Title: Orientazio kirola
1Orientazio kirola
2Orientazio kirola
Zer da?
Erlojupeko lasterketa
3Orientazio kirola
Zer da?
Mapa zehatz eta bereziak
Kontrol txartelak
Balizak
4Orientazio kirola
1.-Aztarna eta arrastoen bidezko orientazioa
5Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
EGUZKIA
H
E
M
I
6Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
ORRAZDUN ERLOJUA
Orratz txikia eguzkira begira jarriz HEGOA non
dagoen jakingo dugu
Kontuan izan!! - udan bi ordu aurretik
gabiltza 1400etan 1200ak - neguan ordu
bat aurretik 1300ean 1200ak
NON EGONGO DA HEGOA? UDAN orratz txikia eta 2ak artean NEGUAN orratz txikia eta 1a artean
7Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
ORRATZIK GABEKO ERLOJUA
Ekinozioa egunak eta gauak ordu kopuru
bera Solstizioa egunik eta gaurik luzeenak
Eguzki orduak eta graduak kalkulatuz
EKIALDEA AURKITU. Ekinozioan 600etan irten eta
1800etan sartu 180º 12 ordutan orduak 15º
Adibidez 900ak badira, 600etatik 3 ordu
pasatu dira. Beraz, 3 (ordu) x 15º 45º ra
Ekialdea egongo da
45º
Ekialdea
8Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
IZARRAK
Hartz nagusia
9Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
beste batzuk
10Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
Gizakiak egindako markak
50 Km baino gehiago
50 Km baino gutxiago
10 Km baino gutxiago
11Orientazio kirola
2.-Mapak
12Orientazio kirola
proiekzioak
- Mercator proiekzio zilindrikoa
- UTM proiekzioa Universa Treverse Mercator
13Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
14Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Mercator proiekzio zilindrikoa
15Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Mercator proiekzio zilindrikoa
16Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Universal Traverse Mercator (UTM) proiekzio
zilindrikoa
17Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Universal Traverse Mercator (UTM) proiekzio
zilindrikoa
18Orientazio kirola
2.-mapak
koordenatuak
- koordenatu geografikoak
- koordenatu angeluzuzenak
19Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak geografikoak (Sistema hirurogeitarra)
20Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak geografikoak (Sistema hirurogeitarra)
l 40º 58 50 I L 3º 50 46 W
21Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
- Husoak gizakia bizi den lekua irudikatzen du,
poloak ez. - Huso bakoitzak 8ºko altuera duten 20 banda ditu
C - W
22Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
23Orientazio kirola
2.-mapak
koordenatuak
Koordenatu angeluzuzenak UTM sistema
Euskal Herria T bandan kokatzen da
24Orientazio kirola
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
Banda bakoitza 100 x 100Km-ko laukitan zatitzen
da.
Lauki hauek, 10 x 10 Km-ko lauki txikiagoetan.
Eta azken hauek 1 x 1Km-ko laukitxoetan.
Era honetan irudikatuko da mapetan.
10 x 10Km
100 x 100Km
1 x 1Km
25Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
- Husoa zatikatzean lortutako parrila Ekuatorea eta
husoaren meridianoaren paraleloa izango da.
- Mapen ertzak, meridiano eta paralelo
geografikoekin lerrokatuta daude. Horregatik
batzuetan ez datoz bat UTM parrilakoekin
- Erdiko meridianoak 500.000 m-ko balioa (zenbaki
negatiborik ez izateko)
- Ipar hemisferioan ekuatorean 0 m-ko balioa.(Hego
emisferioan, ekuatorean 10.000.000 m-ko balioa)
26Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
Nola idatzi koordenatuak?
30 T 428850 4537010
- Husoa 30
- Banda T
- X puntua Husoaren erdiko meridianoaren
mendebaldera 428850 puntuan (72150 metrotara)
aurkitzen da. - Y puntua ekuatoretik iparraldera 4537010
metrotara
27Orientazio kirola
2.-mapak
eskalak
28Orientazio kirola
2.-mapak
Eskalak
- Zatiki baten bidez errealitatea eta maparen
arteko erlazioa adierazteko.
Adibidez 110.000 mapa batean zentrimetro batek
errealitateko 10.000 zentimetro adierazten du.
(Normalean metrotan edo kilometrotan neurtuko
dugu)
29Orientazio kirola
2.-mapak
ikurrak
30Orientazio kirola
2.-mapak
Ikurrak
- Errealitatean dauden gauzak adierazteko.
- OIA-ak (Nazioarteko Orientazio Elkargoa) ezarriak
dira.
31Orientazio kirola
2.-mapak
sestra kurbak
32Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
- Paisaiaren erliebea edo altuera aldaketak
adierazteko
- Altuera bereko puntu guztiak batzen dituzte.
33Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Kurba batetik bestera dagoen altuera
desberdintasuna (beti bera).
DISTATZIAKIDETASUNA
34Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Irakurketa
- Sestra kurbak zenbait eta hurbilago orduan eta
malda handiagoa. Zenbait eta urrutiago malda
gozoagoa.
35Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Eremu aldapatsua
Ordeka / eremu laua
Harana
Mendi lepoa
Gailurrak
36Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Irakurketa
- bailara edo isuri-banatzailea?
37Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Irakurketa
- bailara edo isuri-banatzailea?
38Orientazio kirola
2.-mapak
Irakurketa
39Orientazio kirola
3.-Iparrorratza eta mapen erabilpena
40Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzak iparra non dagoen esaten
digu.Baina zein ipar?
- IPAR GEOGRAFIKOA lurraren biraketa ardatzak
emana. Meridianoek bertara jotzen dute. - IPAR MAGNETIKOA iparrorratzak adierazten duena.
Lurrak, bere erdiguneko materiaren fusioak
eraginda, iman handi baten portaera hartzen du. - KUADRIKULAREN IPARRA UTM kuadrikulek emandakoa.
Bakoitzak berea du.
41Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratz motak
42Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren zatiak
43Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren zatiak
44Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren zaintza
- Objektu metaliko, goi tentsioko hari, ARVA edo
elektroimandun aparatuetatik urruti. - Kolperik ez.
- Horizontal mantendu.
- Linboko burbuilei kasurik ez.
45Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren erabilpena A- MAPA ORIENTATZEA
- 1.- Errealitateaz baliatu
46Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren erabilpena A- MAPA ORIENTATZEA
47Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren erabilpena B- NORABIDEA MAPAN
BILATZEA
- Iparrorratzarekin gaude lekua eta iritsi nahi
duguna lotu.
- Linboa mugitu iparreko geziak mapako iparra
adierazi behar du.
- Norabidea irakurri graduak
48Orientazio kirola
3.-iparrorratza
Iparrorratzaren erabilpena C- NORABIDEA
ERREALITATEAN JARRAITZEA
Behin iparrorratzean norabide kalkulatuta
iparrorratz guzia mugituz orratz imantatua
linboko iparreko geziaren gainean jarri
49Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
50Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Orpokatze teknika
- Norbere pausuek zenbat neurtzen duten jakin.
- Distantziak hiruko erreglak erabiliz neurtu.
- Aldapan pausua aldatu egiten da.
- Lasterketetan pausu bikoitzak erabili.
- Beste aukera bat podometroa.
51Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Hatz lodiaren teknika
- Mapa orientatuta mantentzeko.
- Hatzak ibilbidea markatzen du norabide
aldaketetan maka biratu behar da. - Mapa tolestu eramateko errazagoa. Hobe meridiano
lerroak jarraituz egitea.
52Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Lerro elementuak eta atake puntua
- Erreferentziak dira
- Lerro elementuak errepide, bide eta bidexkak,
ibai eta errekak, sestra kurbak, hesiak,
elektraindar hariak, landaretza mugak eta abar.
- Atake puntua etxe bat, bidearen bihurgune bat,
zuhaitz bat, basoaren erpina eta abar.
53Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Borondatezko desbideratzea
- Bilatzen ari garen lekua lerro elementu baten
badago. - Gura gabe egindako desbideraketa saihesteko.
- Hasieratik desbideratu nora jo behar den jakiteko.
?
54Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Triangeluazioa gure burua mapan kokatzeko.
- Erralitatean ikusten ditugun 2 edo 3 puntu mapan
kokatu eta iparrorratzarekin non dauden
kalkulatu. - Mapan, iparrorratzak emandako norabidearen
kontrako aldera marra luze bat marraztu. - Gurutzatzen diren lekuan gaude.
- Puntuak hobe 90ºra badaude.
55Orientazio kirola
Txantxiku ikastola 2010