Flexibilisering: de tools zijn het probleem niet

1
Flexibilisering de tools zijn het probleem niet

• Judith Schoonenboom
• Universiteit van Amsterdam
• SCO-Kohnstamm Instituut
• judith.schoonenboom_at_uva.nl

2
Waarom flexibilisering?
3
Deelname aan het hoger onderwijs dient te stijgen

• Nederlandse overheid streeft naar een toename van
  het aantal studenten in de leeftijd van 25 tot 64
  jaar in 2010 met 20 tot 30 procent t.o.v. 2004.
• Nederlandse overheid streeft naar een toename van
  de participatie van niet-traditionele groepen
  zoals herintreders, etnische minderheden, oudere
  studenten en studenten die in het kader van
  levenslang leren geen volledige studie willen
  volgen, maar een losse cursus.
• Het realiseren van een Europese ruimte voor
  levenslang leren.

4
Flexibilisering krijgt impuls door

• verwachte explosieve groei van het aantal
  individuele verzoeken van levenslange leerders om
  onderwijs-op-maat.
• systeem van leerrechten. Iedere student krijgt
  acht of tien leerrechten van een half jaar
  studie, naar eigen inzicht te besteden bij
  universiteiten van eigen keuze.

5
Het grotere geheel de kenniseconomie

• Het hoger onderwijs dient beter in te spelen op
  de heterogener wordende studentenpopulatie en
  zich meer te richten op levenslange leerders
  door
• individualisering en flexibilisering van het
  hoger onderwijs
• betere aansluiting op de arbeidsmarkt
• aansluiting op eerdere opleidingen te verbeteren
• hun studenten beter voor te bereiden op het
  werken in een internationale wereld.

6
Behoeften van leerders en moge-lijkheden van ICT
7
De levenslange leerder

• Veelal mensen die niet bereid of in staat zijn om
  reguliere (deeltijd-)opleidingen te volgen
• Afstand tot instelling is te groot
• Fysieke beperkingen
• Beperkte tijdsinvestering mogelijk
• Hebben heel specifieke wensen voor bijscholing

8
Rollen van ICT bij flexibilisering

• Virtuele samenwerking op afstand
• Interactieve studiematerialen op maat
• Ondersteuning van flexibele leerroutes

9
Stand van zaken
10
De realisatie van doelen (2003)

• is in sterke tot zeer sterke mate
  gerealiseerd met behulp van ICT

Doel CvB Opl.dir. Doc.
Vergroten vd toegankelijkheid van het onderwijs 22 20 11
Bieden van individuele vrijheid aan de student 19 11 6
N 31 333 2952
11
Gebruik van diverse functionaliteiten van ICT
(2003)

• .. wordt in de opleiding in sterke tot zeer
  sterke mate gebruikt ( opleidingsdirecteuren)

e-mail 78 organisatie cursus/leergang 74
Inschrijven voor tentamens 71 registreren leeractiviteiten 60
digitaal onderwijsmateriaal 47 elektron. leeromgevingen 38
materiaal t.b.v. zelfstudie 31 (indiv.) leerroutebepaling 17
eindopdrachten/toetsvragen 16 samenwerkend leren 15
discussieplatform 12 toetsprogrammas 8
zelftoetsing 6,5
12
SURF-projecten en flexibilisering (2005)

• SURF-projecten dat impact heeft op..

Aansluiting HO en arbeidsmarkt flexibeler 43
Snel doorwerken van vernieuwing uit beroepenveld in het onderwijs 33
Verwerven competenties internationaal 29
Vergroten digitale toegankelijkheid onderwijsmateriaal 19
Vergroten doorstroom werkzoekenden naar onderwijs 14
Aansluiting VO-HO flexibeler 14
Verhoogde instroom in bèta/zorg project mede door project (Van de projecten met bèta/zorg als thema) 14
Doorstroom MBO-HBO 10
13
Voorbeelden
14
Voorbeelden van flexibilisering met ICT

• DigiPabo (INHOLLAND afstandsleren)
• Flexibele leerroute Verpleegkunde (HRO lezing
  hierna..)
• Virtueel Milieuadviesbureau (OU virtueel
  bedrijf)
• Webklassen (UvA proefcolleges voor scholieren)
• Schakelprogramma Bewegingswetenschappen (VU
  schakelprogramma)
• HEO-ICT (landelijk digitaal materiaal)
• TenCompetence (OU netwerk voor levenslang leren)
• Zwitserse Virtual Campus en Zweedse Net
  University (consortia gericht op afstandsleren)
• European Virtual seminar (OU internationalisering
  at home)

15
Conclusies

• Flexibilisering Nederlandse hoger onderwijs loopt
  achter
• Tools zijn het probleem niet (zie voorbeelden)
• Oorzaken? (zeer speculatief)
• Levenslange leerder traditioneel het domein van
  de Open Universiteit
• Open Universiteit traditioneel gericht op
  tweedekansers
• Consortia gericht op bestaande studentengroepen
• Dus op volle kracht vooruit! Maar
• Grote vraag flexibilisering voor iedereen?

16
Bronnen

• Actieplan Leven Lang Leren (2004). Beschikbaar
  http//www.minocw.nl/brief2k/2004/doc/45415.pdf.
• Beerkens, E., Kaiser, F., Boezerooij, P. et al.
  (2005). Issues in higher education policy An
  update on higher education policy issues in 2004
  in 11 Western countries. Den Haag Ministerie van
  Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Beleidsgerichte
  studies Hoger onderwijs en Wetenschappelijk
  onderzoek, 115. Beschikbaar http//www.minocw.nl/
  bhw/115/bhw115.pdf
• Beschikking nr. 2318/2003/EG van het Europees
  Parlement en de Raad van 5 december 2003 tot
  goedkeuring van een meerjarenprogramma
  (2004-2006) voor de doeltreffende integratie van
  informatie- en communicatietechnologie (ICT) in
  de onderwijs- en beroepsopleidingsstelsels in
  Europa (eLearning-programma).
• Kop, R.-P., Berg, M. van den, Klein, T. (2004).
  Survey naar de toepassing van ICT voor
  Onderwijsdoeleinden in het hoger onderwijs.
  ICT-onderwijsmonitor studiejaar 2002/2003.
  Leiden Research voor Beleid. Beschikbaar
  http//www.rvbh.nl/ICT/rapportage.htm.
• Kruizinga, E., Bergh, D. van den (2005). Veel
  bereikt, nog veel te doen Impactanalyse SURF
  onderwijsvernieuwingsprojecten. Utrecht
  Stichting SURF. Beschikbaar http//www.surf.nl/do
  wnload/SURFOVP_Impactanalyse_najaar2005.pdf
• Notitie e-learning in het hoger onderwijs (2005).
  Notitie van de Staatssecretaris van Onderwijs,
  Cultuur en Wetenschap, Mark Rutte aan de
  bekostigde universiteiten en hogescholen in
  Nederland. 28 februari 2005. Kenmerk
  HO/BL/05/7219. Beschikbaar http//www.minocw.nl/b
  rief2k/2005/doc/7219b.pdf.
• Schoonenboom, J. (2006). De inzet van ICT in het
  Nederlandse hoger onderwijs. Handboek
  onderwijskunde hoger onderwijs. Verschijnt mei
  2006.
• Schoonenboom, J. (2006). De bruikbaarheid van
  leerobjecten voor instellingen voor hoger
  onderwijs. Publicatie binnen project Leerobjecten
  in de praktijk, Digitale Universiteit. Verschijnt
  juni 2006.
• Schoonenboom, J., Roozen, F. Sligte, H. (2004).
  ICT-onderwijsmonitor studiejaar 2002/2003
  Strategische keuzen bij ICT-innovatie van het
  Hoger onderwijs Enige handreikingen vanuit
  internationale praktijkvoorbeelden. Amsterdam
  Universiteit van Amsterdam, SCO-Kohnstamm
  Instituut. Beschikbaar http//www.rvbh.nl/ict/dow
  nloads/Internationalisatie.pdf
• Schoonenboom, J., Sligte, H., Elshof, D., Emans,
  B. Roozen, F. (2004). ICT-onderwijsmonitor
  studiejaar 2002/2003 Praktijkvoorbeelden Hoger
  Onderwijs (2e, ongewijzigde, druk). Amsterdam
  Universiteit van Amsterdam, SCO-Kohnstamm
  Instituut. Beschikbaar http//www.rvbh.nl/ict/dow
  nloads/Nederlandse20praktijkvoorbeelden20definit
  ief.pdf.

17
Einde