Title: Management of Postpolio Syndrome
1Management of Postpolio Syndrome
- Gonzalez H.,Olsson T.,Borg K. Lancet Neurol
20109634-642 -
Dr. Ramazan YILMAZ
2Giris
- Postpolio Sendromu(PPS) akut polio enfeksiyonu
sonrasi, stabil bir dönemden sonra meydana gelen,
kas güçsüzlügü, yorgunluk ve agri gibi
semptomlarla karakterize bir hastaliktir. - Hastaligin tanisi, nörofizyolojik bulgularla
desteklenen alt motor nöron hasari varliginda,
diger olasi nedenler dislanarak konur.
3- PPSdeki kas bulgulari, muhtemel olarak, yillarca
devam eden denervasyon-reinnervasyon sürecinde,
denervasyonu takip etmeyen reinnervasyona
baglanmaktadir. - Denervasyonun kesin sebebi bilinmemektedir, ancak
inflamatuar bir prosese baglanmaktadir.
4- Dünyada yaklasik 12-20 milyon arasi insanin
PPSden etkilendigi bildirilmistir. - Isveçte en yaygin görülen nöromüsküler
hastaliktir. Amerikada ise en yaygin motor nöron
hastaligidir. - Gelismis ülkelerde polimiyelit olgularinin yasli
nüfusta görüldügü görüsü yanlistir.
5- 1940 ve 1950li yillarda Avrupada ve Amerikada
meydana gelen salginlardan etkilenmis insanlar,
su an çalisan nüfus içerisindedir. - Hastaligin global eradikasyonuna çok
yaklasilmistir ve birkaç yil içinde yeni
vakalarin görülmemesi beklenmektedir. - Bununla beraber gelismekte olan bazi ülkelerde,
genç nüfusu etkileyen yeni vakalar mevcuttur.
6- Önümüzdeki 10 yil içerisinde, Amerika ve
Avrupada polimiyelit sekeli olgularinin görülme
sikliginin azalmasi beklenmektedir. - Gelismekte olan ülkelerde de benzer sekilde
postpolio vakalarinin zamanla azalmasi
öngörülmektedir.
7- Bundan yüzyil önce, polio sonrasi gelisen yeni
klinik bulgular veya mevcut bulgularin
alevlenmesi akut poliomyelit enfeksiyonu olarak
kabul edilmis. - PPSnin varligi sorgulanmis ama ayri bir sendrom
olarak degil, hastaligin klinik açidan bir
parçasi olarak kabul edilmistir.
8- Poliomiyelit enfeksiyonu geçiren hastalarin
20-85inde PPS gelistigi bildirilmektedir. - Aradaki prevalans farkinin fazla olmasinin
sebebi, yüksek olasilikla, tani kriterleri
arasindaki farkliliktan kaynaklanmaktadir.
9- Son yillarda, tibbi alandaki gelismelere ve artan
yasam kalitesi hedeflerine bagli olarak PPS ile
ilgili çalismalar artmistir. - Bu derlemede, genis kapsamli olarak hastaligin
patofizyolojisi, klinik özellikleri, tani ve
tedavi yöntemlerinin ortaya konmasi
hedeflenmistir.
10Patofizyoloji
- Hastalarin motor üniteleri ile ilgili çalismalar
devam eden bir denervasyon-reinnervasyon sürecini
ortaya koymustur. - Akut polimiyelitten sonra baslayan bu süreç komsu
motor ünitelerin kolleteral tomurcuklar sayesinde
çogalmasiyla devam eder. - Bu süreç 70 yasin altina kadar normal yaslanma
boyunca devam eder.
11- Kompanse edilemeyen denerve kas fibrillerinde
atrofiye bagli kas gücü kaybi meydana gelir. - PPSdeki motor semptomlara yol açan denervasyon
sürecinin sebebi net degildir. - Bu konuda bazi hipotezler öne sürülmüstür.
12Stres ve Asiri Kullanim
- En yaygin hipotezdir.
- Terminal akson dejenerasyonuna ve saglam motor
ünitelerin artmis metabolik ihtiyaçlarinin
karsilanamamasina bagli olarak gelistigi öne
sürülmüstür. - Kalan saglam motor ünitelerin asiri kullanimi
kompansatuar olarak kas dokusu hipertrofisine
neden olmaktadir.
13- Hipertrofi olmus kas dokusunda gelisen kapiller
yetmezlik, kas agrisi ve yorgunluga neden olur. - Bu degisiklikler enduranstan önce kas kuvveti
artisina neden olur ki bu, asiri kullanilan kas
dokusundaki düsük enerji sentezi ve yüksek enerji
kullanimi sonucu gelisen yorgunlugu açiklar. - Bununla birlikte, devam eden çalismalarda asiri
kullanim ile kas güçsüzlügü arasindaki iliski
gösterilememistir.
14Yaslanma
- Iki bagimsiz çalisma, artan yasin PPS gelisme
riskini arttirdigini göstermistir. - Bununla birlikte, normal yaslanmanin da kas
güçsüzlügüne neden olabilecegi göz önünde
bulundurulmalidir.
15Persistan Enfeksiyon
- Persistan poliovirüs enfeksiyonu PPSye neden
olabilir. - Mutant poliovirüs genomu bazi hastalarin BOSunda
tespit edilmis. - Baska bir çalismada ise, tüm postpolio
olgularinda viral genom tespit edilmis.
16Immünolojik Faktörler ve Kronik Inflamasyon
- Son yillarda immünolojik faktörler üzerinde
durulmaya baslanmistir. - Spinal kord ve BOSta inflamatuar degisiklikler
saptanmis. - Bazi sitolojik ve proinflamatuar ajanlar (TNF,
IFN-?) BOSta yüksek miktarda bulunmus. - Bu faktörlerin kronik inflamasyona neden olarak
motor nöron hasari olusturdugu düsünülmüs.
17- Kandaki yüksek titrede TNF, T-helper ve
poliovirüs antikorlari aktif inflamasyonu
göstermektedir. - Kronik inflamasyonun rolü açik ve net degildir ve
ileri çalismalara ihtiyaç duyulmaktadir. - Olasi potansiyel sebepler
- Gecikmis immün cevap
- Persistan immün cevap
- Persistan viral partiküller
- Gecikmis otoimmün komplikasyon
- Immün cevaba sekonder nörodejenerasyon
18- Hastaligin kronik inflamasyona bagli
nörodejenerasyon sonucu gelistigi düsünülürse
tedavide immün cevabi modifiye edici ilaçlarin
kullanimi düsünülebilir. (IVIG, kortizol,vb.)
19Genetik
- Fc-gamma reseptör IIIA polimorfizminin ve bazi
gen varyantlarinin PPS için risk faktörü
olabilecegi belirtilmis.
20Tani Kriterleri
- Motor nöron kaybiyla seyreden geçirilmis
paralitik poliomiyelit olgusu - Akut paralitik hastalik öyküsü
- Rezidüel kas güçsüzlügü
- Kas atrofisi
- EMGde denervasyon
-
21- 2. Akut paralitik poliodan sonra, kismi veya tam
iyilesmeyle sonuçlanan fonksiyonel ve nörolojik
stabilite dönemi (siklikla 15 yil) - 3. Progresif ve persistan olarak gelisen yeni
kas güçsüzlügü veya anormal yorgunluk - Yaygin yorguluk
- Kas atrofisi veya kas-eklem agrisi
- Nadiren solunum ve yutma güçlügü
22- 4. Bu semptomlar en az 1 yil sürmeli
- 5. Benzer semptomlara yol açabilecek nörolojik,
ortopedik ve medikal durumlar dislanmali
23- En sik görülen 3 semptom
- Yorgunluk
- Kas güçsüzlügü
- Agri
-
- EMG taniyi desteklemek için çogu vakada
kullanilir. - Makro EMG ile saglam motor nöron miktari hakkinda
daha fazla bilgi edinilebillir. - Serum CPK seviyesi siklikla normaldir.
24- Non-paralitik poliomiyelit geçiren ve kas gücü
kaybi olmayan hastalarda da zamanla PPS
gelisebilir. - 60 yas ve üstü hastalarda, motor ünitenin
yarisinin kaybi, kas gücü azalmasi ile iliskili
olmayabilir. Bu durum - Parezinin niçin atlandigini
- Akut poliomiyelit sekeline degil de, PPSye bagli
gelisen ekstremite bulgularini, açiklayabilir. -
25- Yapilan bir çalismada, poliomiyelit hastalarinin
5inde normal EMG saptanmis. - Bu çalismada, normal EMGli hastalarin ön boynuz
hücrelerinde dejenerasyon olmaksizin geçici
fonksiyonel kayip olabilecegi belirtilmis. - Ama zamanla, hasara yatkin bu hücrelerin, kalici
fonksiyonel hasara da neden olabilecegi
belirtilmis.
26Semptom ve Bulgular
- Polimiyelit, spinal kordun anterior boynuzunu
tuttugu için alt motor nöron bulgularina yol
açar. - Postpolioda görülen semptomlar
- Kas güçsüzlügü ve atrofi
- Yorgunluk
- Kas-eklem agrisi
- Kas segirmesi ve kramp
- Soguk intoleransi
- Yutma güçlügü
- Solunum güçlügü
- Ses degisikligi
27- Parezi siklikla asimetrik karakterdedir.
- Altta yatan kompresyon nöropatisi gibi bir sebep
olmadigi sürece duysal defisit beklenmez. - PPSli hastalar günlük yasam aktivitelerinde
belli bir düzeye kadar bagimsizdirlar. - Fakat tipik olarak mobilizasyonda zorluk
yasayabilirler.
28- Bununla beraber, yapilan iki farkli çalismada
PPSli hastalarda kas gücü ile yürüme kapasitesi
ve yürüme hizi arasinda dogrusal olmayan bir
korelasyon tespit edilmis. - Hastalarda görülen yorgunlugun çok boyutlu
oldugu, poliomiyelitin MSSdeki etkilerine veya
motor ünitedeki patolojilere baglanabilecegi
belirtilmis.
29- Stres ve fiziksel aktivite, yorgunlugu etkileyen
degistirilebilir faktörlerdendir. - PPSde görülen agrinin siddeti yüksek olabilir.
- Agri siklikla fiziksel aktivite ile iliskilidir
ve daha çok etkilenen bölgede yogunlasir. - 10 hastada kompresyona bagli nöropatik agri
bildirilmis.
30- Hastalarda, kas güçsüzlügü, gögüs deformitesi ve
skolyoz gibi nedenlere bagli solunum güçlügü
gelisebilir.
31 KLINIK BULGU INCELEME YÖNTEMI Kas gücü Zayif/yok. Alt motor nöron Klinik muayene, EMG, MR Tendon Zayif/yok Klinik muayene Refleksi Duyu Duyu kaybi yok Klinik muayene, EMG Soguk intolerans olabilir Kranial Siklikla normal Klinik muayene Sinir Nadiren etkilenebilir Pulmoner Solunum kas güçsüzlügü Klinik muayene, SFT, Polisomnografi Fonksiyon Gögüs ve omurga deformitesi Gündüz uyuklama
32Tedavi
- Spesifik bir tedavisi yoktur.
- Hastalarda birçok medikal sorun bulunmakta, ev,
is ve sosyal hayatta teknik destege ihtiyaç
duyulmaktadir. - Fiziksel aktivite ve fizyoterapi tedavinin temel
parçasidir. - Yapilan bir çalismada düzenli fiziksel aktivitede
bulunanlarda, bulunmayanlara göre yüksek
fonksiyonel kapasite ve daha az semptom
gözlenmis.
33 - Prospektif bir çalismada, normal fiziksel
aktivitenin kas güçsüzlügüne yol açmadigi
belirtilmis. - Hastaligin asimetrik tutulumu, güçsüzlügün
hastadan hastaya farklilik göstermesi ve bu
nedenle bireye özel egzersiz ve fizyoterapi
uygulamasi gerektigi için, egzersizin etkileri
ile ilgili az sayida randomize kontrollü çalisma
yapilabilmistir.
34- Kas güçsüzlügünü arttiran ve agriya neden olan
asiri aktivitelerden kaçinilmali, hastalar bu
yönden takibe alinmalidir. - Asiri kullanimin kas güçsüzlügü artisina yol
açabilecegi düsünülmüsse de bu konuda kesin bir
kanit yoktur. - Bir derlemede, PPSli hastalarda aerobik veya
güçlendirme egzersizlerinin yeteri kadar etkin
olmadigi bildirilmis.
35- Baska bir çalismada ise, endurans ve dirençli
agirlik egzersizlerinin etkin oldugu bildirilmis. - Hastalarda, asiri aktivite kisitlamasi ile kas
koruyucu egzersiz tedavisi arasindaki hassas
dengeyi saglamak en önemli temel yaklasimdir. - Aerobik egzersizler, bisiklet egzersizleri,
yürüme, yüzme, treadmill gibi egzersizler hemen
her hastaya önerilebilir.
36Farmakolojik Tedavi
- Amantadin ve yüksek doz prednisone, kas
güçsüzlügü ve yorgunluk üzerine etki bulunmamis. - Pridostigmin ve koenzim Q-10 ile yapilan
çalismalarda tedavide etkisiz bulunmus. - Modafinil, yorgunluk semptomu için denenmis,
etkisiz bulunmus. - Lamotrigin tedavisi ile ilgili çalismada umut
verici sonuçlara ulasilmis.
37- Hastaligin patogenezinde inflamatuar sürecin
olmasi IVIG tedavisini akla getirmistir. - IVIG tedavisi sonrasi BOS sitokin düzeyinde
belirgin düsme saptanmis. - Yapilan birkaç küçük çalismada, IVIG tedavisinin
etkinligi ile ilgili degisken sonuçlara ulasilmis
ve kontrollü çalismalara ihtiyaç duyuldugu
belirtilmis. - PPSli hastalarda yaygin görülen huzursuz bacak
sendromunun, dopamin agonistleri ile basarili bir
sekilde tedavi edilebilecegi belirtilmis.
38Cerrahi
- Eklem deformiteleri, artoz ve ekstremite uzunluk
farki gibi durumlarda gerekebilir. - Artrodez ,tendon transferi, kas transplantasyonu
gibi operasyonlar ile fonksiyonel kapasite
arttirilabilir. - PPSli hastalarin motor nöronlarinin, anestezik
ilaçlara karsi hassas oldugu bilinmeli ve bu
konuda dikkatli olunmalidir.
39Ortez ve Yardimci Cihazlar
- Ortopedik breysler, istenmeyen hareketleri
kisitlar, eklem ve kaslari destekler, bacak ve
ayaklara binen yükü azaltir. - Hafif KAFO kullanimi enerji tüketimini de
azaltarak yararli olabilir. - Ortezlerin yaninda, fonksiyonel aktiviteyi
arttirmak için manuel veya elektrikli TS, motorlu
scooter gibi yardimci cihazlar kullanilabilir.
40Hipoventilasyon ve Ventilatör Destegi
- Hipoventilasyonlu bazi hastalar ventilatör
destegine ihtiyaç duyar. - Siklikla non-invaziv pozitif basinçli ventilasyon
tercih edilmekle beraber mekanik ventilasyon
destegi de gerekebilir. - Solunum egzersizleri kas enduransini arttirarak
fayda saglar.
41- PPSlu inaktif hastalarin, aktif hastalarla
kiyaslandiginda, polimiyelitin geç dönem
semptomlarina yakalanma riski daha yüksektir. - Bu nedenle aktif hayat tarzi önerilmektedir.
- Ancak, asiri aktivite ve asiri inaktivite
arasindaki denge iyi ayarlanmalidir.
42 SEMPTOM TEDAVI Kas Güçsüzlük artisi Fiziksel aktivite, egzersiz Güçsüzlügü Yeni güçsüzlük Asiri kullanimdan ve inaktiviteden kaçinma Yasam tarzi degisiklikleri Agri Nosiseptif Semptomatik, Fizyoterapi, Ortezleme Nöropatik Dekompresyon, Farmakolojik tedavi Yorgunluk Siklikla fiziksel Fiziksel aktivite, egzersiz, istirahat Endurans azalmasi Asiri kullanimdan ve inaktiviteden kaçinma Nadiren mental Yasam tarzi degisiklikleri, yük redüksiyonu Huzursuz Bacak S., depresyon vb. tedavisi Hipoventilasyon Kas güçsüzlügü Ventilatör destegi Gögüs deformitesi Solunum egzersizleri Obstruktif/Santral apne Mekanik ventilasyon Disfaji Kas güçsüzlügü Konusma ve yutma terapisi Disfoni
43Gelecege Bakis
- PPS gelisimi için risk faktörlerinin ortaya
konmasi, korunma için önemlidir ve bu konuda
çalismalara ihtiyaç vardir. - PPSde farmakolojik tedavi ve rehabilitasyonun
etkili oldugu görülmüstür. - Devam edegelen nörodejenerasyon ve olasi anormal
kronik inflamasyon sonucu PPS gelistigi
düsünülmüstür.
44- PPSde görülen nörolojik hasarin ilerleyisini
durdurabilmek için hastaligin patofizyolojisi çok
iyi bilinmelidir. - Ancak bu sayede, erken dönemde, daha özel ve
etkin tedavinin yapilabilmesi mümkün olur.
45Tesekkürler
Dost aci söyleyen degil, aciyi tatli
söyleyendir.
MEVLANA