Do

1
PNÖMOKONYOZDA MALULIYETIN DEGERLENDIRILMESI

• Doç Dr Remzi ALTIN
• Karaelmas Üniversitesi
• Gögüs Hastaliklari A.D

2

• Hiçbir çikar çatismam yoktur.

3
ALIN TERI
4
PNÖMOKONYOZ

• Inhale minerallere karsi akcigerlerin verdigi
  granülomatöz ve fibrotik yanit

5
PNÖMOKONYOZ

• Benign
• Kollajenöz

6
BENIGN PNÖMOKONYOZ

• Demir oksit (siderozis)
• - en bilineni
• - kaynakçilar özellikle
• Baryum bilesikleri (baritozis)
• Antimon, Kromatlar, Titanyum dioksit
• Kalay cevheri (stannozis), vb.

7
BENIGN PNÖMOKONYOZ

• Inert minerallere bagli ortaya çikan doku
  reaksiyonu
• Fibrozise yol açmaz
• Fonksiyonel kayba yol açmaz
• Maruziyet kesildikten 3-6 ay sonra düzelme

8
KOLLAJENÖZ PNÖMOKONYOZ

• (Fibrozise yol açan)
• Silika, Asbest, Kömür tozu,
• Diatomose toprak, Berilyum,
• Grafit, Siyah karbon
• Aluminyum, Talk
• Hastalik ilerledikçe klinik ve fonksiyonel
  bulgular belirginlesir

9
RADYOLOJIK ÖZELLIKLER

• Akciger grafisinde nodüler gölgeler
• lt1,5mm p opasiteleri
• 1,5-3mm q opasiteleri
• 3-10mm r opasiteleri
• Ya da düzensiz gölgeler
• lt1,5mm s opasiteleri
• 1,5-3mm t opasiteleri
• 3-10mm u opasiteleri
• Daha büyük ve birlesme egilimi
• gösteren opasiteler
• A1-5 cm
• B5cm-sag üst zon alanini geçmeyen
• C Daha büyük opasiteler

10
(No Transcript)
11
(No Transcript)
12
(No Transcript)
13
Pnömokonyozlarda TANI

• Tani Kriterleri
• Meslek öyküsü
• Uygun radyolojik görünüm
• Bu görünüme yol açabilecek baska patolojinin ?

Zorunlu olmadikça invaziv tani yöntemine gerek
yoktur...
Tanida Semptomatoloji ve klinik bulgularin önemi
??? Bu nedenle
Uygun radyolojik görünüm !!!
14
Akciger Grafilerinin Degerlendirilmesi
Kademeli okuma sistemi (A-B okuyucu)
15
PNÖMOKONYOZDA MALULIYET
16

• ÖZÜRLÜLÜK DEGERLENDIRILMESI
• MESLEK HASTALIGI KAYNAKLI MALULIYET

17
ÖZÜR DURUMUNA GÖRE TÜM VÜCUT FONKSIYON KAYBI
ORANLARI CETVELI

• Uluslararasi uygulamalar temel alinarak
  hazirlanmistir
• Fonksiyon kaybi ve günlük yasam aktivitesine
  etkisi degerlendirilir
• Kalici bozukluklar degerlendirilir
• Tibbi bozukluk hem anatomik hem de fonksiyonel
  olarak degerlendirilmektedir

18
ÖZÜRLÜ HAKLARI

• Kamuda 3 sakat istihdami
• Vergi indirimleri
• Yaslilik ayligi
• Özürlü kimlik karti
• Vs.

19
GÖGÜS HASTALIKLARI VE GÖGÜS CERRAHISI

• Dogustan veya kazanilmis akciger, plevra ve
  gögüs kafesi hastaliklari veya akcigeri tutan
  diger bütün hastaliklar solunum ve dolasim
  fonksiyonunda bozukluk yapmissa SFTlerine göre
  degerlendirme yapilacak
• a- Az etkilenme 20
• b- Orta derecede etkilenme 40
• c- Agir derecede etkilenme veya Kr.KP
  80
• REVIZE EDILMELI

20
Meslek Hastaligi Kaynakli Maluliyet Nedir?

• Isçinin çalistigi veya yaptigi isin niteliginden
  dolayi tekrarlanan bir sebeple
• veya isin yürütüm sartlari yüzünden ugradigi
• geçici veya sürekli hastalik, bedensel veya
  ruhsal özürlülük hâlleri

21
Özel
Devlet Hast.
S.Ocagi
Ünv.
Pnömokonyoz Süphesi
SGK Bölge Müdürlügü
Bölge Meslek Hastaliklari Hastanesi Üniversite
Hastaneleri
Maluliyet Degerlendirme Kurulu
22
KARARA ITIRAZ

• Yüksek Saglik Kurulu (YSK)
• YSKya itiraz durumunda is mahkemelerince adli
  tip veya üniversiteler devreye giriyor ???

23
MESLEK HASTALIKLARINDA MALULIYET DEGERLENDIRILMESI

• 17/7/1964 günlü ve 506 sayili Sosyal Sigortalar
  Kanununun 135 inci maddesinin (A) bendine
  dayanilarak düzenlenen SOSYAL SIGORTALAR TÜZÜGÜ
• Yayimlandigi R. Gazetenin Tarihi 22.6.1972, No
  14223

24
MESLEK HASTALIKLARINDA MALULIYET DEGERLENDIRILMESI

• 506 SAYILI YASA (Sosyal Sigortalar Yasasi)
• 5510 SAYILI YASA (Sosyal Sigortalar ve Genel
  Saglik Sigortasi)
• -Çalisma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybi
  orani tespit islemleri yönetmeligi
• (11 ekim 2008 tarihli ve 27021 sayili RG)
• -2008/113 SGK Genelgesi "Meslek Hastaligi
  Tespiti Islemleri "

25
MESLEK HASTALIKLARINDA MALULIYET
DEGERLENDIRILMESI(5510 sayili yasaya bagli yeni
SGK yönetmeligine göre)

• Sigortalilarin meslek hastaligi sonucu meslekte
  kazanma gücü kaybi oranlari tespitinde esas
  alinacak saglik kurulu raporlarini düzenlemeye
  Ankara, Istanbul veya Zonguldakta bulunan Saglik
  Bakanligi Meslek Hastaliklari Hastaneleri ile
  Kurumca belirlenecek üniversite hastaneleri
  yetkilidir

26
Pnömokonyoz Meslek Hastaligi Oldugu Iddia
Edilen Sigortalinin Dosyasi

• 1-Sigortalida bulunan ve mesleki niteligi olan
  bulgulari gösteren ayrintili saglik kurulu raporu
  veya raporlari ve dayanagi tibbi belgeler,
• 2-Sigortalinin çalistigi isyeri yada
  isyerlerinden temin edilecek çalisma süre ve
  kosullarini belirleyen mesai listesi yada
  listeleri,
• 3- Ayni isyerinde daha önce pnömokonyoz tespit
  edilmemis ise çalisma süre ve kosullarini
  belirleyen mesai listesi ile birlikte gereken
  hallerde sigortalinin çalistigi ortamlarda meslek
  hastaligina neden olabilen etken yada etkenlerin
  metreküpte kaç mikrogram oldugunu da içeren ortam
  analiz raporu yada raporlari,
• 4- Is yerinde yapilmis olan periyodik muayene
  raporlari yada onayli örnekleri bulunmalidir.
• G E N E L G E / SGK Meslek Hastaligi Tespiti
  Islemleri
• ( 2008-113 )

27

• MADDE 20 (1) Pnömokonyozun meslek hastaligi
  sayilabilmesi için, sigortalinin, havasinda
  pnömokonyoz yapacak yogunluk ve nitelikte toz
  bulunan yeralti veya yerüstü isyerlerinde toplam
  olarak en az üç yil çalismis olmasi sarttir.
• (2) Ancak, havasinda yüksek yogunlukta ve
  pnömokonyoz yapacak nitelikte toz bulunan yeralti
  ve yerüstü isyerlerinde meydana gelmis, klinik
  veya radyolojik bulgular ve laboratuar
  muayeneleriyle süratli seyrettigi ve agirligi
  saptanmis olgularda Sosyal Sigorta Yüksek Saglik
  Kurulunun karari ile üç yillik süre
  indirilebilir.
• (3) Pnömokonyoz degerlendirmeleri, ILO
  standartlari dikkate alinarak yapilir.
• 5510 sayili yasaya bagli yeni SGK yönetmeligine
  göre

28
Tani-Yasal Tani

• Meslek hastaliklari hastaneleri ve devlet
  üniversite hastaneleri tani koyabilir
• Yasal tani ve maluliyet belirleme yetkisi SGK
  maluliyet degerlendirme kuruluna aittir

29

• MADDE 22 (1) Is kazasi veya meslek hastaligi
  sonucu meydana gelen arizalar sonucunda,
  sigortalinin meslekte kazanma gücünün ne oranda
  azalacagina iliskin hesaplama, Meslekte Kazanma
  Gücü Kayip Orani Tespit Cetvellerinde (Ek-3) yer
  alan A, B, C, D ve E cetvellerine göre yapilir.

30
MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYIP ORANI TESPIT
CETVELLERI Ek-3
PNÖMOKONYOZLAR

31
MALULIYETIN DEGERLENDIRILMESINDE YASIN ETKISI

• Maluliyet yüzdesi bulunduktan sonra yas
  düzeltmesi yapilmakta 39 yasin altindakilerde
  yüzde azalirken üstünde artmaktadir
• Bilimsel dayanak???

32
MALULIYET DEGERLENDIRMESINDE SORUNLAR

• Akciger grafileri pnömokonyozda maluliyet karari
  vermede tek basina yeterli midir?
• Fonksiyonel kayip diger akciger hastaliklarinda
  dikkate alinirken burada niye önemli degildir?

33
MALULIYET DEGERLENDIRMESINDE SORUNLAR

• Pnömokonyozlarda kullanilan maluliyet
  degerlendirme kriterleri ülkeden ülkeye
  degiskenlik göstermektedir
• Bir çok ülkede pnömokonyoz maluliyet
  degerlendirmesinde fonksiyonel etkilenme
  kriterlerinin kullanilmasi önerilmekte iken
• Ülkemiz de dahil olmak üzere bazi ülkelerde
  radyolojik etkilenme maluliyet degerlendirmesine
  ANA DAYANAK TESKIL ETMEKTEDIR

34
Maluliyet Degerlendirmesinde Neden Akciger
Grafisi Tek basina Kullanilmamali?

• Etkilenme-bozulma (Impairment)
• Geçici maluliyet (Temporary Disability)
• Kalici kismi maluliyet (Permanent partial
  disability)
• Kalici tam maluliyet (Handicap)

35
Maluliyet Degerlendirmesinde Neden Akciger
Grafisi Tek basina Kullanilmamali?

• Degerlendirme için film kaliteleri yeterli mi?
• -Dijital teknoloji sorunu
• -Degerlendirme de HRCT/akciger grafisi farki
• Akciger grafisine bagli degerlendirme
  sonuçlarinin tutarsizligi yasal tanida
  sikintilara yol açmakta ve yasal kesin tani
  konulma sürecini uzatmaktadir

36
Radiological findings, pulmonary function and
dyspnea in underground coal miners. Bauer TT et
al. Respiration. 200774(1)80-7.

• Dispnenin klinik düzeyi DLCO ile çok uyumlu
  bulunurken akciger grafisi ile korelasyonu zayif
• ILO akciger grafisi sadece maruziyetin
  saptanmasinda degerli, solunumsal bozukluk
  hakkindaki katkisi sinirlidir

37
Respiratory symptoms and pulmonary function in
coal minerslooking into the effects of simple
pneumoconiosis.Wang X et al. Am J Ind Med. 1999
Feb35(2)124-31.

• KIP ile azalmis FVC ve DLCO arasinda anlamli
  korelasyon mevcut

38
Exercise test and evaluation of exertional
dyspnea in former coal miners.Favre MN et al.
Rev Mal Respir. 2002 Jun19(3)315-22

• Bu çalismada SFT sonuçlarindan bagimsiz olarak
  dyspne yakinmasi olan olgularin 1/3ünde maksimal
  egzersiz kapasitesinde bozukluk mevcut
• 6-dk yürüyüs testi kardiyopulmoner egzersiz testi
  yerine kullanilabilir, sonuç anormal gelirse
  dogrulanmalidir

39
Exercise test and evaluation of exertional
dyspnea in former coal miners.Favre MN et al.
Rev Mal Respir. 2002 Jun19(3)315-22

• Emekli maden isçisi emeklilerinde SFT egzersiz
  toleransini dogru olarak ortaya koyamaz

40
Variability in the evaluation of the federal
black lung benefits claimant.Roy TM et al. J
Occup Med. 1987 Dec29(12)937-41.

• Kan gazlari maluliyet degerlendirilmesinde SFTye
  ek katki saglamiyor

41
Pnömokonyozda maluliyet tayini kriterleriToraks
Dernegi Önerisi-2005
42
Pnömokonyozda maluliyet tayini kriterleriToraks
Dernegi Önerisi-2005

• Eger kiside klinik ve fonksiyonel bir etkilenme
  yok ancak radyolojik bulgu varsa bu bulgu ne
  olursa olsun tablo-6deki 1.derece yani hafif
  etkilenme düsünülmeli
• Maluliyet orani 10 olarak kabul edilip kisi
  belli peryotlarla kontrole çagrilarak maluliyet
  durumundaki degisme tayin edilmelidir

43
Pnömokonyozda maluliyet tayini kriterleriToraks
Dernegi Önerisi-2005

• Pnömokonyoz tanisi konuldugu anda uluslarasi
  kriterlere uygun yasal haklari saglanarak kisi
  mutlaka pnömokonyoza neden olan ortamdan
  uzaklastirilmalidir

44
Pnömokonyozda maluliyet tayini kriterleriToraks
Dernegi Önerisi-2005

• Spirometre, DLCO ve hatta eksersiz testiyle
  kisinin fonksiyonel etkilenmesi saptanamazsa bile
  ILO standartlarina göre okunmus olan bir akciger
  grafisinde 1.kategori ve üzerinde bir pnömokonyoz
  saptanmasi, progressif masif fibrozisin gelisimi
  için risktir

45
Kalici kismi maluliyet (Permanent partial
disability) - Kalici tam maluliyet
(Handicap)Farkinin Belirlenmesi

• SFT her zaman bu olgularda yeterli degil
• Gerekli olgularda kardiyopulmoner egzersiz testi
• 6-dk yürüme testi

46
MALULIYET DEGERLENDIRMESI-SONUÇ-

• Degerlendirme sadece radyolojik bulguya
  dayanmamali
• Klinik-radyolojik ve fonksiyonel incelemelerin
  tümünü içermelidir
• Maluliyet kriterleri belirlenirken ülke pratigi
  dikkate alinmalidir

47
Zonguldak Pnömokonyoz Maluliyet Çalistayi 2009-
Alinan Kararlar

• Korunmanin tedavi ve tazminden daha ucuz ve
  insani oldugu gerçeginin çalisma yasaminin saç
  ayagi olan Devlet-Isçi-Isveren kesiminin
  bilgisine bir kez daha sunulmasi  
• Bu nedenle özellikle Çalisma Bakanliginin is
  yerleri açilirken birincil korunma önlemlerini
  daha yogun bir sekilde denetlenmesi islevini
  yerine getirmesinin hatirlatilmasi 

48
Zonguldak Pnömokonyoz Maluliyet Çalistayi 2009-
Alinan Kararlar

• Birincil korunma önlemlerine ragmen önümüzdeki
  yillarda da pnömokonyoz gerçeginin ülkemiz için
  sorun olmaya devam edecegi görülmektedir
• Bu nedenle ikincil korunma önlemlerinden ise
  giris muayenelerinin ve daha sonraki radyolojik
  izlemlerin uluslar arasi standartlarda
  saglanmasi, kayit altina alinmasi gerekmektedir

49
Zonguldak Pnömokonyoz Maluliyet Çalistayi 2009-
Alinan Kararlar

• Maluliyetin patoloji ne olursa olsun kisinin
  günlük yasamindaki kisitlilikla ilgili oldugu
  gerçeginin alti çizilmistir
• Maluliyet degerlendirmesinde tek bir faktörün göz
  önüne alinmasi günümüzün gelisen tibbi
  kosullarinda ciddi hatalara yol açmaktadir

50
Zonguldak Pnömokonyoz Maluliyet Çalistayi 2009-
Alinan Kararlar

• Ayrica maluliyetin yasa göre düzenlenmesi genç
  yastaki isçilerin hak ettigi maluliyet
  derecesinin daha düsük hesaplanmasina yol
  açmaktadir

51
Zonguldak Pnömokonyoz Maluliyet Çalistayi 2009-
Alinan Kararlar

• Yapilan düzenlemeler ile ilgili konunun tüm
  taraflari ve uygulayicilarin ortak dili
  kullanacagi egitim çalismalarinin yapilmasi bir
  zorunluluktur
• Bu konuda ülkede tecrübeli uzmanlarin
  belirlenmesi ve gerektigi takdirde
  yetkilendirilmesi saglanmalidir

52
Zonguldak Pnömokonyoz Maluliyet Çalistayi
2009Alinan Kararlar

• Prof. Dr. Ibrahim Akkurt (Cumhuriyet Uni. Tip
  Fak. Gögüs Hastaliklari)
• Doç. Dr. Metin Akgün (Atatürk Üni. Tip Fak. Gögüs
  Hastaliklari)
• Doç Dr Remzi Altin (Zonguldak Karaelmas Üni. Tip
  Fakültesi Gögüs Hastaliklari)
• Doç. Dr. Peri Arbak (Düzce Üni. Tip Fakültesi
  Gögüs Hastaliklari)
• Doç. Dr. Figen Atalay (Zonguldak Karaelmas Üni.
  Tip Fakültesi Gögüs Hastaliklari)
• Uzm Dr Metin Çelikiz (Zonguldak Meslek
  Hastaliklari Hastanesi)
• Prof Dr Arif Çimrin (Dokuz Eylül Üni Tip Fak.
  Gögüs Hastaliklari)
• Rifat Dagdelen (TTK Genel Md.)
• Doç. Dr. Levent Kart (Zonguldak Karaelmas Üni.
  Tip Fakültesi Gögüs Hastaliklari, TTD Bati
  Karadeniz Sb. Baskani)
• Ramis Muslu (Maden-is Sendikasi bsk.)
• Uzm. Dr. Cebrail Simsek (Atatürk Gögüs Hast. ve
  Gögüs Cerrahisi Eg. Ar. Hastanesi)

53
MALULIYET DEGERLENDIRMESINDE YÜKÜMLÜLÜK SÜRESI

• Maluliyet degerlendirmesinde yükümlülük süresinin
  bir anlami var midir?

54
Emeklilik Sonrasi Hastalik Nereye
Gidiyor?Cevahir Çelik, Remzi Altin. Kömür madeni
emeklilerinde pnömokonyoz durumu. Arastirma Tezi
2010.

• Yeni KIP tanisi alan olgularin 40.7(11
  kisi)sinin tanisi yasal yükümlülük süresi içinde
• Yeni KIP tanisi alan kalan 59.3(16 kisi)ünün
  tanisi ise yasal yükümlülük süresinden sonra
• -Bazi vakalar tani konulmadan emekli edilmis
• -Bazilarinin özel ocaklarda çalisma ihtimali?
• -Devam eden inflamatuar süreç

55

• TESEKKÜRLER