Zasady komunikacji internetowej

1
Zasady komunikacji internetowej
mgr Anna Martens
2
Spis tresci
1. Jezyk w komunikacji internetowej. 2.
Netykieta. 3. Komunikacja w e-edukacji. 4.
Pytania, na które warto sobie odpowiedziec i
kilka cwiczen, które warto wykonac. 5.
Bibliografia.
http//www.freedigitalphotos.net/
3
Jezyk w komunikacji internetowej

• Zmysl równowagi i równoczesna sklonnosc do jej
  lamania to niezbedne cechy jezyka jako bytu.
• R. Jakobson, W poszukiwaniu istoty jezyka. Wybór
  pism, M. R. Mayenowa (red. nauk.), PIW, Warszawa
  1989 s. 120.

http//www.freedigitalphotos.net/
4
Jezyk w komunikacji internetowej

• W komunikacji jezykowej spotykamy sie z
  czterema kodami obejmujacymi rózne znaki
• foniczne (brzmieniowe)
• prozodyczne (intonacyjne)
• kinetyczne (dotyczace gestykulacji i mimiki
  mówiacego)
• proksemiczne (okreslajace odleglosc bezposrednia
  miedzy osobami).
• W komunikacji internetowej najczesciej ich nie
  spotykamy istotna jest tylko tresc. Intonacja,
  gesty i mimika zostaja zastapione róznego typu
  znakami, które w bardzo ograniczonym stopniu
  oddaja tresc pozawerbalna. Natomiast odleglosc
  staje sie w sieci pojeciem wzglednym, majacym
  niewielkie znaczenie w samym procesie
  komunikacji.

5
Jezyk w komunikacji internetowej

• Internauci tworza specyficzny jezyk socjolekt
  Internetu. W kazdej grupie w sieci bedzie on
  troche inny, poniewaz konstruowany jest przez
  dana spolecznosc, grupe ludzi majacych podobne
  zainteresowania, poglady, itd. Socjolekt wplywa
  tez na grupe, tworzy ja w tym sensie, ze nadaje
  ton wypowiedzi nowym, dolaczajacym uczestnikom
  dyskusji.
• Jezyk Internetu ma tez podobne oddzialywanie
  jak typowe socjolekty daje poczucie dzialania w
  grupie, przynaleznosci oraz odrebnosci od reszty
  spoleczenstwa, wyróznienia.

http//www.freedigitalphotos.net/
6
Jezyk w komunikacji internetowej

• Internet stworzyl przestrzen rozwoju nowych
  form jezykowych jezyk stosowany do komunikacji
  w sieci nie daje sie zakwalifikowac do zadnej z
  podstawowych form, nie wykazuje on bowiem czesci
  cech typowych dla jezyka pisanego, ale nie jest
  tez jezykiem mówionym. Jest on jezykiem pisanym,
  ale ze wzgledu na warunki, w jakich jest tworzony
  i stosowany (krótkie teksty, czaty) w formie
  przypomina bardziej jezyk mówiony - szybki,
  skrótowy, lapidarny.
• Jezyk komunikacji internetowej ma jedna
  niezwykla ceche jest specyficzny, poniewaz
  zmienia sie permanentnie, ewoluuje niezwykle
  dynamicznie i trudno jest okreslic precyzyjnie
  panujace w nim reguly. Cechami powszechnymi sa
  m.in. anglicyzmy (np. logowac sie, interfejs
  uzytkownika), skróty (np. komp, net), akronimy
  (np. thx, btw, imho).

Ciekawostka - zasady tworzenia zargonu Internetu
wydaja sie podobne we wszystkich prawie jezykach.
Jak okreslil to Wojciech Burszta jest to jezyk
instant wystarczy dolac wrzatku, zamieszac i
gotowe.
7
Jezyk w komunikacji internetowej

• Komunikacja internetowa najczesciej pozbawiona
  jest elementów audio-wizualnych, zwlaszcza jesli
  chodzi o krótkie komunikaty, które najczesciej
  umieszczane sa synchronicznie. Jezyk w sieci
  wyksztalcil wiec szereg skrótów, znaków, slów,
  które zastepuja pozawerbalna tresc komunikacji
  interpersonalnej. Czesto mozna odniesc wrazenie,
  ze jezyk Internetu wraca do korzeni i staje sie
  wspólczesna wersja pisma piktograficznego. Jezyk
  staje sie swoista gra, w której liczy sie
  znajomosc narzedzi, celnosc, szybkosc wypowiedzi
  i niejednokrotnie poczucie humoru.
• Taki sposób wyrazania mysli ma jednak wiele
  cech negatywnych przyzwyczaja do jezyka
  potocznego w formie jeszcze bardziej skrótowej
  niz jezyk potoczny mówiony, dopuszcza bledy tym
  samym je utrwalajac, ogranicza zasób stosowanego
  slownictwa i wyrabia zwyczaj poslugiwania sie
  zapozyczeniami. Wszystkie te czynniki moga
  prowadzic (a w wielu dziedzinach zycia juz sie
  tak dzieje) do zasmiecania jezyka i jego ubozenia.

8
Jezyk w komunikacji internetowej

• W komunikacji internetowej szczególnie istotny
  jest fakt, ze akt mowy staje sie komunikatem
  pisanym zachowujac w duzej mierze swój ksztalt
  werbalny. Jednak sposób zapisu informacji zmienia
  charakter komunikatu
• wydluza czas ekspozycji komunikatu,
• zmienia jego percepcje,
• wzmacnia ciezar emocjonalny slów,
• zwieksza ilosc mozliwych interpretacji,
• zwieksza znaczenie sprawnosci poslugiwania sie
  jezykiem pisanym,
• zwieksza ryzyko zaklócen spowodowanych
  przenoszeniem nawyków jezyka mówionego,
• zmienia obyczaje jezykowe i komunikacyjne.
• Zródlo Ewa Lubina, Ewolucja jezyka edukacji
  zdalnej, w E-mentor, nr 4 (11), pazdziernik
  2005, SGH w Warszawie, str. 36-39.

9
Netykieta

• Pojecie Netykiety jako zbioru regul dotyczacych
  Internetu funkcjonuje od ponad 18 lat. W Polsce
  obowiazuje kilka nazw tego spisu regul
  Netykieta, Etykieta internetowa, internetowy
  kodeks zachowania, elektroniczny savoir-vivre
• Jest wiele zapisów dotyczacych netykiety i trudno
  jest wskazac ten jeden, wlasciwy i obowiazujacy
  wszystkich. Sa jednak zasady, które powtarzaja
  sie we wszystkich tego typu regulaminach
  pojawiajacych sie w sieci
• Netykieta to internetowy kodeks zawierajacy zbiór
  specyficznych regul zachowania, sposobu
  komunikowania sie uzytkowników cyberprzestrzeni,
  w szczególnosci bioracych udzial w dyskusjach,
  czatach czy na forach, ale regulujacy równiez
  forme wiadomosci e-mail, tworzenie stron www,
  itp.
• Nie sa to jednak przepisy prawne, a jedynie
  umowne zasady majace ulatwic zycie i
  funkcjonowanie w sieci wszystkim internautom nie
  mozna ich egzekwowac za pomoca kar czy mandatów,
  ale w Internecie czesto duzo dotkliwsze bywa
  wykluczenie przez czlonków danej grupy,
  marginalizowanie, ignorowanie lub w skrajnych
  przypadkach zablokowanie/usuniecie przez
  administratora serwisu

10
Netykieta

• Netykieta (netiquette) to jeden z wielu
  neologizmów, do których powstania przyczynil sie
  rozwój komputeryzacji. Slowo to oznacza tyle, co
  etykieta sieciowa. Uwaza sie, ze z podstawowymi
  zasadami netykiety powinien zapoznac sie kazdy
  poczatkujacy uzytkownik sieci. Istnieje wiele
  opracowan netykiety obecnie dawny stan rzeczy,
  polegajacy na dostepnosci odpowiednich dokumentów
  w zasadzie tylko on-line, zmienil sie podstawowe
  zasady netykiety omawiane sa w wielu publikacjach
  o charakterze podrecznikowym, mozna znalezc takze
  osobne publikacje poswiecone temu zagadnieniu.
• W. J. Bober, Powinnosc w swiecie cyfrowym. Etyka
  komputerowa w swietle wspólczesnej filozofii
  moralnej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne
  Sp. z o.o., Warszawa 2008, str. 117
• Autorka pierwszego szczególowego kodeksu
  netykiety jest Arlene H. Rinaldi z Florida
  Atlantic University - http//courses.cs.vt.edu/cs
  3604/lib/Netiquette/Rinaldi/
• Czesto cytowany i traktowany jako wzorzec jest
  równiez zapis stworzony przez RFC -
  http//courses.cs.vt.edu/cs3604/lib/Netiquette/Ri
  naldi/
• Polski przyklad http//www.netykieta.pl/

11
Netykieta dla grup i list dyskusyjnych
Kazda spolecznosc tworzy wlasne zasady, wiele z
nich sie powtarza i na tej podstawie mozemy
podjac próbe budowy pewnego kanonu

• Nie wolno spamowac (m.in. wysylac niechcianych
  linków do stron)
• Nie wolno wysylac tzw. lancuszków szczescia
• Nalezy zapoznac sie z wykazem FAQ lub
  istniejacych juz watków przed zadaniem pytania
• Nalezy zapoznac sie z regulaminem grupy
• Nie wolno wysylac e-maili do wielu osób naraz z
  jawnymi adresami poczty elektronicznej (nalezy
  stosowac kopie ukryta)
• Nie wolno pisac nie na temat (OT OffTopic)
• Nie wolno pisac kilka razy z rzedu (szczególnie
  gdy forum posiada funkcje edycji postu)
• Nalezy odpowiednio tytulowac nowe watki

http//www.freedigitalphotos.net/
12
Netykieta dla uslug interaktywnych (czaty,
komunikatory, fora dyskusyjne)

• Nie wolno floodowac (wielokrotnie wyslac tej
  samej wiadomosci lub wielu róznych wiadomosci w
  bardzo krótkich odstepach czasu, na kilka for
  jednoczesnie)
• Nalezy przestrzegac zasad dotyczacych polskich
  znaków diakrytycznych sa one zalezne od miejsca
  i regulowane odpowiednim zapisem w lokalnej
  Netykiecie (w niektórych kanalach IRC zle
  widziane jest uzywanie polskich liter, natomiast
  na wielu forach internetowych pisanie bez
  polskich znaków bywa krytykowane sprawy te
  regulowane sa czasem)
• Nalezy zapoznac sie z FAQ danego
  kanalu/forum/czatu i przestrzegac zawartych tam
  regul

• Nalezy stosowac zasady uzywania róznych
  jezyków na kanalach wielonarodowosciowych
• Nie wolno zaczepiac, nagabywac osób, które
  sobie tego nie zycza
• Nalezy zachowywac sie kulturalnie, nie wolno
  obrazac innych i marnowac ich czasu

http//www.freedigitalphotos.net/
13
Netykieta dla uslug interaktywnych (czaty,
komunikatory, fora dyskusyjne)

• Nalezy uzywac emotikony z rozwaga i nie zasmiecac
  wypowiedzi zbedna grafika (maja pomagac w
  wyrazaniu emocji, a nie utrudniac komunikacje)
• Nalezy zwracac sie po imieniu lub po nicku, choc
  to zalezy od zwyczajów panujacych na danym forum
  i zazylosci miedzy jego uzytkownikami
• Nalezy z glowa cytowac czyjes wypowiedzi (zle
  widziane sa tzw. drzewa, czyli cytowanie
  dlugiego postu lub mail, gdy odnosimy sie tylko
  do fragmentu

Przykladowe poprawne cytowanie czyjegos postu lub
maila w odpowiedzi na niego Witaj, gt Czy masz
juz dla mnie zdjecia. Tak. gt Kiedy mozemy sie
umówic, ja mam czas, wiec Ty decyduj. Wpadne
jutro do Ciebie, gdzies kolo poludnia. Do
zobaczenia, Marek
14
Netykieta dla poczty elektronicznej
Netykieta obowiazuje równiez w mailach i z badan
wynika, ze wlasnie w tej formie komunikacji
internauci przykladaja najwieksza wage do
poprawnosci jezykowej.

• Glówna zasada dotyczy nie tylko emaili, ale
  ogólnie funkcjonowania w sieci, a brzmi ona
  dzialaj racjonalnie i z glowa
• Poczte nalezy sprawdzac regularnie
• Nie powinno sie wysylac duzych plików, trzeba je
  spakowac (np. format ZIP) lub, jesli sa wyjatkowo
  duze, umiescic na któryms z serwisów
  przeznaczonych do przekazywania tego typu plików
  (np. sendspace.pl lub rapidshare.com)

• Nie nalezy rozsylac spamu (reklam,
  niepotrzebnych linków, itp.)
• Nalezy tytulowac w sposób jasny i klarowny
  swoje
• Emaile powinny byc w formacie tekstowym, a
  nie html, poniewaz sa wtedy mniejsze, a tekst
  jednolity
• Wiadomosci powinny byc przejrzyste

http//www.freedigitalphotos.net/
15
Netykieta wyrazanie emocji

• Ekspresje tak powszechna w jezyku mówionym w
  komunikacji internetowej zastapiono szeregiem
  znaczków i ich kombinacji, które maja sluzyc
  wyrazaniu emocji towarzyszacych kontaktom
  interpersonalnym.
• Emotikony sa wlasciwie niewerbalna forma
  ekspresji, sa zjawiskiem ulokowanym na styku
  slowa i znaku nie posiadaja ksztaltu slowa, ale
  maja jego bogactwo znaczeniowe. Spelniaja
  jednoczesnie podstawowe kryterium nowoczesnego
  jezyka szybkosc i nosnosc informacyjna.

Ewa Lubina, Ewolucja jezyka edukacji zdalnej,
w E-mentor, nr 4 (11), pazdziernik 2005, SGH w
Warszawie, str. 36-39.
http//www.freedigitalphotos.net/
16
Emotikony emocje bez emocji

• W trakcie rozmowy przekazywana tresc wzmacniamy
  za pomoca gestów, mimiki, intonacji. W sieci mamy
  do dyspozycji tylko znaki (ich zestawienia zwane
  sa po polsku smieszkami lub buzkami).
• -), 0), ? usmiech, zart
• -D szeroki usmiech
• -(, ? smutek
• -O zdziwienie, niemozliwe
• '-) placz ze szczescia
• -/ dezaprobata, zdenerwowanie
• , - pocalunek
• -), ) z przymruzeniem oka
• -P, P wystawienie jezyka

http//www.freedigitalphotos.net/
17
Akronimy rozmowa zaszyfrowana

• BTW (ang. by the way) - przy okazji
• IMHO (ang. in my humble opinion) - moim skromnym
  zdaniem
• LOL (ang. Lot Of Loud) - smiac sie glosno
• ROTFL (ang. Rolling On The Floor Laughing) -
  tarzac sie po podlodze ze smiechu
• SPAM (ang. Stupid persons advertisement) -
  doslownie glupie ogloszenie, jest to niechciana
  wiadomosc
• OT (ang. Off-Topic) - nie na temat
• THX (ang. Thanks) dzieki
• IC (ang. I see) rozumiem
• OMG (ang. Oh My God) - o mój Boze
• 4U (ang. for you) - dla ciebie
• CU (ang. see you) - do zobaczenia
• FAQ (ang. frequently asked questions)

http//www.freedigitalphotos.net/
18
Akronimy rozmowa zaszyfrowana

• Najwazniejszym wnioskiem podsumowujacym zasady
  Netykiety jest zdanie
• Nalezy pomyslec zanim sie cos napisze, wysle,
  umiesci w sieci!

http//www.freedigitalphotos.net/
19
Komunikacja w e-edukacji

• W sieci poziom komunikacji miedzy wykladowca a
  studentami jest zblizony do tego na sali
  wykladowej. Wciaz zachowujemy dystans i
  odpowiednia forme dyskusji, aczkolwiek pojawiaja
  sie elementy, które w realiach uczelnianego
  wykladu nie mialyby racji bytu. Glównym problemem
  tego rodzaju komunikacji jest umiejetnosc
  oddzielenia sposobu prowadzenia rozmowy w sieci
  od tego na sali wykladowej.
• Kazdy tekst umieszczony na platformie
  e-edukacyjnej staje sie narzedziem w komunikacji
  i musi byc traktowany jako odrebny twór jezykowy
  posiadajacy odpowiednie funkcje
• informacyjne
• pozainformacyjne

http//www.freedigitalphotos.net/
20
Komunikacja w e-edukacji

• Funkcja informacyjna przekazuje konkretne
  wiadomosci w formie opisowej, np. Kurs sklada
  sie z czesci teoretycznej oraz interaktywnej
  czesci praktycznej, zawierajacej cwiczenia do
  kazdego omawianego tematu.
• Funkcja pozainformacyjna
• funkcja impresywna (naklanianie), np. Poniewaz
  cwiczen jest duzo, radze Panstwu wykonywac je na
  biezaco, zeby uniknac nagromadzenia materialu pod
  koniec semestru.
• funkcja sprawcza, np. Witam Panstwa serdecznie i
  zapraszam do dyskusji na forum, dzisiejszy temat
  to
• funkcja ekspresywna, np. Licze na Panstwa
  wyrozumialosc jesli zdarza mi sie jakies
  techniczne pomylki na forum, ja tez sie tego
  dopiero ucze).
• funkcja metajezykowa (podtrzymywanie wiezi z
  odbiorca), np. Chcialabym poznac Panstwa opinie
  na temat poruszanego ostatnio na zajeciach
  problemu wydaje mi sie, ze mieli Panstwo ochote
  kontynuowac dyskusje, a zabraklo nam czasu.
• funkcja kreacyjna, np. Wyobrazmy sobie, ze
  znajdujemy sie teraz na bezludnej wyspie, na
  której nie macie Panstwo do dyspozycji nic poza
  kilkoma podstawowymi narzedziami

21
Komunikacja w e-edukacji

• Nalezy zwrócic szczególna uwage na klarownosc i
  poprawnosc formulowanych mysli. W e-edukacji,
  równie istotne jak w komunikacji internetowej w
  ogóle, jest precyzyjne wypowiadanie sie, zeby
  uniknac pomylek i nieporozumien. Trzeba równiez
  pamietac, ze zbyt zawile lub niepoprawne
  wyrazanie sie zniecheca pozostalych uczestników
  dyskusji.
• Istotne jest wiec, aby tak formulowac komunikat,
  by byl on czytelny i zrozumialy dla odbiorcy,
  który otrzymuje jedynie tekst nie ma ani
  dzwieku ani obrazu cala tresc merytoryczna i
  pozamerytoryczna musi byc mozliwa do odczytania z
  tekstu pisanego.
• Jest to tym bardziej wazne, ze na platformie
  e-edukacyjnej relacje miedzy wykladowca a
  studentami ulegaja zmianie. Z czysto oficjalnych
  w zyciu codziennym przesuwaja sie w strone
  bardziej nieoficjalnych w srodowisku Internetu.

22
Komunikacja w e-edukacji

• Przeniesienie sytuacji komunikacyjnej do sieci
  pociaga za soba szereg zmian w sposobie
  porozumiewania sie.
• mimowolnie i paradoksalnie skraca sie dystans
  (jest to zreszta zrozumiale w sytuacji, gdy
  wiekszosc studentów na co dzien udziela sie w
  spolecznosci internetowej, gdzie wprowadzanie
  bardzo swobodnych i kolezenskich relacji jest
  wrecz wskazane sa grupy dyskusyjne, w których
  uzywanie form Pan/Pani jest zle widziane)
• czestsze wyrazanie emocji poprzez uzycie
  emotikon, majacych wspomóc komunikacje
• jezyk staje sie duzo bardziej spontaniczny i
  kolokwialny (bezposredniosc studentów wynika
  najprawdopodobniej ze zludnej anonimowosci, tzn.
  nie patrze w oczy rozmówcy i nie slysze jego
  glosu, wiec momentami sie zapominam)
• a jednak asymetrycznosc relacji
  wykladowca-student jest wciaz obecna, dlatego tez
  czesto komunikacja internetowej bywa niespójna,
  poniewaz musi laczyc w sobie zarówno formy
  oficjalne jaki i nieoficjalne

23
Komunikacja w e-edukacji

• Od dluzszego czasu mozna zaobserwowac obnizanie
  sie poziomu dbalosci o kulture jezyka wsród
  Polaków pisal o tym juz dziesiec lat temu
  Wieslaw Godzic. Swoboda komunikacji internetowej
  z pewnoscia sie do tego przyczynia.

Najczestsze bledy dotycza interpunkcji, ale coraz
liczniej pojawiaja sie równiez bledy
ortograficzne i gramatyczne. Plaga staje sie
internetowa moda niestosowania polskich znaków
diakrytycznych (np. a, e, z, itd.). Dlatego tez
pod wzgledem jezykowym platformy e-edukacyjne
powinny sie róznic od pozostalych komunikatorów
internetowych wlasnie dbaloscia o poprawnosc
jezykowa, poniewaz przy coraz swobodniejszych
relacjach miedzyludzkich w sieci, to wlasnie
jezyk staje sie glównym wyróznikiem komunikacji,
nazwijmy ja, akademickiej.
http//www.freedigitalphotos.net/
24
Pytania, na które warto sobie odpowiedziec i
kilka cwiczen, które warto wykonac

• 1. Jakie wady i zalety ma komunikacja w
  Internecie w porównaniu z tradycyjnymi srodkami
  komunikacji takimi jak telefon, list, fax? Czy
  Internet im zagraza, a moze juz zagrozil?
• 2. Jakie wady i zalety ma komunikacja w
  Internecie w porównaniu z tradycyjnymi mediami
  takimi jak prasa, telewizja, radio, ksiazki? Czy
  Internet im zagraza, a moze juz zagrozil?
• 3. W jaki sposób komunikacja internetowa
  przeksztalca relacje miedzy ludzmi? Podaj
  przyklady.
• 4. Czy komunikacja w Internecie wplywa na poziom
  uzywanego przez Ciebie, twoich znajomych, jezyka.
• 5. Czy w Internecie sa dostepne jakies
  informacje na Twój temat? Jesli tak, zastanów sie
  czy o ich pojawieniu zadecydowales/las osobiscie,
  czy dobrze przemyslales ich publikacje?
• 6. Zarejestruj sie na nowym forum, obserwuj i
  analizuj etapy wlaczania sie w jego zycie i
  poznawania kolejnych uzytkowników. Sprawdz czy
  maja swoja lokalna Netykiete i czy posluguja sie
  jakis specyficznym zargonem. Jakie zwyczaje
  jezykowe panuja w tym srodowisku, czy sa one
  typowe dla wiekszosci tego typu miejsc w sieci?
• 7. Jak bardzo sa Ci potrzebne Internet i inne
  media elektroniczne? Czy byloby wyobrazasz sobie
  swoje zycie, swoja prace, kontakty towarzyskie
  bez Internetu?

25
Bibliografia

• W. Godzic, Jezyk w Internecie Czy piszemy to, co
  myslimy?, w J. Bralczyk, K. Mosiolek-Klosinska
  (red.), Jezyk w mediach masowych, Warszawa 2000.
• J. Grzenia, Komunikacja jezykowa w Internecie,
  Wydawnictwo PWN, Warszawa 2006.
• A. Markowski, Kultura jezyka polskiego. Teoria.
  Zagadnienia leksykalne, Wydawnictwo Naukowe PWN,
  Warszawa 2006.
• A. Wierzbicka, Komunikacja w Internecie, czyli
  kilka uwag o kulturze jezyka w e-edukacji, w
  K. Wojtczuk, J. Kuc (red.), Kultura jezyka
  dzisiaj w roku jezyka polskiego, Siedlce 2007.
• A. Wierzbicka, Komunikacja i etykieta jezykowa na
  zajeciach on-line, plik pdf.
• W. Burszta, Ekran, mit, rzeczywistosc, Warszawa
  2003.
• G. Kubas, Netykieta kodeks etyczny czy prawo
  Internetu, Kraków 2004 (http//www.netykieta.dlawa
  s.net/mgr_G.Kubas-Netykieta-Kodeks_Etyczny_Czy_Pra
  wo_Internetu.pdf ) z dnia 01.09.2010
• http//uranos.cto.us.edu.pl/7Erozmowa/grzenia.htm
  z dnia 01.09.2010
• E. Lubina, Ewolucja jezyka edukacji zdalnej, w
  E-mentor, nr 4 (11), pazdziernik 2005, SGH w
  Warszawie, str. 36-39 (http//www.e-mentor.edu.pl/
  artykul_v2.php?numer11id190) z dnia
  01.09.2010