Erkek Genital Sistem Histolojisi

1
Erkek Genital Sistem Histolojisi

• Prof. Dr. Alpaslan GÖKÇIMEN
• Adnan Menderes Üniversitesi Tip Fakültesi
  Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dali

2
Erkek genital sistemi olusturan yapilar

• Testis
• Testis içi genital kanallar
• tubuli rekti
• rete testis
• Dis genital kanallar
• duktuli efferentes
• duktus epididimis
• duktus deferens
• duktus ejakulatoryus
• üretra
• Yardimci bezler
• vezikula seminalis
• prostat
• bulboüretral bez
• Penis

3
(No Transcript)
4
Testisler

• Testisler vücut boslugunun disinda, skrotum adi
  verilen özellikli bir deri kivrimi içine
  yerlesmis, ovoid yapida bir çift organdir olup
  boyutlari 2-3 x 4 x 3 cm.
• Temel islevi erkek üreme hücreleri,
  sprematozoonlari olusturmak ve bireye erkeklik
  özelliklerini kazandiran testesteron üretmektir.

5
Testis

• Testis en dista skrotum adli deri kivrimi ile
  kusatilir. Bu kivrim ile testislerin vücut
  boslugu disinda yer almasi testislere
  spermatogenezis için gerekli olan düsük sicakligi
  (35 O C)saglar.

6
Testis

• Testisler karin boslugundan inisleri sirasinda
  kendileriyle iliskili kan ve lenf damarlari,
  otonom sinirler ve tunika vajinalis adi verilen
  bir periton kivrimi da beraberinde skrotuma
  tasir.

7
(No Transcript)
8
Testislerin kanlanmasi

• Testisler kani dogrudan abdominal aortadan
  ayrilan a. testikularis ile alir ve pleksus
  pampiniformis ile verir. Bu iki damar ile duktus
  deferens ile bir arada ilerleyerek spermatik
  kordon adini alir.

9
(No Transcript)
10
(No Transcript)
11
Ters Akim Isi Degisim Sistemi (CHES)

• Testisin arter ve venlerinin bu sekilde bir arada
  ilerlemesi Ters Akim Isi Degisim Sistemi (CHES)
  olarak adlandirilir. Bu sistem ile testislere
  giren kan testisten dönen daha soguk kan ile
  sogutulmus ve testisin sicakliginin düsük
  tutulmasina yardimci olunmus olur.

12
(No Transcript)
13
Spermatogenezi etkileyen durumlar

• Spermatogenez için, 35 0C sicaklik çok önemlidir.
  Bu sicaklik, spermatik arteri saran venlerin
  olusturdugu pampiniform pleksus tarafindan
  skrotumda saglanir.
• Sicakligi dagitmak için, ters yönlü akimla isi
  degisimi görevi görür.

14
Spermatogenezi etkileyen durumlar

• Sicaklik 35 0Cnin altina düsünce, spermatik
  kordondaki kremaster kasinin ve skrotum kesesinin
  dartos kasinin kasilmasi, sicakligi artirmak için
  testisleri karin bosluguna yaklastirir.

15
Kriptorsidizm (Inmemis testis)

• Gelisim esnasinda, testis skrotuma ulasamaz ve
  karin boslugunda / inguinal kanalda kalir.
• Bu durumlarda, normal vücut sicakligi 37 38 0C
  oldugu için spermatogenez önlenir ve eger durum
  çift tarafli ise, kisirlik olusur.

16
Testislerin skrotuma inisi

• Iki asamada gerçeklesir
• - Transabdominal inis ? MIS (Sertoli
  hücreleri üretir) tarafindan kontrol edilir.
• - Inguinal skrotal inis ? Genitofemoral
  sinir tarafindan tasinan kalsitonin gen-iliskili
  peptit ile uyarilan androjen saliniminin
  kontrolündedir.

17
Testislerin skrotuma inisi

• Transabdominal inis bozukluklari sik degildir.
• Birçok çocukta inmemis testis inguinal kanalda
  tespit edilebilir. Bu kanaldaki testisler
  çevredeki ligament ve kemikler tarafindan travma
  ve basiya maruz kalirlar.

18
Testislerin skrotuma inisi

• Son arastirmalarda, insülin benzeri faktör 3 ve
  hoxa 10 genlerindeki mutasyonlarin, iki tarafli
  kriptorsidizmle iliskili oldugu gösterilmistir.

19
(No Transcript)
20
Varikosel

• Spermatik kordon venlerinin anormal sekilde
  genislemesi / genlesmesi sebebiyle olusur.
• Varikosel ? Sperm üretimi azalir (oligospermi).
• Spermatik kordon venlerinin spermatik arterle
  ters yönlü akim isi degisim mekanizmasi
  sayesinde, testiküler isinin 35 Cde tutulmasi
  çok önemli

21
(No Transcript)
22
Testisler

• Testisin yapisini olusturan ilk tabaka düzensiz
  siki bag dokusundan yapilmis tunika albuginea adi
  verilen kapsüldür. Kapsülün altinda bol damar
  içeren tunika vaskuloza adli diger bir kapsül
  bulunur. Bu kapsüller testis içine kivrimlar
  yaparak testisi lobüllere (bölmelere) ayirir. Her
  bir testis yaklasik 250 lobül içerir.

23
Testisler

• Her bir lobül içinde 1 4 arasinda degisen
  seminifer tübüller yer alir. Burada spermiyumlar
  üretilir. Seminifer tübüllerin çevresinde bag
  dokusu ve bu dokunun içinde leydig hücreleri ve
  bag dokusu hücreleri bulunur.

24
Testisler

• Tübüller kivrilarak ilerler ve tubuli rekti
  adliyla düz bir sekilde devam edip son olarak
  rete testise açilirlar.
• Tubuli rektilerin epiteli sertoli hücreleriyle
  döseliyken rete testise dogru kübik epitele geçis
  olur ve rete testiste de kübik epitel olarak
  devam eder.

25
(No Transcript)
26
Seminifer tübüller

• Spermatozoonlarin üretildikleri yerlerdir. Dista
  tunika (lamina) propriya -miyoid hücreler-
  bulunur.
• Herbir seminifer tübül 30-80 cm uzunlugunda,
  150-250 µm kalinligindadir. Herbir testiste
  yaklasik 1000 tanedirler.
• Seminifer tübül duvarinda iki tip hücre yer alir
• Sertoli hücreleri
• Spermatogenetik hücreler

27
(No Transcript)
28
(No Transcript)
29
(No Transcript)
30
Sertoli hücresi

• Puberteden sonra çogalma göstermeyen, salgi
  yapmaya özellesmis, büyük, prizmatik hücredir.
  Çekirdekleri bazalde ve oval sekildedir.
  Birbirlerine sitoplazmik uzantilarini gönderip
  aralarinda ZO tipi siki baglantilar kurarlar.
  Spermatogenetik hücreler bu uzantilarin arasinda
  yerlesmistir.
• Görevleri
• Esey hücreleri için gerekli besini ve fiziksel
  destegi saglamak
• Sitoplazmik artiklari fagosite eder.
• Fruktozca zengin bir sivi sentezler ve salgilar.
• Birbirleriyle yaptiklari siki baglantilarla
  spermatogenetik hücreleri içlerinde muhafaza
  ederek kandaki savunma hücrelerinin
  otoimmünitesinden korurlar (Kan Testis Bariyeri)
• ABP ve inhibin salgilar.
• Testiküler transferrin ile demir alinimini
  saglar.
• Anti Müllerian Hormon (MIF) ile embriyogenezisde
  ovaryum olusmasini engeller.

31
Spermatogenik hücreler

• Erken gelisim döneminde vitellus sapindan göç
  eden primordiyal germ hücrelerinden köken alan,
  olgun erkek üreme hücreleri ve onlarin degisik
  gelisim asamalarindaki hücrelerdir. Çogalma
  asamalarina göre bazalden lümene siralanirlar.

32
Spermatogenezis

• Bazalde bulunan spermatogonyum hücreleri
  ana spermatogenik hücreler olup digerleri
  bunlardan köken alir. Ana hücre koyu boyanan
  tipte spermatogonyum A hücresi olup daha sonra
  açik tip spermatogonyum Aya ve spermatogonyum
  Bye dönüsür. Bu arada hücreler çok sayida mitoz
  bölünme geçirirler ama bir miktari her zaman
  kaynak hücre olarak kalarak spermatogenezisin
  ömür boyu devam edebilmesini saglar.

33
Spermatogenezis

• Spermatogonyum B bir yerde mitoz bölünmeyi keser
  ve primer spermatositleri olusturur.
• Seminifer tübüllerde görülebilen en büyük
  spermatogenik hücreler olmasiyla ayirt
  edilebilirler. Daha sonra primer spermatositler
  I. mayoza girerek sekonder spermatositleri
  olustururlar. Bu evre çok kisa sürüp hemen
  olgunlasma asamasina geçtikleri için olusan
  sekonder spermatositler preparatlarda pek
  rastlanmaz.
• Sekonder spermatositler II. mayoza girerek
  spermatidleri dönüsürler.

34
Spermiyogenezis

• Spermatidlerden spermatozoonlar olusurken
  meydana gelen degisikliklere spermiyogenezis adi
  verilir, dört asamada gerçeklesir.
• Golgi asamasi GERde hidrolitik enzimlerin
  sentezi, golgide pre-akrozomal granüllerin
  paketlenmesi ve tek bir akrozomal vezikülün
  olusumu ve flagellar aksonemin olusumu.
• Kep asamasi Akrozomal vezikülün boyutu artar ve
  en son boyutuna ulasip akrozom adini alir.
• Akrozomal asama Spermatid morfolojisinde çok
  sayida degisiklikle karakterizedir. Çekirdek
  yassilasir, özel seklini alir, mitokondriyonlar
  yer degistirir, hücre uzar.
• Maturasyon(olgunlasma) asamasi Spermatid
  sitoplazmasinin atilmasi ile karakterizedir.

35
(No Transcript)
36
Spermiasyon

• Olgunlasmasini tamamlayan ve serbestlesen
  spermatozoanin seminifer tübül lümenini
  atilmasidir.

37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39
Testisler
Spermatogonium A (Koyu) Spermatogonium A
(Açik) Spermatogonium B Primer
Spermatosit Sekonder Spermatosit
(Spermatid) Spermatozoon (Sperm)
40
Tunika (membrana) propriya(Peritübüler doku)

• Fibroblastlar bulunmaz.
• Insanlarda 3-5 tabaka halindedir.
• kasilma özelligine sahip miyoid hücreler
  tunika propriyada dairesel olarak yerlesik
  bulunurlar. Bu hücreler, düz kas gibi islev
  görerek spermatozoonlari tübül boyunca hareket
  ettirmelerinin yani sira, kollajen sentezleyerek
  fibroblastlarin islevini de üstlenirler.
• Tunika propriya yas arttikça kalinlasir.
• Miyoid hücre sirasi disinda kan damarlari, lenf
  damarlari ve leydig hücreleri bulunur.

41
Leydig hücreleri

• Genis, poligonal, eozinofilik hücrelerdir.
  Fetüste 5. aydan itibaren faaliyeti duran leydig
  hücreleri puberteden sonra ömür boyu sürecek
  faaliyetine tekrar baslar.Testosteron üretirler.
• Testesteron
• Erken embriyonik safhada gonadlarin erkek yönde
  farklilasmasinda gereklidir.
• Pubertede sperm üretimi, yardimci bezlerin
  salgisi ve ikincil cinsiyet özelliklerinin
  belirmesinde rol oynar.
• Ergin bireyde, sperm üretiminin ve ikincil
  cinsiyet özelliklerinin devaminda rol oynar.

42
(No Transcript)
43
(No Transcript)
44
Testis Tümörleri

• Büyük çogunlugu, tedavi edilmemis kriptorsidizmle
  baglantilidir.
• Hormonal tedavi ? hCG uygulamasi, testislerin
  inisini uyarabilir.
• Eger bu olmazsa ? Cerrahi uygulama
• Testis, skrotal kesenin duvarina tutunur ?
  Orsiyopeksi.

45
Kabakulak

• Puberte sonrasi dönemdeki erkekler de, 20 30
  oraninda akut orsitle seyreden sistemik viral bir
  enfeksiyon dur.
• Genellikle, kabakulak sebepli orsit sonrasinda
  spermatogenik islevde degisiklik beklenmez.

46
(No Transcript)
47
Sperm Kordonunda Bükülme (Testis Torsiyonu)

• Spermatik kordonun bükülmesi, testislere gelen
  arteriyel kan akimini ve testislerden giden venöz
  kan drenajini bozabilir.
• Bu durum, genellikle fiziksel bir travma veya
  tunika vajinalis içinde anormal testis hareketi
  sebebiyle olusur.
• Eger hemen tedavi edilmezse ? Hemorajik enfarkt
  olusur ve bütün testis dokusunda nekroz meydana
  gelir.

48
(No Transcript)
49
Dis Genital Kanallar

• Epididimis - Duktuli Efferentes

50
Epididimis - Duktuli Efferentes

• Rete testisin devami, mediastinum testisin üst
  ucundan yaklasik 20 kanalcik seklinde devam eden
  duktuli efferentesler spermleri rete testisten
  alarak testisin çikisindaki epididimise
  iletirler.
• Ayrica luminal sivinin geri emilimi ile
  spermatozoanin iletimi görevleri de vardir.
• Epiteli, kübik hücreler ve silyali prizmatik
  hücrelerden olustugu için dalgali bir görünüm arz
  eder.
• Epitelin altinda bazal lamina, altinda da gevsek
  bag dokusu ve ince bir düz kas tabakasi bulunur.
• Resim Pikrik asit Hematoksilen

51
(No Transcript)
52
(No Transcript)
53
Dis Genital Kanallar

• Epididimis - Duktus Epididimis

54
Epididimis - Duktus Epididimis

• Spermiyumlarin bekletilip olgunlastigi yaklasik 7
  m uzunlugunda kivrintili tübüllerden olusan,
  testiste inen bir kivrinti olusturan kanalcik
  sistemidir.
• Stereosilyali yalanci çok katli prizmatik epitel,
  bazal lamina, siki bag dokusu ve tek sira
  dairesel düz kas tabakalarindan olusur. Epitelde
  bazal ve esas hücreler yer alir.
• Spermiyumlarin hareket kazandigi yer olmasina
  karsin gliserofosfokolin adli glikoproteini
  salgilayarak kapasitasyonu, spermiyumlarin disi
  genital sisteme ulasana kadar engeller. Ayrica
  luminal sivi geri emilimini ve sitoplazmik
  artiklarin fagositozunu yapar.

55
(No Transcript)
56
(No Transcript)
57
Dis Genital Kanallar

• Duktus Deferens (Vas Deferens)

58
Duktus Deferens (Vaz Deferens)

• Spermatozoayi epididimisten duktus
  ejakulatoriyusa iletmekle görevli, kalin kasli
  duvara sahip bir kanaldir.
• Epiteli, stereosilyali yalanci çok katli
  prizmatik epitel olup lümeninde düzensiz
  invajinasyonlar vardir. Bazal laminanin altindaki
  bag dokusu fibroelastik yapidadir. Fibroelastik
  tabakayi içte ve dista uzunlamasina ortada
  dairesel 3 düz kas tabakasi, onu da ince gevsek
  bag bir dokusu kusatir.

59
(No Transcript)
60
Dis Genital Kanallar

• Duktus Ejakulatoryus

61
Duktus Ejakulatoryus

• Prostat bezi içinde yer alan spermiyumlari
  üretraya veren kisa kivrintili bir kanaldir.
• Epiteli basit prizmatiktir.
• Epitelin altindaki bag dokusu kivrintili
  oldugundan lümen düzensiz görünür.
• Duvarinda düz kas bulunmaz.

62
Yardimci Üreme Bezleri

• Vezikula Seminalis

63
Vezikula Seminalis

• 15 cm uzunlugunda kivrintili tübüler yapili bir
  çift organdir.
• Epiteli yalanci çok katli prizmatik epitel,
  altinda fibroelastik bag dokusu, içte dairesel
  dista uzunlamasina düz kas tabakasi en dista da
  ince fibroelastik bag dokusu ile sarilidir.
• Semen hacminin 70ini olusturan, fruktozdan
  zengin sivi salgilar. Semenin soluk sari rengi
  seminal veziküllerden salgilanan lipokrom
  pigmentine baglidir.

64
Semen

• Semen is an organic fluid, also known as seminal
  fluid, that usually contains spermatozoa.

65
(No Transcript)
66
(No Transcript)
67
Yardimci Üreme Bezleri

• Prostat

68
Prostat

• En büyük yardimci bezdir.
• Üretra ve duktus ejakulatoriyusu içerir.
• Kapsülü, damardan zengin, düzensiz siki bag
  dokusu ve düz kas hücreleri içerir.
• Stromasi, kapsülden köken alir ve bag dokusu ve
  düz kas hücreleri içerir.
• 30-50 adet birlesik tubulo-alveolar bez
  toplulugundan olusur.
• Bezler 3 konsantrik tabakada toplanir mukozal,
  submukozal, esas tabakadaki bezler

69
(No Transcript)
70
Prostat

• Mukozal bezlerüretraya en yakin ve en
  kisalaridir.
• Submukozal bezler mukozal bezlerin çevresindedir
  ve onlardan daha genistir.
• Esas bezler en çevrede, en çok sayida ve en
  genis bezlerdir.Prostat bezinin çogunu
  olustururlar.
• Prostat bezleri basit yalanci çok katli prizmatik
  epitelle döselidir. Protein sentez ve salgisi
  yaparlar.
• Prostat taslari (corpora amylacia) kalsifiye
  glikoproteinler, özellikleri bilinmiyor.
• Prostat salgisi lipidler, proteolitik enzimler,
  asit fosfataz, fibrinolizin ve sitrik asitten
  zengin bir sividir.

71
(No Transcript)
72
(No Transcript)
73
(No Transcript)
74
Yardimci Üreme Bezleri

• Glandula Bulbo Üretralis

75
Glandula Bulbo Üretralis

• 3-5µm çapinda küçük birlesik tubulo-alveolar
  bezlerdir.
• Fibroelastik kapsül fibroblastlardüz kas
  hücreleri ürogenital diyaframdan köken alan
  iskelet kas hücreleri içerir.
• Bag dokusu bölmeleri bezi lobüllere ayirir.
• Epiteli basit kübikten prizmatige kadar degisir.
• Mukus salgisi üretra lümeni için kayganlastirici
  islev görür.

76
(No Transcript)
77
Penis

• Hem idrari disari atar, hem de birlesmeyi saglar.
• Üç adet erektil dokudan olusur.
• Iki adet korpora kavernoza ve 1 adet korpus
  spongiozumdan olusur.
• Penil üretra korpus spongiozumda yer alir.
• Herbir erektil cisim gevsek bag dokusu kilifla
  sarilidir, hipodermis bulunmaz ve penis dermisle
  örtülüdür.
• Glans penis
• Prepisyum retraktil deri kilif

78
(No Transcript)
79
Penis

• Birbirinden bag dokusu ve düz kas hücrelerinden
  olusmus trabeküllerle ayrilan endotelle döseli
  çok sayida ve degisik sekillerdeki bosluklardan
  olusurlar.
• Erektil doku derin ve dorsal penis arterlerinden
  kanlanir.
• Dallanan arterlerin bir kismi kapiller pleksus
  bir kismi da kivrintili (helical) arterleri
  olusturur.
• Helikal arterler erektil dokunun vasküler
  bosluklarina kan akimini saglar.
• Venöz drenaj, derin dorsal ven ile olur. Bu vene
  3 bölgeden kan drene olur.
• 1-glans penisin tabanindan
• 2-korpora kavernozanin dorsalinden
• 3-korpora kavernozanin ventralinden ve korpus
  spongiozumdan

80
(No Transcript)
81
(No Transcript)
82
(No Transcript)
83
(No Transcript)