WYKLAD 2 PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZACE UZALEZNIEN

1
WYKLAD 2PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZACE
UZALEZNIEN
2
PODSTAWOWE POJECIA
3
PODSTAWOWE POJECIA

• NADUZYWANIE
• Definicja WHO
• przyjmowanie (samostosowanie) danego leku lub
• srodka, niezgodnie z jego ustalonym
  przeznaczeniem
• leczniczym lub socjalnym

4
PODSTAWOWE POJECIA

• UZALEZNIENIE LEKOWE
• zlozona choroba osrodkowego ukladu nerwowego
  (OUN)
• charakteryzuje sie natretnym, niekiedy
  niekontrolowanym dazeniem do uzycia leku
  (craving), jego poszukiwaniem i dazeniem do
  zdobycia za wszelka cene oraz uzywaniem mimo
  oczywistych powaznych zagrozen dla zdrowia i
  zycia
• moze byc choroba chroniczna, z nawrotami
  wystepujacymi nawet po dlugich okresach
  abstynencji
• uzaleznienia mieszane (uzaleznienia od dwóch lub
  wiecej substancji

5
PODSTAWOWE POJECIA

• NALÓG
• stan powodujacy przymus zazywania substancji
• wywolujacej uzaleznienie psychiczne i fizyczne
• stale zwiekszania dawki
• szkodliwy wplyw na osobe i jej otoczenie
• mechanizm powstania nalogu wplyw substancji
• psychostymulujacej na organizm, doprowadzajacy do
  
• koniecznosci zazywanie zwiazku lub leku w
• oczekiwaniu na przyjemne dzialanie
• celu unikniecia nieprzyjemnych doznan gdy
  go brak

6
PODSTAWOWE POJECIA

• PRZYZWYCZAJENIE (NAWYK)
• stan powodujacy pragnienie, ale nie przymus
  zazywania
• danej substancji
• ograniczona tendencja do zwiekszania dawki
• ograniczona zaleznosc fizyczna i psychiczna
• brak objawów abstynencji
• wplywa tylko na jednostke, nie na spoleczenstwo

7
PODSTAWOWE POJECIA

• SUBSTANCJE UZALEZNIAJACE (PSYCHOAKTYWNE)
• substancje chemiczne, które dzialajac na organizm
• czlowieka powoduja zmiany w jego samopoczuciu
• oraz zafalszowuja odbiór rzeczywistosci
• moga przyczynic sie do powstania uzaleznienia
• Swiatowa Organizacja Zdrowia (WHO) zalicza tu
• alkohol, pochodne opium, przetwory konopi
  indyjskich,
• substancje uspokajajace i nasenne, kokaine i inne
  
• substancje pobudzajace, substancje halucynogenne,
  tyton
• oraz lotne rozpuszczalniki
• kontrola leków, substancji przewozonych przez
  granice

8
PODSTAWOWE POJECIA

• NARKOTYKI
• potoczne okreslenie substancji wplywajacych na
  swiadomosc
• nie ma jednoznacznej definicji
• najczestsza definicja (choc to spore
  uogólnienie)
• substancje, które powoduja uzaleznienie fizyczne
• wszystkie substancje psychotropowe, aktualnie
  nielegalne (tzw. "policyjna definicja narkotyku")
• substancje przyjmowane przez niektóre grupy
  spoleczne w celu czasowej zmiany nastroju,
  nieakceptowane powszechnie w spoleczenstwie

9
PODSTAWOWE POJECIA

• HALUCYNOGENY
• grupa substancji psychoaktywnych wywolujacych
  halucynacje
• halucynogeny nie wywoluja zaleznosci fizycznej,
  ale wzrost tolerancji
• do najpopularniejszych w Polsce
• halucynogenów naleza grzyby
• z gatunku Psilocybe semilanceata
• (lysiczka lancetowata)

10
PODSTAWOWE POJECIA

• OMAMY (HALUCYNACJE)
• patologiczne zjawiska zmyslowe
• wystepujace mimo braku bodzców zewnetrznych
• powstajace po zazyciu narkotyku lub halucynogenu
• czesto polaczone z objawami depersonifikacji,
  lekiem i niepokojem, zmiana nastroju, blogostanem
• wyrózniamy omamy (w zakresie kazdego zmyslu)
• sluchowe
• wzrokowe
• czuciowe
• smakowe
• wechowe

11
RODZAJE HALUCYNACJI

• sluchowe - moga byc wyrazne i niewyrazne
  (nieokreslone
• dzwieki, trzaski, stuki, glosy, wyrazne
  rozmowy)
• wzrokowe - moga byc proste (blyski, cienie) i
  zlozone
• (przedmioty, zwierzeta, osoby, grupy osób),
  realne lub
• dziwaczne (bajki czy opowiesci science-fiction)
  
• czuciowe - zewnetrzne (swedzenie, klucie,
  pieczenie),
• wewnetrzne (szarpanie, rozciaganie, sciskanie),
  
• kinestatyczne (unoszenie sie czy spadanie)
• smakowe - np. odczuwanie smaku rzekomej trucizny
• wechowe - najczesciej towarzysza innym omamom,
• przykre (spalenizna, gaz) lub przyjemne
  (kadzidla)

12
PODSTAWOWE POJECIA

• TOKSYKOMANIA (1974 r. Komitet Ekspertów WHO)
• nadmierne, okresowe lub systematyczne
  przyjmowanie
• srodków o szkodliwym dzialaniu na organizm
• moga prowadzic do powstania nalogu lub nawyku
• 8 podstawowych typów toksykomanii (podzial ze
  wzgledu na wystapienie lub nie zaleznosci
  psychicznej, fizycznej, tolerancji oraz zespolu
  abstynencyjnego)

13
TYPY TOKSYKOMANII

1. Typ morfinowy
2. Typ barbiturowo-alkoholowy
3. Typ kokainowy
4. Typ cannabis (alkaloidy konopi)
5. Typ amfetaminowy
6. Typ khat (katyna pochodna efedryny)
7. Typ sublimacji halucynogennej
8. Typ lotnych rozpuszczalników (wziewna)

14
PODSTAWOWE POJECIA

• ABSTYNENCJA
• dobrowolne wyrzeczenie sie (lac. abstinentia
• wstrzemiezliwosc, powsciagliwosc,
  powstrzymywanie sie
• od czegos)
• do najczesciej spotykanych motywów abstynencji
  naleza
• stan zdrowia,
• uzaleznienie od alkoholu,
• charakter wykonywanej pracy,
• przyjecie okreslonych norm czy zasad
• motywacja zwiazana z dbaloscia o interes
  narodowy
• sytuacja ekonomiczna

15
PODZIAL SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH
16
UZALEZNIENIA - PLAGA KRAJÓW ROZWINIETYCH - USA

• legalne substancje uzalezniajace nikotyna i
  alkohol
• papierosy w USA
• nalogowi palacze 62 mln
• tyton bezdymny 6,8 mln
• zgony 500 tys.
• alkohol w USA
• alkoholicy i naduzywajacy 18,4 mln
• zgony (marskosc watroby, wypadki drogowe) 111
  tys.

17
PODZIAL NARKOTYKÓW
KLASYCZNE PODNOSNIKI DOLOWNIKI HALUCYNO- GENY INNE
Kokaina Heroina Marihuana Metamfetamina Metylofenidat Metkatinon MDMA Efedryna Kwas ?-hydroksy- maslowy (GHB) Ketamina Metakwalon Flunitrazepam Klonazepam Fencyklidyna (PCP) Lizergamid (LSD) Psylobina Meskalina Anaboliki Rozpusz- czalniki
18
NARKOTYKI KLASYCZNE

• KOKAINA
• stanowi najwiekszy problem (duze miasta)
• spozycie spada (1985 5,7 mln 1996 1,75 mln
  w USA)
• glówni uzytkownicy to starsi mieszkancy
  sródmiesc,
• palacy krak (crack)
• nastolatkowie palacy blunty
• papierosy z kokaina i marihuana

19
NARKOTYKI KLASYCZNE

• HEROINA
• zwieksza sie spozycie (1996 216 tys.)
• podawana dozylnie, palona, wdychana (mniej
• niebezpieczne ze wzgledu na zakazenie AIDS)
• agresywny marketing heroiny

20
NARKOTYKI KLASYCZNE

• MARIHUANA
• ok. 72 mln Amerykanów powyzej
• 12 lat mialo z nia kontakt
• aktywnych palaczy jest 18,7 mln
• i ilosc ta rosnie
• kombinowanie marihuany z innymi narkotykami
• marihuana z kokaina (crack) w bluntach (3750s,
  diablitos,
• primos, oolies czy woolies)
• blunty zanurzone w fencyklidynie (PCP) to happy
  sticks
• (wicky sticks, illies, love boat, wet lub tical)

21
PODNOSNIKI (STYMULANTY)

• METAMFETAMINA zastrzyki, wachana, palona
• (chasing the dragon) i brana doustnie
• AMFETAMINA mniej popularna
• METYLOFENIDAT lek Ritalin, ADHD
• METKATINON podobny budowa i efektami do
  kokainy
• METYLENODIOKSYMETAMFETAMINA (MDMA)
• popularna Extasy, zaliczana
• do leków klubowych
• EFEDRYNA sklepy ze
• zdrowa zywnoscia

22
PODNOSNIKI (STYMULANTY)
Rózne stymulanty
Tabletki metamfetaminowe i amfetaminowe
23
DOLOWNIKI I LEKI KLUBOWE

• zwiazki zmniejszajace aktywnosc, uspakajajace,
  downers
• uzywane jako leki klubowe, rape dates,
  okradanie
• pasazerów w pociagach
• leki z grupy benzodiazepin FLUNITRAZEPAM,
• KLONAZEPAM
• kwas ?-hydroksymaslowy (GHB) wywoluje euforie,
  
• anabolik
• KETAMINA szybki narkotyk i halucynogen,
  Special K,
• czasem mieszana z alkoholem i GHB Special
  K-lude,
• poniewaz dzialaniem przypomina METAKWALON
  (Quaalude)

24
DOLOWNIKI I LEKI KLUBOWE
Ketamina
Metakwalon (Quaalude)
Downers
Flunitrazepam
GHB
25
DOLOWNIKI, LEKI KLUBOWE ORAZ HALUCYNOGENY

• dietyloamid kwasu lizergowego (LSD)
  najpotezniejszy
• halucynogen
• zsyntetyzowany w 1938 r. przez Alberta Hoffmana,
  który
• odkryl równiez jego dzialanie ?
• wywolane potezne halucynacje moga
• niespodziewanie powrócic w dlugim
• czasie po pierwszym zazyciu
• (flashback)
• zwiazek nie wywoluje uzaleznienia
• jest jednak bardzo niebezpieczny

26
DIETYLOAMID KWASU LIZERGOWEGO
27
HALUCYNOGENY

• FENCYKLIDYNA (PCP) dzialanie podobne do
  ketaminy
• zsyntetyzowana równiez jako lek do znieczulenia
  ogólnego
• halucynogen o silnych wlasciwosciach
  uzalezniajacych
• wywoluje zachowania poszukiwawcze

wrappes
28
HALUCYNOGENY
MESKALINA
PSYLOCYBINA
29
NARKOTYKI WZIEWNE - INHALANTY

• wazna i niebezpieczna choc malo doceniania grupa
• substancji uzalezniajacych
• stosowane glównie przez eksperymentujace dzieci
• i mlodziez
• rozpuszczalniki na bazie benzenu, toluenu i
  innych
• weglowodorów aromatycznych (uzywane
• w gospodarstwach domowych jako srodki czystosci
  oraz
• rozpuszczalniki do farb, mazaki)
• benzyna oraz gazy (propan zapalniczki, butan
  kuchenki)
• niebezpieczne ze wzg na
• skutki bezposrednie uduszenie, zahamowanie
  pracy
• serca
• odlegle trwale neuropatie, uszkodzenia
  watroby

30
NARKOTYKI WZIEWNE - INHALANTY

• azotany alifatyczne azotyn amylu, azotyn
  butylu,
• azotyn
  cykloheksylowy
• wiekszosc z nich jest dostepna na recepte lub
  zakazana
• wprowadzone przez srodowiska
• gejowskie
• leki uzywane do narkozy wziewnej
• eter, chloroform oraz halotan
• 
  

31
STERYDY

• sterydy anaboliczne, pochodne
• testosteronu
• stosowane doustnie oksymetolon,
• oksandronol, metandrostenolon, stanazolol
• domiesniowo nandrolon, baldenon, cypropionian
• testosteronu
• mozna je kupic w sklepach ze zdrowa zywnoscia
• podnosza agresywnosc i pobudliwosc, powoduja
  euforie,
• zwiekszaja energie, podniecenie
• seksualne, gwaltowne
• zmiany nastroju, rozpraszanie sie,
• klopoty z pamiecia i orientacja