CZESLAW CENTKIEWICZ

1
Grazyna Napieralska Prezentacja do lektury dla
klasy III szkoly podstawowej Anaruk, chlopiec z
Grenlandii
2
CZESLAW CENTKIEWICZ

• ANARUK,,
• CHLOPIEC
• Z GRENLANDII

Pierwsze wydanie rok 1937
3
Drogi Uczniu! Ta prezentacja przeniesie Cie w
dalekie, podbiegunowe okolice, do kraju Anaruka,
bohatera ksiazki, która przeczytales. Dowiesz sie
o trudach wypraw polarnych. Zobaczysz niesamowity
krajobraz Grenlandii i jego przyrode. Poznasz
mieszkajacych tam ludzi. Oni, tak jak Ty, sa
bardzo przywiazani do swojej Ojczyzny. Maja swój
jezyk, swoja wiare, symbole narodowe, stolice.
Chca sie uczyc i rozwijac. To, ze przyszlo im zyc
na terenach, w których nieustannie trzeba zmagac
sie z przyroda, jest ich wielka chluba. Zycze Ci
wielu milych wrazen!
4
Przez stulecia arktyczne obszary odkrywali
przypadkowo zeglarze i lowcy wielorybów.
Pierwszymi odkrywcami byli Wikingowie, którzy juz
w IX w. zeglowali po burzliwych morzach
pólnocnych. Od XVIw. organizowano wiele wypraw,
których celem bylo znalezienie najkrótszej drogi
handlowej z Europy na Daleki Wschód.
Pierwsze wyprawy konczyly sie niepowodzeniem,
gdyz w miare posuwania sie na pólnoc, lód
skuwajacy morze nie pozwolil zaglowcom plynac
dalej. Nawet doswiadczeni zeglarze, jak Willem
Barents czy Henry Hudson, przyplacali takie
wyprawy zyciem.
5
Czeslaw Centkiwicz, uczestnik wypraw polarnych i
autor ksiazek poswieconych Arktyce i
Antarktydzie, mial szczescie zyc w czasach, kiedy
odkrywanie tajemnic okrutnych, zimnych biegunów
bylo duzo latwiejsze niz kilkaset lat wczesniej.
Polarnicy mogli tam dotrzec samolotem i
zamieszkac w stacji badawczej.
6
PODRÓZ DO KRAJU ANARUKA
7
Grenlandia polozona jest 700 km od bieguna
pólnocnego. Jej powierzchnia jest 6 razy wieksza
od powierzchni Polski.Pokrywa ja lód, który
posrodku wyspy wznosi sie do wysokosci 3 tysiecy
metrów.
8
MAPA SATELITARNA GRENLANDII
9
Grenlandia to jedna z najstarszych i najwiekszych
wysp swiata. Nalezy do Danii. Stolica Grenlandii
jest Nuuk.
10
Tak obecnie wyglada Nuuk.
11
Symbole narodowe Grenlandii
Flaga
Bialy kolor w tle flagi symbolizuje pokrywe
lodowa, a fiordy reprezentowane sa przez czerwony
kolor w wewnetrznym kole bialy kolor w
wewnetrznym kole symbolizuje góry lodowe i pak
lodowy, a czerwony kolor w tle flagi reprezentuje
ocean.
12
Godlo
Godlo Grenlandii przedstawia niedzwiedzia
polarnego w pozycji wyprostowanej na niebieskim
tle. Niedzwiedz podnosi lewa lape - niedzwiedzie
polarne sa w rzeczywistosci leworeczne.
13
Zachodnie wybrzeze Grenlandii
14
Lodowa czapa Grenlandii
Tu zostaje!
15
Lód pokrywajacy wyspe wznosi sie na duza wysokosc.
16
Jak powstal lód na Grenlandii?
Lód, pokrywajacy Grenlandie, zbudowany jest z
warstw duzej ilosci platków sniegu, które w ciagu
wielu lat nakladaly sie na siebie. Miedzy platki
sniegu wsiakala i zamarzala niewielka ilosc wody
tworzac firn forme przejsciowa od sniegu do
lodu. Firn, pod ciezarem wielu warstw, zbil sie w
jedna mase. Gdy poklad firnu osiagnal grubosc od
30 do 60 metrów, jego dolna, sprasowana warstwa
zamienila sie w krystaliczny lód mineral.
17
LODOWIEC
18
Skad biora sie lodowce?
Pod koniec zimy, gdy przygrzeje slonce, od
ladolodu Grenlandii zaczynaja odrywac sie
olbrzymie kawaly lodu i plyna w kierunku oceanu
bedac wielkim zagrozeniem dla statków.
19
Czolo lodowca
20
Z Grenlandii pochodza olbrzymie góry lodowe
ajsbergi, wazace kilkadziesiat ton, które czesto
byly przyczyna wielkich katastrof morskich.
21
Z góra lodowa zderzyl sie w 1912 roku nowoczesny
statek pasazerski Titanic podczas swojego
pierwszego rejsu.
22
Na Grenlandii sniegi topnieja tylko na
poludniowo zachodnich brzegach i tam wyrastaja
trawy i mchy.
23
Kwiaty tez sie zdarzaja male, ale bardzo
kolorowe.
24
Poznaj mieszkanców Grenlandii
25
Anaruk i inni mieszkancy Grenlandii to Eskimosi.
Na calej wyspie jest ich niewielu okolo 55
tysiecy. Potrafia zyc w bardzo trudnych
warunkach. Sa to dobrzy, sprawiedliwi i ufni
ludzie. Latwo ich skrzywdzic, gdyz nigdy nikogo
nie podejrzewaja o zle zamiary.Umieja cieszyc sie
z najprostszych rzeczy.
26
(No Transcript)
27
Oprócz dobrych cech charakteru Eskimosi posiadaja
tez szereg umiejetnosci. Swietnie poluja nawet na
najwieksze zwierzeta.Maja talent do rysunków.
Chetnie spiewaja i opowiadaja bajki.
28
Anaruk nie wiedzial, co to jest szkola. U
Eskimosów wiedza i umiejetnosci przekazywane byly
z ojca na syna.
29
Polowanie na zwierzeta morskie jest rzecza trudna
i niebezpieczna. Rodacy Anaruka wyplywali na
morze w kajakach zbudowanych z zeber zwierzecych
powiazanych rzemieniem i obciagnietych skórami.
30
Na wyprawe Eskimos ubiera sie w specjalny
skórzany kaftan zwiazany wokól kostek na rekach,
pod broda i dookola otworu kajaka. Otwór, w
którym siedzi mysliwy jest scisle dopasowany do
jego wymiarów. Mysliwy wraz z kajakiem tworza
jedna wodoszczelna calosc.


31
Dzis zycie malych Eskimosów zblizone jest do
naszego.
32
Kosciól
Eskimosi to chrzescijanie wyznania luteranskiego.
Mimo to Anaruk i wszyscy mieszkancy wyspy byli
bardzo przesadni.
33
Cmentarz
34
Pies przyjaciel Eskimosa
35
Prowadzenie psich zaprzegów to wielka
umiejetnosc.Nalezy popedzac psy smagajac biczem
nad ich glowami nie raniac ich.Eskimos wie, jak
regulowac rzemienie uprzezy i szarpac nimi, by
zwierzeta nie wpadly w przepasc,jak opatrywac
psom rany na lapach i wyciagac z nich lodowe igly.
36
Psi zaprzeg na lodowcu
37
Psi zaprzeg w miejscowosci Kulusuk
38
Zimowe mieszkanie Anaruka to igloo. Mozna je
wybudowac w ciagu niecalej godziny. Budowa igloo,
to dla Eskimosa wazny, uroczysty obrzadek. Nie
kazdy snieg nadaje sie na budowe takiego domku.
39
Do budowy igloo potrzebne sa wielkie bloki
stwardnialego sniegu, które mezczyzni wycinaja za
pomoca nozy zrobionych z kosci wieloryba.Eskimos
bez obliczen wie, ile snieznych bloków ma wyciac
i pod jakim katem je ustawic.
40
Do srodka igloo wpelza sie na czworakach. Ten
sniezny domek jest troche wiekszy od czlowieka,
ciemny i bardzo szczelny. Otwór zasuwa sie duzym
blokiem sniegu, aby ustrzec sie
przednieproszonymi goscmi.
41
Dzis domy Eskimosów nie róznia sie od naszych.
Tak wygladaja zabudowania w Nuuk.
42
Miejscowosc Illulisat
43
Zorza polarna
44
Ogon wieloryba
45
Jezeli interesuje Cie swiat lodu i jego
tajemnice, odwiedz wirtualna Szkole pod Biegunem.
Jest to strona internetowa Marka Kaminskiego
znanego podróznika. Znajdziesz tam ciekawe
informacje o biegunach i ich przyrodzie. Mozesz
poznac nowych przyjaciól i kontaktowac sie z
uczestnikami wypraw.
www.szkola.kaminski.pl
46
Taka wyprawa jest bardzo trudna
47
Marek Kaminski wraz z mlodym uczestnikiem wyprawy
48
Sprawdz, czy dokladnie przeczytales ksiazke.

• Anaruk mial lat
• 15 b)12 c)13
• 2. Ojciec Anaruka mial na imie
• Odarpi b) Wojciech c) Tugto
• 3. Letnie mieszkanie Anaruka to
• namiot zrobiony ze skór b) szalas c) drewniany
  domek
• 4. Ulubiony przysmak eskimoskich dzieci to
• tluszcz foki b) jaja ptasie c) cukierki
• 5. Sprzet do polowania na foki to
• strzelba b) nóz c) harpun
• 6. Podczas sprzeczki Eskimosi staja naprzeciwko
  siebie
• i ukladaja jeden na drugiego zlosliwe
  piosenki
• a) tak b) nie

49

• 7. Material, który u nas wystepuje w duzej
  ilosci, a na Grenlandii jest prawdziwym skarbem
• lód b) futro c) drewno
• 8. W jezyku grenlandzkim nie istnieje slowo
• zabawa b) krasc c) pozyczyc
• 9. Chlopiec, z którym Anaruk wybral sie na
  polowanie
• Nukun b) Omialik c) Tugto
• 10. Czwarty palec jednej nogi to liczba
• cztery b) dziewietnascie c) czternascie
• 11. Na biale niedzwiedzie poluje sie
• harpunem b) ciezkim oszczepem c) nozem

50

• 12. Dzien polarny trwa
• a) 12 godz. b) 24 godz.
• Zwierze, które widnieje w herbie Grenlandii to
• a) foka b) renifer c) niedzwiedz

KONIEC
51

• Bibliografia
• Pozycje ksiazkowe
• Centkiewicz Cz., Anaruk, chlopiec z Grenlandii,
  KAW, Bialystok 1993
• Centkiewiczowie A. i Cz., Okrutny biegun, Iskry,
  Warszawa 1974
• Adresy internetowe
• www.kontynenty.tpi.pl/greenlandia98.htm - slajdy
  10,42
• www.greenland.island.com.pl/abcflaga.htmlszczyt
  - slajdy 11, 12
• www.lonelyplanet.com/mapshells/europe/greenland/gr
  eenland.htm slajd 9
• www.arcticartsales.com/greenland-map_engl.html -
  slajd 8
• http//4risk.net/podróze/grenlandia.php slajdy
  7, 13, 14, 15, 17, 20, 37
• http//www.grenlandia.pl/photos/Greenland2005
  009.jpg slajdy 36, 44
• http//greenland-guide.pl - slajdy 25, 35
• http//worldwindow.narod.ru - slajdy 2, 24,
  26,28, 29, 34, 38 40
• www.turistqaanaaq.gl - slajdy 22, 27, 30 33
• www.nunarput.net/gallery - slajd 41
• www.greenland-guide.gl slajd 23
• http//ogre.hnet.pl/titanic/main.html - slajd 21
• http//iserit.greennet.gl - slajd 43
• www.szkola.kaminski.pl - slajdy 46, 47