Sociaal-emotionele ontwikkeling

1
(No Transcript)
2
Wat bezielt de puber?

• Michiel Westenberg
• OntwikkelingsPsychologie
• Universiteit Leiden
• Studium Generale Universiteit Maastricht
• 9 november 2006

3
Ontwikkeling van het adolescenten-brein

• Eveline Crone
• OntwikkelingsPsychologie
• Universiteit Leiden
• Studium Generale Universiteit Maastricht
• 16 november 2006

4
Normale ontwikkeling

• Globaal overzicht van
• Psychologische factoren
• Biologische factoren
• Functie powerpoint?

5
Lastpakken?

• Aristoteles de jeugd is opvliegend en
  tegendraads, ze tiranniseren hun opvoeders en
  leermeesters, de jeugd van tegenwoordig houdt
  van luxe, heeft slechte manieren en veracht alle
  gezag
• Herder in Shakespeares The Winters Tale de
  jeugdperiode kan beter overgeslagen worden,
  sliepen ze er maar doorheen

6
Lastpakken

• Populaire boeken
• Waarom doet mijn puber zo vreemd?
• Help, een puber in huis!
• Alles went, ook een adolescent
• Maanblad J/M Pubers
• Cursussen Hoe leer ik omgaan met mn puber
• Krantenartikelen Een paar jaar rare hersenen (VK)

7
Problematisch gedrag

• Ongehoorzaamheid
• Afspraken niet nakomen
• Luiheid, laksheid
• Geen respect voor volwassenen, brutaal
• Labiel, lichtgeraakt
• Ruzie zoeken, agressief gedrag
• Waaghalzerij
• Stiekem, geheimen
• Geobsedeerd met uiterlijk

8
Ernstig probleemgedrag

• Crimineel gedrag
• Diefstal
• Vandalisme en vernielzucht
• Geweldspleging
• Emotionele problemen
• Eetstoornissen
• Somberheid, depressief
• Sociaal angstig

9
Puberteit!

• Puberteit als verzamelnaam voor alle ellende
• Puberen als werkwoord
• Puberteit als epicentrum van ellende
• Koppigheidsfase 2e puberteit
• Puber als scheldwoord
• Puber als geuzennaam (Loesje)
• Ouders vrezen de puberteit

10
Wat bezielt de puber?
11
Wat bezielt de puber?

• 1. Slechte reputatie grotendeels onterecht
• 2. De brave puber (VK) Joepi een puber in huis
  (LD)?
• 3. Puberteit als normale ontwikkelingsfase
• 4. Wat bezielt de puber?

12
Terminologie

• Puber tiener jeugdige adolescent?
• Adolescentie opgroeien tot volwassene (10-20
  jr)
• Puberteit sexuele volwassenwording
• Jongere/juvenile maatschappelijke volw.w.
• Tiener puber jongere
• Puberteit puberteit!

13
Relatie met ernstige problemen?

• Alle leeftijdsfasen stabiel (10-20)
• Geen toename in puberteit
• Voorgeschiedenis problemen
• Problemen niet voorbijgaand!

14
Beloop puberteit

• Op welke leeftijd begint het?
• Gaan meisjes of jongens als eerste de puberteit
  in? Hoeveel jaar zit er tussen?
• Wie zijn het eerste geslachtsrijp, jongens of de
  meisjes? Hoeveel jaar zit er tussen?

15
Beloop puberteit

• Meisjes
• Start 10 jaar begin groeispurt
• 11 jaar begin groei geslachtsorganen
• 12 jaar piek lengte/krachtspurt
• 13 jaar eerste menstruatie
• 13,5 jaar vetspurt (borstgroei)
• Einde 14,5 jaar (schaamhaar)

• Jongens
• Start 11,5 jaar begin groei geslachtsorganen
• 12,5 jaar begin groeispurt
• 13 jaar eerste zaadlozing
• 14 jaar piek lengtespurt, baardgroei, diepe stem
• 15 jaar piek krachtspurt
• Einde 15,5 jaar (schaamhaar)

16
Puber sexueel actief?

• Onderzoek van NISSO, Utrecht (1995)
• 11-13 jaar sexuele fantasieen (85)
• 14 jaar eerste tongzoen (50)
• 15 jaar strelen onder kleren (50)
• 16,5 jaar naakt vrijen (50)
• 17,7 jaar coïtus (50)
• 17 jaar bij meisjes, 18 jaar bij jongens

17
Inzetten puberteit

• Hypothalamus (regelaar) ? hypofyse ?
• - Bijnier maakt androgeen ? inzetten groeispurt,
  haargroei, sex drive
• - Zaadballen maken testosteron ? groei mannelijke
  sexorganen, sex drive
• - Eierstokken maken oestrogeen ? groei
  vrouwelijke sexorganen
• Pas in 2003 bekend geworden hoe dit proces
  opgestart wordt
• Gen GPR54 op chromosoom 19 ? hypothalamus geeft
  GnrH af

18
Timing puberteit

• Kwaliteit voeding en gezondheid
• - optimale groei lichaam
• - triggert puberteitsgen
• Daling in afgelopen Eeuw van 15 naar 13 jaar
• Verschil tussen arm en rijk

19
Timing puberteit

• 1. Kwaliteit voeding en gezondheid
• 2. Overgewicht
• 3. Lichaamsbeweging (sport, TV)
• 4. Aanleg (tweelingen)

20
Doet de timing ertoe?

• Consequenties vroege timing
• Lichaamsgroei gestremd ( 2 cm)
• Psychosociaal
• - jongens populair, hogere zelfwaardering

21
Doet de timing ertoe?

• Consequenties vroege timing
• Psychosociaal
• - jongens populair, hogere zelfwaardering
• - meisjes impopulair, lagere zelfwaardering ?
  lijnen, eetstoornis?

22
Directe effecten van puberteit?

• 1. Sexuele fantasieën (en gedrag)
• 2. Snellere en sterkere stemmingswisselingen
• - mannelijke hormonen
• - veranderlijker omgeving
• Geen manisch-depressieve aandoening!

23
(No Transcript)
24
3. Vermoeid, lusteloos, lui?

• Groeien kost veel energie
• - Slecht dieet (ijzer, calcium)
• - Slaaptekort (slaap-waakritme vroeger op,
  later naar bed)
• Versterkt stemmingswisselingen
• Omgeving!

25
4. Kritisch of tegendraads?

• Ontwikkeling abstract denken
• - Als alle honden groen zijn, en ik heb een hond,
  dan is mijn hond?
• - Het fiche in mijn hand is groen of het is niet
  groen
• - Het fiche in mijn hand is groen en het is niet
  groen

26
4. Kritisch of tegendraads?

• Discussies, zwart-wit (oefening!)
• Positief creativiteit, school
• Treft iedereen
• Recursief denken ? Zelf-kritisch

27
Spreekangst Onderzoek bij 300 10-16-jarigen
28
5. Afzetten tegen ouders?
29
5. Afzetten tegen of zelfstandigheid?

• Kritische houding
• Afkerig van ouders/volwassenen?
• Sterker gericht op leeftijdsgenoten
• Zelfstandigheid
• zelf-beschermend (bv. kritiek)
• zelfredzaam of egoïstisch?

30
Pubers toch lastig?

• Andere interpretatie van gedrag
• het is begrijpelijk, geen onwil
• het is ook positief!
• minder conflicten, minder last
• Onderscheid met echte problemen
• Echte problemen niet bagatelliseren

31
Wat de puber bezielt

• 1. Sexuele fantasieën (afkerig van ouder)
• 2. Stemmingswisselingen (ontvlambaar)
• 3. Vermoeidheid (lusteloos, lui)
• 4. Abstract denken (kritisch, tegendraads)
• 5. Zelfredzaam (onafhankelijk, egoistisch)

32
Wordt vervolgd

• Wat gebeurt er na de puberteit?
• Hoe zit het met de hersenontwikkeling in de
  tienertijd?

33
Ontwikkeling van het adolescenten-brein

• Eveline Crone
• OntwikkelingsPsychologie
• Universiteit Leiden
• Studium Generale Universiteit Maastricht
• 16 november 2006

34
Wat de puber bezielt

• 1. Sexuele fantasieën (afkerig van ouder)
• 2. Stemmingswisselingen (ontvlambaar)
• 3. Vermoeidheid (lusteloos, lui)
• 4. Abstract denken (kritisch, tegendraads)
• 5. Zelfbeschermend (zelfstandig, egoistisch)