Nga Toi

1
Nga Toi
2
Nga kakahu o te whakairo.
3
He matauranga a toi, i ahu mai i nga kete wananga.
4
Ko toi te uri o mahara pohewa.
5
Ko toi te taumata tiketike o te maunga.
6
Ekehia nga toi maunga kia whitikia e te toi awe
haukura o te atatu.
7
Ko toi te matapuna o te tangata, tana ukaipo.
8
He toi tupu He toi ora He toi i ahu mai I Hawaiki
9
Ko toi te aka matua.
10
Kei hopu to ringa ki te aka taepa, engari kia mau
ki te aka matua.
11
Ko toi te wahi i whanau mai ai koe.
12
Toi whenua. Ko te iwi ka toitu.
13
Ko toi nga ahuatanga taketake o tetahi whenua.
14
Ko te ora ki te matapuna o nga toi Maori, ko nga
whakapapa tae noa ki nga atua, ki te taiao hoki.
15
Nga Whainga
16
Kia u te ito Maori ki nga korero me nga rauemi mo
nga mahi toi.
17
Ko te hanga huarahi kia taea ai e nga tangata o
Aotearoa te whai i nga momo toi katoa a te Maori.
18
Kia tipu ake, kia pakari ake nga mahi toi Maori
ki roto o Aotearoa, a, kia tipu ake nga tohu me
nga toi hou.
19
Kia rongo nga tangata katoa i nga huapai kei roto
i nga toi Maori.
20
Ma nga mahi toi e whakapakari te reo me nga
tikanga Maori.
21
He whakapakari i nga mahi whakahaere kia taea ai
nga manako.
22
Nga Pou
23
Nga mahi a te rehia
Nga tu momo haka Nga tu momo whakatautau Kei
reira nga matamata tauhanga a-tinana Ona koringa,
ona korero, E whakaari mai ana nga mahi a te
rehia.
24
Nga mahi a te rehia

• Nga tu momo haka a Tanerore, a Hineruhi
• Te nekehanga a tinana
• Nga tu momo korero, waiata hoki.

25
Nga mahi a te rehia

• Oro
• Reo
• Hononga
• Nekehanga
• Mokowa
• Ahua
• Hangu
• Tauhanga

Nga huanga
26
Toi Puoro
Ahakoa he momo oro, he puoro
27
Toi Puoro

• Nga oro o te taiao
• Nga tu momo puoro me nga waiata
• Nga momo taonga whakatangitangi

28
Toi Puoro

• Rangi
• Ungeri
• Tauira ungeri
• Tatangi
• Ha
• Oro
• Tangiata
• Manawataki
• Tu momo puoro
• Reo
• Haumarangai
• Haumaru

Nga huanga
29
Toi Ataata
Ko te toki tope, ko te whao ngau, he tohu
mauri. Ko te tataki kawai he whakaara wairua. Ko
te taumata atua, takaia ki te korowai parirau e
hikina ai i tona taongatanga ki te matakite, ki
te rangatiratanga.
30
Toi Ataata

• Whakairo / Hanga
• Raranga / Whiri / Here
• Whatu
• Waituhi / Ta

31
Toi Ataata

• Rarangi
• Tae
• Kakano
• Kauruku
• Ahua
• Ahuahanga
• Mokowa
• Hononga

Nga huanga
32
Nga Whenu
33
Tuhura
I roto i tenei whenu ka aronuitia te tuhura, te
torotoro, te rawekeweke me te whakamaori.
34
Mahi
I roto i tenei whenu ka aronuitia te hanga, ka
whakaarohia ano te tito, te tuhi, te ta, te
whakatau mahi.
35
Mohiotanga
I roto i tenei whenu ka aronuitia te whakaatu a
te akonga i ona mohiotanga me tona marama ki nga
mahi toi.
36
Maioha
I roto i tenei whenu ka aronuitia te arotake a te
akonga i runga i te mohio me tona marama ki ana
mahi toi, me nga mahi toi a etahi atu.
37
Nga Koeke
E waru nga koeke o ia whenu Koeke 1, 2, 3 ko
nga wheako whaiaro o te akonga ka kawea ki nga
toi. Koeke 4, 5, 6 Ko nga wheako toi ka kawea ki
te akonga Koeke 7 Ka kawea e te akonga ona ake
pumanawa toi Koeke 8 ko te akonga e whakamatau
ana i nga kawenga toi.
38
Nga Whenu

• Te Whakatakotoranga
• Whainga paetae
• Nga pukenga
• Tauira aro matawai
• He tauira kawenga reo
• Uinga/reo tohutohu
• Rerenga korero

39
Te Reo
40
Ka eke te kaupapa ki tona taumata ma te reo Maori.
41
Whakairohia ki te toi awe haukura. Okioki ki te
toi o nga maunga.
42
Bibliography

• Ministry of Education (2000). Nga Toi i roto i te
  Marautanga o Aotearoa. Wellington Learning
  Media.
• Ministry of Education (2000). The Arts in the New
  Zealand Curriculum. Wellington Learning Media.
• Ministry of Education (1991). Art Education
  Junior Classes to Form 7 Guideline to the
  Syllabus. Wellington Learning Media.
• Ihimaera, Witi (Ed.), Adsett, Sandy, Whiting,
  Cliff (Gen Eds. ) (1996). Mataora The Living
  Face. Auckland David Bateman.
• Ministry of Education (1996). Pangarau i roto i
  te Marautanga o Aotearoa. Wellington Learning
  Media.
• Te Reo Rangatira Trust (1998). He Waiata Onamata.
  Wellington Huia CD and book.
• Te Wharekura 41 Nga Taonga Puoro Tawhito a te
  Maori (1994). Wellington Learning Media.