Haemosporina alt takimi Piroplasmida Takimi

1
Haemosporina alt takimiPiroplasmida Takimi

• Babesidae
• Babesiosis
• Theileriidae
• Theileriosis
• Biyolojik Vektör
• Ixodid keneler
• Mevsimsel Hastaliklar
• Sarilik ile seyreden
• Theileriosis sigirlarda
• Babesiosis koyunlarda daha da önemlidir

Babesia spp
Theileria spp.
2
(No Transcript)
3
Babesia cinsi Babesiosis
1888de Romanyada Babes tarafindan, Sigir
hemoglobinürisi Texas Fever
Babesia canis biyolojik gelisme
4
Hayat siklusu
5
Sigir Babesiosis Yasam Çemberi Transovarial
nakil Boophilus cinsi keneler Babesia equi
(Theileria equi, Nuttalia equi) Babesia
microti Transstadial nakil
6
Kene kan emer- eritrositlerdeki merozoit
(agamont)- Bagirsakta gametogonisingami- Bagirsak
epitel hücrelerikas hücreleri Epidermis
hücrelerihemolenf hücreleri disilerde ovaryumda
yumurta içinde (transovarial)çoga
bölünerek Sporokinetler (vermikül)
olusur- Sporokinetler hemolenf yoluyla Tükrük
bezi asini hücrelerine Endopoligeni ile
çogalir- Sporogoni ile olusan sporozoitler- Transo
varial ve transtadial Larva ve genellikle
nimfler- Kan emme ile sigirlara
verilir- Eritrositlere girer- Tomurcuklanarak
ikiye bölünmeyle çogalirlar
7
Babesia kene- konak
8
(No Transcript)
9
BabesiosisParazitlerin eritrositlere girisi ve
beslenisi

• Merozoit ile eritrosit temas eder.
• Parazitin apikal organeller olan ucu eritrosit
  membranina dogru döner.
• Eritrosit ve parazit membranlari kaynasir.
• Rhoptirilerin içerikleri salgilanir.
• Eritrosit membrani degisir, invagine olur ve
  parazit olusan vakuole dogru girer.
• Vakuol zari ile parazit zari kaynasir.
• Beslenme pinositosis ile olur. Hemoglobinden
• pigment yapmaz.

10
Babesiosis - Patogenez

• Babesiosisin patogenezinde iki önemli faktör rol
  oynar.
• Damarlarda olan degisiklikler,
• Intravasküler hemoliz.

11
Damarlarda olan degisiklikler

• Kinin ve aktif kallikrein düzeyi artar ve
  kininogen düzeyi azalir. Bu durum damarlarda
  dilatasyona, kan akisinda yavaslama, küçük damar
  duvarlarinda bozulmalara, damar duvari
  geçirgenliginin artmasina yol açar.
• Conglutinin ve fibronectin düzeyleri azalir. Bu
  durum eritrositlerin bir araya toplanmasina neden
  olur. Bu da kapillar damarlarda tikanmalara neden
  olur.
• Fibrinogen ve ilgili ürünler artar, plasminogen
  azalir. Bunun etkisi koagulasyon bozukluklarina
  ve eritrositlerin bir araya toplanmasina yol açar.

12
Damarlardaki degisiklikler ve tikanmalar su
sonuçlara yol açar.

• Dolasimda stasis sonucu sok ve ölümler olabilir.
• Degisik yerlerde ödem ve kanamalar olur.
• Dokularda anoksi ve nekrozlar, bunlara bagli
  ölümler olabilir.

13
Intravasküler hemoliz nedenleri ?

• Parazitler eritrositler içinde çogalirken onlari
  parçalar. Babesia bigemina enfeksiyonlarinda
  parazitemi orani 40 lara çikmaktadir.
• Parazitli eritrositler nötrofiller ve makrofajlar
  tarafindan fagosite edilir.
• Hasarli eritrositler fagosite edilir.
• Salgilanan kinin ve benzeri maddeler eritrosit
  yüzeyinin ozmotik geçirgenligini bozar ve
  eritrositler kolayca lize olur.

14
Hemolizin Sonuçlar ???

• Hemoliz sonucu anemi,
• Siddetli anemi sonucu anoksi ve bazen ölüm,
• Hemoliz sonucu hemoglobinemi,
• Siddetli hemoliz sonucu hemoglobinüri,
• Siddetli hemoliz sonucu ikter,
• Anemi sonucu kalp atislarinin hizlanmasi ve bazen
  kardiyak soktan ölüm,
• Anemi sonucu kemik iliginde hiperplazi.

15
Babesiosis - Klinik Belirtiler

• Eriskin hayvanlar duyarlidir. Genellikle bir
• yasindan büyük hayvanlar duyarlidir, gençler
  duyarli degildir. Ancak kuzular ve köpek yavrulan
  çok duyarlidir.
• Babesiosis'te tipik klinik belirtiler
• yüksek ates,
• istahsizlik,
• anemi,
• ikter,
• hemoglobinüri.

16
Babesiosis-Nekropsi bulgulari

• Deri alti anemik ve ikterik,
• Seroz zarlarda petesiel kanamalar,
• Vücut bosluklarinda sivi toplanmasi,
• Karaciger ve özellikle dalak büyümüstür.
• Dalagin kesit yüzü sert ve disari tasmistir,
  Karaciger solgun ve ikterik, safrakesesi koyu
  sari-yesil safra ile iyice doludur.
• Kan ince ve suludur.

17
Babesiosis Epidemiyoloji- Etkili Faktörler ??

• Irk direnci (Zebular daha dayanikli)
• Yas direnci (Antikorla ilgisi yok, bir yasina
  kadar direnç vardir. Hastalik vardir ama siddetli
  seyretmez.
• Kolostrum antikorlari (enzootik bölgedeki
  buzagilar IgG yi pasif olarak alirlar, 5 ay kadar
  korur)
• Enfeksiyon sonrasi bagisiklik (reenfeksiyonlara
  karsi bagisiklik, premünisyon, konkomitant
  bagisiklik, 2 yil kadar korur)
• Stres (dogum, asilamalar, viral hastaliklar )
• Çapraz bagisiklik (farkli türler arasinda
  koruyucu bagisiklik olusmaz)
• Antikorlarin önemi (kolostrum ve serumla alinir)
• Dalagin önemi (immun yanitin olusmasinda en
  önemli organdir)

18
Babesiosisde immunite

• Humoral ve hücresel faktörler rol oynar.
• Olusan erken immun yanit (gençlerde),
• IL-12 arciligi ile NK hücreleri uyarilir.
• Bunlar tarafindan IFN-? üretilir.
• Makrofajlari uyarir.
• Makrofajlar NO üretir
• NO hücre içi paraziti öldürür.

19
Babesiosisde immunite

• Antikorlar kan plazmasindaki parazitler üzerine
  eritrositler içerisindekilere göre daha
  etkilidir.
• Antikorlar (IgG) plazmadaki serbest sprozoitleri
  baglayarak parazitlerin eritrositlere girmesine
  engel olurlar.
• Eritrositlere girdikten sonra ise olusan
  parazitemi IFN-? , TNF-a ve NO gibi faktörler
  tarafindan engellenir.
• Hücre içindeki dejenerasyon nedeniyle parazit
  sayisinda azalma olur. T lenfositleri, CD4 ve
  IFN-? parazitlerin yok edilmesinden sorumludurlar.

20
Sigirlarda babesiosis

• Babesia bigemina
• B.bovis
• B.divergens
• B.major
• Vektörleri Boophlilus cinsi mera keneleri
  (Ixodid keneler) olmak üzere, Ixodes ve
  Haemaphysalis türleri.

21
(No Transcript)
22
B.major 3x1.5 mikron, pyriform
B.bigemina, 4x2 mikron
B.bovis, 2.5x1.5 mikron
Babesia spp., eritrositer formlar
B.divergens, 1.5x0.5 mikron
23
Sigir babesiosisi- epidemiyoloji

• Mevsimsel hastaliktir
• kenelerin aktif oldugu aylarda görülür
• Boophilus türleri sicak ahirlarda kis aylarinda
  da aktivitelerini sürdürür
• B.bigemina kis aylarinda da görülebilir (örn.
  Kars)
• Vektör kene populasyon dinamigi
• enzootik stabilite/instabilite
• Bagisiklik durumu ve yas direnci
• Endemik bölgeye temiz bölgeden hayvan sokulmasi
• klinik babesiosis görülür
• Stres
• dogum, sap hastaligi gibi olaylar sirasinda
  nüksler olabilir

24
Enzootik stabilite Enzootik denge

• Bir bölgede yeterli sayida vektör kene ve
  tasiyici hayvan (preimmün) oldugunda hastalik
  endemik seyreder.
• Hayvanlar henüz genç yaslarda enfekte kenelerle
  karsilastigindan klinik olgular sekillenmez,
  preimünnite gelisir.
• Hayvanlarda enfekte keneler tarafindan saglanan
  sürekli bir bagisiklik söz konusudur.
• Tek tük klinik olgu gözlenir, hayvanlarin büyük
  kismi preimmündür.
• Stres
• Bagisik olmayan hayvanlarin bölgeye sokulmasi
• Bu denge durumu kenelerin ve tasiyici hayvanlarin
  ortadan kaldirilmasi durumunda bozulabilir

Enzooti endemi Bir bölgede, belli bir
hastaligin, her zaman beklenen bir oranda
gözlenmesi
25
Enzootik instabilite Enzootik dengesizlik

• Endemik bir bölgede enfekte kene sayisi iklim
  sartlari veya kene mücadelesi nedeniyle yillara
  göre çok degisiyorsa, konak-kene-konak iliskisi
  yillara göre bozulacagindan, hayvanlarin keneler
  yoluyla dogal asilanmasi da bozulacaktir. Bu
  durumda bagisiklik yillara göre çok dalgalanmalar
  gösterir.
• Enzootik dengesizlikte konak populasyonunda
  immunitenin düstügü yillarda enfekte kene
  sayisinda olusacak ani bir artis (iklim
  kosullarinin elverisliligi veya kene
  mücadelesinde gevseme), klinik babesiosis
  olaylarinda ani bir patlamaya (epidemi) yol açar.

Epizooti epidemi Bir bölgede, belli bir
hastaligin, önceden kestirilemeyen zamanlarda ani
salginlar halinde görülmesi
26
Sigir babesiosisi- klinik belirtiler

• Enfeksiyon bir yasindan büyüklerde sorundur.
• Inkubasyon süresi genellikle 1-2 hafta,
• yüksek ates (40-42C),
• Ates 1-2 hafta kadar sürebilir.
• Ikterus
• Hemoglobinuri (kan iseme)
• Hemolitik anemi
• B.bigemina'da parazitemi 75e kadar çikabilir.
• Hematokrit deger 20'nin altina düser.
• Kalp atislarinda hizlanma
• istahsizlik, keyifsizlik ve zayiflama
• Baslangiçta ishal daha sonra konstipasyon,
• Diski safra renginde.
• Serebral babesiosis olusmasi, koordinasyon
  bozuklugu, sinirsel belirtiler ve ani ölüm.

27
Epidemiyoloji, Sigir babesiosis

• Mevsimin etkisi (kene aktivasyonu, yaz aylari)
• Vektör kene populasyonunda yillik degisikliklerin
  etkisi (enzootik stabilite enzootik denge
  endemik stabil bölge enzootik dengesizlik
  instabil bölge)
• Bagisiklik durumu ve yas direncinin etkisi
• Enfekte bölgeye temiz bölgeden hayvan sokulmasi
  (klinik babesiosis görülür)
• Stresin etkisi (dogum, sap hastaligi gibi olaylar
  sirasinda nüksler olabilir)

28
Enzootik stabilite Enzootik denge Endemik
stabil bölge ??

• Enfekte bir bölgede yeterince çok sayida vektör
  kene oldugunda ve yillara göre kene
  populasyonunda fazlaca degisiklikler olmadiginda,
  enfeksiyon sürekli nakledileceginden bu bölgede
  bulunan hayvanlarda bagisiklik yaygin olarak
  görülecek ve bu bagisiklik kene aktiviteleri
  nedeniyle her yil devam ettirilecektir.
• Bu dengeye enzootik stabilite (Enzootik denge)
  adi verilmektedir.
• Bu dengenin oldugu yerde ancak stres nedeniyle az
  sayida hayvanda veya temiz bir bölgeden gelen
  hayvanlarda klinik enfeksiyon görülür. Geri kalan
  hayvanlarda problem olusmaz.

29
Enzootik dengesizlik instabil bölge ?

• Enfekte bir bölgede vektör kene sayisi az ise ve
  sayi degisken iklim sartlari nedeniyle yillara
  göre çok degisiyorsa veya kene sayisi yapilan
  mücadele nedeniyle baski altina alinmissa o zaman
  konak-kene-konak iliskisi yillara göre
  bozulacagindan hayvanlarin keneler yoluyla dogal
  asilanmasi da bozulacaktir. Bu durumda bagisiklik
  yillara göre çok dalgalanmalar gösterir.
• Buna enzootik dengesizlik denir.
• Enzootik dengesizlikte konak populasyonunda
  immunitenin düstügü yillarda vektör kene
  sayisinda olusacak ani bir artis (iklim
  kosullarinin elverisliligi veya kene
  mücadelesinde
• gevseme), klinik babesiosis olaylarinda ani bir
  patlamaya yol açar.

30
Bagisiklik durumu-yas direnci etkisi?

• Enzootik stabilite olan bir bölgedeki hayvanlar
• kolostrumla aldiklari pasif immunite ve daha
  sonra yas direnci ve takiben de merada enfekte
  keneyle karsilasmadan dolayi gelisen aktif
  immunite nedeniyle klinik enfeksiyona
  yakalanmazlar.
• Ancak stres faktörleri oldugunda bagisiklik
  kirilmakta ve hayvanda düsük sayida olan
  parazitler tekrar artarak klinik babesiosis
  nüksetmektedir.

31
Sigir babesiosis, klinik belirtiler

• Enfeksiyon bir yasindan büyüklerde sorundur.
• Inkubasyon süresi genellikle 1-2 hafta,
• Ilk klinik bulgu yüksek atestir (40-42C),
• Ates 1-2 haftaya kadar sürebilir.
• Anemi, B.bigemina'da parazitemi 75e kadar
  çikabilir.
• Hematokrit deger 20'nin altina düser.
• Ikter, hemoglobinuri
• Kalp atislarinda hizlanma
• istahsizlik, keyifsizlik ve zayiflama
• Baslangiçta ishal daha sonra konstipasyon,
• diski safra renginde.
• Serebral babesiosis olusmasi, koordinasyon
  bozuklugu, sinirsel belirtiler.

32
Patolojik bulgular (nekropsi)

• Büyük ölçüde intravasküler hemolize, dolasim
  bozukluklari,damar bozukluklari, damar
  tikanmalari sonucu kan dolasimindaki stasis
  sonucu sok ve doku hasarlarina baglidir.
• Seroz zarlarda kanamalar,
• anemi, kan ince ve sulu,
• deri altinda ikter,
• Karaciger solgun,
• safra kesesi koyu renkli safra ile dolu
• Dalak büyümüs, gevrek, kesildiginde pulpa kesit
  yüzünden disari tasar

33
(No Transcript)
34
Akut babesiosis olgusu- 11 günlük buzagi

• Derialti bagdokusu. Yag dokusu ve karin
  boslugundaki serozalarda sararma,
• Idrar kesesinde koyu-kirmizimsi kahve renkli
  idrar birikimi,
• Dalakta büyüme,
• Karacigerde büyüme ile safra kesesinde koyu yesil
  safra birikimi ve siskin görünüm,
• Karacigerin kesit yüzünde siskinlik ve sararma

35
(No Transcript)
36
Babesiosis - Teshis

• Klinik belirtiler
• Mevsim
• Kene durumu
• Perifer kan frotisi
• Kan kuyruk ucundan
• Serolojik testler (IFAT, ELISA )
• Moleküler biyolojik yöntemler (PCR)

37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39
Sigir-Babesiosis Tedavi

• Imidocarb dipropionate (Acaprine forte, Imizol,
  Imidovil)
• 1.2-3 mg/kg, kas içi tek doz
• Amicarbalide (Diampron)
• 5-10 mg/kg, i.m
• Diminazene aceturat (Berenil, Babenil)
  (YASAKLANDI)
• 3.5 mg/kg, derin i.m,
• Süt 3 gün, et 20 güntüketilmez
• Quinuronium sulphate (Acaprin, Babesan)
  (YASAKLANDI)
• 5 lik, 1ml/50 kg, s.c (eriskin), gençlerde 0.75
  mg/kg, s.c
• Kafein ile beraber
• toksikdir, antidotu atropin sülfatdir.

40
Sigir-BabesiosisKorunma ve Kontrol

• Mücadele bölgedeki hastaligin durumuna göre
  belirlenmelidir.
• Endemik stabilite bulunan bölgelerde (etken-
  konak- vektör olan) kene mücadelesine gerek
  yoktur (premunisyon). Ancak kene sayisinin
  arttigi durumlarda mücadele yapilmalidir.
• Instabil bölgelerde (Enzootik dengesizlik),
  klinik vakalarin görüldügü yörelerde kene
  mücadelesi yapilmalidir.
• Babesia bovise karsi canli asi uygulamalari.

41
Koyun ve Keçilerde Babesiosis

• Babesia motasi (büyük yapili, pyriform sekilde,
  2.5-4x2 mikron.)
• Babesia ovis (küçük yapili, 1-2.5 mikrondur.)
• Dünyada yaygin, Türkiyede var.
• Vektörleri
• Rhipicephalus bursa,
• Haemaphysalis punctata,
• Ixodes ricinus
• Babesiosis koyunlarda oldukça önemlidir.
• Agri, agrima, zerk, sitma, kan iseme olarak
  adlandirilir.

42
Patolojik lezyonlar ve klinik belirtiler

• Babesia motasi daha patojendir.
• Akut enfeksiyonlarda yüksek ates, siddetli anemi,
  hemoglobinüri, bitkinlik ve ölüm vakalari
  görülür. Kronik yada latent enfeksiyonlarda
  belirtiler tipik degildir.
• Babesia ovis enfeksiyonlari hafif seyirlidir.
  Klinik olarak yukaridaki belirtiler hafif olarak
  görülür.
• Endemik yerlerde bulunan yerli koyun ve keçilerde
  sorun olmaz. Ancak endemik meraya endemik olmayan
  yörelerdeki hayvan nakilleri ile klinik
  enfeksiyonlar ortaya çikar.

43
Konjunktiada iler,i düzeyde anemi, Bbabesia ovis
44
Babesiosisden ölen bir koyunda splenomegali ve
icterus
45
Teshis ???

• Klinik bulgular
• Mevsim
• Kene varligi
• Kulak uç kismindan hazirlanacak kan frotilerinde
  eritrositler içinde tipik ikili armut formlarin
  görülmesiyle kesin tani konulur.
• Epidemiyolojik çalismalar için serolojik testler
  (IFAT gibi) yapilir.

46
Tedavi-Kontrol

• Diminazene aceturat 3 mg/kg, i.m
• Imidocarb 1-2 mg/kg, s.c, 24 saat aralikla 2
  defa.
• Quinuronium sulphate
• 0.5 lik, 1ml / 5 kg, s.c.
• Toksikdir. Parasempatik sinirlere etkir.
  Damarlarda dilatasyona yol açar. Toksikasyon
  belirtileri ortaya çikar, terleme salivasyon,
  diare, ürinasyon, kollaps ve ölüm görülebilir.
• Kene mücadelesi yapilmali, canli asi kullanilmali.

47
Tektirnaklilarda Babesiosis

• Babesia caballi
• Eritrositik yapilari ikili tipik armut form ve
• yuvarlak gözlük formlardir. 2.5-4x2 mikrondur.
• Babesia equi (Theileria equi)
• Küçük Babesialardir. 2 mikron uzunlugunda,
• tipik dörtlü bölünme formlari malta haçina
• benzer.

48
Tektirnaklilarda Babesiosis

• Dünyada yaygin ve Ülkemizde de görülmektedir.
• Vektörleri
• Dermacentor spp,
• Hyalomma spp,
• Rhipicephalus spp.
• Babesia equinin biyolojik gelismesi Theileria
• türleri gibidir. (Theileria equi)
• Klinik olarak yüksek ates, anemi, ikter,
  hemoglobinüri,
• löykositoz, lenfositopeni, nötrofili, sinirsel
  belirtiler, arka
• bacaklarda felç, gastroenteritis.

49
Tektirnaklilarda Babesiosis

• Nekropside
• Gögüs ve karin boslugunda eksudat, ikter,
• dalak ve karacigerin büyümesi, siddetli
• olaylarda akciger ödemi
• Teshis, kontrol ve tedavi aynidir. Ancak Babesia
  equi enfeksiyonlari nedeniyle tedavide
  Theileriosis ilaci (Buparvaquine gibi)
  kullanilmali.

50
Domuzlarda Babesiosis

• Babesia trautmanni
• Babesia perroncitoi
• Ixodid keneler vektördür.
• Klinik olarak yüksek ates, anemi, hemoglobinüri,
• ikterus, bazen abort.
• Nekropside seroz zarlarda petesiler, akciger,
• böbrek, mide ve bagirsaklarda ödem hiperemi,
  dalak
• asiri büyümüstür.
• Tedavide Diminazene aceturate
• (7'lik solüsyondan 3.5 ml/kg iv).

51
Köpeklerde Babesiosis

• Babesia canis
• Babesia gibsoni
• Babesia vogeli
• Rhipicephalus sanguineus, mera keneleri.
• Kalinik ve patolojik bulgular ayni.
• Diminazane aceturate 3-5 mg/kg, i.m.
• Babesia felis kedilerde bulunur.

52
Köpeklerde Babesiosis

• Babesia canis, büyük etken
• Babesia canis canis, agir enf. olusturur
• Avrupada Dermacentor reticulatus tarafindan
  tasinir
• Babesia canis vogeli, orta siddette enf.
  olusturur
• Dünyanin her yerinde Rhipicephalus sanguineus
  tarafindan tasinir, Türkiyede var
• Babesia canis rossi, çok siddetli enf. olusturur
• Güney Afrikada Haemaphysalis leachi tarafindan
  tasinir
• Babesia gibsoni, küçük etken
• Bütün Dünyada R. sanguineus ve Haemaphysalis
  türleri tarafindan tasinir Türkiyede olabilir

53
(No Transcript)
54
Köpeklerde Babesiosis - klinik

• Enfeksiyonun siddeti parazit türü, hayvanin
  yasina ve diger enfeksiyonlarin varligina göre
  degisir
• Yavru köpeklerde her zaman siddetli seyreder
• B. canis rossi ve B. gibsoni akut ve ölümcül
  hemolitik hastalik tablosu, diger türler daha
  hafif hemolitik anemi ile seyreden subklinik
  hastalik olustururlar

• Perakut olgular
• Hipotansif sok
• Hemolitik anemi
• Ani ölümler

• Akut olgular
• Ates
• Halsizlik
• Zayiflama
• Sarilik
• Hemolitik anemi
• Hemoglobinuri
• kusma

• Kronik ve subklinik olgular
• Aralikli Ates
• Lenfadenopati
• Istahsizlik
• Zayiflama

55
(No Transcript)
56
Köpeklerde Babesiosis - Tani

• Kusku
• Klinik belirtiler
• Mevsim?
• Kene enfestasyon durumu
• Ehrlichiosisden ayrilmali
• Kesin tani
• Perifer kan frotisi
• Kulak ucu veya tirnaktan
• çift armut formlarinin görülmesi
• PCR
• Serolojik testler

57
(No Transcript)
58
Köpeklerde Babesiosis - Tedavi

• Imidocarb dipropionate (Acaprine forte, Imizol,
  Imidovil)
• 3-6mg/kg sc, 14 gün arayla 2 defa
• B.gibsonide tedavi tam parazit eliminasyonunu
  saglayamaz, bu yüzden ilerleyen zamanlarda stres
  vb faktörler nedeniyle hastalik nüksedebilir

Yaz aylarinda rickettsial enfeksiyonlar göz
önünde bulundurularak tetrasiklin grubu ilaçlar
da verilmeli