Trimbos-instituut 2006 1

1
Gezondheidseffecten van uitgaansdrugs

• Tibor Brunt Hylke Vervaeke

2

• Partydrugs
• Recreatieve drugs
• Uitgaansdrugs
• Clubdrugs

3
Middelen die gebruikt worden om het plezier van
het uitgaan te verhogen. Kenmerkend is dat deze
door de gebruiker geassocieerd worden met
ontspanning en niet met probleemverdrijving of
afhankelijkheid.
4
Drug (het middel en de dosis)
Effect van een drug wordt bepaald door
Set (lichamelijke en geestelijke toestand van de
gebruiker)
Setting (plek en omstandigheden)
5
Effect van een middel is ook afhankelijk van de
wijze van gebruik

• Slikken
• Drinken
• Snuiven
• Roken
• Chinezen
• Spuiten

6
Snorting cocaine (picture reproduced with
subject's permission)
Gerada, C. et al. BMJ 1997315297-300
7
XTC

• Wat is het
• MDMA, synthetisch, gemaakt in laboratorium
• Wijze van gebruik
• Meestal in pilvorm, soms in poedervorm
  (recentelijk ook in opgeloste vorm aangetroffen)

8
XTC

• Effecten
• gevoelens van grote verbondenheid met
• anderen
• knuffelig gedrag
• warm, verliefd, eufoor gevoel
• omgeving en muziek worden intenser
• waargenomen
• honger en vermoeidheid verdwijnen
• meer energie
• lekker dansen
• hartslag bloeddruk stijgen

9
XTC

• Negatieve effecten
• misselijkheid, braken, hoofdpijn, duizeligheid
• angst
• droge mond, dorst
• uitdroging, oververhitting
• stijve kaken, tandenknarsen
• dip dagen erna

10
XTC

• Werking
• Bewustzijnsveranderend (entactogeen) via
  verhoging hoeveelheid serotonine
• Stimulerend

11
XTC

• Risicos
• Kans op ernstige acute schade of overlijden door
  XTC gebruik is relatief klein
• Complicaties kunnen echter levensgevaarlijk zijn
• Belangrijkste acute risico oververhitting
• Overdosering (serotonine syndroom)
• Watervergiftiging

12
XTC

• Ernstige problemen of overlijden door XTC gebruik
  zijn meestal het gevolg van de combinatie van
• farmacologische eigenschappen van MDMA
• omstandigheden
• omgevingstemperatuur
• waterinname
• lichamelijke activiteit
• ander druggebruik

13
XTC - oververhitting

• MDMA ontregelt het temperatuurregulatiesysteem
  van het lichaam
• warme omgeving (zoals een club of een party)
  langdurige intensieve lichamelijke activiteit
  (dansen) onvoldoende vochttoediening weinig
  zweten door hoge luchtvochtigheid oververhitting

14
XTC - oververhitting

• Eerste signalen
• hoofdpijn
• verwardheid
• stijve spieren
• duizeligheid
• Moeilijk te onderscheiden van XTC bijwerkingen!!!

15
XTC - oververhitting

• Als lichaamstemperatuur niet verder daalt
• rillen
• snelle hartslag
• bleek uiterlijk
• verminderd bewustzijn
• misselijkheid en braken

16
XTC - oververhitting

• Lichaamstemperatuur gt 40-41C LEVENSGEVAARLIJK!!!
• afbraak van spierweefsel
• multi-orgaanfalen (lever, nieren en andere
  organen)
• Mogelijk dood!!!

17
XTC - oververhitting

• Hyperthermie kan dus LEVENSGEVAARLIJK zijn
• Hyperthermie kan, afhankelijk van de
  omstandigheden, optreden bij normale doseringen
  XTC!
• De meeste XTC doden (al zijn het er weinig)
  sterven aan oververhitting!

18
XTC serotonine syndroom

• Serotonine syndroom sterk verhoogde serotonine
  concentraties in het brein, veroorzaakt door
  geneesmiddelen of drugs
• Serotonine syndroom serotonine vergiftiging
• Beginnende symptomen
• zweten
• rillen
• hyperactiviteit
• verwijde pupillen
• verhoogde spierspanning in de kaken
• versnelde hartslag

19
XTC serotonine syndroom

• Ernstig serotonine syndroom
• agitatie
• hyperthermie
• mentale verwardheid
• diarree
• spierstijfheid
• spierspasmen
• Hyperthermie gt multi-orgaanfalen en eventueel
  dood
• 10-15 gevallen serotonine syndroom gt dood

20
XTC serotonine syndroom

• XTC verhoogt serotonine en is potentieel in staat
  het serotonine syndroom te veroorzaken
• In praktijk alleen erg hoge doses MDMA kunnen
  aanleiding geven tot ernstig serotonine syndroom
• Combi MDMA en MAO-remmers levensgevaarlijk,
  kans op ernstig serotonine syndroom!!!

21
XTC watervergiftiging

• MDMA meer hormoon ADH (anti diuretisch hormoon
  ook vasopressine genoemd)
• ADH zorgt ervoor dat nieren minder water
  afscheiden via urine
• Veel water drinken minder plassen erg veel
  water in bloed
• Zouten in bloed worden verdund

22
XTC watervergiftiging

• Cellen zwellen op, ook hersencellen (hersen
  oedeem)
• Schedel geeft niet mee hersenen kunnen
  gevaarlijk verdrukt worden
• Te lage natrium hersenoedeem mogelijk fataal!
• Watervergifting kan al optreden bij lage
  doseringen MDMA in combinatie met veel water

23
XTC

• Risicos lange termijn
• Lagere score geheugentest bij zwaar regelmatig
  gebruik, ook na stoppen
• Hersenschade aan serotonine hersencellen,
  wellicht herstel bij stoppen
• Er is een verband gevonden tussen langdurig
  XTC-gebruik en depressie, oorzaak-gevolg
  onduidelijk

24
Speed

• Wat is het
• Amfetaminepoeders of - pillen
• Wijze van gebruik
• Snuiven, slikken en (soms) spuiten

25
Speed (amfetamine)

• Effect
• Stimuleert lichaam geest
• Vergroot zelfvertrouwen
• Vermoeidheid en hongergevoel verdwijnen

26
Speed (amfetamine)

• Risicos korte termijn
• Uitputting
• Rusteloosheid
• Verhoogde hartslag, hartkloppingen,
  bloeddrukstijging

27
Speed (amfetamine)

• Risicos bij chronisch gebruik
• Chronische psychose (achterdocht en waanideeën)
• Ontsteking neusslijmvliezen
• Hersenschade en geheugenproblemen
• Afhankelijkheid
• Stemmingsstoornissen

28
Speed overdosering

• Verwardheid
• Agitatie
• Hyperthermie
• Epileptische aanvallen
• Acute psychose
• Bewusteloosheid

29
Cocaïne

• Wat is het
• Gemaakt uit bladeren van de cocaplant
• Wit poeder
• Basecoke (niet op feesten)

Wijze van gebruik Snuiven Roken (basecoke of
crack)
30
Cocaïne effecten

• Oppeppend (geestelijk en lichamelijk), geeft
  zelfvertrouwen, vermoeidheid verdwijnt,
  hongergevoel verdwijnt
• Toegenomen alertheid
• Toename frequentie hartslag en bloeddruk
• Verwijde pupillen

31
Cocaïne

• Risicos korte termijn
• Uitputting
• Problemen met hart en vaten (mensen met een
  gevoeligheid hiervoor)
• Rusteloosheid

32
Cocaïne

• Risicos lange termijn
• Afhankelijkheid
• Geïrriteerdheid en stemmingsstoornissen
• Achterdocht en waanvoorstellingen (bij stevig
  gebruik)
• Ontsteking neusslijmvliezen

33
Cocaïne overdosering

• Verwardheid
• Agitatie
• Epileptische aanvallen
• Acute psychose
• Bewusteloosheid

34
GammahydroxybutyraatGHB

• Effecten
• Euforie
• Ontremming (lage doseringen)
• Seksuele stimulatie

Gebruikers vergelijken het met cannabis, alcohol
en valium
35
GammahydroxybutyraatGHB

• Korte termijn risicos
• Misselijkheid
• Duizeligheid
• Onregelmatige ademhaling
• Ademhalingsdepressie
• Reversibel coma (out gaan)
• Zeer steile dosis-effectcurve, geringe
  therapeutische breedte (dosis van gewenst effect
  en toxisch effect liggen dicht bij elkaar)

36
GammahydroxybutyraatGHB

• Lange termijnrisicos
• Afhankelijkheid
• Slapeloosheid
• Ontwenningsverschijnselen

37
GHB overdosering

• Luchtwegobstructie
• Ademhalingsdepressie
• Bewusteloosheid
• Onderkoeling

38
Alcohol

• Effecten
• Verdovend en ontremmend
• Ontspannend
• Verhoogd zelfvertrouwen/ zelfoverschatting

39
AlcoholNadelige effecten

• Negatieve effecten
• Misselijkheid/braken
• Ongeremd gedrag
• Agressie
• Verminderde coördinatie van bewegingen
• Pijngewaarwording wordt geremd
• Reactievermogen gaat omlaag
• Black-out en geheugenverlies bij hoge dosis
• Uitdroging en kater

40
Alcohol

• Risicos lange termijn
• Afhankelijkheid, met onthoudingsverschijnselen
• Hersenschade en geheugenproblemen (bijvoorbeeld
  Wernicke-Korsakoff syndroom alcoholdementie)
• Leverziektes, en een scala aan andere aandoeningen

41
Alcohol

• Gezondheidsschade door alcoholconsumptie staat
  wereldwijd op gelijke voet met die van roken en
  hoge bloeddruk
• Vele ziektes kunnen alcoholgerelateerd zijn
• -Leveraandoeningen (cirrose, vervetting)
• -Kanker (slokdarm, darm, lever)
• -Nieraandoeningen
• -Hersenaandoeningen (Korsakoff, Delerium Tremens,
  herseninfarcten)
• -Hartaandoeningen (hartinfarcten)

42
De gevaarlijkste drugs
Bron Nutt et al., Lancet 2007
43
Alcohol overdosering

• Luchtwegobstructie
• Verminderde ademhaling
• Bewusteloosheid
• Hypothermie

44
Veel voorkomende combinaties

• Cocaïne en alcohol
• Alcohol en XTC
• Alcohol en speed
• Alcohol en GHB
• XTC en speed, cocaïne
• XTC en GHB

45
Risicos combinatie alcohol drugs
Uit een onderzoek van de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid
(SWOV) blijkt
Wie onder invloed van alcohol achter het stuur
zit heeft 17 keer meer kans op letsel dan
nuchtere bestuurders, blijkt uit het onderzoek.
Bij de combinatie van drugs en alcohol is dat 35
keer zoveel. En een zware drinker die ook drugs
gebruikt loopt in het verkeer zelfs 180 keer
meer risico op letsel dan een nuchtere chauffeur.
Jongemannen tussen 18 en 25 jaar scoorden als
hoogste drugsgebruikers. Ruim een op de zes had
verdovende middelen, variërend van cannabis,
cocaïne tot XTC, gebruikt.
Europees onderzoek bevestigd dit en laat zien dat
met name de combinatie alcohol met uppers, zoals
cocaïne en amfetamines verantwoordlijk is voor
een onevenredig hoog aantal verkeersdoden door
schuld!
46
Combinatie cocaïne/ speed en alcohol

• Op de hartslagfrequentie heeft de combinatie een
  synergistisch effect.
• Subjectieve effecten zijn een verhoogd high
  gevoel van de alcohol met inname van speed of
  cocaïne, en veelal overmoedigheid en risicovoller
  gedrag (provoceren, gevaarlijke stunts)
• In het verkeer en bij huiselijke ongelukken is de
  combinatie vaker verantwoordelijk voor ernstige
  ongevallen dan de stoffen los van elkaar

47

• Evenals cocaïne vermindert speed het subjectieve
  gevoel van dronkenschap. Maar de motorische
  vaardigheden onder invloed van alcohol zijn nog
  steeds aangetast
• Door het gebruik van cocaïne of amfetamine willen
  mensen nog wel eens meer gaan drinken dan dat ze
  zouden doen met alcohol alléén. Met de gevolgen
  voor het lichaam vandien.

48
Combinatie alcohol en GHB

• GHB en alcohol versterken elkaar dempende
  effecten, daardoor kan er bij een geringe dosis
  GHB al een ademnood optreden die levensbedreigend
  is
• Comateuze toestand treedt onverwachter op dan bij
  GHB gebruik alléén, omdat de combinatie dus veel
  potenter kan uitpakken. Ook is het risico op
  braken verhoogd door de combinatie, dus stikken
  in het eigen braaksel is een reëel gevaar
• De verslechtering in de
• rijvaardigheid is uiteraard
• nog groter dan bij gebruik
• van één van beide stoffen alleen

49
Combinatie XTC en alcohol

• Plasmaconcentraties worden van beide stoffen
  wederzijds verhoogd na combinatiegebruik
  (ongeveer 10)
• Subjectieve effecten zijn een verhoogde euforie
  na het nemen van de combinatie. De verdoving van
  alcohol is ietwat verminderd na het innemen van
  XTC
• De motorische prestaties worden echter niet
  verbeterd door het innemen van XTC na alcohol, en
  in enkele simulatietesten werd de rijvaardigheid
  zelfs iets verslechterd t.o.v. alcohol alléén.
  Zeker na een feest!
• Een verhoogd risico op uitdroging bestaat, omdat
  alcohol een dehydraterend effect heeft.

50
Combinatie XTC en speed

• Gevaar op oververhitting is ook vergroot,
  aangezien beide middelen voor een verhoging van
  de lichaamstemperatuur zorgen
• Aangezien zowel XTC als speed een verhoging van
  de hartslagfrequentie en bloeddruk veroorzaken,
  vormt de combinatie een verhoogd risico voor je
  bloedvaten en hartritmestroonissen
• Hersenschade en geheugenproblemen

51
Combinatie XTC en GHB

• Subjectieve effecten van de combinatie de XTC
  high wordt verlengd. Gebruikers voelen het
  bijna als de eerste keer XTC gebruik.
• Het risico van de combinatie is dat XTC de
  verdovende effecten van GHB maskeert. Op het
  moment dat de XTC is uitgewerkt kun je plotseling
  out gaan van de GHB die nog steeds in je bloed
  zit.