ENDOKRIN SISTEM

1
ENDOKRIN SISTEM
2

• Endokrin sistem Iç salgi bezleri ve hormon
  salgilayan tüm olusumlari içine alir.
• Salgilanan hormonlar fizyolojik sistemler
  arasindaki iletisimi,HABERLESMEYI saglar.Bu
  görevi yerine getirirken sinir sistemi ile
  birlikte çalisip fizyolojik islevlerin
  düzenlemesini gerçeklestirir.

3

• Hormonlarin salgilandiklari dokuya göre
  siniflandirilmasi
• Hipotalamus hormonlari
• Hipofiz hormonlari
• Önhipofiz hormonlarinin trofik etkisi ile
  salgilanan hormonlar.
• Diger endokrin dokulardan salgilanan hormonlar.

4

• Hormon Iç salgi bezleri (endokrin bezler), tek
  tek hücreler ya da hücre guruplari tarafindan
  hücreler arasi siviya salgilandiktan sonra kan
  ile uzak dokulara tasinip, kendileri için özgün
  reseptörleralmaçlar üzerinden hedef doku (
  target doku) veya organlarin çalismasini
  düzenleyen kimyasal habercilerdir.

5
HIPOFIZ BEZI VE HORMONLARI

• Anatomik konum olarak hipotalamusun alt tarafina
  yerlesmistir ve hipotalamusa bir sap ile tutunur
• 1) Ön hipofiz ---- adenohipofiz
• 2) arka hipofiz ------ nörohipofiz

6
(No Transcript)
7
(No Transcript)
8

• Hipotalamus, ön lop hormonlarinin salgisini, bu
  hormonlarin her biri için salinmalarina izin
  verici veya inhibe edici etkiye sahip
• Arka loptan saliverilen hormonlar,
  hipotalamustaki nöronlarin somalarinda
  sentezlenip, bu nöronlarin aksonlari tarafindan
  arka loba tasinmakta ve kana salgilanmaktadir

9
Hipofiz bezi ile beyin ve hipotalamus arasindaki
iliski
10
Hipotalamik Hormonlar

• GnRH Gonadotropin serbestletici h.
• GnRH LHRH lüteotropik hor. serbestletici h.
• GHRH Growth h.( büyüme h.) serbestletici h.
• GIH Growth h.Inhibe edici h.somatostatin
• SS Somatostatin
• TRH Trotropin serbestletici h.
• PIH Prolaktin inhibe edici h. (dopamin ve
  digerleri)
• PRH Prolaktin serbestletici h.
• CRH Kortikotropin serbestletici

11

• Trofik hormon Ikinci bir endokrin bezin
  salgilama islevini degistiren hormondur.

12
Hipotalamus hormonlari ile ön hipofiz
islevlerinin düzenlenmesi
13
Hipofiz Ön Lop Hormonlari

• ACTH (Adreno Kortikotropik Hormon) Böbrek üstü
  bezlerinin kortikal kismindan saliverilen
  hormonlarin salgilanmalarini kontrol eder.
• TSH (Tiroid Stimulan Hormon, Tirotropin) Tiroid
  hormonlarinin salgisini kontrol eder.
• FSH (Folikül Stimulan Hormon) Kadinlarda
  ovaryum, erkeklerde testisler) üzerine etki eder
• ovum ve sperm hücrelerinin olgunlasmasi
• gonadlarin seks hormonlarinin üretimini düzenler

14

• LH (Luteinizan Hormon) Kadinlarda ovulasyonu
  (yumurtlama), erkeklerde testosteron hormon
  salgisini uyarmaktadir.
• GH (Growth Hormon Büyüme Hormonu) Hedef dokusu
  bütün vücut hücreleri
• Protein yapimini hizlandirici,
• kan sekerini yükseltici
• kanda serbest yag asitlerinin miktarini artirici

15
(No Transcript)
16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18

• Büyüme çaginda yetersiz salgilanmasi DWARFIZM,
  fazla salgilanmasi GIGANTISM
• Ergenlik çagindan sonra fazla salgilanmasi
  AKROMEGALI

19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
(No Transcript)
23
(No Transcript)
24
(No Transcript)
25
(No Transcript)
26

• Prolaktin meme dokusunu süt yapimi için uyarir.

27
Hipofiz Arka Lop Hormonlari

• ADH Böbrekler üzerine etki ederek suyun geri
  emilmesini artirip idrarla atilan su miktarini
  azaltir.
• Vazokonstriktör
• Diürez
• ADH salgisinin yetersizligine Diabetes Insipidus
• (Yalanci seker hastaligi)
• Not Idrarda seker görülmez, poliüri var,
  hiperglisemi yok, idrar yogunlugu düsük

28

• Oksitosin süt salgisini uyarir.
• uterus (rahim) düz kasini kasar (dogum için
  gereklidir),

29
TIROID BEZI HORMONLARI

• Enerji metabolizmasinin düzenleyicisidirler.
• Konum Tiroid bezi larenksin (girtlak) hemen
  altinda ve trakeanin (soluk borusu) önünde
  yerlesmistir.
• T3 (triiodotreonin) (AKTIFFFFF!)
• T4 (tiroksin) Serbest T4 kendisi aktif olmayan,
  ancak vücut tarafindan dokularda aktif T3'e
  dönüstürülen prekursor hormonudur (ÖNHORMON).
• CALSITONIN

30
(No Transcript)
31
Hipertiroidizm

• zayiflama,
• sinirlilik,
• tasikardi (kalp hizinin normalden fazla olmasi),
• ellerde titreme,
• sicaga dayaniksizlik,
• kaslarda güçsüzlük,
• uykusuzluk,
• yorgunluk,
• ishal

32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
Hipotiroidizm

• sismanlik,
• uyusukluk,
• soguga karsi duyarlilik artisi,
• asiri uyku hali,
• kas tembelligi,
• bradikardi (kalp hizinin normalden düsük olmasi)
• zihni tembellik,
• saç uzamasinda duraksama

37

• Kretinizm Yeni dogan bebeklerde veya çocukluk
  döneminde tiroid hormon yoklugu ile ortaya çikan
  bir tablodur.
• Bu çocuklarda fizik ve mental gelisim normal
  olmamaktadir.
• Guvatr Tiroid bezlerinin büyümesidir.

38
ADRENAL BEZ HORMONLARI

• Adrenal bezler, medulla ve korteks olmak üzere
  iki kisimdan olusmaktadir.
• MEDULLA katekolaminleri (norepinefrin,
  epinefrin, dopamin)
• KORTEKS mineralokortikoidler ve
  glukokortikoidler
• Aldosteron mineralokortikoidlerin baslicasi,
• Kortizol ise glukokortikoidlerin basta gelenidir.

39
(No Transcript)
40
(No Transcript)
41
Mineralokortikoidler

• Aldosteron hormonu böbreklere etki ederek
  ekstraselüler sivida (hücre disi sivi) Na iyon
• konsantrasyonunu yükseltici,
• K iyon konsantrasyonunu azaltici

42
Glukokortikoidler

• karacigere etki ederek protein ve yaglardan
  glukoz olusumunu hizlandirmalari (Glukoneogenez)
• kan glukoz (seker) düzeyini yükseltme
• özellikle kas dokusunda protein yikinda artma
• Kan serbest yag asitlerini yükseltme
• Anti-inflamatuvar etkili
• Immün sistemi baskilar

43
Cushing Sendromu

• Glukokortikoidlerin fazla salgilanmasi ile
  olusur.
• yaglarin sirt, karin bölgesi ve yüzde toplanmasi
  ile gövdede sismanlik (bufalo görüntüsü),
• ay seklinde yüz (moon face),
• kan sekerinde yükselme (hiperglisemi),
• protein yikimi nedeni ile kaslarda zafiyet,
• karin bölgesinde çatlaklar,
• saçlarda seyrelme ve zayiflik,
• yüzde killanma ve sivilcelenmeler,
• hipertansiyon (kan basinci yükselmesi).

44
(No Transcript)
45
(No Transcript)
46
Conn Sendromu

• Mineralokortikoid fazlaliginda ortaya çikmaktadir.

47
Addison Hastaligi

• Adrenal korteks yetmezligi sonucunda kortikal
  hormonlarin her iki grubunun yetersiz üretimi
• Hipotansiyon
• deride renklenme (pigmentasyon bozukluklari)
• fiziksel ve ruhsal zorlanmalara dayanma gücünün
  azalmasi

48
SEKS HORMONLARI

• Esey hücrelerinin olusturulmasi (gametogenezis)
• seks hormonlarinin salgilanmasi
• Androjenler_östrojenler
• Inhibin ön hipofizden FSH salgilanmasini inhibe
  eder.

49
Menstruel Siklus

• Kadinlar dogurgan olarak aktif olduklari
  yillarda, her ay menstruel siklus adi verilen
  ritmik degisiklikler gösterir.
• Siklusun süresi 25-40 gün arasinda degisebilir,
  ortalama 28 gün olarak kabul edilir.
• 28 günlük siklusun 1 inci günü menstruel,
  kanamanin (adet kanamasi) 1 inci günüdür.
• Kanama süresi ort 5 gün

50

• Siklusun 5 inci gününden itibaren hipofizden
• FSH salgisi artmaya baslar,
• FSH- ovaryumlardaki graft foliküllerini bir ovum
  hücresini gelistirmesi ve ayni zamanda östrojen
  hormonu salgilamasini

51

• Siklusun 14. gününde ovaryumlardan salgilanan
  östrojenin kandaik konsantrasyonu yükselir
• ön hipofizden LH salgisini uyarir
• konsantrasyonu yükselen östrojenle birlikte
  inhibin FSH salgisini durdurur.

52

• LH salgilanmasi sonucunda ovulasyon olur.
• LH salgilanmadikça ovulasyon gerçeklesmez.
• Corpus luteum
• CORPUS LUTEUM PROGESTERON VE ÖSTROJEN HORMONU
  SALGILAR

53

• Bu dönemden sonra progesteron yükselmeye baslar
• Progesteron salgisinin gittikçe yükselmesi
• Ile hipofizden LH salgisi durdurulur.
• siklusun 26 inci gününden itibaren corpus luteum
  bozulmaya baslar,
• aksi kosulda corpus luteum yasamini sürdürüp
  hormon salgilamaya devam eder
• siklusun 28 inci gününde menstruel kanama
  gerçeklesir

54

• FSH yeniden salgilanir ve yeni bir siklus baslar
• Dogum kontrol ilaçlari belli dozlarda progesteron
  ve östrojen hormonun içerir
• FSH ve LH salgisi önlenir
• Gebelik gerçeklesmez

55
Erkeklerde Gonad Fonksiyonlarinin Düzenlenmesi

• Erkeklerde de gonadlarin fonksiyonlari LH ve FSH
  a bagimlidir
• LH testosteron yapimi ve salgilamasi,
• FSH ise spermatogenezis
• Yüksek testosteron LH salgisini inhibe eder
• erkeklere ilaç olarak disaridan testesteron
  hormonu vermek sperm olusmasini azaltmaktadir
• FSH salgisi ise inhibin tarafindan inhibe
  edilmektedir.

56
PANKREAS HORMONLARI

• Endokrin bezekzokrin bez
• Hormon salgi
• Kana -kanal vasitasiyla
• Pankreasin ekzokrin salgisi sindirimle ilgili çok
  sayida enzimdirgtgt oniki parmak bag
• Pankreasin en önemli endokrin salgisi insülin,
  glukagon,

57

• insülin kan sekeri konsatrasyonunu düsürücü etki
  gösterirken
• glukagon yükseltici etkiye sahiptir.
• Kan glukozu yükselince insülin salgilanir
• Ince bagirsak, eritrosit, beyin hüc, böbrek
  hücrelerine glikoz girisi insülinden bagimsizdir

58

• Insülin yetmezliginde hücrelere glikoz girisi
  durur
• Hiperglisemi
• Asiri insülin salgilanmasi ____ hipoglisemi

59
Diabetes mellitus (seker hastaligi)

• insülin yetmezligi
• Belirtiler
• Poliüri
• Polidipsi
• Polifaji
• Hiperglisemi
• Glikozüri
• HÜCRELER BU GLUKOZU KULLANAMADIKLARI IÇIN VARLIK
  IÇERISINDE YOKLUK ÇEKERLER

60
(No Transcript)
61

• Insülin yetersizliginde yaglarin yikimi artar.
• Glukagon insülinin tersine kan sekerini
  yükseltici etkiye sahiptir.

62
KALSIYUM METABOLIZMASINA ETKILI HORMONLAR

• Vitamin D3 ,
• paratiroid hormon (parathormon) ve
• Kalsitonin
• Vitamin D3 ve parathormon kanda kalsiyum
  konsantrasyonunu yükseltir
• kalsitonin ise düsürür

63
Vitamin D3

• Vitamin D3 deride günes isinlarinin etkisiyle
  olusmaktadir
• kalsiyum metabolizmasi üzerine kalsitriol adi
  verilen bir metaboliti etkilidir
• Kalsitriol ince barsaklardan kalsiyum ve fosfat
  emilimini hizlandirir,
• kemik dokusunada etki ederek buradan kana
  kalsiyum ve fosfat çözünmesini artirir.
• Çocuklarda kalsitriol yetersizligi kemik
  gelisimini etkiler ve Rickets adi verilen bir
  tablo

64
Paratiroid Hormon (parathormon)

• paratiroid bezler tiroid bezi
• Parathormon kanda kalsiyum düzeyini yükseltirken
  fosfati düsürür
• kalsitriol olusmasi içinde parathormon gereklidir
• Asiri salgilanmasi hiperkalsemi, böbreklerde
  kalsiyum içeren taslari

65
Kalsitonin

• Tiroid bezi C hücrelerinden salgilanir
• kan kalsiyum düzeyini düsürücü etkiye sahiptir
• kemiklerden kalsiyum çözülmesini engeller
• idrarla atilan kalsiyum miktarini artirir

66
(No Transcript)