Basis Cursus Sterrenkunde

1
Protosterren
Hoofdreekssterren (H kern fusie)
Rode Reuzen (H schil fusie)
0.01- 0.08 Mzon
0.08- 0.25 Mzon
0.25-8 à 10 Mzon
8 à 10-12 Mzon
gt12 Mzon
Horizontale tak (He kern fusie)
Asymptote tak Superreuzen (H en He schil fusie)
Superreuzen
Planetaire nevels
Supernovae
gt40 Mzon
Helium Witte dwerg
C-O Witte dwerg
O-Ne-Mg Witte dwerg
1,4-3 Mzon
Bruine dwerg
Via Rode dwerg ? Zwarte dwerg
Zwart Gat
Neutronen ster
2
Basis Cursus Sterrenkunde

• Hoofdstuk 10
• Volkssterrenwacht Amsterdam

3
Sterrenstelsels

• De Zon is één van de 200 400 109 sterren in het
  melkweg spiraalstelsel
• En draait op 25000 Lj van het Centrum
• Rond de afgeplatte schijf is een Halo van
  Bolvormige sterrenhopen

4

• De melkweg is een Balkspiraalstelsel zoals M83

5
Onze locatie
6
Pop I Schijf Jong Pop II Halo Oud
Bolv. hopen
7
Melkweg inde Zwaan

• NoordAmerika nevel
• Sluiernevel

8
Interstellaire Materie

• Atomaire wolken H
• Geïoniseerde wolken H
• Moleculaire wolken H2 (dichte, koude en rustige
  gebieden)
• Emissienevels in Moleculaire wolken (orionnevel)
• H2 wolken van 2e en ne generatie

9
Interstellaire Materie
90 H, 10 He, 001 C, O, N, ... lt 0001 Si,
Fe, P, S, ... En stof (C) En veel verbindingen
H2O, CO, alcoholen (CH3OH, CH3CH2OH), ethers
(CH3OCH3), cyaniden (CH3CN, ...) azijnzuur
CH3COOH of glycolaldehyde CH2OHCHO)
10
Interstellaire Materie
Aminozuren kunnen voorkomen (Leiden 2002) R is
zijtak RH Glycine
11
Interstellaire Materie

• Het stof belemmert ons zicht op de melkweg
  (zwarte plekken in nevels) en
• Is de bron voor planetesimalen
• H2 gebieden zijn de bron van stervorming

12
Orion nevel

• 10.000 sterren 1 106 jaar
• Veel bruine dwergen en jonge sterren
• Trapezium
• Schokgolf

13
Merope nevel

• 600 sterren 100 106 jaar
• Allemaal B sterren
• Stralingsdruk tijdens passage op gaswolken

14
Pleiaden HR
15
Paardekop nevel

• Emissienevel door zèta Orionis
• De kop is verdichte materie op de voorgrond

16
Paardekop nevel

• Hubble opname

17
Bolhopen

• M13

18
Bolhopen HR

• M13

19
Conclusie

• Bolhopen (populatie II) zijn oud (12-14 109 jaar)
• Geen stervorming meer. Bolhopen bewegen
  onafhankelijk in de halo en zijn ontstaan VOOR de
  afplatting
• Populatie I associaties zijn gevarieerd, veel
  stervorming en oude en nieuwe groepen

20
Open sterrenhopen

• Pleiaden of
• Subaru
• gt 700 sterren
• 410 Lichtjaar
• 100 106 jaar

21
Open sterrenhopen

• Dubbele sterrenhopen in Perseus

22
Stelsels Hubble classificatie
23
Spiraalarmen

• Armen (stof en gas) zijn dichtheidsgolven door
  gravitatie in stand gehouden
• Sterren bewegen zich door de armen heen in
  Kepleriaanse omlooptijden dus
• Een ster op 50.000 LJ één omwenteling
• Een ster op 10.000 LJ maakt in dezelfde tijd 5
  omwentelingen

24
M51
25
Spiraalarmen? Hoags ring
26
Seyfert

• Actief stelsel
• Zwart gat in centrum

27
Actieve stelsels jets M87
28
Jets, Radiolobben

• De Jets banen zich een weg door de Interstellaire
  materie en botsen op dichte materie die om het
  stelsel aanwezig is
• Gevolg is nieuwe stervorming en misschien
  stelselvorming
• In Radiostraling is een stelsel VEEL groter dan
  in zichtbaar licht

29
M87 radiolobben

• M87
• de Kern
• van de
• VIRGO
• cluster

30
Cygnus A

• Cygnus A wat we visueel zien en in cm golflengte

31
NGC 4676
32
Botsende stelsels
33
Hubble Deepfield
34
Gravitatielenzen
35
Abell 2218
36
Powers

• Einde les 10