda edemez
  ve milli egemenlige dayanan Mec-lise ve
  Hükümetine daima yardimcidir.
• -Ekonomik gelismemiz ve kalkinmamiz milli
  bagimsizligimiz içinde gerçeklesecektir.
• -Türkiye milli sinirlari içinde,lekesiz bir
  bagimsizlik ile,kalkinmasini hür dünyanin baris
  ve ilerleme unsurlarindan biridir.

139

• -Temel hedef,ulusal bagimsizlik gibi ekono-mik
  bagimsizligi da saglamaktir.
• -El isçiliginden ve küçük imalattan,hizla
  fabri-kaya veya büyük isletmeye geçilmelidir.
• -Ham maddesi yurt içinde yetisen veya
  yetis-tirilebilen sanayi dallari kurulmalidir.
• -Özel tesebbüse kredi saglayacak bir devlet
  bankasi kurulmalidir.
• -Yabancilarin kurduklari tekellerden
  kaçinil-malidir.
•  

140

•   Milli ekonominin temeli ziraattir.
  sözleriyle Atatürk,tarimin yeni Türk Devleti için
  tasidigi önemi vurgulamistir. Tarimin durumunu
  iyi-lestirmek için alinacak ilk tedbirin köylünün
  durumunu iyilestirmek olduguna inanan Ata-türkün
  bu düsüncelerini dört ana grupta top-lamamamiz
  mümkündür
• -Köylüler agir vergilerden kurtarilmalidir.
• -Köylünün üretim imkanlari artirilmalidir.
• -Köylünün bilgi ve tecrübesini artiracak
  tedbirler alinmalidir.
• -Topragi olmayan köylülere toprak
  verilme-lidir.

141

• 17 Subat 1925 yilinda asar vergisi
  kaldiril-di.1924 yilinda çikarilan Tarim Kredi
  Birlikleri Kanunu ile 1929 yilinda çikarilan
  Tarim Kredi Kooperatifleri Kanunu köy
  ekonomisinde bir inkilap meydana getirmis-tir. 8
  Haziran 1929da çikarilan bir kanunla hükümet
  ,köylüyü topraklandirmak amaci ile be-delini
  yirmi yilda ödemek üzere halka toprak dagit-ti.

142

• Tohum Islah Istasyonlari kuruldu. Sula-maya önem
  verildi. Ankarada Yüksek Ziraat Enstitüsü ve
  Baytar Yüksek Okulu açilmistir. Bazi
  bölgelerimizde yeni ürünler yetistirilmeye
  baslanmistir (çay,seker pancari,turunçgiller).Örne
  k çiftlikler kuruldu.

143

• 58. Türkiyede, 1929 yilindan itibaren uygulamaya
  konulan koruyucu gümrük politikasi,
• I. yerli mallarin kullanimini artirma,
• II. ticaret yapilan devlet sayisini artirma,
• III. dis ticaret açigini kapatma
• amaçlarindan hangilerine hizmet etmistir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III
• D) I ve III E) I, II ve III
  2004

144
3-TICARET 

• 1923-1930 arasinda,ithalat ve ihracat arasin-daki
  farkin büyük olmasi sebebiyle,Türk parasinin
  degeri iyice düsmüstü.Türk eko-nomisinin para
  islerini düzenleyecek bir Merkez Bankasinin
  olmamasi ve yabanci bankalarin adaletsiz
  uygulamalari Türkiye de bir sermaye birikiminin
  olusmasini engel-lemekteydi. Ticari alanda ilk
  ciddi atilim 1924 yilinda Is Bankasinin
  kurulmasiyla olmus, ticaretin gelismesine destek
  olunmus-tur.

145

• 1 Temmuz 1926 yilinda Türklerin kendi
  denizlerinde ve kendi limanlari arasinda gemi
  isletmeciligi yapabilecegine dair Ka-botaj
  Kanunu çikarilmis ve Türk denizcili-ginin de önü
  açilmistir.
• 11 Haziran 1930da kurulan Türkiye
  Cumhuriyeti Merkez Bankasi ise Türk ekonomisini
  düzeltmek için büyük bir adim olmustur.
  Yabancilarin ellerinde bulunan bazi isletmeler
  millilestirilmistir.

146
4-SANAYI VE MADENCILIK

• 1925 yilinda yipranmis sanayi kuru-luslarini
  tesvik etmek düsüncesiyle Sanayi ve Maadin
  Bankasi kurulmus-tu.28 Mayis 1927de ise
  Tesvik-i Sanayi Kanunu çikarilmis ve özel
  tesebbüs desteklenmistir.

147

• 1929 yilinda dünyada meydana gelen eko-nomik
  buhran,Türkiyenin zenginlesmesini de olumsuz
  yönde etkilemistir. Özel teseb-büs sanayi
  alanindaki yatirimlarinda devlet tarafindan her
  yönden desteklenmesine ragmen,sanayide beklenen
  seviyeye ulasi-lamamistir.Mütesebbis sinifinin
  yetersizligi, gelir seviyesinin düsük
  olmasi,teknik bilgi yetersizligi,yabanci
  sermayenin olumsuz davranisi ve bu sermayeye
  karsi beslenilen güvensizlik vb. sebepler özel
  tesebbüsün basarisizligin nedenleri olmustur.

148

• 1933 yilinda kabul edilen I.Bes Yillik
  Kalkinma Plani ile devletçi ekonomik sisteme
  geçil- mistir.1933te Sümerbank, 1935te de
  Etibank ve Maden Tetkik Arama Enstitüsü
  kurulmustur.
• 1938 yilinda II.Bes Yillik Kalkinma Plani
  hazirlanmis sa da II.Dünya Savasi sebebi ile
  uygulanamamistir.

149

• 12. 1934 yilinda uygulamaya konulan Birinci Bes
  Yillik Sanayi Planinda temel tüketim mallarinin
  üretimine önem verilmesi ve hammaddesi Türkiyede
  bulunan sanayi isletmelerinin kurulmasi
  amaçlanmistir.
• Yalniz bu bilgiye dayanarak,
• I. Ithalatin azaltilmasi istenmektedir.
• II. Ticaret dengesinin korunmasi istenmektedir.
• III. Yabanci sermayeden yararlanmak
• istenmektedir.
• yorumlarindan hangilerine ulasilabilir?
• A) Yalniz I B) Yalniz II C) I ve II
• D) I ve III E) II ve III
• 
  2006-1

150
5-BAYINDIRLIK VE ULASTIRMA ALANINDA GELISME

• Osmanli Devletinin son dönemlerinde,
  Ana-doluda her bakimindan ihmal edilmis,
  bayindirlik islerine yeterince önem
  verilmemistir.Cumhuriyet yönetimi ise bayindirlik
  ve ulastirma islerine büyük önem vermis ve hizla
  bu alanda çalismalar baslat-mistir.Ekonomik
  kalkinma için alt yapiya büyük önem veren Türkiye
  Cumhuriyeti,kara yolu,demir yolu ve limanlari
  acilen iyilestirme çabasina girmis, sehirler
  demir yollari ve karayollari ile birbirine
  baglanmistir.

151

• Hava yollari tasimaciligina da büyük önem
  verilmis,1923 yilinda Milli Hava Ulastirma
  Tes-kilati kurulmustur.Bu teskilat 1938 yilinda
  Devlet Hava Yollari Umum Müdür-lügü adini
  almistir. 1933 yilinda Kara yolla-rinin uzunlugu
  18 binden 37 bin kmye ulasmisti.1920 yilinda
  3350 km olan demir-yolu uzunluguna,1938 yilina
  kadar 3798 km daha eklenmistir. 1933 yilinda da
  Deniz Yollari Isletmesi Idaresi kurulmustur.

152
6-SAGLIK VE TIP ALANINDA GELISME 

• Saglik ve Sosyal Yardim Bakanliginin
  kurul-masindan sonra hastaneler insa edilmis,
  doktor ve diger saglik elemanlarinin sayisi
  artirilmistir. Bakanligin çalismalariyla sitma,
  trahom,frengi ve verem gibi salgin hastalik-lar
  kontrol altina alinmis ve özellikle sitma ile
  frengi hastaligi kisa sürede yok edilmistir. 1923
  yilinda resmi ve özel hastanelerin sayisi 86 iken
  1940 yilinda 198e ulasmistir.
•  

153
G-TÜRK ORDUSU VE SAVUNMA

• Ordumuzun her türlü araç ve gerecinin
  saglanmasi,Milli Savunma Bakanliginin, orduyu
  savasa hazirlama görevi ise Genel-kurmay
  Baskanliginin görevidir. Ordumuz Kara,Deniz,Hava
  Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanligindan
  olusmaktadir.