Data, Hysbysiaeth a Gwybodaeth

1
Data, Hysbysiaeth a Gwybodaeth
2
Data

• Ffeithiau crai a ffigyrau
• Llythrennau, rhifau a chyfuniad o lythrennau a
  ffigyrau
• Gwerthoedd sydd ar eu pennau eu hunain heb ystyr

3
Esiamplau o Ddata

• 150170
• Cymraeg
• 23
• 1066

Does dim ystyr i'r data uchod
4
Hysbysiaeth

• Data sy'n cael ystyr drwy ei gyd-destun
• Wedi ei brosesu i ffurf sy'n ddefnyddiol i'r
  defnyddiwr

5
Fformiwla ar gyfer Hysbysiaeth
6
Enghreifftiau o Hysbysiaeth

• Dyddiad geni Lisa ydy 15/01/70
• Mae'r arholiad drwy gyfrwng y Gymraeg
• Dim ond 23 o ddyddiau hyd nes fod y taliad yn
  ddyledus
• Mae'r cyfrifiadur yn costio 1066

Mae ystyr gan y brawddegau uchod
7
Hysbysiaeth (Data Cyd-destun)

• Dyddiad geni Lisa ydy 15/01/70
• Mae'r arholiad drwy gyfrwng y Gymraeg
• Dim ond 23 o ddyddiau hyd nes fod y taliad yn
  ddyledus
• Mae'r cyfrifiadur yn costio 1066

Mae ystyr gan y brawddegau uchod
8
Gwybodaeth

• Yn deillio o hysbysiaeth drwy gymhwyso rheolau
  iddo
• Gall penderfyniadau gael eu gwneud os gellwch
  gymhwyso gwybodaeth i'r hysbysiaeth

9
Gwybodaeth

• Gwybodaeth ydy canlyniad dehongli hysbysiaeth
• Gall Mae angen i ni archebu mwy o getris inc ar
  gyfer yr argraffydd fod yn wybodaeth a gafwyd ar
  ôl cyfrif nifer y cetris oedd ar ôl heb eu
  defnyddio.
• Defnyddiwn wybodaeth i adeiladu set o reolau
• Mae hi'n gaddo eira a rhew / iâ yr wythnos nesaf
  felly fe fydd yn rhaid i ni roi archeb fwy am
  ddadrewydd a gwrth-rewydd

10
Y Gwahaniaeth Rhwng Hysbysiaeth â Gwybodaeth

• Mae hysbysiaeth yn seiliedig ar ffeithiau
• Mae gwybodaeth yn seiliedig ar reolau, ac mae'r
  rheolau hyn yn seiliedig ar debygolrwydd, yn
  hytrach na sicrwydd

Mae pwysedd atmosfferig uchel yn hysbysiaeth. Mae
daroganwyr tywydd yn dehongli'r hysbysiaeth hon
e.e. mae pwysedd uchel yn golygu tywydd sefydlog.

11
Dyfarniadau Gwerth

• Mae pwysau 9 disgybl ym mlwyddyn 12 yn cael eu
  rhestru isod

Gwnewch dabl gyda'r penawdau canlynol a rhowch
bob person yn y categori cywir
Cymharwch eich canlyniadau
12
Dyfarniadau Gwerth (defnyddio Pen Bwrdd Gwyn)
13
Ffynonellau Data

• Data wedi ei gasglu o ffynhonnell
• Data wedi ei gasglu yn anuniongyrchol
• Data wedi ei drosglwyddo / brynu
• Data o set ddata

14
Data Wedi ei Gasglu o Ffynhonnell

• Wedi ei gasglu fel rhan o fasnachu
• Cardiau ffyddlondeb
• Wedi ei gasglu mewn arolwg
• wedi ei gofnodi ar ffurflen Adnabyddiad Marc
  Gweledol AMG (OMR)
• wedi ei gofnodi mewn cyfweliad neu holiadur
• Wedi ei gasglu drwy samplu
• Data o synwyryddion e.e. Gorsaf dywydd, ystadegau
  trafnidiaeth

15
Data Wedi ei Gasglu'n Anuniongyrchol

• Data yn cael ei ddefnyddio i bwrpas gwahanol i'r
  hyn y casglwyd ef yn wreiddiol
• Mae cwmni cerdyn credyd yn defnyddio data am bob
  pryniant er mwyn gyrru bil i'r cwsmer. Os
  defnyddir y data hwn wedyn i ddarganfod arferion
  gwario'r cwsmer er mwyn gyrru hysbysebion penodol
  ato yna, bydd hyn yn defnyddio data yn
  anuniongyrchol.

16
Data Wedi ei Drosglwyddo / Brynu

• Data wedi ei drosglwyddo / brynu mae'r rhain yn
  ffurfiau o gaffael data ac yna'r data yn cael ei
  ddefnyddio mewn ffurf wahanol i'r hyn y bwriadwyd
  iddo'n wreiddiol.

17
Data o Setiau Data

• Data yn cael ei gynhyrchu drwy brosesu
  ffynhonnell ddata
• gall y ffynhonnell ddata o archfarchnad fod y
  nifer o duniau Ffa Pob ar gychwyn y mis a'r nifer
  ar ddiwedd y mis.
• Canlyniad y prosesu ydy'r nifer a werthwyd yn
  ystod y mis.
• ArchifauDefnyddio data a gasglwyd ynghynt e.e.
  enwau a chyfeiriadau pobl a fynychodd gwrs TG.

18
Effaith Ansawdd Ffynhonnell Ddata ar yr
Hysbysiaeth a Gynhyrchwyd

• Holiaduron Annibynadwy Os holir yr unigolyn
  anghywir yna, ni ellir dibynnu ar y data, er yn
  gywir, e.e. gofyn barn llysieuwr am ei farn / ei
  barn am gig.
• Data AnghyflawnGall nwyddau adael siop mewn sawl
  ffordd y prif un ydy gwerthiant a gofnodir gan
  ddarllenwyr côd bar. Pe byddai rheolwyr yn
  dibynnu ar y data hwn yn unig yna, byddai'r
  hysbysiaeth yn anghywir. Mae nwyddau hefyd yn
  cael eu dwyn ac yn cael eu difrodi.

19
Effaith Ansawdd Ffynhonnell Ddata ar yr
Hysbysiaeth a Gynhyrchwyd

• SIMSA (GIGO) (Sbwriel i Mewn Sbwriel Allan)Os
  ydy'r ffynhonnell ddata yn anghywir yna,o
  ganlyniad, bydd yr hysbysiaeth yn anghywir.
• Mae ffactorau sy'n effeithio ar ansawdd y data yn
  cynnwys
• Perthnasedd (os nad ydy'r hysbysiaeth yn
  berthnasol)
• Oedran (os ydy'r hysbysiaeth yn hen)
• Cyflawnrwydd (os ydy peth o'r wybodaeth ar goll)
• Cyflwyniad (os na ellir cael hyd i'r hysbysaeth
  oherwydd y dull y mae wedi cael ei gyflwyno)
• Safon y Manylion (Gormod neu rhy fach o fanylion
  mae'r ddau yn cael effaith)

20
Codio Data

• Newid y data gwreiddiol i fersiwn llai er mwyn ei
  storio yn y cyfrifiadur
• storio misoedd y flwyddyn fel Ion, Chwe, Maw
• storio gwrywaidd a benywaidd gel G a B

21
Problemau Codio Data

• Data ddim o angenrheidrwydd yn fanwl gywire.e.
  Lliw gwallt sy'n frown golau yn cael ei godio fel
  brown
• Mae'n rhaid i'r defnyddiwr wybod y codauOs nad
  ydy'r defnyddiwr yn ymwybodol o'r codau yna, all
  o/hi ddim dehongli'r data

22
Manteision o Godio Data

• Angen llai o ofod storio Os storir Mer yn lle
  Mercher yna mae angen llai o ofod storio
• Gall chwiliadau fod yn gyflymach ac yn fwy manwl
  gywir Gan fod llai o ddata'n cael ei storio
  mae'n gyflymach i'w chwilio ac i wneud
  cymhariaethau rhwng darnau o ddata l
• Dilysiad hawsGyda nifer cyfyngedig o godau
  mae'n haws eu priodi gyda rheolau a gwneud yn
  siwr mai dim ond y codau sydd ar gael a
  fewnbynnir
• Gallant fod yn haws i'w cofioGall codau byr fod
  yn haws i'w cofio nag enwau llawn

23
Costau Cynhyrchu Hysbysiaeth

• Caledwedd
• Casglu, prosesu ac allbynnu'r data
• Gofod storio i ddal y data
• Prynnu a chynnal a chadw offer
• Meddalwedd
• Gofynnol i storio a phrosesu data
• Trwyddedau meddalwedd a chytundebau cynnal a
  chadw
• Gweithlu
• Pobl yn cael eu cyflogi i gasglu mewnbynnu a
  chynnal data
• Hyfforddiant staff
• Angen i bobl ddadansoddi a pharatoi adroddiadau
  ar ddata

24
Hysbysiaeth fel Nwydd

• Mae hysbysiaeth yn cael ei ddefnyddio ar gyfer
  amrywiaeth o ddibenion
• Gwneud Penderfyniad
• Cynllunio
• Rheoli
• Cofnodi Deliadau Ariannol
• Mesur Perfformiad
• Rhaid i gostau beidio gorbwyso'r manteision
• mwya'r budd mwyaf yr arian y byddwch yn barod i'w
  wario