Het organiseren van data en informatie

1
Het organiseren van data en informatie

• Hoofdstuk 3
• Fundamentals of information systems
• Ralph Stair George Reynolds

Hoorcollege ICT in Organisatie, Beleid en
Management (IOBM) Marco Spruit
http//www.cs.uu.nl/staff/spruit.html
2
Principes en Leerdoelen 1/3

• Data Databases Data mining Business
  intelligence
• Data management en data modellering zijn centrale
  aspecten in het organiseren van data en
  informatie
• Definieer algemene data management concepten en
  termen, en licht de voordelen van de
  databasebenadering in data management uit
• Beschrijf het relationele database model en
  schets de basiskenmerken hiervan

3
Principes en Leerdoelen 2/3

• Een goed ontworpen en goed beheerde database is
  een extreem waardevol hulpmiddel in het
  ondersteunen van de besluitvorming
• Stel de standaard functies vast die door alle
  database management systems uitgevoerd worden
• Bepaal de populaire database management systems
  voor eindgebruikers

4
Principes en Leerdoelen 3/3

• Het aantal en soorten van database toepassingen
  zal zich verder blijven ontwikkelen en zal
  concrete zakelijke voordelen blijven opleveren
• Benoem en bespreek huidige database toepassingen

5
Waarom leren over Database Systemen?

• Databasesystemen (Ned gegevensbanken)
  verwerken en organiseren (grote) hoeveelheden
  gegevens
• Informatiekunde waar/hoe is de informatie?
• Databasegebruik in allerlei functies
• Marketing manager klantgegevens
• Bedrijfsjurist eerdere vonnissen, precedenten

6
Flashback 1/2 Data versus Informatie

• Data ruwe feiten
• Alfanumeriek, beeld, geluid, video
• Voorbeeld spruit 1
• Informatie verzameling van feiten die dusdanig
  zijn georganiseerd dat er toegevoegde waarde
  aanwezig is boven de ruwe feiten
• Voor mensen begrijpelijk en bruikbaar!

7
Flashback 2/2 Informatiesystemen
Componenten van een computer-gebaseerd
informatiesysteem

• Geconfigureerd om data te verzamelen,
  manipuleren, bewaren, en transformeren naar
  informatie

8
Introductie

• Database een georganiseerde verzameling gegevens
• Database management system (DBMS) een
  verzameling programmas om een database mee te
  beheren
• Manipuleert de database
• Verschaft een interface tussen de database en de
  gebruiker (zowel database als andere applicaties)
• Database administrator (DBA) een IT professional
  die de databases van een organisatie beheert en
  onderhoudt

9
Data Management

• Zonder data en de mogelijkheid om ermee te
  (ver-)werken, kan een organisatie de meeste
  bedrijfsactiviteiten niet succesvol uitvoeren
• Betalen van werknemers
• Versturen van facturen
• Bestellen van nieuwe voorraden
• Data bestaat uit ruwe feiten
• Om data te transformeren in betekenisvolle
  informatie, moet het eerst worden geordend worden
  op een betekenisvolle wijze

10
De Datahiërarchie 1/3

• Bit (een binair getal) een circuit dat óf AAN óf
  UIT staat
• Byte acht bits
• Karakter basis eenheid van informatie
• Elke byte representeert een character
• Kan een hoofdletter, kleine letter, numeriek
  getal, speciaal symbool zijn
• Veld (kolom rubriek) bijv. een naam, nummer, of
  andere combinatie van karakters die een aspect
  van een zakelijk object of activiteit beschrijven

11
Bits-Byte-Karakter Decimaal versus Binair

• Wikipedia voorbeeld bij getalsystemen

Bits Byte Karakter
In 256 128 64 32 16 8 4 2 1 Uit
001101010 0 0 1 1 0 1 0 1 0 106
001101010 64 32 8 2 106
100010000 1 0 0 0 1 0 0 0 0 272
100010000 256 16 272

• en vice versa

57 -32 -16 -8 0 0 -1 111001
57 1 1 1 0 0 1 111001
12
De Datahiërarchie 2/3

• Record (rij) een verzameling van gerelateerde
  velden
• File (tabel dossier) een verzameling van
  gerelateerde records
• Database (gegevensbank) een verzameling van
  geïntegreerde en gerelateerde files
• Datahiërarchie bits, karakters, velden, records,
  files, en databases

13
De Datahiërarchie 3/3
Figuur 3.1 De datahiërarchie
14
Entiteiten, Attributen, en Sleutels 1/2

• Entiteit een gegeneraliseerde klasse van mensen,
  plaatsen, of dingen (objecten) waarvoor data
  wordt verzameld/onderhouden
• Attribuut Een kenmerk van een entiteit
• Data item De waarde van een attribuut
• Sleutel Een veld of verzameling velden in een
  record dat gebruikt wordt om het record te
  identificeren
• Primaire sleutel Een sleutel waarmee ieder
  record uniek geïdentificeerd kan worden

15
Entiteiten, Attributen, en Sleutels 2/2
Figuur 3.2 Sleutels en Attributen
16
Entiteiten, Attributen, en Terroristen

• p.112,1 Van attributen data naar
  terrorismebestrijding
• http//news.cnet.com/8301-13578_3-10059987-38.html
  ?partrsssubjnewstag2547-1_3-0-20

17
De Databasebenadering 1/4

• De traditionele benadering van database
  management voor iedere toepassing worden aparte
  data bestanden aangemaakt
• Resulteert in dataredundantie (duplicatie)
• Dataredundantie conflicteert met data-integriteit
• De databasebenadering van database management
  een vijver van gerelateerde data wordt gedeeld
  door meerdere toepassingen
• Significante voordelen t.o.v. de traditionele
  benadering

18
De Databasebenadering 2/4
Figure 3.3 De databasebenadering van Data
Management
19
De Databasebenadering 3/4
Tabel 3.1 Voordelen van de databasebenadering
20
De Databasebenadering 4/4
Tabel 3.2 Nadelen van de databasebenadering
21
Data Modellering 1/2

• Data model een diagram van data entiteiten en
  hun onderlinge relaties
• Entiteit-relatie (ER) diagram een type data
  model dat gebruik maakt van eenvoudige grafische
  symbolen om de organisatie van en relaties
  tussen de data te tonen

22
Data Modellering 2/2
1-n relatie gt
1-1 relatie gt
Figuur 3.4 Entiteit-Relatie (ER) Diagram voor
een Klantorder DB
23
Het Relationele Database Model 1/2

• Relationele model alle data elementen worden
  geplaatst in tweedimensionale tabellen
  (relaties), die het logische equivalent zijn van
  bestanden (files)
• In het relationele model geldt
• Elke rij in een tabel representeert een data
  entiteit
• Kolommen van de tabel representeren attributen
• Domein de toegestane waarden voor data
  attributen
• Data dictionary gedetailleerde beschrijving van
  alle data die in de database voorkomt

24
Het Relationele Database Model 2/2
Figuur 3.5 Een Relationeel Database Model
25
Datamanipulatie 1/2

• Selecteren het elimineren van rijen volgens
  bepaalde criteria
• Projecteren het elimineren van kolommen in een
  tabel
• Samenvoegen het combineren van twee of meer
  tabellen
• Verbinden het relateren of verbinden van twee of
  meer tabellen via gedeelde data attributen

26
Datamanipulatie 2/2
Wie is de manager van de Sales Manual en sinds
wanneer is hij in dienst?
Figuur 3.7 Het verbinden van tabellen om de
vraag te kunnen beantwoorden
27
Overzicht van Database Types

• Flat file
• Simpel databaseprogramma waarin records geen
  relatie met elkaar hebben
• Voorbeeld Excel
• Single user
• Slechts één persoon kan tegelijkertijd gebruik
  maken van de database
• Voorbeelden Access, FileMaker
• Multi-user
• Meerdere mensen hebben tegelijkertijd toegang tot
  hetzelfde database systeem
• Voorbeelden zie volgende slide

28
http//www.dbm.nl/site/jsp/nieuws.jsp?art_iID1073
4
29
Datamanipulatie en Rapportage 1/2

• Structured Query Language (SQL) Dé standaard
  vraagtaal voor relationele databases
• Query-By-Example (QBE) een visuele benadering om
  SQL vragen te formuleren
• Data manipulation language (DML) Commandos die
  de data in een database manipuleren
• Database programmas kunnen rapporten documenten,
  en allerlei andere vormen van uitvoer produceren

30
Manipulatie en Rapportage 2/2
Table 3.3 Voorbeelden van SQL Commandos
31
Database Beheer

• Database administrator (DBA) Stuurt aan en voert
  uit alle activiteiten binnen de database omgeving
• Plannen, ontwerpen, aanmaken, opereren,
  beveiligen, monitoren en onderhouden van de
  database systemen (Figuur 3.16!)
• Vaststellen en invoeren van beleid en procedures
• Werknemers trainen

32
Selecteren van een Database Systeem

• Belangrijke database eigenschappen die overwogen
  dienen te worden
• Grootte van de database
• Kosten van het systeem
• Aantal gelijktijdige gebruikers
• Uitvoeringssnelheid (lezen/schrijven)
• Integratiemogelijkheden met andere systemen
• Leverancier overwegingen
• Open-source?

33
Verbinden van Databases met Internet

• Verbinden van databases met het Internet is
  belangrijk voor veel organisaties en mensen
• Semantische Web
• Ontwikkeling van een naadloze integratie van
  traditionele databases met het Internet
• Laat mensen een aantal traditionele databases
  tegelijkertijd benaderen en manipuleren via het
  Internet
• W3C The Semantic Web provides a common
  framework that allows data to be shared and
  reused across application, enterprise, and
  community boundaries. http//www.w3.org/2001/sw/
  SW-FAQ

34
Over Databases, Internet, en De Wet

• Wat vindt onze overheid eigenlijk van al die
  databases en het internet?

35
Data Warehouses, Marts, Mining 1/3

• Data warehouse verzamelt bedrijfsinformatie uit
  meerdere bronnen in de organisatie
• Data mart een deelverzameling van een data
  warehouse
• Data mining een informatieanalyse gereedschap
  voor het blootleggen van patronen en relaties in
  een data warehouse of data mart

36
MBI afstudeervoorbeeld Data mining

• MBI scriptie van A. Vleugel Data mining finding
  patterns in historical data to improve the
  forecasting procedure of employee service
  providers

.
37
Data Warehouses, Marts, Mining 2/3
Figuur 3.17 Elementen van een Data Warehouse
38
Data Warehouses, Marts, Mining 3/3
Tabel 3.5 Regelmatig voorkomende Data Mining
toepassingen
39
De Weerbarstige Werkelijkheid
40
Business Intelligence 1/2

• Business intelligence (BI) het verzamelen van de
  juiste informatie, tijdig, in een bruikbare vorm,
  en het analyseren van deze informatie om het
  zaken doen op een positieve manier te beïnvloeden
• Transformeert data naar bruikbare informatie, die
  vervolgens gedistribueerd wordt door de gehele
  organisatie

41
Business Intelligence 2/2

• Competitive intelligence een aspect van business
  intelligence dat zich beperkt tot informatie over
  concurrenten en de manieren waarop deze kennis
  strategie, tactieken, en de dagelijkse gang van
  zaken beïnvloedt
• Counterintelligence de stappen die een
  organisatie neemt om informatie te beschermen die
  gezocht wordt door vijandige intelligence
  verzamelaars

http//www.fas.org/irp/ops/ci/cistrategy2007.pdf
42
Wie zijn de Business Intelligence leveranciers
tot 2007?
BI Leverancier Omzet (M) 2006 Markt aandeel 2006 Groei 2005-2006
1 Business Objects 894 14 7
2 SAS 679 11 17
3 Cognos 622 10 10
4 Microsoft 480 8 28
5 Hyperion 322 5 12
IDC Research (2006), The BI Tools Market in 2006
43
Wie zijn de Business Intelligence leveranciers in
2008?
BI Grootmacht Marktaandeel 2007 BI Prooi in 2007
1 SAP (7) 26,3 Business Objects (1)
2 IBM (12) 14,7 Cognos (3)
3 Oracle (8) 10,6 Hyperion (5)
4 SAS (2)
5 Microsoft (4)
44
Gedistribueerde Databases

• Gedistribueerde database
• De data kan verspreid zijn over verschillende
  kleinere databases die onderling verbonden zijn
  via telecommunicatie apparaten
• Bedrijven krijgen meer flexibiliteit in hoe
  databases georganiseerd en gebruikt worden
• Gerepliceerde database
• Bevat een identieke verzameling van frequent
  gebruikte data

45
Online Analytical Processing (OLAP)

• Software waarmee gebruikers data kunnen verkennen
  vanuit verschillende perspectieven

Tabel 3.6 Vergelijking van OLAP en Data Mining
46
Objectgeoriënteerde Databases

• Objectgeoriënteerd database management systeem
  (OODBMS)
• Programmas die een objectgeoriënteerdee database
  manipuleren en een gebruikersinterface en
  verbindingen naar andere toepassingen verschaffen
• Object-relational database management system
  (ORDBMS)
• Een DBMS met speciale ondersteuning voor audio,
  video, en geografische data

47
Samenvatting 1/3

• Datahiërarchie bits, karakters, velden, records,
  files, en databases
• Entiteit een gegeneraliseerde klasse van mensen,
  plaatsen, of dingen (objecten) waarvoor data
  wordt verzameld/onderhouden
• Attribuut Een kenmerk van een entiteit
• Data model een diagram van data entiteiten en
  hun onderlinge relaties
• Relationele model alle data elementen worden
  geplaatst in tweedimensionale tabellen (relaties)

48
Samenvatting 2/3

• Selecteren het elimineren van rijen volgens
  bepaalde criteria
• Projecteren het elimineren van kolommen in een
  tabel
• Een database management system (DBMS) is een
  groep programmas die als interface gebruikt
  worden tussen
• Database en toepassingsprogrammas
• Database en de gebruiker
• Data dictionary gedetailleerde beschrijving van
  alle data die in de database voorkomt

49
Samenvatting 3/3

• Data warehouse database die bedrijfsinformatie
  verzamelt over alle aspecten van
  bedrijfsprocessen, producten, klanten
• Data mining een informatieanalyse gereedschap
  voor het blootleggen van patronen en relaties in
  een data warehouse
• Business intelligence (BI) het verzamelen van de
  juiste informatie, tijdig en bruikbaar, en het
  analyseren van deze informatie om het zaken doen
  positief te beïnvloeden