Bwyta ac Yfed Iachus

1
Bwyta ac Yfed Iachus

• Darlith 6

Llun cwrteisi http//web.centre.edu/enviro/photoli
b.htm
2
Bwyd a Iechyd

• Pethau iw hystyried
• Maer lefelau iechyd gwael a gofnodwyd yng
  Nghymru yn sylweddol uwch nag yng ngweddill y DU
  Gwell Cymru
• Labelu cynhwysion beth maen ei olygu?
• Labelu maeth ydyr wybodaeth ddryslyd yn
  cynorthwyo pobl i fwyta diet cytbwys?
• Honiadau iechyd ydy bwydydd yn gwneud yr hyn
  maent yn honni iddynt ei wneud?
• Diogelwch bwyd arfer hylendid gwael mewn
  siopau, bwytai ac yn ein ceginau ein hunain sut
  rydym yn gwybod pa mor iachus ywr bwyd rydym yn
  ei fwyta?
• Bwydydd GM Beth ywr helynt yma?

3
Diet Iachus Cwestiynau

• Pa fwydydd rydym ni eu hangen i fwytan iach?
• Pa fwydydd dylem ni eu bwyta, a faint?
• Pa fwyd syn dda gennym ond sydd hefyd yn dda i
  ni?
• Pa fwyd syn dda gennym ond sydd ddim yn dda i
  ni?
• Ydy pob math o fwyd sothach yn ddrwg?
• Dylwn i fwyta cig?
• Oes rhaid i mi fod yn ail Jamie Oliver?
• I bwy dylwn ni ymddiried lles ein cyrff?
• Ble gallwn ni fynd i ddysgu mwy?
• Ble gallwn ni fynd i brynu bwyd?

Pob llun cwrteisi sxc.hu (oni nodir yn wahanol)
4
Diet Iachus Atebion

• http//www.eatwell.gov.uk (1)
• http//www.eatwell.gov.uk/healthissues/
• http//www.eatwell.gov.uk/agesandstages/
• http//www.eatwell.gov.uk/keepingfoodsafe/
• http//www.eatwell.gov.uk/foodlabels/
• http//www.eatwell.gov.uk/healthydiet/
• http//www.eatwell.gov.uk/healthydiet/foodforsport
  /
• http//www.food.gov.uk/wales/ (2)
• http//www.food.gov.uk/science/
• http//www.food.gov.uk/foodlabelling/
• http//www.food.gov.uk/gmfoods/
• http//www.food.gov.uk/wales/nutwales/getcooking/
• http//www.salt.gov.uk/ (3)
• http//www.kidinfo.com/Health/Foods.html (4)
• http//www.vegsoc.org/ (5)

Llun cwrteisi www.harvestmoon.co.uk
5
Porthir Meddwl

• Gwella eich dull bywyd ach astudrwydd
• Bwytewch Frecwast mae carbohydradau cymhleth yn
  rhyddhau yn araf ac yn barhaus y siwgrau syn
  angenrheidiol i weithrediad yr ymennydd e.e.
  miwsli neu dost cyflawn.
• Cymerwch ffrwythau a chnau fel byrbrydau i gynnal
  lefelau egni ach cadwn effro.
• Bwytewch bysgod 3x bob wythnos ar gyfer olewau
  omega 3 a 6 oils, hanfodol ar gyfer trosglwyddiad
  optimwm ysgogiadau nerfol hefyd.
• Bwytewch yn organig lleihau maint y cemegolion
  sydd yn eich bwyd.
• Bwytewch 3x bob dydd meintiau bach, a hynnyn
  aml, yn hytrach nag unwaith y diwrnod, i gynnal
  lefelau cyson o egni.
• Bwytewch ar gyfer eich chwaraeon gwyddbwyll
  neu rediad 10 milltir?
• Yfwch 2 litr o ddwr y ystod y diwrnod
• - neu fwy os ydych wedi bod allan y noson gynt!
• Darganfyddwch ffrwythau a llysiau (5x bob dydd)

6
Ble, a sut, i wneud dewisiadau

• http//eartheasy.com/eat_menu.htm (6)
• http//www.bigbarn.co.uk/ (7)
• http//www.farmersmarkets.net/ (8)
• http//www.farmshopping.com/ (9)
• http//eng.msc.org/ marine stewardship council
  (10)
• http//www.localfoodweb.co.uk/ (11)
• http//www.treehousewales.co.uk/ (12)
• http//www.buywelsh.biz/pages/food.htm (13)
• http//www.fairtrade.org.uk/ (14)

7
Bwytan iach ar gyllideb

• Miwsli (heb siwgr ychwanegol)
• Bara (cyflawn, o ddewis)
• Pasta (cyflawn, o ddewis)
• Reis (brown neu wyllt, o ddewis)
• Tatws (pob, o ddewis, yn hytrach na sglodion)
• Ffa (siwgr isel / dim siwgr)
• Corbys
• Stêc manfriw ar gyfer bolognese
• Ffrwythau a llysiau tymhorol
• Tiwna, macrell, eog (mewn heli, o ddewis)
• Cigoedd heb lawer o fraster

8
Bwydydd nad ydynt yn iachus

• Pasteiod
• Teisenni
• Cacenni
• Ysglodion
• Melysion
• Creision tatws
• Prydau parod
• Pethau â llawer o halen
• Selsig ac eidionod seimlyd
• Bwydydd wedi eu prosesu,
• Cawsiau braster llawn

Llun cwrteisi www.mpro.org
9
Beth am Yfed Iachus?

• Faint? Do I drink too much alcohol? (15)
• Pa mor aml? MANAGING ALCOHOL (16)
• Pryd? Alcohol and the athlete (17)
• Ble? Alcohol and Sensible Drinking - Patient UK
  (18)
• Gyda phwy? Alcohol Depression - Help is at Hand
  (19)
• Dylwn i? Alcohol and high blood pressure (20)
• Cymedrolder ac ystyriaeth ar gyfer chich hun ac
  eraill

10
Cyfeiriadau Allanol

• Food Standards Agency (dim dyddiad). Home Page -
  Eat Well. Ar gael yn http//www.eatwell.gov.uk/
  Cyrchwyd 29/09/05.
• Asiantaeth Safonau Bwyd Cymru (dim dyddiad). Home
  Page Food. Ar gael yn http//www.food.gov.uk/wal
  es/ Cyrchwyd 29/09/05.
• Food Standards Agency (dim dyddiad). Home Page
  Salt. Ar gael yn http//www.salt.gov.uk/ Cyrchwyd
  29/09/05.
• Kid Info (dim dyddiad). Food and Nutrition. Ar
  gael yn http//www.kidinfo.com/Health/Foods.html
  Cyrchwyd 29/09/05.
• Vegetarian Society (dim dyddiad). Home Page. Ar
  gael yn http//www.vegsoc.org/ Cyrchwyd 29/09/05.
• Eartheasy (2005) Recipe for a healthier planet.
  Ar gael yn http//eartheasy.com/eat_menu.htm
  29/09/05.
• Big Barn (2004). Find you local producers. Ar
  gael yn http//www.bigbarn.co.uk/ Cyrchwyd
  29/09/05
• National Association of Farmers Markets (dim
  dyddiad). Home Page. Ar gael yn
  http//www.farmersmarkets.net/ Cyrchwyd 29/09/05.
• FARMA (dim dyddiad). Home Page. Ar gael yn
  http//www.farmshopping.com/ Cyrchwyd 29/09/05.
• Marine Stewardship Council (dim dyddiad). Home
  Page. Ar gael yn http//eng.msc.org/. Cyrchwyd
  29/09/05.
• Local Food Web (dim dyddiad). Home Page. Ar gael
  yn http//www.localfoodweb.co.uk/ Cyrchwyd
  29/09/05.
• Treehouse (dim dyddiad). Home Page. Ar gael yn
  http//www.treehousewales.co.uk/ Cyrchwyd
  29/09/05.
• Buy Welsh (dim dyddiad). Food and drink. Ar gael
  yn http//www.buywelsh.biz/pages/food.htm.
  Cyrchwyd 29/09/05.

11
Darllen Pellach
Cyfeiriadau Allanol

• 14. Fair Trade (dim dyddiad). Home Page. Ar gael
  yn http//www.fairtrade.org.uk/ Cyrchwyd
  29/09/05.
• 15. Net Doctor (2003). Do I drink too much
  alcohol? Ar gael yn http//www2.netdoctor.co.uk/he
  alth_advice/facts/alcohol_toomuch.htm Cyrchwyd
  29/09/05.
• 16. University of Cambridge (dim dyddiad).
  Managing Alcohol. Ar gael yn http//www.counsellin
  g.cam.ac.uk/alcohol.html Cyrchwyd 29/09/05.
• 17. BUPA (2005). Alcohol and the Athlete. Ar gael
  yn http//www.bupa.co.uk/health_information/html/h
  ealthy_living/lifestyle/exercise/diet_exercise/ath
  alc.html Cyrchwyd 29/09/05.
• 18. Patient UK (2005). Alcohol and sensible
  drinking. Ar gael yn http//www.patient.co.uk/show
  doc/23068675/ Cyrchwyd 29/09/05.
• 19. Royal College of Psychiatrists (2004).
  Alcohol and Depression. Ar gael yn
  http//www.rcpsych.ac.uk/info/help/alcohol/index.a
  sp Cyrchwyd 29/09/05.
• 20. Blood Pressure Association (2003). How does
  alcohol affect my blood pressure? Ar gael yn
  http//www.bpassoc.org.uk/information/lifestyle/al
  cohol.htm Cyrchwyd 29/09/05.
• http//www.wales.gov.uk/themesbettercountry/strate
  gic-e.pdf
• http//www.hm-treasury.gov.uk/consultations_and_le
  gislation/wanless/consult_wanless04_final.cfm
• http//www.foodstandards.gov.uk/
• http//www.bbsrc.ac.uk Biotechnology and
  biological sciences research council
• http//www.ncl.ac.uk/peals Policy, Ethics and
  Life Sciences Research Centre
• http//trial.which.co.uk/health_beauty.php
• http//www.organicconsumers.org/
• http//www.wda.co.uk/index.cfm/developing_your_bus
  iness/welsh_agrifood_sector/food_wales_2/en3200