Do

1

Parçacik Fizigi Egitim Semineri
4. BÖLÜM Kozmik Baglanti ve Yeni Fizik

• Doç. Dr. Ahmet Bingül
• Gaziantep Üniversitesi
• Fizik Mühendisligi Bölümü

Mayis 2014
http//www1.gantep.edu.tr/bingul/meb
2
Yeni Parçaciklar

• Süpersimetri (Supersymmetry SUSY)
• 3 temel kuvveti açikliyor.
• Normalden agir, süper parçacik eslerini öngörüyor.

Parçacik Spin Sparçacik Spin
quark(6 tane), q ½ skuark, q 0
lepton(6 tane), l ½ slepton, l 0
photon, ? 1 photino, ? ½
gluon, g 1 gluino, g ½
W 1 wino, W ½
Z0 1 zino, Z0 ½
H 0 Higgsino, H012, H ½
3
Yeni Parçaciklar

• Sicim Kurami Herseyin Kurami
• (String Theory Theory of Everyting)
• Amaç Bütün parçaciklari (kuarklar ve
  leptonlar) vedört temel kuvveti (kütleçekim,
  elektromanyetik, zayif ve güçlü)bir çati altinda
  toplamak.
• Fikir
• Temel parçaciklar nokta seklinde degil titresen
  sicim ilmikleridir (loops of vibrating string)
• Araci parçaciklar (?,W,Z,g,G), sadece tek cins
  bir sicimin farli titresim kipleridir.
• Kuram ek boyutlarin (extra dimensions) varligini
  öngörüyor 46 10 boyut veya 422 26 boyut !

4
Büyük Patlama

• Evrenin bugünkü duruma nasil geldigini açiklayan
  kozmolojik model
• Genisleyen evren
• Hubble kirmiziya kayma (red shift) yasasi
  (1924)
• Kozmik artalan (1964) Evrenin sicakligi
• Evrenin yasi 10-15 milyar yilT 3 K

5

• Pb-Pb çarpismasi
• EKM 1150 TeV

6
Madde ve Karsi-Madde Neden Dengesiz?
7
Kozmik Isinlar

• 90 p, 9 a, 1 e
• Dogal hizlandirici0 lt E lt 1020 eV
• Parçacik saganagi seklinde
• Isotropik dagilim
• Pozitron, Muon ve Pion ilk kez Kozmik isinlarda
  bulundu
• Yeryüzündeki Kosmik muon akisi ? 200 m?2s?1

8
Karanlik Madde

• (Dark Matter)
• em radyasyon yaymiyor ve yansitmiyor
• Görünür madde ile kütle-çekim etkilesmesine
  girebiliyor
• Gözlemler var oldugunu isaret ediyor
• Nötralino olabilir

Karanlik madde kanitlari
9
Karanlik Enerji

• Evren genisliyor

10
Kozmoloji

• Kritik yogunluk
• nasa.gov